Tasarım

Prof.Dr. Genco Berkin ve Doç.Dr. Yusuf Civelek tarafından hazırlanan Kareden Plana Modül ve Mimarlık özellikle mimarlık, iç mimarlık, peyzaj mimarlığı öğrencilerinin tasarım sırasında ölçek ve boyutlandırma konusunda yaşadıkları sorunları aşabilmeleri için yardımcı olmayı hedefliyor. Kitap okuyucunun hem modül ve ölçeklendirme konusunda bilgi sahibi olmasını hem mimarlık tarihini öğrenmesini hem de önemli mimarları tanımasını sağlayacak kurgusuyla temel bir başvuru kaynağı olma niteliği taşıyor.

Enerji tüketiminin zirvede olduğu günümüz dünyasında yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim oldukça artmıştır. Hem hava kirliliğine neden olmayan doğa olaylarından elde edilmesi hem de daimi olarak doğada bulunması açısından yenilenebilir enerji kaynakları önemlidir. Bu kaynaklar güneş, rüzgar, yeraltı suları, nehir ve akarsular, biyolojik atıklar, okyanus ve denizler, su ve hidroksitler olarak sıralanabilir. Güneş bu kaynaklar arasında, öngörülebilir olması açısından ve
yeryüzüne ulaştığı bölgedeki yıllık ortalama miktarının hemen hemen aynı seyretmesi açısından verimi oldukça yüksek bir kaynaktır.
Dünya üzerinde, güneş enerjisini kaynak olarak kullanan ve güneş enerjisi sistemleri alanında büyük yatırımlar yapan ülkeler genel olarak gelişmiş ve zengin ülkelerdir. Bu yatırımları yapan “Ülkelere Göre Dünyada Güneş Enerji Santrali Kurulu Gücü” sıralamasında ilk üç ülke sırasıyla Çin, Japonya ve Almanya iken, Türkiye bu sıralamada 5. sırada yer almaktadır. “Kişi Başına Düşen Güneş Enerjisi Santrali Kurulu Gücü” sıralamasında ise birinci sırada yer alan ülke, Almanya, ikinci ülke Japonya ve üçüncü ülke ise Belçika’dır.[1].
Yaklaşık 80 milyon kişilik nüfusa sahip olan Türkiye'nin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının açıkladığı 2017 yılı verisine göre yıllık enerji tüketimi 294,9 milyar kWh‘tır. Bu enerji talebinin karşılığında yıllık enerji üretimi de yine aynı verilere göre 2017 yılında 295,5 milyar kWh olmuştur. Türkiye'nin en kalabalık şehri olan İstanbul’un 2018 yılındaki enerji tüketimi 3 milyon 405 bin MWh ile Türkiye’deki
yıllık enerji tüketiminin %18,98’ini oluşturmaktadır. Bu enerji tüketiminin en büyük nedeni İstanbul’un nüfusunun bir çok ülkenin nüfusundan daha çok nüfusa sahip olmasıdır. Bu nedenledir ki İstanbul gibi kalabalık bir şehirde su, enerji, ısınma, ulaşım gibi insanlığın temel ihtiyaçlarının karşılanması büyük kaynaklara sahip olmayı gerektirir. Bu ihtiyaçlardan en önemlisi olan su ihtiyacının karşılanması için Kağıthane – Melen İshale Hattı Projesi yapılmıştır. Melen projesi ile elde edilen su kaynağı iki katına çıkmaktadır.
Bu tez ile Melen Barajı çevresine fotovoltaik güneş panelleri kullanılarak, güneş tarlası tasarımı yapılmıştır. Güneş tarlasına en uygun alan seçimi için Melen barajının güneş ışınımı ölçüm verileri kullanılmış, arazinin topoğrafyası detaylı olarak incelenmiş, güneş tarlasının konumu belirlenmiş ve öneride bulunulmuştur. Aynı zamanda Photovoltaic Software’in PVsyst ve Valentin Software’in dinamik Pv*SOL yazılımı ile enerji analizi yapılmış, bütçe planlaması ve maliyet ve kazanç tablosu
çıkartılmıştır. İki program ile elde edilen sonuçlar ve iki farklı marka kullanılarak hazırlanmış raporlar karşılaştırılmıştır.

Çocuğun bedensel, zihinsel ve ruhsal gelişimine sayısız katkı sağlayan oyun, dil, din, ulus ve kültür farkı olmaksızın tüm çocukların temel haklarından birisidir. Dijital oyunların artışı, tüketim kültüründeki değişim, betonlaşma, aile içi ilgisizlik gibi pek çok nedenle açık kamusal alanda oyun oynama kavramı neredeyse unutulma noktasına gelmiştir. Oysa; para ve bilgi akışı başta olmak üzere pek çok alanın somut düzlemden soyut düzleme kaydığı bir düzende, çocukların doğa-beden-madde-sanat ve mekân algısını beş duyu organı ve kendi hayal dünyası üzerinden geliştirmesi önemli ve gerekli bir durumdur. Türkiye’nin her kentinde aynı şekilde karşımıza çıkan, plastik malzemeden çocuk parklarının bu hassas noktaya pek de katkıda bulunmadıkları da açıktır. Tüm bu kaygılardan yola çıkılarak; bu çalışmada çocuk oyun alanı tasarımının önemine, Avrupa’nın çeşitli kentlerindeki tasarım örneklerine ve ülkemizdeki oyun alanları bağlamında yeni ve alışılmış dışı olarak nitelendirilebilecek bir örnek olan İstanbul Zorlu Center Çocuk Oyun Alanı’na değinilmiş; analiz ve incelemeler üzerinden çocuk oyun alanlarının nasıl daha ilgi çekici biçimde tasarlanabileceğine dair potansiyeller belirlenmeye çalışılmıştır.

ÖZET Bilgi ve iletişim çağı, teknolojik gelişmelerin bilgisayara bağlı olarak ivmelendiği 1970'lerden itibaren hissedilmeye başlanan bir dönem olarak ele alınmıştır. Bu gelişmelerin insana olan yansımaları her onyılda bir değişim göstermiştir. Yeni teknolojinin getirdiği hız, iletişimde, bilgi arşivlenmesinde hassas kayıtlara ve üretim aşamasında kesin sonuçların alınmasına yol açmıştır. Özellikle mimarlık ve tasarım alanında ortaya çıkan akımlar ve hareketlerin içeriği yeni malzemeler, yeni ekipmanlar, yeni şekillendirme yöntemleri ve yeni ifade ortamlarının doğuşuna bağlı olmuştur. Yeni estetik anlayış iç mekan tasarımlarında, hem mimarlık akımlarının hem de obje tasarımlarının etkileriyle oluşmuştur. Yeni çağda iç mekan estetiği giderek dijital ortamların etkisinde gelişmektedir.

Bu çalışma, bir şampuan markası olan Clear markasının reklam yüzü olan Burak
Özçivit’in yer aldığı reklam afişlerinin Göstergebilimsel çözümlemesine odaklanmaktadır. Üç reklam afişinin incelendiği çalışmada, bir pop figürü üzerinden Maskülenlik kavramının reklam afişlerine nasıl yansıtıldığı sorusunun yanıtı aranmaktadır.

Bu araştırmanın iki temel amacı bulunmaktadır. Birincisi ortaokul fen eğitimine yönelik işaretçi
tabanlı Artırılmış Gerçeklik (AG) uygulamalarının tasarlanması ve bu sürecin detaylı olarak sunulmasıdır.
İkincisi ise geliştirilen AG uygulamalarına yönelik öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesidir.
Araştırmada tasarım tabanlı araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştımada ortaokul yedinci sınıf düzeyinde
fen bilimleri dersinde kuvvet, hareket, basınç gibi konularının öğretimine yönelik olarak geliştirilen
artırılmış gerçeklik uygulamalarının tasarım sürecinde ADDIE modeli kullanılmış ve bu süreç
detaylandırılarak sunulmuştur. Tasarım aşamasında “Çoklu Ortamda Bilişsel Kuram”ı, “Bilişsel Yük Kuramı”
dikkate alınmıştır. Araştırmada geliştirilen uygulamalara yönelik Karadeniz Bölgesi’nde yer alan bir
üniversitenin Eğitim Fakültesi’nde Fen Bilgisi Öğretmenliği bölümünde son sınıfta öğrenim gören 14
öğretmen adayının görüşü de alınmıştır. Bu doğrultuda öğretmen adayları uygulamaların
kullanılabilirliğine yönelik; dersi daha eğlenceli hale getirmesi, öğrenmeyi kolaylaştırması, ilgi çekici ve
motive edici olması, odaklanmayı artırması, soyut nesneleri somutlaştırması gibi daha çok olumlu yönde
görüşlerini bildirmişlerdir. Bunun yanında bazı katılımcılar uygulamaların kullanımında teknik sorunların
yaşanabileceği, zaman alıcı olması, gürültü oluşması gibi sınırlılıklarının da olabileceğini belirtmiştir.
Araştırmada fen eğitimine, öğretim tasarımcılarına ve bundan sonra gerçekleştirilecek çalışmalara yönelik
önerilerde bulunulmuştur.

In this study, firstly the general structure of the concept of design has been emphasized and the concept of existence from the whole of the existing ones to the drift, the systemic randomness, the algorithmic thinking approach and the cycles are handled and the designers, designs, interior design and design are discussed. In the "Introduction" part of the study, general information about the subject was mentioned, the reasons of the subject, the purpose, the methods and resources followed in the emergence of the study were explained. In the first part, the concept of design, the concept of intelligence after the concept of natural intelligence and artificial intelligence in two categories of the specific and prescribed inclinations of their definition, learning methods and the formation of the reaction of all these concepts are discussed in relation to each other. In the second part, in order to determine the design principles of natural intelligence and artificial intelligence, analyzes and determinations are performed and presented in the second part of the study. In the third part and conclusion section; As a result of the analyzes and syntheses mentioned above, the algorithmic structure of the designing action, the loops it contains, and the predictive algorithm determined to be developed for the interior design were carried out. Keywords: Algorithm, Artificial, Natural, Intelligence, Design, Interior, Space Thesis Director: Doç. Özkal Barış ÖZTÜRK

Important Note: This is an unpublished conference paper. I presented this paper in The 1st International Communication Students' Symposium: "Communication, Culture, Ethics and Creativity" in 2012. Please cite accordingly. I am sharing full text in pdf format.

Impacts Of Social And Cultural Changes In Information Society On
Visual Communication Design And Information Design

ABSTRACT
Humankind has been communicating visually since ages. Cave paintings and Egyptian
hieroglyphics are the early examples of visual communications. If it is surveyed from
ancient times to the present, it can be seen that how the visual communication approach was differentiated by changing and improving community values, culture and technology. The process of social change can be briefly grouped such as Agricultural Society, Industrial Society and finally Post-Industrial Society or in other words Information Society. In Agricultural Community people were living in small groups and in remote areas to each other. And they were only working for themselves. However, as a result of Industrial revolution people started to work in factories and became a part of mass production and mass consumption. And they started to live in cities as larger groups. In Industrial Society, information flow and production directly attached to space-time notion. And it is therefore of great importance for individuals. In this process of change, communication tools improved with technology and more complex communication tools such as Internet is emerged. In Information Society Communication tools which are used removed the restrictions of space-time notion. It is becoming much easier to reach, produce and publish information as a result of
improving technology. Still this situation has disadvantages such as information
pollution or information anxiety. Information Design is precisely at this point to the
line. As the name suggest, its aim is to pass the existing knowledge to the target
recipients accurate and regularly without encountering obstacles. In the modern world,
information which is designed and organized for anyone to understand is needed not to cause disruption. The aim of this research is to present how to organize and solve
information anxiety under circumstances of Information Design by the means of
developments and changes in society.

Keywords
Information Design, Information Society, Visual Communication, Design, Information
Anxiety

Önemli Not: Bu metin yayımlanmamış bir bildiri sunumudur. Bu bildiriyi 2012 yılıda "İletişim, Kültür, Etik ve Yaratıcılık" temalı 1. İletişim Öğrencileri Sempozyumu'nda sundum. Lütfen bu şekilde referans verin. Tüm metni PDF formatında paylaşıyorum.

Bilgi Toplumu’nda Yaşamanın Getirdiği Sosyal ve KültürelDeğişikliklerin Görsel İletişim Tasarımı Alanındaki Etkileri Ve Bilgilendirme Tasarımı


ÖZET
Görsel iletişim, eski çağlardan beri insanlar arasında kullanılan önemli bir iletişim yolu
olmuştur. Mağara resimleri ve hiyeroglifler görsel iletişimin ilk örneklerini oluşturur.
Görsel iletişimin kullanım biçimleri, toplum düzeni, kültürel değerler ve gelişen
teknolojiyle birlikte, tarih boyunca değişiklik göstermiştir. Bu sosyal değişim
sürecindeki toplum düzenleri, Tarım Toplumu, Sanayi Toplumu ve Sanayi Sonrası
Toplumu, başka bir deyişle Bilgi Toplumu olarak üç başlıkta toplanabilir. Tarım
toplumunda insanlar küçük gruplar halinde birbirlerine uzak bölgelerde yaşarken,
sanayi devrimi sonrasında kent kültürü oluşmuş ve insanlar kentlerde daha büyük
gruplar halinde yaşamaya başlamıştır. Sanayi toplumunda bilgi akışı ve üretimi zaman mekân kavramlarıyla bağlantılıdır; dolayısıyla bu kavramlar bireyler için büyük önem
taşımaktadır. Bu değişim sürecinde, iletişim kanalları ve araçları teknolojiye paralel
olarak gelişmiştir ve internet gibi pek çok karmaşık iletişim aracı ortaya çıkmıştır. Bilgi
Toplumu’nda, kullanılan iletişim kanalları ve araçları, bilginin üretimini ve paylamışını
zaman-mekan kısıtlamasından kurtarmıştır. Gelişen teknoloji sayesinde bilgiye
ulaşmak, bilgi üretmek ve yayınlamak giderek kolaylaşmaktadır. Pek çok açıdan
avantajlı olmasına karşın bu durumun dezavantajları da bulunmaktadır. Ortaya çıkan bu
kadar çok bilgi, bilgi kirliliğine de sebebiyet vermektedir. İşte bilgilendirme tasarımı
tam da bu noktada devreye girmektedir. Adından da anlaşılacağı üzere, bilgilendirme
tasarımı mevcut bilginin hedef alıcıya, doğru ve düzenli olarak, engellerle
karşılaşmadan aktarılmasını sağlar. Günümüzde, iletişimi sorunsuzca sağlamak ve
aksamaya sebebiyet vermemek için geniş kitlelerin anlayabileceği şekilde düzenlenmiş
ve tasarlanmış bilgiye ihtiyaç vardır. Bu araştırma da, toplum düzenindeki gelişmelere
ve değişimlere paralel olarak görsel iletişim alanında ortaya çıkan bilgi karmaşasının
Bilgilendirme Tasarımı adı altında nasıl düzenleneceğini ve sunulacağını ortaya
koymaktadır.

Anahtar Kelimeler
Bilgilendirme Tasarımı, Bilgi Toplumu, Görsel İletişim, Tasarım, Bilgi Kirliliği

