Πατριάρχης Σέργιος Α΄

Ο Σέργιος Α΄ ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως την περίοδο 610-638. Ήταν Σύριος στην καταγωγή και είχε μεγάλη μόρφωση. Διετέλεσε διάκονος της Μεγάλης Εκκλησίας και «πτωχοκόμος». Εξελέγη Πατριάρχης το Μάρτιο του 610.

Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντίσταση της Πόλης σε επιδρομή των Αβάρων, η οποία συνέβη κατά την απουσία του Αυτοκράτορα Ηρακλείου. Ενώ ο Αυτοκράτορας εκστράτευε στην Τραπεζούντα, ανέλαβε ο ίδιος την άτυπη πολιτική ηγεσία και με λαϊκή κινητοποίηση, αλλά και τη συνδρομή καταιγίδας, η οποία αποδόθηκε σε θεϊκή αρωγή, καθώς επέφερε μεγάλες ζημιές στον εχθρικό στόλο, η Πόλη διασώθηκε. Μετά τη νίκη αυτή, στις 8 Αυγούστου του 626, ο λαός της Πόλης έψαλε στο Ναό των Βλαχερνών όρθιος ευχαριστήριο ύμνο προς την Παναγία, ο οποίος καθιερώθηκε και ονομάζεται έκτοτε «Ακάθιστος Ύμνος»^[1].

Θέλοντας να υποστηρίξει την πολιτική του Ηρακλείου εναντίον των Περσών, εισήγαγε τις κακοδοξίες του μονοθελητισμού και του μονοενεργητισμού ως παραδεκτές θεολογικές βάσεις προσέγγισης με τους αντιχαλκηδονίους. Πράγματι, με βάση τη φόρμουλα αυτή, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύρος κατόρθωσε το 633 να πετύχει την κοινωνία Ορθοδόξων και (μετριοπαθών) Αντιχαλκηδονίων στην Αλεξάνδρεια.

Ο Μονοενεργητισμός, το θεωρητικό κατασκεύασμα του Σεργίου, συνάντησε ισχυρές θεολογικές αντιρρήσεις. Ο λόγιος μοναχός και μετέπειτα Πατριάρχης Ιεροσολύμων και άγιος Σωφρόνιος κατέγραψε τις αντιρρήσεις του στην ενθρονιστήρια συνοδική του επιστολή. Ο ίδιος ο Σέργιος απευθύνθηκε με επιστολή στον Πάπα Ονώριο Α΄ ζητώντας τη γνώμη του για το κατά πόσο μπορεί να συνυπάρχουν δύο «υπεναντία» θελήματα στον Χριστό. Ο Πάπας απέρριψε αυτή τη θεωρία, απαντώντας ότι ο Χριστός είχε ένα θέλημα, και όχι δύο «υπεναντία».

Παρά ταύτα, με τη βοήθεια του συμβούλου του και διαδόχου του Πύρρου, ετοίμασε μια «Έκθεση» μονοθεληστικού περιεχομένου, η οποία πήρε τη μορφή αυτοκρατορικού διατάγματος, με σκοπό την επαναπροσέγγιση με τους Αντιχαλκηδονίους. Ο Σέργιος πέθανε στις 9 Δεκεμβρίου του 638 και το έργο του συνέχισε ο Πύρρος.

Σημειώσεις

↑ Αναστασίου Φιλιππίδη, Ιστορική αναδρομή στα χρόνια του Ακαθίστου, περιοδικό Παρέμβασις, Μάρτιος 2006

Πηγές

π σ ε Επίσκοποι Βυζαντίου, Αρχιεπίσκοποι και Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως
Επίσκοποι Βυζαντίου (μέχρι το 330)	Απόστολος Ανδρέας Στάχυς Ονήσιμος Πολύκαρπος Α΄ Πλούταρχος Σεδεκίων Διογένης Ελευθέριος Φήλιξ Πολύκαρπος Β΄ Αθηνόδωρος Ευζώιος Βυζαντίου Λαυρέντιος Αλύπιος Περτίναξ Ολυμπιανός Μάρκος Α΄ Φιλάδελφος Κυριακός Α΄ Καστίνος Ευγένιος Α΄ Τίτος Δομέτιος Ρουφίνος Πρόβος Μητροφάνης Α΄ Αλέξανδρος
Αρχιεπίσκοποι Κωνσταντινουπόλεως (330–451)	Αλέξανδρος Παύλος Α΄ Ευσέβιος Μακεδόνιος Α΄ Ευδόξιος Ευάγριος Δημόφιλος Γρηγόριος Α΄ Ναζιανζηνός (Μάξιμος Α΄) Νεκτάριος Ιωάννης Α΄ Χρυσόστομος Αρσάκιος Αττικός Σισίνιος Α΄ Νεστόριος Μαξιμιανός Πρόκλος Φλαβιανός Ανατόλιος
Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Βυζαντινή περίοδος (451–1453)	Ανατόλιος Γεννάδιος Α΄ Ακάκιος Φραβίτας Ευφήμιος Μακεδόνιος Β΄ Τιμόθεος Α΄ Ιωάννης Β΄ Επιφάνιος Άνθιμος Α΄ Μηνάς Ευτύχιος Ιωάννης Γ΄ Ιωάννης Δ΄ Κυριακός Β΄ Θωμάς Α΄ Σέργιος Α΄ Πύρρος Παύλος Β΄ Πέτρος Θωμάς Β΄ Ιωάννης Ε΄ Κωνσταντίνος Α΄ Θεόδωρος Α΄ Γεώργιος Α΄ Παύλος Γ΄ Καλλίνικος Α΄ Κύρος Ιωάννης ΣΤ΄ Γερμανός Α΄ Αναστάσιος Κωνσταντίνος Β΄ Νικήτας Α΄ Παύλος Δ΄ Ταράσιος Νικηφόρος Α΄ Θεόδοτος Α΄ Αντώνιος Α΄ Ιωάννης Ζ΄ Μεθόδιος Α΄ Ιγνάτιος Φώτιος Α΄ Στέφανος Α΄ Αντώνιος Β΄ Νικόλαος Α΄ Ευθύμιος Α΄ Στέφανος Β΄ Τρύφων Θεοφύλακτος Πολύευκτος Βασίλειος Α΄ Αντώνιος Γ΄ Νικόλαος Β΄ Σισίνιος Β΄ Σέργιος Β΄ Ευστάθιος Αλέξιος Μιχαήλ Α΄ Κωνσταντίνος Γ΄ Ιωάννης Η΄ Κοσμάς Α΄ Ευστράτιος Νικόλαος Γ΄ Ιωάννης Θ΄ Λέων Μιχαήλ Β΄ Κοσμάς Β΄ Νικόλαος Δ΄ Θεόδοτος Β΄ Νεόφυτος Α΄ Κωνσταντίνος Δ΄ Λουκάς Μιχαήλ Γ΄ Χαρίτων Θεοδόσιος Α΄ Βασίλειος Β΄ Νικήτας Β΄ Δοσίθεος Λεόντιος Γεώργιος Β΄ Ιωάννης Ι΄ Μιχαήλ Δ΄^† Θεόδωρος Β΄^† Μάξιμος Β΄^† Μανουήλ Α΄^† Γερμανός Β΄^† Μεθόδιος Β΄^† Μανουήλ Β΄^† Αρσένιος^† Νικηφόρος Β΄^† Γερμανός Γ΄ Ιωσήφ Α΄ Ιωάννης ΙΑ΄ Γρηγόριος Β΄ Αθανάσιος Α΄ Ιωάννης ΙΒ΄ Νήφων Α΄ Ιωάννης ΙΓ΄ Γεράσιμος Α΄ Ησαΐας Ιωάννης ΙΔ΄ Ισίδωρος Α΄ Κάλλιστος Α΄ Φιλόθεος Μακάριος Νείλος Αντώνιος Δ΄ Κάλλιστος Β΄ Ματθαίος Α΄ Ευθύμιος Β΄ Ιωσήφ Β΄ Μητροφάνης Β΄ Γρηγόριος Γ΄ Αθανάσιος Β΄
Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Οθωμανική περίοδος (1453–1923)	Γεννάδιος Β΄ Ισίδωρος Β΄ Σωφρόνιος Α΄ Ιωάσαφ Α΄ Μάρκος Β΄ Συμεών Διονύσιος Α΄ Ραφαήλ Α΄ Μάξιμος Γ΄ Νήφων Β΄ Μάξιμος Δ΄ Ιωακείμ Α΄ Παχώμιος Α΄ Θεόληπτος Α΄ Ιερεμίας Α΄ Ιωαννίκιος Α΄ Διονύσιος Β΄ Ιωάσαφ Β΄ Μητροφάνης Γ΄ Ιερεμίας Β΄ Παχώμιος Β΄ Θεόληπτος Β΄ Ματθαίος Β΄ Γαβριήλ Α΄ Θεοφάνης Α΄ Μελέτιος Α΄ Νεόφυτος Β΄ Ραφαήλ Β΄ Κύριλλος Α΄ Τιμόθεος Β΄ Γρηγόριος Δ΄ Άνθιμος Β΄ Κύριλλος Β΄ Αθανάσιος Γ΄ Νεόφυτος Γ΄ Παρθένιος Α΄ Παρθένιος Β΄ Ιωαννίκιος Β΄ Κύριλλος Γ΄ Παΐσιος Α΄ Παρθένιος Γ΄ Γαβριήλ Β΄ Παρθένιος Δ΄ Διονύσιος Γ΄ Κλήμης Μεθόδιος Γ΄ Διονύσιος Δ΄ Γεράσιμος Β΄ Αθανάσιος Δ΄ Ιάκωβος Καλλίνικος Β΄ Νεόφυτος Δ΄ Γαβριήλ Γ΄ Νεόφυτος Ε΄ Κυπριανός Αθανάσιος Ε΄ Κύριλλος Δ΄ Κοσμάς Γ΄ Ιερεμίας Γ΄ Καλλίνικος Γ΄ Παΐσιος Β΄ Σεραφείμ Α΄ Νεόφυτος ΣΤ΄ Κύριλλος Ε΄ Καλλίνικος Δ΄ Σεραφείμ Β΄ Ιωαννίκιος Γ΄ Σαμουήλ Μελέτιος Β΄ Θεοδόσιος Β΄ Σωφρόνιος Β΄ Γαβριήλ Δ΄ Προκόπιος Νεόφυτος Ζ΄ Γεράσιμος Γ΄ Γρηγόριος Ε΄ Καλλίνικος Ε΄ Ιερεμίας Δ΄ Κύριλλος ΣΤ΄ Ευγένιος Β΄ Άνθιμος Γ΄ Χρύσανθος Αγαθάγγελος Κωνστάντιος Α΄ Κωνστάντιος Β΄ Γρηγόριος ΣΤ΄ Άνθιμος Δ΄ Άνθιμος Ε΄ Γερμανός Δ΄ Μελέτιος Γ΄ Άνθιμος ΣΤ΄ Κύριλλος Ζ΄ Ιωακείμ Β΄ Σωφρόνιος Γ΄ Ιωακείμ Γ΄ Ιωακείμ Δ΄ Διονύσιος Ε΄ Νεόφυτος Η΄ Άνθιμος Ζ΄ Κωνσταντίνος Ε΄ Γερμανός Ε΄ Μελέτιος Δ΄
Σύγχρονη εποχή (1923–σήμερα)	Γρηγόριος Ζ΄ Κωνσταντίνος ΣΤ΄ Βασίλειος Γ΄ Φώτιος Β΄ Βενιαμίν Μάξιμος Ε΄ Αθηναγόρας Δημήτριος Βαρθολομαίος
^† εξόριστος στη Νίκαια