Województwo zachodniopomorskie

{{{nazwa}}}

— {{{jednostka}}} —
[[Plik:{{{herb}}}| 100x130px| alt=Herb]] [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]] [[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Państwo	Polska
Siedziba wojewody	{{{stolica}}}
Wojewoda	Marcin Zydorowicz
Siedziba sejmiku	{{{siedziba sejmiku}}}
Marszałek	Władysław Husejko
Powierzchnia ({{{rok powierzchni}}})	{{{powierzchnia}}} km²
Populacja ({{{rok ludności}}}) • liczba ludności	{{{liczba ludności}}}
• gęstość	{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Podział administracyjny
[[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan {{{dopełniacz nazwy}}}|{{{opis planu}}}]] {{{opis planu}}} Liczba miast na prawach powiatu {{{liczba powiatów (M)}}} Liczba powiatów {{{liczba powiatów}}} Liczba gmin miejskich {{{liczba gmin (M)}}} Liczba gmin miejsko-wiejskich {{{liczba gmin (MW)}}} Liczba gmin wiejskich {{{liczba gmin (W)}}}
Położenie na mapie Polski [[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]]
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
[[commons:{{{commons}}}|Multimedia w Wikimedia Commons]]
Informacje w Wikipodróżach

{{Województwo infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | jednostka = | siedziba sejmiku = | gęstość zaludnienia = | commons = | dopełniacz nazwy = | liczba powiatów = | liczba gmin (M) = | powierzchnia = | flaga = | nazwa = | liczba gmin (W) = | stolica = | rok ludności = | liczba ludności = | plan = | liczba powiatów (M) = | współrzędne = | opis planu = | rok powierzchni = | liczba gmin (MW) = | herb = Nieznane pola: "kod_miasto", "adres", "powierzchnia_woj", "woj_dopełniacz", "strona_www_U_woj", "urzad", "liczba_gm_miejsko-wiejskich", "strona_www_woj", "gęstość_woj", "liczba_gm_miejskich", "liczba_gm_wiejskich", "urbanizacja_woj", "liczba_pow_grodzkich", "powiaty_woj_mapa", "TERYT_woj", "flaga_woj", "ISO_woj", "stolica_woj", "logo_województwa", "tablice_rejestr", "urzwoj", "herb_woj", "mapa_woj", "urzmar", "liczba_pow_ziemskich", "kolor", "rok", "nazwa_województwa" oraz "ludność_woj".

Województwo zachodniopomorskie to województwo położone w północnej części Polski, na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Graniczy na wschodzie z województwem pomorskim, na południu z województwami: wielkopolskim i lubuskim, a na zachodzie z niemieckimi krajami związkowymi: Brandenburgią i Meklemburgią-Pomorzem Przednim. Zajmuje obszar 22 892,48 km². Według danych z 30 czerwca 2009, liczyło 1 693 284 mieszkańców.^[1] Stolicą województwa jest Szczecin.

Województwo zostało powołane w roku 1999 w związku z reformą administracji publicznej, w miejsce dawnych województw: szczecińskiego i koszalińskiego, a także części województw: słupskiego, pilskiego i gorzowskiego. Nazwą nawiązuje do historycznego Pomorza Zachodniego.

Województwo zachodniopomorskie leży w północno-zachodniej Polsce, nad Morzem Bałtyckim. Według danych z 1 stycznia 2009, powierzchnia województwa wynosi 22 892,48 km²^[2]. Obszar ten obejmuje morskie wody wewnętrzne polskiej części Zalewu Szczecińskiego oraz akweny wokół cieśnin: Dziwny i Świny, które są częściami Morza Bałtyckiego. Graniczy na zachodzie z Niemcami na długości 186,6 km, z krajami związkowymi Meklemburgia-Pomorze Przednie i Brandenburgia. Północną granicę województwa stanowi wyznaczona linia brzegowa nad Zatoką Pomorską i dalszą częścią Bałtyku – długość tej granicy wynosi 185 km^[3]. Zachodniopomorskie graniczy z trzema innymi województwami – na południu z woj. lubuskim i woj. wielkopolskim, a na wschodzie z woj. pomorskim.

Region położony jest na Pobrzeżach Południowobałtyckich: Szczecińskim i Koszalińskim oraz na Pojezierzu Pomorskim (części Pojezierzy Południowobałtyckich).

Większą część województwa obejmuje historyczne Pomorze Zachodnie. Południowe części należały dawniej do Wielkopolski i Nowej Marchii, dawniej ziemi lubuskiej. Tereny województwa należały następnie do prowincji Pomorze. W 1946 roku na większości obecnego obszaru znajdowało się województwo szczecińskie, które w 1950 roku podzielono na mniejsze woj. szczecińskie i woj. koszalińskie.

Województwo zachodniopomorskie utworzono z następujących części administracyjnych:

• województwa szczecińskiego (w całości)
• województwa koszalińskiego (w całości)
• województwa gorzowskiego (gminy powiatów choszczeńskiego i myśliborskiego)
• województwa pilskiego (gminy powiatu wałeckiego)
• województwa słupskiego (3 gminy powiatu sławieńskiego: Sławno (m), Sławno (w) i Postomino)

Powstanie województwa zachodniopomorskiego nie obyło się bez protestów mieszkańców Koszalina, którzy nie chcieli pogodzić się z utratą województwa koszalińskiego i zgłosili projekt województwa środkowopomorskiego. Podejmowano również starania o wytyczenie granic zbieżnych z historycznymi i włączenie do województwa zachodniopomorskiego Słupska. Ostatecznie do powstania województwa środkowopomorskiego nie doszło, a Słupsk został przyłączony do województwa pomorskiego.

Klimat województwa charakteryzuje się dużą różnorodnością i zmiennością. Wynika to ze ścierania się na tym obszarze klimatu morskiego z klimatem lądowym oraz z wpływu czynników lokalnych na ukształtowanie się zjawisk pogodowych. Północna i zachodnia część województwa ma typowe cechy klimatu morskiego. W miarę oddalania się od morza i w kierunku wschodnim zaznaczają się stopniowo cechy klimatu kontynentalnego. Charakterystyczną cechą klimatu jest wzrost opadów w rejonach najwyższych wzniesień Pojezierza. W obrębie poszczególnych obszarów występuje duża zmienność klimatu (mikroklimat), uwarunkowana cechami środowiska jak położenie (w pobliżu morza, jeziora, dużych rzek), ukształtowanie terenu, pokrycie obszaru (lasy, łąki, zabudowa), rzeźba terenu (pradoliny, wzniesienia)^[4].

Bliskość morza, zasoby wodne oraz duża powierzchnia lasów kształtują umiarkowany klimat charakteryzujący się znaczną wilgotnością powietrza oraz przewagą wiatrów zachodnich i północno-zachodnich. Klimat nad morzem można określić jako umiarkowany ciepły morski, natomiast klimat w głębi lądu jako umiarkowany ciepły przejściowy.

W województwie zachodniopomorskim lasy zajmują prawie 35% powierzchni (2004)^[5].

Największym zbiornikiem wodnym jest Zalew Szczeciński, poza tym jest wiele jezior z których największe to Dąbie, Miedwie, Jamno, Drawsko, Wielimie, Bukowo, Lubie, Pile, Płoń, Woświn, Kopań oraz Ińsko. Przez województwo przepływa kilkadziesiąt rzek, w tym trzecia pod względem długości rzeka kraju: Odra, oraz wiele mniejszych, z których największe leżące w całości na terytorium województwa są: Rega (ok. 180 km), Parsęta (ok. 135 km), Ina (ok. 129 km) i Płonia (ok. 79 km).

W zachodniopomorskim 2 parki narodowe: Woliński, oraz w połowie Drawieński, 7 parków krajobrazowych: Barlinecko-Gorzowski (częściowo), Cedyński, Drawski, Iński, Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry, częściowo Park Krajobrazowy "Ujście Warty" oraz Szczeciński Park Krajobrazowy "Puszcza Bukowa". Poza tym w województwie jest 114 rezerwaty przyrody o różnej typologii, m.in. florystyczne, leśne, torfowiskowe, krajobrazowe, ptaków oraz Puszcza Wkrzańska, Puszcza Goleniowska i Puszcza Bukowa. Łączna powierzchnia obszarów tworzących krajowy system obszarów chronionych wynosi około 20% ogólnej powierzchni województwa^[6].

Największym powiatem województwa jest powiat gryfiński, którego powierzchnia wynosi 1869,11 km², a najmniejszym powiat policki 665,26 km². Największą gminą województwa jest gmina Wałcz 574,88 km², a najmniejszą gmina miejska Sławno 15,83 km²^[2].

Wyłączając miasta na prawie powiatu (Szczecin, Koszalin, Świnoujście) według danych z 30 czerwca 2009 r. powiatem o największej liczbie mieszkańców jest powiat stargardzki – 119 321 osób, a powiatem o najmniejszej liczbie mieszkańców jest powiat łobeski – 38 122 osób. Wyłączając miasta na prawie powiatu gminą o największej liczbie mieszkańców jest gmina miejska Stargard Szczeciński – 69 951 osób, a gminą o najmniejszej liczbie mieszkańców jest gmina Nowe Warpno – 1594 osób^[1].

Liczba ludności^[7] i powierzchnia^[8] wg GUS z 2008 roku.

Powiaty grodzkie^[7][8]

Herb	Powiat	Ludność	Pow. (km²)
	Koszalin	107.986	98,34
	Szczecin	406.307	300,55
	Świnoujście	40.765	197,23

Powiaty ziemskie^[7][8]

Herb	Powiat	Ludność	Pow. (km²)	Gęstość zaludnienia	Urbanizacja (%)	Liczba gmin miejskich	Liczba gmin miejsko-wiejskich	Liczba gmin wiejskich
	białogardzki	48.271	845,46	57	62,6	1	2	1
	choszczeński	49.795	1327,52	38	48,0	–	4	2
	drawski	57.705	1764,42	33	61,9	–	2	4
	goleniowski	79.504	1615,64	49	53,3	–	3	3
	gryficki	60.660	1017,37	60	50,5	–	3	3
	gryfiński	83.019	1869,11	44	45,5	–	6	3
	kamieński	47.726	1003,40	48	52,7	–	5	1
	kołobrzeski	76.617	724,66	106	58,6	1	–	6
	koszaliński	64.520	1668,42	39	21,6	–	3	5
	łobeski	38.204	1065,13	36	53,1	–	4	1
	myśliborski	67.245	1182,41	57	59,2	–	3	2
	policki	67.166	665,28	101	52,7	–	2	2
	pyrzycki	39.953	726,00	55	42,2	–	2	4
	sławieński	57.330	1043,26	55	47,6	2	–	4
	stargardzki	119.198	1519,97	78	66,5	1	4	5
	szczecinecki	77.132	1765,39	44	63,4	1	3	2
	świdwiński	48.519	1093,02	44	49,5	1	1	4
	wałecki	54.323	1414,95	38	60,6	1	3	1

Na zasoby środowiska kulturowego województwa składa się 2893 zabytków nieruchomych oraz 1547 zabytków ruchomych wpisanych do rejestru zabytków, a ponadto obiekty w ewidencji konserwatorskiej^[9].Na obszarze województwa znajduje się dwa obiekty uznane zapomnik historii: zespół katedralny w Kamieniu Pomorskim^[10] i zespół kościoła pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Królowej Świata oraz średniowieczne mury obronne miasta w Stargardzie^[11].

Układy staromiejskie o średniowiecznej metryce, które zachowały rozplanowanie z czasu lokacji. Składają się na nie kościoły farne, ratusze i zespoły zabudowy mieszczańskiej – głównie XIX-wiecznej, ale też kamienicami o metryce starszej XV–XVII-wiecznej. W dobrym stanie zachowały się układy staromiejskie w Cedyni, Darłowie, Dobrej koło Nowogardu, Lipianach, Maszewie, Mieszkowicach, Moryniu, Myśliborzu, Trzebiatowie, Trzcińsku-Zdroju i Wolinie. Odbudowywane są obecnie zespoły staromiejskie w Szczecinie, Stargardzie Szczecińskim i Kołobrzegu^[9].

Na terenie województwa znajduje się liczna grupa miast z czytelnie zachowanymi murami obronnymi z wieżami, basztami, bramami i fosami pochodzącymi z okresu średniowiecza. Są to unikatowe w kraju zespoły pod względem liczby i walorów zabytkowych. Do najlepiej zachowanych należą mury w Drawsku Pomorskim, Koszalinie, Mieszkowicach, Pyrzycach, Reczu, Stargardzie Szczecińskim, Trzcińsku-Zdroju. Wśród nich zachowały się egzemplarze miejskiej architektury obronnej klasy europejskiej, jak na przykład Brama Świecka i Barnkowska w Chojnie, Brama Wolińska w Goleniowie, Brama Wałowa, Młyńska i Pyrzycka w Stargardzie Szczecińskim.

W części ośrodków wypoczynkowych utrzymała się architektura uzdrowiskowa związana z rozwojem pod koniec XIX wieku funkcji rekreacyjno–uzdrowiskowych, głównie w pasie nadmorskim (Świnoujście, Kamień Pomorski, Dziwnów, Kołobrzeg), a także w rejonach występowania leczniczych pokładów wód lub błot (Trzcińsko-Zdrój, Połczyn-Zdrój). Architektura ta nawiązuje do wzorców szwajcarskich i południowoniemieckich. Miejscowości te nadal pełnią funkcje uzdrowiskowo–wypoczynkowe, lecz znacznej degradacji ulega układ i zabudowa, czyli te elementy układu przestrzennego, które decydują o atrakcyjności wielu historycznych i tradycyjnych europejskich miejscowo ci uzdrowiskowych^[9].

Zachowały się układy ruralistyczne (wiejskie) o średniowiecznej metryce o czytelnych układach lokacyjnych okolnicowych, owalnicowych lub ulicowych, z zachowaną zabudową zagrodową murowaną i ryglową z XIX wieku, z przykładami starszej XVIII-wiecznej zabudowy (np. w rejon Pyrzyc, pasa nadmorskiego).

Województwo zachodniopomorskie posiada zamki będące ośrodkami władzy książąt pomorskich i biskupów. Najbardziej okazalszym jest Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie oraz Darłowie. Następne zamki znajdują się w Białogardzie, Swobnicy, Świdwinie. Relikty zamków mieszczą się w Dobrej koło Nowogardu, Drawnie, Starym Drawsku, Golczewie, Karlinie, Moryniu, Złocieńcu.

Na terenie województwa znajdują się rezydencje pomorskie, będące założeniami dworsko–pałacowo–parkowymi z folwarkami, wpisane są w krajobraz większości wsi pomorskich. Większość XIX–wieczna, ale także starsze, XVIII-wieczne rezydencje, jak np. unikatowe barokowe założenia w Świerznie i Niepołcku. Budowle rezydencjonalne prezentują charakterystyczny dla XIX wieku eklektyzm. Z wielu dawnych rezydencji pozostały tylko parki z cennym starodrzewem, jak na przykład park w Zatoni Dolnej, który ma walory ponadlokalne^[9].

Od średniowiecza po XIX wiek obiekty sakralne były i pozostały dominantami w zabudowie miast i wsi. Najstarsze pomorskie obiekty sakralne datuje się na XII–XIII wiek. Należą do nich romańskie i wczesnogotyckie kościoły granitowe. Jest to grupa świątyń miejskich i wiejskich położonych w południowo-zachodniej części województwa, będąca kontynuacją tego typu budowli po zachodniej stronie Odry (między innymi w gminie Moryń, Chojna, Mieszkowice). Do budowli sakralnych o największych walorach zalicza się katedra w Kamieniu Pomorskim wraz z zabudową Osiedla Katedralnego i stargardzka kolegiata Najświętszej Marii Panny Królowej Świata^[12] oraz katedra NMP w Kołobrzegu^[9]. W rejonach północno-wschodnich województwa (charakterystyczne dla tych terenów) występuje ponad 70 wiejskich kościołów o konstrukcji ryglowej (głównie wiejskich) z XVII–XVIII wieku^[9].

Na Pomorzu Zachodnim prowadziły działalność zakony cystersów, joannitów, norbertanów i templariuszy, które wybudowały w średniowieczu zespoły zabudowań klasztornych w Bierzwniku, Chwarszczanach, Cedyni, Kołbaczu, Marianowie, Jasienicy, Pełczycach, Rurce.

Na terenie województwa zachowało się wiele zabytki techników i przemysłu, które mają walory zabytkowe a jednocześnie są współcześnie użytkowane. Świadectwa rozwoju myśli technicznej są związane przede wszystkim z rozwojem przemysłu w XIX wieku, a obiekty militarne świadczą o strategicznym położeniu terenów woj. zachodniopomorskiego. Do pierwszej grupy należą młyny i wiatraki kontynuujące tradycje młynarskie sięgające średniowiecza. Działają małe elektrownie wodne i inne urządzenia hydrotechniczne budowane na większych rzekach regionu: Odrze, Redze, Inie, Drawie, Parsęcie. Funkcjonują zespoły urządzeń hydrotechnicznych rzeki Odry – system kanałów, śluz, jazów między innymi Polderu Cedyńskiego i Międzyodrza. Zachowały się kolejowe linie wąskotorowe, obecnie w większości zlikwidowane, a część funkcjonuje (linie Gryfice–Rewal i Koszalin–Wielino).

Do drugiej grupy zabytków sztuki militarnej należą umocnienia w rejonie Odry i Wału Pomorskiego, pasa nadmorskiego, pozostałości twierdzy kołobrzeskiej oraz zespół XIX-wiecznych fortów w Świnoujściu. Obiektami charakterystycznymi dla nadmorskiego położenia województwa są XIX-wieczne latarnie morskie (w Świnoujściu, Niechorzu, Kołobrzegu) oraz porty (w Szczecinie, Darłówku, Kołobrzegu).

Na ternie województwa występują licznie zabytki archeologiczne, będące świadectwem najdawniejszych dziejów Pomorza Zachodniego, jak na przykład grobowce megalityczne z epoki kamienia w rejonie Dolic, Przelewic; grodziska kultury łużyckiej, głównie z okresu wczesnego średniowiecza; cmentarzyska kurhanowe w rejonach Wolina, Dolic, Osiny, Przelewic, Trzebiatowa, koło Świelubia; cmentarzysko kurhanowe z kręgami kamiennymi w Grzybnicy koło Koszalina; grodzisko wyżynne, port wczesnośredniowieczny, cmentarzysko ciałopalne w Budzistowie.

Plik:Lipiec 2008 (6).jpg

W województwie zachodniopomorskim są 63 miasta, w tym 3 miasta z prawami powiatu.

Liczba ludności^[7] i powierzchnia^[8] według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2008 roku (podkreślone zostały siedziby powiatów ziemskich, wytłuszczone siedziby powiatów grodzkich):

Herb	Miasto	Ludność	Powierzchnia (km²)
	Szczecin	406.307	300,55
	Koszalin	107.986	98,34
	Stargard Szczeciński	69.951	48,08
	Kołobrzeg	44.890	25,67
	Świnoujście	40.765	197,23
	Szczecinek	40.219	48,63
	Police	34.145	37,23
	Wałcz	25.953	38,17
	Białogard	24.349	25,73
	Goleniów	22.404	11,78
	Gryfino	21.065	9,58
	Nowogard	16.772	12,44
	Gryfice	16.595	12,40
	Choszczno	15.765	9,58
	Świdwin	15.539	22,38
	Barlinek	14.162	17,55
	Darłowo	14.037	20,21
	Dębno	13.909	20
	Złocieniec	13.190	32,28
	Sławno	13.117	15,83
	Pyrzyce	12.750	38,79
	Myślibórz	11.700	15,04
	Drawsko Pomorskie	11.419	22,33
	Łobez	10.330	11,75
	Trzebiatów	10.162	10,25
	Kamień Pomorski	9.164	10,74
	Połczyn-Zdrój	8.528	7,22
	Chojna	7.398	12,12
	Czaplinek	6.845	13,62
	Sianów	6.606	15,88
	Karlino	5.832	9,40
	Międzyzdroje	5.502	4,50
	Wolin	4.879	14,47
	Bobolice	4.365	4,77
	Resko	4.354	4,49
	Borne Sulinowo	4.349	18,15
	Lipiany	4.159	5,54
	Kalisz Pomorski	4.110	11,95
	Płoty	4.093	4,12
	Barwice	3.756	7,50
	Mieszkowice	3.562	4,73
	Chociwel	3.266	3,67
	Maszewo	3.231	5,54
	Węgorzyno	3.009	6,85
	Recz	2.992	12,30
	Polanów	2.960	7,37
	Dziwnów	2.904	4,97
	Pełczyce	2.808	13,07
	Golczewo	2.714	7,42
	Mirosławiec	2.616	2,13
	Tychowo	2.486	4,1
	Trzcińsko-Zdrój	2.466	2,33
	Drawno	2.423	5,03
	Człopa	2.370	6,27
	Dobrzany	2.360	5,34
Plik:POL Dobra Nowogardzka COA.svg	Dobra	2.336	2,37
	Biały Bór	2.209	12,82
	Ińsko	2.002	7,48
	Tuczno	1.919	9,21
	Moryń	1.634	5,54
	Cedynia	1.622	1,67
	Suchań	1.465	3,57
	Nowe Warpno	1.200	24,51

W 2007 roku produkt krajowy brutto woj. zachodniopomorskiego wynosił 46 904 mln zł, co stanowiło 4,0% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 89,8% średniej krajowej, co plasowało zachodniopomorskie na 6. miejscu względem innych województw^[13].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. zachodniopomorskiego w 3. kwartale 2009 roku wynosiło 3089,07 zł, co lokuje go na 6. miejscu na tle wszystkich województw^[14].

Według danych z 2008 roku na terenie województwa było zarejestrowanych 206 128 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego 165 807 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Było zarejestrowanych 12 356 spółek handlowych, a 4081 z nich miało udział kapitału zagranicznego^[15].

W końcu stycznia 2010 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 115,6 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 17,7% do aktywnych zawodowo^[16].

W ciągu całego 2008 roku z obiektów znajdujących się na terenie województwa skorzystało 1 742 580 turystów, z których 21,8% stanowili turyści zagraniczni. Największy napływ turystów miał miejsce w czerwcu, lipcu i sierpniu, kiedy łączna liczba turystów wynosiła 45,7% z całego roku^[17]. W 2008 roku na terenie województwa znajdowało się 840 obiektów zbiorowego zakwaterowania, które posiadały 107 800 miejsc noclegowych. W województwie było 178 obiektów hotelowych mających 14 877 miejsc noclegowych. Najwięcej miejsc tj. 49 976 posiadały ośrodki wczasowe, których było 8342^[17].

W 2008 roku na obszarze woj. zachodniopomorskiego było 59 624 gospodarstw rolnych, z czego 99,24% było gospodarstwami indywidualnymi. Najczęściej (7144) gospodarstwo miało areał wynoszący od 5 do 10 ha dla użytków rolnych^[18].

Struktura demograficzna mieszkańców woj. zachodniopomorskiego wg danych z 31 grudnia 2007^[19]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	1 692 271	100	870 319	51,43	821 952	48,57
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)	329 706	19,48	160 630	9,49	169 076	9,99
Wiek produkcyjny (18–65 lat)	1 115 412	65,91	539 463	31,88	575 949	34,03
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)	247 153	14,6	170 226	10,06	76 927	4,55

Struktura płci i wieku w województwie zachodniopomorskim wg danych z 30 czerwca 2008 roku^[7]:

W 2002 roku w powszechnym spisie ludności na 1 698 214 mieszkańców woj. zachodniopomorskiego przeważająca większość zdeklarowała narodowość polska. Największą grupą obywateli polskich w województwie należącą do mniejszości narodowej lub etnicznej była mniejszość ukraińska, do której należało 3703 osób, co stanowiło 0,218% ogółu mieszkańców. Drugą grupą była mniejszość niemiecka licząca 1014 osób, stanowiącą 0,0597% mieszkańców^[20].

Tylko 1 osoba w woj. zachodniopomorskim zadeklarowała używanie w kontaktach domowych języka kaszubskiego, który jest językiem regionalnym Pomorza^[20].

Mniejszości narodowe i etniczne (obywatele polscy) w 2002 r. w woj. zachodniopomorskim^[20]

Mniejszość	Liczba osób	Procentowy udział w województwie	Liczba osób deklarujących używanie w kontaktach domowych języka mniejszości	Procentowy udział w województwie
Mniejszość białoruska	117	0,0069%	39	0,0023%
Mniejszość czeska	6	0,0004%	11	0,0007%
Mniejszość litewska	67	0,0039%	23	0,0013%
Mniejszość łemkowska	66	0,0039%	25	0,0015%
Mniejszość niemiecka	1014	0,0597%	5581	0,3286%
Mniejszość ormiańska	8	0,0005%	13	0,0008%
Mniejszość romska	699	0,0412%	768	0,0452%
Mniejszość rosyjska	221	0,0130%	618	0,0364%
Mniejszość słowacka	2	0,0001%	12	0,0007%
Mniejszość słowacka	2	0,0001%	12	0,0007%
Mniejszość tatarska	9	0,0001%	0	0,0000%
Mniejszość ukraińska	3703	0,2180%	2407	0,1417%
Mniejszość żydowska	44	0,0026%	3	0,0002%

Na terenie województwa w 2008 roku znajdowało się 380 placówek bibliotecznych i 24 kina. Działały 22 muzea, 12 teatrów i instytucji muzycznych, 15 galerii i salonów sztuki^[19].

Największą biblioteką jest Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica w Szczecinie, która 31 grudnia 2006 roku posiadała 1 048 535 książek i czasopism, a także 453 760 pozycji ze zbiorów specjalnych^[21].

W 2010 roku na liście produktów tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi znajdowało się 8 produktów z woj. zachodniopomorskiego: Jeziorowy ogórek kiszony, Kapusta kiszona z beczki, Ogórek kołobrzeski, Chleb razowy koprzywieński, Miód Drahimski, Miód pitny trójniak, Nalewka ze śliwek z Dębiny, Wino ze śliwek^[22].

Realizacją polityki oświatowej na terenie województwa kieruje Zachodniopomorski Kurator Oświaty. Kuratorium ma siedzibę w Szczecinie, posiadając także 2 delegatury: w Koszalinie i w Wałczu.