VARYASYONEL HAMLELER
Tasarımın grift yapısının ve tasarımcının zihninin gelişmesi noktasında önümüzde duran engellerden bir tanesinin de tasarımcının yalnızca tasarım içerisinde var olması diyebilmekteyiz.Tasarımı ve tasarım felsefesini anlarken de sadece tasarıma-üretime, mimariye, ürüne, sanata, biçimlendirilmiş çevreye odaklanmak yeterli olmayabilir. Özünü sanattan almayan alanlarda da tasarımın keşfedilmesi ve ilgili alanla tasarımsal bağlamların kurulmaya çalışılması bu araştırmanın amacını ortaya koymaktadır.“İnsanlığın en eski oyunları içerisinde tasarımın özünü bulmak mümkün müdür?” sorusu bu araştırmanın çıkış noktasını ve asıl sorusunu oluşturmaktadır. Örneklem kümesini, tarihi insanlık kadar eski olan “dama, satranç ve GO ” oluşturmaktadır. Örnekler hem kendi içlerinde ki benzerlikler ve farklılıklar ile çapraz bir şekilde hem de kendi özlerinde tekil olarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu araştırma kapsamında ilgili oyunların varlıksal özleri ve oluş biçimleri irdelenecek, oyunların kendiliklerinden hareketle tasarımla yakınlıkları/uzaklıkları araştırılacak, tasarımda varlıkları aranacaktır. İlgili konularda yapılacak literatür taramasına ek olarak oyunların profesyonelce deneyimlenmesi ve konunun uzmanlarıyla yapılan görüşmeler bilgi üretilmesi noktasında kullanılacaktır.
Anahtar Sözcükler: Tasarım, Tasarım felsefesi, satranç, GO, dama.

Üniversiteler; eğitimli ve donanımlı bireylerin yetiştirildiği, bilginin üretildiği ve toplumla paylaşıldığı kamusal mekânlardır. Üniversite kampüsleri gerek fiziksel büyüklükleri, gerekse üstlendikleri kamusal görevleri ile kent içinde etkili ve özel konumlara sahiptirler. 2006 yılından sonra Türkiye'de Üniversite sayısı hızla artmıştır. Kent içinde hızla sayısı artan üniversiteler için yeterli alan sağlanamadığından dolayı üniversitelerin kurulmasında kent dışı alanlar ve kampüs modeli benimsenmiştir. Eğitim-öğretim ve bilimsel faaliyetler, sosyal ve kültürel yaşam, alışveriş ve barınma gibi birçok işlevi bir arada barındıran kampüs alanlarının planlanması ve tasarımı mimari ve kentsel çevre açısından önemlidir. Dünyadaki örneklerine bakıldığında kampüsler farklı planlama modellerine sahiptir. Fakat morfolojik yapısı ne olursa olsun kampüsler, binalar ve binaları çevreleyen açık alanları ile bir bütünü ifade etmektedir. Bu bütüncül yapının oluşturulmasında mimari ve kentsel tasarım ilkelerinin kullanılması mevcut durumun kalitesi ve sürdürülebilirlik açısından oldukça önemlidir. Bu çalışma; Artvin Çoruh Üniversitesi, Seyitler ve Şehir kampüslerinin morfolojik açıdan incelenmesini kapsamaktadır. Farklı morfolojik karakterlere sahip olan bu iki kampüs planlama ve tasarım ilkeleri açısından değerlendirilerek, kampüsler avantaj ve dezavantajları açısından karşılaştırılacaktır Abstract Universities are public spaces where individuals are training, studying, and sharing knowledge with the community. Universities have special areas and effective in the city because of their physical size and their situation in the public. After 2006, number of the universities has increased in Turkey. Campus modeling are adopted in the city outskirts for universities which are increasing in the city because of the environmental scarcity in the city. Campus planning is important in terms of architectural and urban environment because of the facilities like education, accommodation, shopping, social and cultural life necessities. Campuses plans have different planning models in the world. However, no matter how their morphological situation campuses have complete structure with building and the near environment which surrounding the buildings. There has been a great importance about the usage of the urban design principles, sustainability and the structure of the urban area in that complete structure in the campuses. The aim of this study is determining the two campuses of the Artvin Çoruh University in terms of morphological structure. These two campuses will evaluate in terms of planning and design principles and evaluated about advantages and disadvantages.

Tasarımın moda ve tarz kavramları eşliğinde, arzuları tetikleyerek tüketimi körükleyen durumu, tasarımcının tüketim temelli sermayeci bir düzen içinde kirlenen ve tartışılan rolü, tasarım nesnesinin ifadeler ve göstergeler sistemi içinde gündelik yaşam ile bütünleşememesi ve kullanıcısı ile arasındaki kapanmayan boşluk, eleştirel tasarım söylemlerinde önemli bir yer kaplar. Tasarım nesnesinin öznesi ile arasındaki boşluğun kapanması, ancak öznesinin gündelik yaşamına rutinler ve eylemler eşliğinde dahil olabilmesi ile gerçekleşebilir. Modern kültürdeki oyuncak tasarımı bu bağlamda, belki de en çarpıcı örnektir. Oyuncak nesnesinin çocuk dünyasından bağımsız, ürün temelli havalı bir tüketici nesnesi olarak modasallaşması, hem oyuncağı işlevinden uzaklaştırmış, hem de onu etik tartışmalarının merkezine çekerek cinsiyetçi, ayrıştırıcı ve sınıflandırıcı yapmıştır. Bu nedenle, tüketim kültürü öncesinde geliştirilen basit oyuncaklar ve oyun araçları, hep en yararlı olanlar olarak kabul görmüşlerdir. Göstergesel bir nesne olarak oyuncağın yararlarından çok zararları bu çalışma bağlamında ve dışında açıkça ortadadır. Çocuk ve oyun üzerine oluşturulan sayısız kuramsal çalışma, oyunu çocuğun sağlıklı gelişimi için gündelik yaşamının ayrılmaz bir parçası olarak gerekli görür. Oyuncak kavramı,
özne-nesne-tasarım üçlüsü eşliğinde gündelik yaşamda oyun olarak ele alınmalıdır. Bu çalışma çocuğun gündelik yaşamına dahil olabilecek oyuncak tasarımına, Daniel Miller’in ürettiği şeylerin uysallığı kavramı ile açılım kazandırabileceğini düşünür. Bunu yaparak, eleştirel tasarım
söylemine maddi kültür bağlamında katkı sağlayabilmeyi amaçlar. Çalışma, çocuklukları 1970’ler ve 1980’lere denk gelen sekiz kişi ile görüşerek, oyuncaklar ve gündelik yaşam ile ilişkili kavramları örnekler üzerinden genişletmeyi hedefler.

Anahtar Kelimeler: Tasarım; oyuncak; gündelik yaşam; şeylerin uysallığı; şeylerin maddeselliği.

GİRİŞ Akademik çalışmalarda giderek daha da fazla ele alınan disiplinlerarası yaklaşım, sanat ve bilim alanlarının disipliner yapılarının tartışılmaya başlaması ile birlikte ortaya çıkmıştır. Bu tartışma ve araştırmalarla disiplinlerin kesin sınırları belirsizleşmiş; kesişimlerden oluşan karmaşık bir yapı, etkileşimli bir sistemde melezleşen disiplinler oluşmuştur. Bu etkileşimler ile birlikte disiplinler kendi alanlarına ait çözümleri diğer alanlarda da aramaya başlamış ve disiplinlerarasında yeni ilişkiler doğmaya başlamıştır. Mimarlık, disiplinlerarası çerçevede incelenecek olursa; bir bilgi ve üretim alanı olarak, kaynakları, ürünleri, üretim biçimi ve kullandığı araçları gereği sadece bilimsel bilgi ile açıklanamamakta; mimarlık kuramını besleyen birçok alan bulunmaktadır. Bunlardan biri de görsel sanatlar arasında etkili bir anlatım aracı olan sinemadır. Sinema mimarlık etkileşiminin disiplinlerarası bağlamda incelendiği bu çalışmada örnek olarak incelenen film 'Wall E' dir. Wall E, mekanları üç boyutta var olmayan, fakat mekan tasarım süreci diğer türlere kıyasla en yoğun film türü olan 'animasyon' filmlerden bir örnektir. Wall E'nin seçilmesinin nedeni hikayesi gereği mekanların anlatı için en önemli belirleyici unsur olmasıdır. Filmin büyük bir bölümünün diyalogsuz geçtiği göz önüne alınacak olunursa, görsel anlatının ne denli önemli olduğu anlaşılabilir. Bu görsel anlatıyı oluşturan temel öğe de mekanlardır. Bu çalışmada, sinema aracılığıyla mimarlık kuramının gelişimine katkı sağlamak ve bu alanda yapılacak bilimsel çalışmalar için yeni bakış açıları oluşturmak amaçlanmıştır. Sinema üzerinden mekansal okumaların mimarlıkta hem kuram hem de uygulama için önemli bir kaynak olduğu, mekanın ve mimarlığın insandan bağımsız düşünülemeyeceği, mimarlık gibi zaman ve mekan kavramları ile varolan sinema aracılığıyla vurgulanmıştır. 1. DİSİPLİNLERARASI YAKLAŞIM İLE MİMARLIK Akademik çalışmalarda gün geçtikçe daha fazla yer alan disiplinlerarası yaklaşım, tarihsel süreç içerisinde özellikle sanat alanında endüstriyel dönem sınırları çizilmeden önce de varolmuş bir olgudur. Bu süreçten sonra modernleşme ile ayrışan bilgi yapılanmaları ve disiplinleşme yerini zamanla bu disiplinlerin kesişimlerinden oluşan bir ağa bırakmıştır. Farklı uzmanlık alanları birbirlerinden kesin çizgilerle ayrılmamış, aksine aralarında yeni ilişkiler doğmaya başlamıştır.

Grafik ve görsel iletişim tasarımı son on yıl içinde “hareketli tasarım” kavramıyla giderek daha fazla yoğunlaşan bir ilişki içinde olmuştur. Tasarımcı ve teknolojik araçlar (yazılım ve donanım) arasında ucuzlayan ve buna bağlı olarak güçlenen ortaklık sonucu, geleneksel grafik tasarımın yanısıra, etkileşimli (interaktif) ve zaman-temelli (time-based) ortamlar için de tasarım gereksinimi ve olanakları çoğalmıştır. Günümüzde tasarımcıdan artık sadece durağan tasarımlarla sınırlı kalmayıp, farklı disiplinleri de zorunlu kılan bir alanda iş üretmesi beklenmektedir. Ülkemizde hareketli grafik tasarımı alanında eğitim veren üniversite ve özel eğitim kurumlarının ders içeriklerine bakıldığında, genellikle yazılım eğitimlerini temel aldıkları görülmektedir. Oysa hareketli grafik tasarım doğası gereği ses, zaman, boyut, hareket, öykü gibi çok farklı kavramları birleştirdiğinden, yazılımı sadece bir araç olarak kullanıp asıl aktarmak istediği mesajı öne çıkartmalıdır. Bu nedenle tasarım öğrencisinin bilgi ve tecrübesini sadece yazılım çerçevesi ile sınırlamayıp, evrensel olan hareketli grafik dilini etkili ve kalıcı biçimde aktarmak gerekmektedir. Geleneksel tasarım prensiplerinin etkileşimli ve zaman-temelli yeni ortamlara uyarlanması sonucu ortaya çıkan bu yeni dil kendi içinde canlandırma, hareketli tipografi, ses tasarımı, etkileşim, yeni medya ve iletişim kültürü gibi birçok disiplini barındırmaktadır. Bu kavram ve disiplinlerden yola çıkan çalışma, hareketli grafik tasarım eğitiminde önem verilmesi gereken konuları vurgulamayı amaçlamaktadır.

İnsanlık; ilkel zamanlarından beri doğa karşısında verdiği savaşta, “teknoloji ve teknik” geliştiren-kullanan bir tür olarak ifade edilebilir. Eksiklikleri gidermek ve avantaj elde etmek için kullanılan her türlü enstrüman ve teknik, içinde bulunulan çağda “belirleyici etken” olarak göze çarpmaktadır. Belirleyici olarak günümüzde; 21. Yüz yılın üretim gerçeklikleri içerisinde, gündelik hayattan uzay bilimine neredeyse her konuda yazılım- yapay zekayla kurulan ilişkiler, radikal değişimler mevcuttur. Mekanik anlamda insanla beraber iş yapan makinalar ve sonrasında üretimin birçok farklı noktasında devreye giren yazılımlar üretim gerçekliği dahilinde alışkın olunan kavramlar olsa da günümüzde yapay zeka insan ve üretim arasında ki ilişkiyi başka bir boyutta tartışılmaktadır.
Özü gereğince çalışmada; gün geçtikçe dijitalleşen yenidünya içerisinde ki eski usullerin ve yeni teknolojilerin arasında ki bağlamları kurmaya çalışırken, gelecekte var olma potansiyeline sahip durumların keşfini tahayyül etmekte ve bu koşul ile “henüz gelmemiş olan geleceği/gerçekliği” ilgili durumlar içerisinde sorgulamaya çalışılmıştır.
Bu bağlamda çalışmanın amacı, yapay zekanın kendi hayat döngüsü içerisinde, şu anki yerinin keşfi ve bu pozisyonun sanat-tasarımla ilgisinin, ilişkisinin kurulmasıdır. Mekanik sağlayıcılığının ötesinde, soyutluklar içerisinde yapay zekanın varlığının sorgulanması ve tasarımla yakınlığının/uzaklığının keşfedilmesidir. Üç farklı araştırma yönteminin eş zamanlı olarak kullanılması ile şekillendirilmiş bir bilgi edinimi biçimine sahip olan çalışmanın içeriği, sahip olduğu dijital varlık sebebiyle üç farklı yöntemin beraber kullanılmasını gerektirmiş, yapılan araştırmaların ve gözlemlerin analizleri çok boyutlu bir düzlemde birçok verinin çaprazlanarak yorumlanmasını gerekli kılmıştır. Fenomenolojik yöntem ve deneyimin bilgisi de bilgi üretilmesi noktasında temel sağlayıcı olmuştur.
Yapay zekanın icralarının ne olduğunu tanımlayabilmek, bu icraların sanat ve tasarımda yerini keşfetmek bu araştırmanın çıkış noktasını ve asıl sorusunu oluşturmaktadır.


Abstract:
Humanity could be described as a species that has been developing and using “technology and technique” in his war against nature since primitive times. All kinds of instruments and techniques used to eliminate the deficiencies and accomplish are considered as the "determining factor" in the current era. Especially today, within the 21st century production conditions, there are relationships established with software and artificial intelligence in almost every subject from daily life to space science, and some radical changes that have emerged as a result of these relationships. Despite being quite familiar with the conditions where the human workforce in the production stage is accompanied by machines, and software afterward, today we consider the relationship between artificial intelligence, human and production within a different aspect.
In this study, while trying to establish the contexts between the old methods and new technologies in the new and increasingly digitalized world setting, we questioned the "future / reality that has not yet arrived" in the relevant situations along with some relevant possibilities.
283
Online Journal of Art and Design volume 10, issue 4, October 2022
The purpose of this study is to examine the current position of artificial intelligence (AI) and its relationship with art and design. It was also aimed to question the existence of artificial intelligence (AI) within abstract concepts as well as its relationship with design beyond its mechanical aspect. While conducting the study, three different research methods were used concurrently in addition to interpreting the analysis of our research and observations within a multi-dimensional approach using the cross-over method. Additionally, the phenomenological method was used for our main interpretations.
The starting point of this study is to be able to define what the outputs of artificial intelligence (AI) are and to analyze the place of these outputs in its relationship with art and design.

Bireyde öznel ve özgün ifadenin gelişimine katkıda bulunan oyuncaklar, taşıdıkları bu değerleri nedeniyle sanat ve tasarımda kendilerine yer bulmuşlardır. Bu çalışma, çocuk kavramının ve oyuncağın biçimlendiği yirminci yüzyıl başından bulunduğumuz döneme dek, sanatın ve tasarımın oyuncakla kesiştiği noktaları çözümlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Oyuncağın sanat ve tasarım ile ilişkisi; bireyin yaratım sürecinin sonunda ortaya çıkan oyuncaklar ve yaratım süreçlerinde kaynak olarak kullanılan oyuncaklar olarak iki ayrı bölümde örnek inceleme yoluyla ele alınmıştır. Bu nesnelerin yaratıcı ifade aracı niteliği irdelenmiş, dönemi ve yaratıcısı ile arasındaki ilişkiler irdelenmiştir. Bu çalışmada oyuncakların, oyun işlevinin yanında, kendi anlamları ve sanatçı ve tasarımcılar tarafından kendilerine yüklenen anlamları yansıtarak bir ifade aracı görevi yüklendiği sonucuna ulaşılmıştır.

Temel Tasarım Kavramlarını Disiplinlerarası Okumak Projesinin üçüncü ve son kitabı: Bölüm yazıları ile projeye değer katan,
Prof. Dr. Nazlı Eda Noyan,
Prof. Dr. Hasip Pektaş,
Prof. Dr. Hatice Öz Pektaş,
Doç. Dr. Ardan Ergüven,
Doç. Dr. Barış Atiker,
Doç. Dr. Pelin Erdal Aytekin,
Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Özbek,
Dr. Öğr. Üyesi Ece Vitrinel,
Dr. Öğr. Üyesi Elif Posos Devrani 
Arş. Gör. Dr. Tuba Uğraş ve
Arş. Gör. Emir Fidan'a sonsuz teşekkürlerimle :)

İnsanoğlu çağlar boyunca dünyanın dört bir köşesine dağılmış olsalar da ortak bir geçmiş ve
bilince sahiptir. Her ne kadar yaşadıkları coğrafya ve inançları dolayısıyla farklı kültürel
yapılan oluşturmuş olsalar da kökende benzerlikleri fark etmemek neredeyse imkansızdır.
Örneğin Orta Asya Türk kültürüne ait Dede Korkut hikayelerinden biri olan Tepegöz
efsanesinin Antik Yunan kültürüne ait hikayelerde de yer aldığı bilinmektedir. Türklerde
Tepegöz olarak bilinen bu mitolojik varlık, Yunan mitolojisinde Kiklop olarak bilinmektedir
(Ulutaş, 2017).
Ayrıca günümüzde dünyanın çok büyük bir kısmının inanmakta olduğu semavi dinlerde dahi
mitolojik hikâyelerden kalıntılar bulmak mümkündür. Örneğin tüm semavi dinlerin ortak
anlatılarından olan Nuh Tufanı efsanesi eski Mezopotamya mitolojilerinden olan Gılgameş
efsanesine dayanmaktadır (Göğebakan, 2016). Bir zamanlar Arapların gök tanrısı Aştar’ın
zamanla Mezopotamya’nın güzel Tanrıçası İştar’a, onun da Mısırlı İsis’e dönüşmesi ve İsis’in
Yunanistan’da Afrodit olması da bu kültürel mirasların üzerinde inşa edilen medeniyetlere
başka bir örnektir. Öyle ki bu pagan inanlarını yıkmak isteyen semavi dinlere inanan büyük
uygarlıklar, bu inançların sembollerinden yok edemediklerini kendi inanç sistemlerinin birer
parçasına dönüştürmüşlerdir. Örneğin Afrodit Roma uygarlığına Venüs olarak geçmiştir. Roma
uygarlığındaki insanlar için güneşi selamlamak tanrı ve tanrıçalarına olan saygının bir
ifadesidir. Venüs’te sabahları görünen bir gezegen olarak sabah yıldızı adı ile de anılmıştır. Son
dönemlerde Netfilix’te yayımlanmış Lucifer (Şeytan) disiznde Lucifer’ın soyadı Morningstar
olarak seçilmiştir. Morning Türkçe sabah Star ise yıldız demektir. Ayrıca Roma pagan
inancında güneş de Yunan Tanrısı Apollon’u sembolize etmektedir. Hıristiyanlık sonrası bu
inançları yıkamayan kilise çareyi bu sembolleri hıristiysanlığa aktarmakta bulmuştur. Venüs’ün
o zamanlardaki adı olan Lucifer’ı şeytan ile güneşi de İsa ile ilişkilendirerek pagan inancındaki
değerleri kendi değerlerine dönüştürmeyi başarmıştır (Russel, 2001; Erkan , 2018).
Bu ve benzeri mitolojik unsurların modern dünyaya yansımalarını çoğaltmak mümkündür.
Ayrıca bu etkileşimler sadece inanç sistemlerinde olmamıştır. Her ne kadar bu mitolojik
unsurlar eski insanların dini inanışlarından gelse de, mitoloji insanoğlunun kültürel yaşantısının
neredeyse her kademesine girmiştir. Yukarda örneğini verdiğimiz Netfilix dizisi Lucifer buna
güzel bir örnektir. Buradan yola çıkarak bu çalışmada mitolojik unsurların kültür ve sanat
alanındaki tasarım unsurlarındaki etkileri incelenecektir.

Gerek ülkemizde, gerek uluslar arası düzeyde, tasarım eğitiminin endüstriyel tasarım, grafik tasarım, iç mimari gibi adlandırmalarla yapılandırıldığını görüyoruz. Fakat güncel ihtiyaçlar ve yaklaşımlar doğrultusunda bu kategorilerin değiştiğini, bu konvansiyonel yapıların ötesine çıkıldığını değişik örnekler üzerinden mümkün.

