wóz

 

 

 

wymowa:

IPA: [vus], AS: [vus], zjawiska fonetyczne: wygł. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) ciągnięty przez konie lub inne zwierzęta pociągowe pojazd używany do podróżowania lub transportu, rzadko też jako mieszkanie

(1.2) zawartość wozu (1.1)

(1.3) pot. dowolny pojazd o co najmniej czterech kołach, również wagon

(1.4) pojazd o określonej specjalizacji

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	wóz	wozy
dopełniacz	wozu / rzad. woza[1][2]	wozów
celownik	wozowi	wozom
biernik	wóz	wozy
narzędnik	wozem	wozami
miejscownik	wozie	wozach
wołacz	wozie	wozy

przykłady:

(1.1) Jadą wozy kolorowe taborami, jadą wozy kolorowe wieczorami (…).^[3]

(1.1) Przy powrozie na wozie wielki ciężar konie wlekły.^[4]

(1.2) Tej zimy spaliłam w piecu dwa wozy węgla.

(1.3) Mało dzisiaj jest wozów na parkingu.

(1.3) Tylko jeden z przedziałów klasy III, w piątym wozie od końca, nie poddawał się ogólnemu nastrojowi (…).^[5]

(1.4) Nie mogę zrobić reportażu, bo wszystkie wozy są dzisiaj w terenie.

składnia:

kolokacje:

(1.1) wóz drabiniasty

(1.3) dwutonowy wóz

(1.4) wóz meblowy • wóz transmisyjny • wóz techniczny • wóz bojowy • wóz strażacki

synonimy:

(1.1) fura

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. podwozie n, nadwozie n, woźnica mos, powóz mrz, wozak mos, wozownia ż, wożenie n, wiezienie n

zdrobn. wózek mrz

czas. wozić ndk., wieźć ndk.

przym. wozowy, wózkowy

związki frazeologiczne:

co z woza spadło, to i przepadło • raz na wozie, raz pod wozem • wóz albo przewóz • piąte koło u wozu / potrzebny jak piąte koło u wozu • baba z wozu, koniom lżej • przyszła koza do woza • gdy na Małgorzaty mróz, jeszcze długo nie pojedzie wóz • gdy w Katarzynę lód nie stanie – szykuj sanie, gdy w Katarzynę mróz – szykuj wóz

etymologia:

prasł. *vozъ (→ to, czym się wiezie / to, co się wiezie), rzeczownik odczasownikowy od prasł. *vezti → wieźć, z charakterystyczną wymianą samogłoski rdzennej e na o^[6]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) wagon / waggon, cart, caravan
• baskijski: (1.1) gurdi, orga; (1.2) gurdikada
• bułgarski: (1.1) каруца ż
• czeski: (1.1) vůz m; (1.3) vůz m
• esperanto: (1.1) ĉaro
• francuski: (1.1) chariot m
• hiszpański: (1.1) carro m, coche m
• interlingua: (1.1) cochi, carretta, carro
• japoński: (1.3) 車 (kuruma)
• jidysz: (1.1) וואָגן m (wogn), פֿור ż (fur)
• nepalski: (1.1) गाडी; (1.3) गाडी; (1.4) गाडी
• niemiecki: (1.1) Wagen m
• nowogrecki: (1.1) αμάξι n
• nowopruski: (1.1) abazs m
• pendżabski: (1.1) ਗੱਡੀ ż; (1.3) ਗੱਡੀ ż; (1.4) ਗੱਡੀ ż
• rosyjski: (1.1) воз m, телега ż
• sanskryt: (1.1) विमान m
• słowacki: (1.1) voz
• ukraiński: (1.1) віз m
• węgierski: (1.1) kocsi
• wilamowski: (1.1) wȧn m, wuön m, vuø̄n, wiön m
• włoski: (1.1) carro m; (1.2) carro m, carrata ż; (1.4) carro m

źródła:

 

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) wóz

odmiana:

przykłady:

(1.1) Wóna jo z wóza wopadnuła a sebje knyku złamała.^[1] → Ona spadła z wozu i złamała sobie kark

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

źródła: