miód

 

wymowa:

IPA: [mʲjut], AS: [mʹi ̯ut], zjawiska fonetyczne: zmięk.• wygł.• i → j  ​^?/i

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) spoż. gęsty, słodki produkt spożywczy, w kolorze żółtym lub brązowym, wytwarzany przez pszczoły; zob. też miód w Wikipedii

(1.2) spoż. napój alkoholowy powstały w wyniku fermentacji brzeczki miodu (1.1) i innych składników; zob. też miód pitny w Wikipedii

(1.3) spoż. wywar z niektórych roślin z dodatkiem cukru i innych przypraw o konsystencji miodu (1.1)

(1.4) pot. woskowina

odmiana:

(1.1-4)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	miód	miody
dopełniacz	miodu	miodów
celownik	miodowi	miodom
biernik	miód	miody
narzędnik	miodem	miodami
miejscownik	miodzie	miodach
wołacz	miodzie	miody

przykłady:

(1.1) Gdy jestem chory, piję herbatę z miodem i cytryną.

(1.2) I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem.^[1]

(1.3) Miód podbiałowy z płatków podbiału jest pomocny przeciw kaszlowi.

składnia:

kolokacje:

(1.1) miód pszczeli • miód lipowy / wrzosowy / malinowy / wielokwiatowy / spadziowy / rzepakowy • miód w plastrach • miód sztuczny • garnek / słoik / łyżka / łyżeczka miodu • plaster miodu • chleb / bułka / herbata z miodem • jeść / jadać / zjeść / zjadać miód • dodać / dodawać miodu • smarować / posmarować / słodzić / posłodzić coś miodem • miód scukrza się

(1.2) pić / pijać / wypić / wypijać miód • beczka / antałek / butelka / kufel / kubek / szklanka / filiżanka miodu • miód grzany • miód pitny

(1.3) miód podbiałowy / stokrotkowy

synonimy:

(1.1) miód pszczeli

(1.2) miód pitny

(1.3) syrop

antonimy:

hiperonimy:

(1.2) napój, alkohol

hiponimy:

(1.2) półtorak, dwójniak, trójniak, czwórniak

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. miodalek m, miodczyk m, miodoń m, miodownik m, miodnik m, miodówka ż, miodowiec mrz, miodownicowate nmos, mioducha ż, miodniczka ż, miodność ż, miodowanie n, miodula ż, miodunka ż, miodonka ż, miodarka ż, miodziarek m, miodziarka ż, miodzik m

zdrobn. miodek m, miodzio n

czas. miodować ndk.

przym. miodowy, miodkowy, miodny, miodownicowaty, miodarkowy, miododajny

przysł. miodowo

tem. słow. miodo-

związki frazeologiczne:

cud-miód • bez zachodu nie ma miodu / bez zachodu nie będzie miodu • ciągnąć jak mucha do miodu / lgnąć jak mucha do miodu • cud miód ultramaryna • cud miód • dobrać się do miodu • kraina mlekiem i miodem płynąca / ziemia mlekiem i miodem płynąca / kraj mlekiem i miodem płynący • lać miód do duszy / lać miód do serca / lać miód na serce • łyżka dziegciu w beczce miodu / kropla dziegciu w beczce miodu • mieć miód w ustach • miód w gębie • słodki jak miód • sam miód • kto ma pszczoły, ten ma miód, kto ma dzieci, ten ma smród • na języku miód, a w sercu lód • nie dla psa kiełbasa, nie dla prosiąt miód • święty Alojzy miód w plastrach dojrzy • łyżka dziegciu beczkę miodu zepsuje • gdzie jest miód, tam będą i pszczoły, gdzie piękna dziewczyna, tam będą i chłopcy • nie darmo na miód krzyż wieszają • Kazimierz Wielki pijał miód u Esterki • i ja tam byłem, miód i wino piłem • kto miód pije, długo żyje • miód lipcowy to lek zdrowy • u złego bartnika i miód gorzki

etymologia:

prasł. *medъ < praindoeur. *médʰu

źródłosłów dla pol. niedźwiedź

uwagi:

zob. też miód w Wikicytatach

(1.1) por. ul • barć • pasieka • pszczoła • pszczelarz • bartnik • pszczelarstwo • łaźbić