W 2008 roku w województwie funkcjonowały 22 szkoły wyższe, na których studiowało ogółem 78 246 osób. Na obszarze woj. zachodniopomorskiego znajdowało się 475 szkół podstawowych, 254 gimnazjów, 41 liceów profilowanych, 125 techników, 116 liceów ogólnokształcących, 22 szkoły artystyczne, 127 szkół policealnych dla dorosłych^[19]. Największą zachodniopomorską uczelnią jest Uniwersytet Szczeciński, na którym wg danych z 30 listopada 2008 roku studiowało 30 079 osób^[23].

W roku akademickim 2007/08 na 10 tys. mieszkańców województwa przypadało 448,6 studentów^[24].

Na terenie województwa w 2008 roku we wszystkich dyscyplinach działało 643 klubów sportowych, w których ćwiczyło łącznie 43 068 osób^[19].

W najwyższych rozgrywkach krajowych w 2009 roku w Polskiej Lidze Koszykówki z woj. zachodniopomorskiego grają 2 drużyny: AZS Koszalin oraz Kotwica Kołobrzeg. W najwyższej lidze futsalu Ekstraklasie grał zespół Pogoń 04 Szczecin.

Największym obiektem sportowym w województwie jest Stadion Miejski w Szczecinie, który może pomieścić 17 783 osób. Stadion jest wykorzystywany do meczów piłki nożnej.

Organem uchwałodawczym jest Sejmik Województwa Zachodniopomorskiego, składający się z 30 radnych^[25], którzy są wybierani przez mieszkańców województwa w 5 okręgach wyborczych^[26]. Sejmik wybiera organ wykonawczy województwa, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Siedzibą władz województwa jest Szczecin. W Koszalinie znajduje się także wydział zamiejscowy urzędu marszałkowskiego.

Organem administracji rządowej jest Wojewoda Zachodniopomorski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Szczecin, jednak posiada on także delegaturę w Koszalinie.

Wojewodowie Zachodniopomorscy:

• Władysław Lisewski – od 1 stycznia 1999 do 20 października 2001
• Stanisław Wziątek – od 20 października 2001 do 17 października 2005
• Robert Krupowicz – od 12 grudnia 2005 do 29 listopada 2007
• Marcin Zydorowicz – od 29 listopada 2007

Wicewojewoda:

• Andrzej Chmielewski (od 2007)

Mieszkańcy województwa wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych, których siedzibami okręgowych komisji wyborczych są: Szczecin i Koszalin. Posłowie do Parlamentu Europejskiego są wybierani z okręgu wyborczego nr 13.

Teren województwa zachodniopomorskiego objęty jest właściwością dwóch sądów okręgowych (w Szczecinie i Koszalinie) oraz 18 sądów rejonowych^[27][28]. Prócz tego istnieją 3 wydziały zamiejscowe sądów rejonowych (Chojna, Pyrzyce, Police)^[29]. Na obszarze województwa znajduje się jeden Sąd Apelacyjny w Szczecinie, w którego obszarze właściwości znajdują się 3 sądy okręgowe. W Szczecinie znajduje się także wojewódzki sąd administracyjny^[30]. Sądom powszechnym na obszarze woj. zachodniopomorskiego towarzyszy 1 prokuratura apelacyjna, 2 prokuratury okręgowe, 21 prokuratur rejonowych^[31].

Obszary właściwości sądów powszechnych w woj. zachodniopomorskim^[32][27][28]

Obszar właściwości (jednostki administracyjne)	Sąd rejonowy	Sąd okręgowy	Sąd apelacyjny
miasto Białogard, miasto Świdwin, gmina Białogard, gmina Brzeżno, gmina Karlino, gmina Połczyn-Zdrój, gmina Rąbino, gmina Sławoborze, gmina Świdwin, gmina Tychowo	Sąd Rejonowy w Białogardzie	Sąd Okręgowy w Koszalinie	Sąd Apelacyjny w Szczecinie
gmina Czaplinek, gmina Drawsko Pomorskie, gmina Kalisz Pomorski, gmina Ostrowice, gmina Wierzchowo, gmina Złocieniec	Sąd Rejonowy w Drawsku Pomorskim
miasto Kołobrzeg, gmina Dygowo, gmina Gościno, gmina Kołobrzeg, gmina Rymań, gmina Siemyśl, gmina Ustronie Morskie	Sąd Rejonowy w Kołobrzegu
miasto Darłowo, Koszalin, gmina Będzino, gmina Biesiekierz, gmina Darłowo, gmina Malechowo, gmina Manowo, gmina Mielno, gmina Polanów, gmina Sianów, gmina Świeszyno	Sąd Rejonowy w Koszalinie
miasto Sławno, gmina Postomino, gmina Sławno	Sąd Rejonowy w Sławnie
miasto Szczecinek, gmina Barwice, gmina Biały Bór, gmina Bobolice, gmina Borne Sulinowo, gmina Grzmiąca, gmina Szczecinek	Sąd Rejonowy w Szczecinku
miasto Wałcz, gmina Człopa, gmina Mirosławiec, gmina Tuczno, gmina Wałcz	Sąd Rejonowy w Wałczu
gmina Bierzwnik, gmina Choszczno, gmina Drawno, gmina Krzęcin, gmina Pełczyce, gmina Recz	Sąd Rejonowy w Choszcznie	Sąd Okręgowy w Szczecinie
gmina Dobra, gmina Goleniów, gmina Maszewo, gmina Nowogard, gmina Osina, gmina Przybiernów, gmina Stepnica	Sąd Rejonowy w Goleniowie
gmina Brojce, gmina Gryfice, gmina Karnice, gmina Płoty, gmina Rewal, gmina Trzebiatów	Sąd Rejonowy w Gryficach
gmina Banie, gmina Cedynia, gmina Chojna, gmina Gryfino, gmina Mieszkowice, gmina Moryń, gmina Stare Czarnowo, gmina Trzcińsko-Zdrój, gmina Widuchowa	Sąd Rejonowy w Gryfinie
gmina Dziwnów, gmina Golczewo, gmina Kamień Pomorski, gmina Świerzno, gmina Wolin	Sąd Rejonowy w Kamieniu Pomorskim
gmina Łobez, gmina Radowo Małe, gmina Resko, gmina Węgorzyno	Sąd Rejonowy w Łobzie
gmina Barlinek, gmina Boleszkowice, gmina Dębno, gmina Myślibórz, gmina Nowogródek Pomorski	Sąd Rejonowy w Myśliborzu
miasto Stargard Szczeciński, gmina Bielice, gmina Chociwel, gmina Dobrzany, gmina Dolice, gmina Ińsko, gmina Kobylanka, gmina Kozielice, gmina Lipiany, gmina Marianowo, gmina Przelewice, gmina Pyrzyce, gmina Stara Dąbrowa, gmina Stargard Szczeciński, gmina Suchań, gmina Warnice	Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim
Szczecin (centrum miasta przy zachodnim brzegu Odry)	Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie
miasto Szczecin (bez centrum), gmina Dobra (Szczecińska), gmina Kołbaskowo, gmina Nowe Warpno, gmina Police	Sąd Rejonowy Szczecin-Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie
miasto Świnoujście, gmina Międzyzdroje	Sąd Rejonowy w Świnoujściu

Drogi krajowe w województwie zachodniopomorskim^[33][34]

Droga	Trasa	Obecna długość w województwie	Uwagi
3E65	Świnoujście – Szczecin – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – Lubin – Legnica – Bolków – Jelenia Góra – Jakuszyce – granica państwa	?	–
S3	Świnoujście – Goleniów – Szczecin A6 (węzeł "Rzęśnica") – ... – Szczecin A6 (węzeł "Klucz") – Parnica – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – A4 (Legnica) – Bolków – Lubawka – granica państwa	?	istniejąca częściowo
6E28	granica państwa – Kołbaskowo – Szczecin – Goleniów – Koszalin – Słupsk – Lębork – Gdańsk – Łęgowo	?	–
A6	granica państwa – Kołbaskowo – Szczecin S3 (węzeł "Rzęśnica")	29 km	istniejąca częściowo
S6	S3 (Goleniów) – Koszalin – A1 (Gdańsk)	0 km	planowana
10	granica państwa – Lubieszyn – Szczecin – Stargard Szczeciński – Wałcz – Piła – Białe Błota – Wypaleniska – Przyłubie – Toruń – Sierpc – Drobin – Płońsk	?	–
S10	A6 (Szczecin) – Stargard Szczeciński - Wałcz - Piła – Bydgoszcz – Toruń – S7 (Płońsk)	13,5 km	istniejąca częściowo
11	Kołobrzeg – Koszalin – Bobolice – Szczecinek – Piła – Poznań – Jarocin – Pleszew – Ostrów Wielkopolski – Kępno – Bytom	?	–
S11	Kołobrzeg – Koszalin – Piła – Poznań – Ostrów Wielkopolski – Tarnowskie Góry – A1	0 km	planowana
13	Szczecin – Przecław – Rosówek – granica państwa	10,6 km	–
20	Stargard Szczeciński – Drawsko Pomorskie – Szczecinek – Biały Bór – Miastko – Bytów – Żukowo – Gdynia	?	–
22	granica państwa – Kostrzyn nad Odrą – Gorzów Wielkopolski – Wałcz – Człuchów – Starogard Gdański – Malbork – Elbląg – Grzechotki – granica państwa	?	–
23	Myślibórz – Sarbinowo	32,8 km	–
25	Bobolice – Biały Bór – Człuchów – Bydgoszcz – Inowrocław – Strzelno – Konin – Kalisz – Ostrów Wielkopolski – Oleśnica	?	–
26	granica państwa – Krajnik Dolny – Chojna – Myślibórz – Renice 3	51 km	–
31	Szczecin – Gryfino – Chojna – Sarbinowo – Kostrzyn nad Odrą – Słubice	?	–
37	Darłowo – Karwice 6	16 km	–
93	granica miasta (Świnoujście) – 3 (Świnoujście)	14 km	–

• drogi wojewódzkie

102  • 103  • 105  • 106  • 107  • 108  • 109  • 110  • 112  • 113  • 114  • 115  • 119  • 120  • 121  • 122  • 124  • 125  • 126  • 127  • 128  • 129  • 130  • 141  • 142  • 144  • 146  • 147  • 148  • 151  • 152  • 156  • 160  • 162  • 163  • 165  • 166  • 167  • 168  • 169  • 171  • 172  • 173  • 175  • 177  • 178  • 179  • 201  • 203  • 205  • 206  • 208  • 209

Szczeciński węzeł kolejowy

linie kolejowe czynne:

• 202 Gdańsk Główny – Stargard Szczeciński
• 210 Chojnice – Runowo Pomorskie
• 273 Wrocław Główny – Szczecin Główny
• 351 Poznań Główny – Szczecin Główny
• 401 Szczecin Dąbie – Świnoujście Port
• 402 Koszalin – Goleniów
• 403 Piła Północ – Wałcz, Kalisz Pomorski – Ulikowo
• 404 Szczecinek – Kołobrzeg
• 405 Piła Główna – Ustka
• 406 Szczecin Główny – Trzebież Szczeciński (brak regularnych przewozów pasażerskich)
• 407 Wysoka Kamieńska – Kamień Pomorski
• 408 Szczecin Główny – Stobno Szczecińskie
• 409 Szczecin Gumieńce – Granica Państwa (Tantow)
• 410 Kalisz Pomorski Miasto – Kalisz Pomorski
• 418 Sławno – Darłowo
• 427 Mścice – Mielno Koszalińskie
• Świnoujście Centrum – Seebad Heringsdorf
• wąskotorowa: Gryfice – Pogorzelica

Na wybrzeżu województwa zachodniopomorskiego znajdują się cztery morskie porty handlowe: w Szczecinie, Świnoujściu, Kołobrzegu, Policach oraz 10 małych portów bałtyckich i 13 przystani rybackich. Na terenie województwa realizowane jest ok. 90% pasażerskiego ruchu promowego i 47% przeładunków w Polsce. Z uwagi na zły stan techniczny małe porty i przystanie wymagają kosztownych prac modernizacyjnych^[35]. Prawnie na terenie województwa ustalono 18 portów morskich i 8 przystani morskich.

Region ma dogodny układ śródlądowych dróg wodnych łączących porty ujścia Odry z krajami UE, a szczególnie z Niemcami. Aktualny stan zabudowy hydrotechnicznej drogi wodnej na odcinku Szczecin-Kostrzyn nad Odrą nie pozwala na pełne wykorzystanie jej możliwości transportowych^[35].

Transport śródlądowy:

• międzynarodowa droga wodna: Świnoujście – Szczecin – Gryfino – Widuchowa – Hohensaaten – Eberswalde – Berlin
• Odrzańska Droga Wodna
• port Szczecin–port Police

Na terenie woj. zachodniopomorskiego utworzono 8 morskich przejść granicznych w: Darłowie, Dziwnowie, Kołobrzegu, Mrzeżynie, Nowym Warpnie, Trzebieży, Szczecinie i Świnoujściu.

Na obszarze województwa zlokalizowane są następujące lotniska:

• port lotniczy Szczecin-Goleniów – port lotniczy należący do podstawowej sieci lotnisk w kraju. W pełni przystosowany do obsługi cywilnego ruchu pasażerskiego i towarowego, zgodnie z wymogami ICAO. Jest również lotniczym przejściem granicznym^[36]
• Szczecin-Dąbie – lotnisko cywilne o nawierzchni trawiastej (aeroklub, baza lotnictwa sanitarnego)
• lotniska wojskowe: Świdwin, Mirosławiec, Oleszno
• lotniska powojskowe (których infrastrukura lotniskowa jest na ogół zdewastowana): Płoty, Dziwnów, Zegrze Pomorskie, Borne Sulinowo, Kluczewo, Chojna, Wilcze Laski, Bagicz

Główną siedzibą straży pożarnej jest Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Szczecinie. Prócz niej w województwie działa 17 komend powiatowych PSP oraz 3 komendy miejskie^[37]. Prócz nich wg danych z 4 sierpnia 2009 r. w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego w województwie działa 157 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej^[38].

Na terenie województwa w Bornem Sulinowie znajduje się Ośrodek Szkolenia PSP.

Zachodniopomorskie jako 1 z 7 województw należy do Pomorskiego Okręgu Wojskowy.

• Wielonarodowy Korpus Północno-Wschodni
• 12 Dywizja Zmechanizowana
• 8 Flotylla Obrony Wybrzeża
• Poligon Drawski

Nad wybrzeżem województwa znajdują się 2 bazy morskie: port wojenny Kołobrzeg, port wojenny Świnoujście.

Umowy, porozumienia i listy intencyjne zawarte przez Województwo Zachodniopomorskie^[39]:

• Region Apulia (Puglia) od 26 października 2007
• Kraj związkowy Bawaria (Bayern) od 22 lutego 2008
• Kraj związkowy Brandenburgia (Brandenburg) od 7 grudnia 2001
• Bruksela-Koekelberg (Bruxelles) od 20 marca 2006
• Departament Żyronda (Gironde) od 8 lipca 2004
• Prowincja Guangdong (廣東) od 12 lipca 2001
• Obwód Kaliningrad (Калининград) od 7 października 2004
• Okręg Kłajpeda (Klaipėda) od 12 października 2006
• Departament Loara Atlantycka (Loire-Atlantique) od 25 listopada 1999
• Kraj związkowy Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern) od 18 czerwca 2000
• Obwód mikołajowski (Миколаїв) od 19 września 2002
• Prowincja Overijssel od 18 października 2006
• Region Skania (Skåne) od 14 maja 1999

Większość województwa położona jest w Euroregionie Pomerania, fragmenty także w euroregionach: Pro Europa Viadrina i Bałtyk.

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Wiadomości w Wikinews

Szablon:Portal

• Urząd Wojewódzki Województwa Zachodniopomorskiego
• Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego

Szablon:Województwa