Polanów (gmina)

Polanów
	gmina miejsko-wiejska
	; Budynek urzędu miasta w Polanowie
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	koszaliński
TERC	2409063
Burmistrz	Grzegorz Lipski
Powierzchnia	393,35 km²
Populacja (31.12.2016); • liczba ludności	; 8867
• gęstość	22,5 os./km²
Urbanizacja	33,4%
Nr kierunkowy	(+48) 94
Tablice rejestracyjne	ZKO
	Adres urzędu:ul. Wolności 4; 76-010 Polanów
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	28
Liczba miejscowości	82
	Położenie na mapie powiatu;
	54°07′10″N 16°41′18″E/54,119444 16,688333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Polanów – gmina miejsko-wiejska w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie koszalińskim, położona na Wysoczyźnie Polanowskiej i Pojezierzu Bytowskim. Siedzibą gminy jest miasto Polanów.

Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 8867 mieszkańców^[1].

Położenie

Gmina Polanów znajduje się w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, we wschodniej części powiatu koszalińskiego.

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia gminy wynosiła 393,35 km²^[2]. Gmina stanowi 23,6% powierzchni powiatu.

Sąsiednie gminy:

Bobolice, Manowo i Sianów (powiat koszaliński)
Malechowo i Sławno (powiat sławieński)
Biały Bór (powiat szczecinecki)

w województwie pomorskim:

Miastko (powiat bytowski)
Kępice (powiat słupski)

Historia

Gmina wiejska Polanów powstała po II wojnie światowej na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. III okręg administracyjny – Pomorze Zachodnie). 25 września 1945 gmina – jako jednostka administracyjna powiatu sławieńskiego – została powierzona administracji wojewody gdańskiego^[3], po czym z dniem 28 czerwca 1946 została przyłączona do woj. szczecińskiego^[4]^[5]. 6 lipca 1950 gmina wraz z całym powiatem sławieńskim weszła w skład nowo utworzonego woj. koszalińskiego^[6]. Siedziba gminy znajdowała się w mieście Polanów, stanowiącym odrębną gminę miejską^[7].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 16 gromad: Bożenice, Bukowo, Chocimino, Garbno, Głogowiec, Gołogóra, Jacinki, Kępiny, Nacław, Rosocha, Rzyszczewko, Stary Żelibórz, Świerczyna, Warblewo, Wieliń, Wietrzno i Żydowo. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[8].

Gminę Polanów o podobnym składzie przywrócono 1 stycznia 1973 wraz z kolejną reformą reaktywującą gminy^[9]^[10]. 15 stycznia 1976 do gminy Polanów włączono^[11]:

sołectwa Buszyno i Krąg oraz wsie Bożenice i Komorowo ze zniesionej gminy Lejkowo,
sołectwo Karsinka z gminy Manowo,
sołectwa Garbno, Kościernica, Powidz, Rekowo i Sowinki z gminy Sianów.

Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa koszalińskiego. Po reaktywowaniu powiatów w 1999 r. nie powróciła do powiatu sławieńskiego, lecz weszła w skład powiatu koszalińskiego, w woj. zachodniopomorskim.

Demografia

Gminę zamieszkuje 14,5% ludności powiatu.

Piramida wieku mieszkańców gminy Polanów w 2014 roku^[12].

Gospodarka

Na terenie gminy ustanowiono podstrefę Polanów – Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która obejmuje 2 kompleksy o łącznej powierzchni 37,01 ha. Tereny podstrefy zlokalizowane są na zachodnich obrzeżach Polanowa (ul. Koszalińska)^[13]^[14]. Przedsiębiorcy podejmujący działalność gospodarczą na terenie podstrefy mogą skorzystać z pomocy publicznej w formie zwolnienia z części podatku dochodowego CIT lub części dwuletnich kosztów pracy^[15].

Przyroda i turystyka

Gmina jest położona na Wysoczyźnie Polanowskiej i Pojezierzu Bytowskim. We wschodniej części znajdują się 3 rezerwaty przyrody Na Rzece Grabowej, Wapienny Las i Wieleń. Przez położone na południu gminy jezioro Kwiecko prowadzi rzeka Radew dostępna od tej części dla kajaków. Przez gminę prowadzą szlaki turystyczne do Polanowa: zielony z Mostowa (w gminie Manowo) wzdłuż Radwi, niebieski ze Sławna i drugi zielony z Białego Boru. Tereny leśne zajmują 55% powierzchni gminy, a użytki rolne 37%.

Komunikacja

Przez gminę Polanów prowadzą drogi wojewódzkie: nr 206 łącząca Polanów z Koszalinem (38 km) i Miastka (26 km), nr 207 do Bobolic (26 km) i Sławna (30 km) oraz nr 208 od skrzyżowania z drogą nr 207, 4 km od Polanowa do Kępic (19 km).

Polanów uzyskał połączenie kolejowe w 1897 r. po wybudowaniu linii wąskotorowej o szerokości 750 mm ze Sławna przez Jacinki i Polanów do Gołogóry. Rok później zbudowano drugą linię do Manowa. W 1903 r. do Polanowa wydłużono normalnotorową linię Grzmiąca – Bobolice. W 1921 r. zbudowano jeszcze odcinek do Korzybia. W 1934 r. zmieniono szerokość toru na linii Sławno – Polanów na 1435 mm (linia normalnotorowa). W 1945 r. wszystkie te linie zostały rozebrane.

W gminie czynne są 3 urzędy pocztowe: Nacław (nr 76-006), Polanów (nr 76-010) i Żydowo (nr 76-012).

Zabytki

Zabytki chronione prawnie w gminie Polanów:

Bożenice – park dworski, 2 poł. XIX,
Bukowo – park dworski, 1 poł. XIX,
Cetuń – park pałacowy, 2 poł. XIX,
Chocimino – kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fil. pw. św. Teresy, szach., XVIII,
- park pałacowy, poł. XIX,
Domachowo – park pałacowy, XIX,
Garbno – kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fil. pw. Antoniego Padewskiego, szach., 1769,
- pałac, 1859, pocz. XX,
Karsina – park pałacowy, poł. XIX,
Komorowo – kościół fil. pw. Niepokalanego Serca Maryi, 2 poł. XV, 1881 (wieża),
- zespół dworski z XIX-XX w., obejmujący dwór z połowy XIX w. oraz park
Kościernica – kościół fil. pw. MB Królowej Polski, XV,
- park pałacowy, 2 poł. XIX,
Krąg – kościół fil. pw. Zwiastowania NMP z kaplicą grobową, XVI, XVIII,
- zamek (dec. dwór obronny), k. XV, ok. 1580, ok. 1650, 1898–1899,
Krytno – park dworski z alejami dojazdowymi, poł. XIX,
Nacław – zespół pałacowy, XIX-XX, obejmujący pałac z 1914–1917 oraz park
Rochowo – park dworski, 2 poł. XIX,
Rzeczyca Mała – park pałacowy, pocz. XX,
Świerczyna – park dworski, poł. XIX, XX,
Warblewo – park dworski, 1 poł. XIX,
Wielin – kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. fil. pw. Chrystusa Króla, szach.-mur., 1698,
- zespół pałacowy z poł. XIX, obejmujący pałac (1883, 1894, 1920–1921) oraz park
Żydowo – kościół ewangelicki, ob. rzym.-kat. par. pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, szach., XVIII,
- park dworski, 2. poł. XIX,

Zobacz więcej w artykule Polanów, w sekcji Architektura.

Miejscowości

Ma obszarze gminy Polanów znajduje się 81 miejscowości.

Wsie: Bożenice, Bukowo-Rzyszczewko, Buszyno, Cetuń, Chocimino, Dadzewo, Domachowo, Garbno, Głusza, Gołogóra, Jacinki, Karsinka, Komorowo, Kościernica, Krąg, Krytno, Nacław, Nowy Żelibórz, Powidz, Rekowo, Rochowo-Rzeczyca Wielka, Rosocha, Rzeczyca Wielka, Sowinko, Stary Żelibórz, Świerczyna, Warblewo, Wielin, Wietrzno, Żydowo.

Osady: Bagnica, Bartlewo, Chocimino Leśne, Chróstowo, Czarnowiec, Czyżewo, Dalimierz, Doły, Dzikowo, Gilewo, Gosław, Gostkowo, Jaromierz Polanowski, Jeżewo, Kania, Karsina, Kępiec, Kępiny, Kierzkowo, Knieja, Kopaniec, Kościerniczka, Lipki, Liszkowo, Łąkie, Łokwica, Małomierz, Mirotki, Młyniska, Nadbór, Osetno, Piaskowo, Pieczyska, Pokrzywno, Przybrodzie, Puławy, Pyszki, Racibórz Polanowski, Racław, Rzeczyca Mała, Samostrzel, Smugi, Stare Wiatrowo, Stołpie, Strzeżewo, Szczerbin, Trzebaw, Zagaje, Zdzieszewo, Żdżar

Administracja i samorząd

W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy Polanów wynosiły 39,7 mln zł, a dochody budżetu 40,5 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 11,6 mln zł, co stanowiło 28,7% poziomu dochodów^[16].

Gmina Polanów utworzyła 28 jednostek pomocniczych gminy, będących sołectwami.

Sołectwa: Bożenice, Bukowo-Rzyszczewko, Buszyno, Cetuń, Chocimino, Dadzewo, Domachowo, Garbno, Gołogóra, Jacinki, Karsinka, Kępiec, Kępiny, Kościernica, Krąg, Krytno, Nacław, Nowy Żelibórz, Powidz, Rekowo, Rochowo-Rzeczyca Wielka, Rosocha, Sowinko, Stary Żelibórz, Świerczyna, Warblewo, Wielin, Wietrzno, Żydowo.

Linki zewnętrzne

Historia i kultura ziemi sławieńskiej. Tom X Miasto i Gmina Polanów

Przypisy

↑ ^a ^b Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
↑ M.P. z 1945 r. nr 29, poz. 77
↑ Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
↑ Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
↑ Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
↑ Uchwała Nr XXIII/77/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 9 grudnia 1972 r. ws. utworzenia gmin w województwie koszalińskim (Dz. Urz. WRN w Koszalinie Nr 13, poz. 76)
↑ Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12
↑ Gmina Polanów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Podstrefa "Polanów". Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. ws. słupskiej specjalnej strefy ekonomicznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 836)
↑ Korzyści podatkowe. Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].
↑ Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[GUS_populacja_2016-12-1] Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.

[3] M.P. z 1945 r. nr 29, poz. 77

[4] Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177

[5] Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)

[6] Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255

[7] Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.

[8] Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191

[9] Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312

[10] Uchwała Nr XXIII/77/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 9 grudnia 1972 r. ws. utworzenia gmin w województwie koszalińskim (Dz. Urz. WRN w Koszalinie Nr 13, poz. 76)

[11] Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12

[populacja2016-12] Gmina Polanów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[13] Podstrefa "Polanów". Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].

[14] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. ws. słupskiej specjalnej strefy ekonomicznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 836)

[15] Korzyści podatkowe. Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].

[16] Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Sołectwa	Bożenice Bukowo-Rzyszczewko Buszyno Cetuń Chocimino Dadzewo Domachowo Garbno Gołogóra Jacinki Karsinka Kępiec Kępiny Kościernica Krąg Krytno Nacław Nowy Żelibórz Powidz Rekowo Rosocha Rochowo-Rzeczyca Wielka Stary Żelibórz Sowinko Świerczyna Warblewo Wietrzno Wielin Żydowo
Miejscowości niesołeckie	Bagnica Bartlewo Chocimino Leśne Chróstowo Czarnowiec Czyżewo Dalimierz Doły Dzikowo Gilewo Głusza Gosław Gostkowo Jaromierz Polanowski Jeżewo Kania Karsina Kierzkowo Knieja Komorowo Kopaniec Lipki Liszkowo Łąkie Łokwica Małomierz Mirotki Młyniska Nadbór Osetno Piaskowo Pieczyska Pokrzywno Przybrodzie Puławy Pyszki Racibórz Polanowski Racław Rzeczyca Mała Rzeczyca Wielka Samostrzel Smugi Stare Wiatrowo Stołpie Strzeżewo Szczerbin Trzebaw Zagaje Zdzieszewo Żdżar
Inne	Głogowiec

Miasta	Bobolice Mielno Polanów Sianów
Gminy miejsko-wiejskie	Bobolice Mielno Polanów Sianów
Gminy wiejskie	Będzino Biesiekierz Manowo Świeszyno

Przynależność wojewódzka	woj. gdańskie (1945–46) woj. szczecińskie (1946–50) woj. koszalińskie (1950–75)
Miasta	Darłowo Polanów Sławno
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Darłowo (Darłów) Dobiesław (do 1947 i 19??–54) Jeżyce (1947–??) Lejkowo Malechowo (od 1973) Nacmierz (do 1954) Polanów Postomino (od 1973) Sieciemin (do 1954) Sławno Wrześnica (do 1954) Żukowo (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bobrowice (1954–57) Boleszewo (1954–59) Bukowo (1954–57) Darłowo (1954–72) Dobiesław (1954–68) Jeżyczki (1954–72) Kopnica (1954–59) Krupy (1954–68) Lejkowo (1954–72) Łącko (1954–57) Malechowo (1954–72) Masławice (1954–61) Naćmierz (1954–72) Niemica (1954–59) Ostrowiec (1954–72) Pałówko (1954–57) Pękanino (1971–72) Polanów (1954–72) Postomino (1954–72) Sieciemin (1954–71) Sławno (1958–72) Sławsko (1954–59) Staniewice (1954–61) Warszkowo (1954–57) Wierciszewo (1954–55 →) Wrząca (1954–55 →) Wrześnica (1954–71) Żukowo (1954–72) Żydowo (1954–71)