(1.2) por. półtorak • dwójniak • trójniak • czwórniak • krupnik • miodosytnik • miodosytnictwo

tłumaczenia:

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: miód pitny

• albański: (1.1) mjaltë m
• amharski: (1.1) ማር
• angielski: (1.1) honey; (1.2) mead
• arabski: (1.1) عسل (ʕásal) m
• awarski: (1.1) гьоцӏо
• azerski: (1.1) bal
• baskijski: (1.1) ezti; (1.2) ezti-ur
• baszkirski: (1.1) бал
• białoruski: (1.1) мёд m; (1.2) мёд m
• bułgarski: (1.1) мед m
• cerkiewnosłowiański: (1.1) медъ m
• cezyjski: (1.1) нуци
• chiński standardowy: (1.1) 蜂蜜
• chorwacki: (1.1) med m
• czeczeński: (1.1) моз
• czeski: (1.1) med m; (1.2) medovina ż
• czuwaski: (1.1) пыл
• dolnołużycki: (1.1) mjod m
• duński: (1.1) honning w; (1.2) mjød w
• esperanto: (1.1) mielo; (1.2) medo
• estoński: (1.1) mesi
• fiński: (1.1) hunaja; (1.2) sima
• francuski: (1.1) miel m; (1.2) hydromel m
• ginuchijski: (1.1) нуце
• grenlandzki: (1.1) tungusunnitsuut
• gruziński: (1.1) თაფლი
• hawajski: (1.1) meli
• hebrajski: (1.1) דבש m (dwasz)
• hindi: (1.1) मधु, शहद
• hiszpański: (1.1) miel ż; (1.2) hidromiel m
• inari: (1.1) mietâ
• inguski: (1.1) моз
• interlingua: (1.1) melle
• irlandzki: (1.1) mil ż
• islandzki: (1.1) hunang n; (1.2) mjöður m
• jakucki: (1.1) мүөт
• japoński: (1.1) 蜂蜜 (はちみつ, hachimitsu)
• jidysz: (1.1) האָניק m (honik)
• joruba: (1.1) oyin
• kataloński: (1.1) mel ż
• kazachski: (1.1) бал
• koreański: (1.1) 꿀
• kornijski: (1.1) mel m
• łaciński: (1.1) mel n
• łotewski: (1.1) medus
• macedoński: (1.1) мед m
• maltański: (1.1) għasel m
• maryjski: (1.1) мӱй
• moksza: (1.1) медь
• niderlandzki: (1.1) honing
• niemiecki: (1.1) Honig m; (1.2) Met m, Honigwein m; (1.3) Honig m
• nowogrecki: (1.1) μέλι n; (1.2) υδρόμελι n
• nowopruski: (1.1) meddu n; (1.2) allu n
• ormiański: (1.1) մեղր
• osetyjski: (1.1) мыд
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)  
• połabski: (1.1) med m
• rosyjski: (1.1) мёд m; (1.2) медовуха ż
• sanskryt: (1.1) मधु, पीतक
• serbski: (1.1) мед m
• słowacki: (1.1) med m
• słoweński: (1.1) med m
• starogrecki: (1.1) μέλι n
• suahili: (1.1) asali
• szwedzki: (1.1) honung w; (1.2) mjöd w
• tahitański: (1.1) meri
• tajski: (1.1) น้ำผึ้ง
• telugu: (1.1) తేనె
• tetum: (1.1) bani-been
• turecki: (1.1) bal
• tuvalu: (1.1) hani, meli
• udmurcki: (1.1) чечы
• ukraiński: (1.1) мед m
• węgierski: (1.1) méz
• wilamowski: (1.1) hunḱ m, huŋḱ m, hung m; (1.2) māt m, mat m; (1.3) hunḱ m, huŋḱ m, hung m
• włoski: (1.1) miele m
• zuni: (1.1) k'yali:we

źródła: