Πατριάρχης Βενιαμίν
| Παναγιώτατος Βενιαμίν | |
|---|---|
| Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως | |
| Από | 18 Ιανουαρίου 1936 |
| Έως | 17 Φεβρουαρίου 1946 |
| Προκάτοχος | Φώτιος Β΄ |
| Διάδοχος | Μάξιμος Ε΄ |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 1871 Αδραμύττιο, Μικρά Ασία, Οθωμανική Αυτοκρατορία |
| Θάνατος | 17 Φεβρουαρίου 1946 |
Ο Βενιαμίν (κατά κόσμον Ψωμάς ή Κυριακού[1], 1871 - 17 Φεβρουαρίου 1946) ήταν Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως από τις 18 Ιανουαρίου 1936 έως τις 17 Φεβρουαρίου 1946.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε από γονείς καταγόμενους από τη Λέσβο στο χωριό Ζεϊτινλή (Ελαιώνας) της Επαρχίας Αδραμυττίου[1] της Μικράς Ασίας το 1871[2]. Διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στην ιδιαίτερη πατρίδα του και στις Κυδωνίες[3]. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1888. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοίτησε το 1896[1]. Κατόπιν διορίστηκε Ιεροκήρυκας και Διευθυντής των Σχολείων της Μαγνησίας της Μικράς Ασίας. Το 1899 διορίστηκε καθηγητής θρησκευτικών στο Ιωακείμειο Παρθεναγωγείο της Κωνσταντινούπολης, όπου δίδαξε για μια εξαετία[3]. Το 1908 χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ΄ και τοποθετήθηκε Μέγας Πρωτοσύγκελος.
Το 1912 εξελέγη Μητροπολίτης Ρόδου. Οι προύχοντες και ο λαός της Ρόδου παρεξήγησαν τις σχέσεις που ανέπτυξε με την Ιταλική διοίκηση του νησιού και τον κατήγγειλαν στο Πατριαρχείο ως προδότη. Έπεισαν μάλιστα και τον Πρόξενο της Ελλάδας, με αποτέλεσμα και η Ελληνική Κυβέρνηση να ζητήσει την απομάκρυνή του[4]. Οι κατηγορίες δεν έγιναν αποδεκτές από το Πατριαρχείο[3], και μάλιστα αργότερα ποδείχθηκαν εντελώς εσφαλμένες[4], αλλά λόγω του κλίματος που επικράτησε, το Πατριαρχείο τον μετέθεσε στις 10 Ιουνίου 1913 στην Μητρόπολη Σηλυβρίας[5]. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1913 εξελέγη Μητροπολίτης Φιλιππουπόλεως, το 1925 Μητροπολίτης Νικαίας και το 1933 Μητροπολίτης Ηρακλείας.
Η Πατριαρχία του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1936, μετά το θάνατο του Πατριάρχη Φωτίου του Β΄, πιθανότερος διάδοχός του θεωρούνταν ο τότε Μητροπολίτης Χαλκηδόνος (και μετέπειτα Πατριάρχης) Μάξιμος. Όμως, ο Νομάρχης Κωνσταντινούπολης, Muhittin Uludağ[6], χρησιμοποίησε, μετά από πολλά χρόνια, το δικαίωμά του να διαγράφει υποψηφίους από τον κατάλογο των εκλογίμων. Έτσι, διέγραψε τους Χαλκηδόνος Μάξιμο και Δέρκων Ιωακείμ από τον κατάλογο των δώδεκα υποψηφίων. Θεωρείται ότι αυτό συνέβη διότι ο τότε Υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας και βουλευτής της επαρχίας Τσανάκκαλε, όπου υπάγεται και η Ίμβρος, συνδεόταν με το Μητροπολίτη Ίμβρου και Τενέδου Ιάκωβο. Θεωρείται λοιπόν ότι με δική του εντολή διεγράφησαν οι δύο επικρατέστεροι υποψήφιοι, προκειμένου να προωθηθεί ο Μητροπολίτης Ίμβρου ως Οικουμενικός Πατριάρχης[7].
Η Ιεραρχία όμως εξέλεξε τον Μητροπολίτη Ηρακλείας Βενιαμίν, με ψήφους επτά έναντι έξι. Κατά τη διάρκεια της εκλογής και της ενθρόνισης σημειώθηκαν επεισόδια και έκτροπα που την αμαύρωσαν, ενώ ο νέος Πατριάρχης Βενιαμίν, 75 ετών τότε, αποδοκιμάστηκε από μέρους του εκκλησιάσματος κατά την ενθρόνισή του. Τέλος, ενώ η εκλογή Οικουμενικού Πατριάρχη έως τότε ανακοινωνόταν μόνο στο Νομάρχη της Πόλης, η εκλογή του Βενιαμίν ήταν η πρώτη η οποία ανακοινώθηκε στον πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, τον πρωθυπουργό και τον υπουργό των Εσωτερικών, από τους οποίους ελήφθησαν απαντητικά συγχαρητήρια τηλεγραφήματα. Αυτή η πρακτική ακολουθείται έκτοτε μέχρι σήμερα[8]. Επίσης, ο Βενιαμίν ήταν ο πρώτος Πατριάρχης που πήρε επίσημη άδεια ρασοφορίας από το τουρκικό κράτος[9].
Παρά τις αντίξοες συνθήκες της εκλογής και παρά τον θάνατο του Κεμάλ Ατατούρκ και το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του, αυτή μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιτυχημένη και σταθεροποιητική για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, σε μια δύσκολη περίοδο της Ιστορίας του. Επί Βενιαμίν ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη η Εκκλησία της Αλβανίας με την έκδοση σχετικού Πατριαρχικού και Συνοδικού τόμου (3 Απριλίου 1937)[10], επέστρεψαν στην Ορθοδοξία οι Καρπαθορρώσοι Ουνίτες της Αμερικής και τέλος ήρθη το από του 1872 Βουλγαρικό σχίσμα (19 Φεβρουαρίου 1945) με την αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Βουλγαρίας[3]. Τέλος, το 1939 παρασκευάστηκε Άγιο Μύρο.
Μελανό σημείο της Πατριαρχίας του Βενιαμίν ήταν η μεγάλη πυρκαγιά της 21ης Σεπτεμβρίου 1941, η οποία προκλήθηκε από βραχυκύκλωμα και κατέστρεψε μεγάλο μέρος του Πατριαρχικού Οίκου στο Φανάρι, μαζί με ανυπολόγιστης αξίας ιστορικά έπιπλα, σκεύη, έργα τέχνης, κειμήλια, εικόνες και χειρόγραφα[11]. Η ζημιά που προκλήθηκε, αποκαταστάθηκε πλήρως μόλις το 1989.
Το 1937 ο Πατριάρχης Βενιαμίν ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας των Πανεπιστημίων Αθηνών[12] και Θεσσαλονίκης[13]. Πέθανε στις 17 Φεβρουαρίου 1946 μετά από μακροχρόνια ασθένεια[14] και ετάφη στην Ζωοδόχο Πηγή Βαλουκλή[15].
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Μάρκου, Μάρκος. «Η Αυτού Θειοτάτη Παναγιότης ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης κυρός Βενιαμίν. (1871-1946)». Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Πανδέκτης, Βενιαμίν Α΄, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «Μητροπολίτης Ρόδου Βενιαμίν (1912-1913)». Ιερά Μητρόπολις Ρόδου. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2021.
- ↑ 4,0 4,1 «Πέρασαν 107 χρόνια: Η μετάθεση του Μητροπολίτη Ρόδου Βενιαμίν και η τοποθέτηση του Αποστόλου Τρύφωνος». Η Ροδιακή. 14 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2021.
- ↑ Δημήτριος Τσιανικλίδης, Η Μητρόπολις και ο Ελληνισμός Σηλυβρίας, [Διδακτορική διατριβή], Θεσσαλονίκη 2000, σ. 175
- ↑ «Βασίλη Κυρατζόπουλου, η αγανάκτηση ενός Κωνσταντινουπολίτη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2009.
- ↑ Μάμαλος 2009, σελ. 143-144.
- ↑ «Εφημερίδα «Χρόνος» της Κομοτηνής, 12/01/2008». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2008.
- ↑ Πολίτης της Θράκης[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Εκκλησία της Αλβανίας - Ιστορία από το 1937 ως σήμερα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2009.
- ↑ Η έρευνα on-line, Πώς διαμορφώθηκε σήμερα ο Πατριαρχικός Οίκος, 11/1/2009, σελ 17[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών - 180 χρόνια (PDF). Αθήνα: Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. 2017. σελ. 18.
- ↑ «Α.Π.Θ., Τμήμα Θεολογίας, Επίτιμοι Διδάκτορες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2009.
- ↑ Μάμαλος 2009, σελ. 152.
- ↑ «Τρισάγιο για τον προκάτοχό του , Βενιαμίν, τέλεσε ο Οικ. Πατριάρχης». Ορθοδοξία News Agency. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2021.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Μητροπολίτης Ρόδου Βενιαμίν (1912-1913)». Ιερά Μητρόπολις Ρόδου. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2021.
- Μάμαλος, Γεώργιος-Σπυρίδων (2009). Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο επίκεντρο διεθνών ανακατατάξεων (1918-1972): εξωτερική πολιτική και οικουμενικός προσανατολισμός. Διδακτορική διατριβή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ).