Gökdelen, çok yüksek yapı anlamına gelmektedir. Büyük kentlerin özeğinde yer alan, kentin ekin, tecim ve işgörü etkinliklerinin genişliği ve yoğunluğu oranında sayıları çoğalan, kentözeğine, yükseklikleri yüzünden özel bir görünüm ve özyapı kazandıran çok yüksek yapılara ‘Gökdelen’ verilen addır. Öncelikle Amerika’nın New York ve Chicago kentlerinde yapılmaya başlanan yüksek yapılar, 20.yıl’ın ilk yarısında Avrupa’da sonlarına doğru ise Asya’da görülmeye başlamıştır. Günümüzde ise hemen hemen bütün dünya kentlerinde (Uzakdoğu ve Asya kentlerinde daha yoğun olmak üzere) hep daha yükseğinin, en yükseğinin yapılmaya çalışıldığı bir yarış şeklinde sürmektedir. Dünyadaki diğer yapılarla kıyaslandığında, sayılarının çok daha az olmasına rağmen, çok tartışılmalarının nedeni de yükseklikleri ve yükseklik yarışı biçimde yapılmalarıdır. Gökdelenlerin şekillerdeki tasarım değişiklikleri gökdelenin artan büyüklüğü ve yüksekliği kaynaklanmıştır. Bugünler mimarlar inanılmaz derecede karmaşık ve uzun boylu yapılar tasarlırlar, farklı yöntemlerle ve farlklı fikirlerle kullanarak muhteşem ve harika gökdelenler yaratırlar. Çalışmada gökdelenlerin tasarımı neden ve nasıl geliştirildiği ve geçmişten geleceğe gödelenler tasarımında bazı yöntemler ve glişmeler neler olduğunu ve gökdelen tasarımının geliştirilmesinin arkasında duran sebepler neler olduğunu araştırılmıştır.

ÖNSÖZ

Kütahya  sahip  olduğu  tarihi,  doğal  ve  kültürel  değerleri  ile  ülkemizde öne çıkan kentler arasında yer almaktadır. Küreselleşen yeni dünya  düzeni içinde rekabet edilebilirliğinin sağlanması için yerel değerlere sahip çıkılması ve bu bilincin oluşturulması gerekmektedir. Evrensel değerlerin ve bilimin üretildiği en önemli kurumlar da üniversitelerdir. Üretilen bilgi paylaşıldığı ve uygulamaya katkılar sağlayabildiği oranda daha anlamlı hale gelecektir.

Bu anlamda, Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nün 2012-2013 Eğitim Öğretim Yılı Bahar Döneminde
Planlama Stüdyosu 6 Dersi kapsamında Kütahya’ yı çalışma alanı olarak
seçtik. Bu ders kapsamında, öğrencilerimize kuramsal ve kavramsal becerileri elde etme ve bu kazanımlar çerçevesinde belirlenen konulara ilişkin  öneriler  geliştirebilme  yeteneğini  kazandırmayı  hedefledik.  Yapılan çalışmalar  ile  birlikte  öğrencilerimizin  gerçek  hayata  dokunmalarını,  bir konuyu derinlemesine öğrenmelerini ve nitelikli bir ürün ortaya koyarak özgüven  kazanmalarını  amaçladık.  Kütahya’da  yürütülen-yürütülecek olan  kentsel  planlama  ve  tasarım  eylemlerinin  farklı  boyutlarını  birinci elden keşfetmelerini ve bu eylemlerde plancının rolü ve yapabileceklerinin sınırını anlamalarını sağlamaya çalıştık.

Elinizdeki bu kitap, öğrencilerimizin seçtikleri alan veya araştırma sorusu ekseninde bireysel olarak bir yıl boyunca sürdürdükleri çalışmanın bir ürünüdür. Kitabın içinde  şehir ve bölge planlama disiplininin ilgi alanına  giren  kentsel  koruma,  dönüşüm,  yenileme,  tasarım,  kimlik,  yaşam
kalitesi, herkes için planlama, turizm politikaları ve  yayalaştırma uygulamaları vb. konularla  ilgili özgün ve  ilgi çekici  araştırma makaleleri  yer almaktadır. Kitabımızın  Kütahya  kentine,  yöneticilerine,  kurumlarına,  halkına ve ilgi duyan herkese katkı sağlamasını diliyoruz.

Editörler Grubu

Batı Karadeniz Bölgesi’nin tarihi yerleşim alanlarından biri olan Safranbolu, Homeros’un tanımıyla dönemin “incisi” olarak yazılı kaynaklarda yerini almıştır. Kent, eski doğu-batı ulaşımı arasında geçişi sağlayan stratejik konumu ve coğrafyasının elverişliliği nedenleriyle birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Ancak bu yerleşim bölgesinde bezemeleriyle günümüze ulaşabilen taşınmaz kültür varlıklarının çoğunun XVI. yüzyıl ve sonrasına ait olduğu belirlenmiştir. Bu yapıların, sivil ve dini mimari ile birlikte kent dokusu içinde önemli bir yer tutan tarihi çeşmeler olduğu görülmektedir. Suyun bereketli olduğu Safranbolu’da çeşmelerin çoğunun anıtsal cepheleri benzer motiflerle bezenmiştir. Bunlar arasında bir bütünlük oluşturan kompozisyona sahip örnek, Şükrü Efendi Çeşmesi’dir. Yapı, iki sütünce arasında, dikdörtgen şekli verilip tek cepheli olarak bir konutun bahçe duvarına inşa edilmiştir. Üzerindeki süsleme kompozisyonları yapıldığı dönemin özelliklerini taşımaktadır. Ancak Safranbolu’daki diğer benzer bezemeli 28 çeşmeden farklı olarak bu çeşmenin dikkat çeken özelliği kompozisyonda oluşan bütünlüğüdür. Bu araştırmada, Safranbolu Şükrü Efendi Çeşmesi’nin süsleme kompozisyonunda yer alan her motif Tasarım İlke ve Yöntemlerine göre de değerlendirilmiştir.