Jezierna

Jezierna
	; kościół św. Józefa
	Herb
Państwo	Ukraina
Obwód	tarnopolski
Rejon	zborowski
Powierzchnia	9,4 km²
Populacja (2001); • liczba ludności; • gęstość	; 3615; 384 os./km²
Nr kierunkowy	+380 3540
Kod pocztowy	47264
	Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego Jezierna
	Położenie na mapie Ukrainy Jezierna
	49°38′02″N 25°20′05″E/49,633889 25,334722
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Jezierna (ukr. Озерна, Ozerna) – wieś (dawniej miasteczko) na Ukrainie w obwodzie tarnopolskim (rejon zborowski). W 2001 roku liczyła 3615 mieszkańców.

Od XIX w. znajduje się tu stacja kolejowa Jezierna, położona na linii Tarnopol – Lwów.

Historia

Polskie szańce nad Jezierną na mapie z roku 1787

Wieś pierwszy raz wzmiankowano w 1542 roku. Wraz z czterema innymi miejscowościami nadana przez króla Tarnowskim, z prawami do niej Andrzeja Górki, kasztelana poznańskiego, właściciela Złoczowa. Parafię rzymskokatolicką ufundował Jakub Sobieski w 1636 roku oraz regularny czterobastionowy zamek nad rzeką Wysuczką. Prawa miejskie nadano Jeziernej w roku 1606^[1]. W 1655 odbyła się bitwa pod Jezierną. Dwie dekady później Jezierna była dwukrotnie pustoszona przez Turków^[2].

W II Rzeczypospolitej Jezierna była siedzibą gminy wiejskiej Jezierna w powiecie zborowskim województwa tarnopolskiego. W 1921 roku liczyła 5578 mieszkańców, z tego prawie połowę stanowili Polacy. Ukraińców było 2269 a Żydów 813^[3].

Po ataku Niemiec na ZSRR, 3 lipca 1941 roku w Jeziernej zamordowano 180 Żydów. W 1942 roku część pozostałych Żydów Niemcy deportowali do obozu śmierci w Bełżcu, część przesiedlili do Zborowa. Od października 1941 do lipca 1943 w Jeziernej funkcjonował obóz pracy dla około 300 Żydów, których likwidując obóz rozstrzelano^[4]. Ukrywająca się jedna z Żydówek Maria Fisher Zahn otrzymywała pomoc od mieszkańców miasteczka^[5]. Żydów ukrywała ukraińska rodzina Łeśkiwów, której członkowie (Mychajło i Kateryna oraz ich syn Mykoła) zostali w 1999 roku uhonorowani przez Instytut Jad Waszem tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[6]^[7]^[8]^[9].

Po wojnie Jezierna została zdepolonizowana i spadła do rangi wsi^[2].

Zabytki

kościół św. Józefa z XIX w, po upadku ZSRR zwrócony wiernym^[2];
cerkiew św. Trójcy z 1908 roku^[2].
zamek, wybudowany w XVII w.^[10] Ruiny zamku i szańców Jeziernej zamieścił w roku 1787 autor mapy wojskowej Friedrich von Mieg. W drugiej połowie XIX wieku pamięć o twierdzy przenieśli w swoich przewodnikach Tomasz Święcicki i Hipolit Stupnicki^[11].

Przypisy

↑ Jerzy Lileyko: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej: XVI – XVIII w. 2000, s. 175.
↑ ^a ^b ^c ^d GrzegorzG. Rąkowski GrzegorzG., PawełP. Luboński PawełP., Podole. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część II, Pruszków: Rewasz, 2006, s. 250, ISBN 83-89188-46-5, OCLC 69287000 .
↑ Wg publikacji: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XV – Województwo Tarnopolskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Red. I. A. Altman. Moskwa, 2009, s. 579. ISBN 978-5-8243-1296-6.
↑ Wszyscy w sąsiedztwie wiedzieli, że się ukrywamy, ale nikt nie powiedział Niemcom. Ludzie z Jeziernej to byli dobrzy ludzie. Nie wydali nas. Pomagali nam, dając żywność. Nie przeżylibyśmy bez nich w: Ryszard Tyndorf, Zbiorowy ratunek Żydów na okupowanej przez Niemców polskiej prowincji, „Złote serca czy złote żniwa? Studia nad wojennymi losami Polaków i Żydów”, Red. Marek Jan Chodakiewicz, Wojciech J. Muszyński. Warszawa, 2011, s. 191. ISBN 978-83-61808-05-3.
↑ Leskiv Mikhail & Yekaterina ; Son: Nikolai. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-24]. (ang.).
↑ ЛЕСЬКІВ МИХАЙЛО. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).
↑ ЛЕСЬКІВ КАТЕРИНА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).
↑ ЛЕСЬКІВ МИКОЛА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).
↑ Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, 1926
↑ Galicya pod względem topograficznym-geograficznym-historycznym, skreślona przez Hipolita Stupnickiego, Lwów, 1869. niegdyś zamek obronny. Miasteczka. str. 83; z zamkiem niegdyś warownymw: Tomasz Święcicki. Opis starożytney Polski, Tom 2 str. 24

Linki zewnętrzne

Jezierna, miasteczko w pow. złoczowskim, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 570 .
Kąty 9.) grupa domów w Jeziernej, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 947 .
Historia Żydów w Jeziernej na portalu Wirtualny Sztetl

[1] Jerzy Lileyko: Sztuka ziem wschodnich Rzeczypospolitej: XVI – XVIII w. 2000, s. 175.

[Rakowski-2] GrzegorzG. Rąkowski GrzegorzG., PawełP. Luboński PawełP., Podole. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część II, Pruszków: Rewasz, 2006, s. 250, ISBN 83-89188-46-5, OCLC 69287000 .

[skorowidz-3] Wg publikacji: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XV – Województwo Tarnopolskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923

[holokost-4] Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Red. I. A. Altman. Moskwa, 2009, s. 579. ISBN 978-5-8243-1296-6.

[5] Wszyscy w sąsiedztwie wiedzieli, że się ukrywamy, ale nikt nie powiedział Niemcom. Ludzie z Jeziernej to byli dobrzy ludzie. Nie wydali nas. Pomagali nam, dając żywność. Nie przeżylibyśmy bez nich w: Ryszard Tyndorf, Zbiorowy ratunek Żydów na okupowanej przez Niemców polskiej prowincji, „Złote serca czy złote żniwa? Studia nad wojennymi losami Polaków i Żydów”, Red. Marek Jan Chodakiewicz, Wojciech J. Muszyński. Warszawa, 2011, s. 191. ISBN 978-83-61808-05-3.

[6] Leskiv Mikhail & Yekaterina ; Son: Nikolai. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-24]. (ang.).

[7] ЛЕСЬКІВ МИХАЙЛО. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).

[8] ЛЕСЬКІВ КАТЕРИНА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).

[9] ЛЕСЬКІВ МИКОЛА. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-06-24]. (ukr.).

[10] Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, 1926

[11] Galicya pod względem topograficznym-geograficznym-historycznym, skreślona przez Hipolita Stupnickiego, Lwów, 1869. niegdyś zamek obronny. Miasteczka. str. 83; z zamkiem niegdyś warownymw: Tomasz Święcicki. Opis starożytney Polski, Tom 2 str. 24

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Przynależność wojewódzka	woj. tarnopolskie (1920–39)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Pomorzany Załoźce (od 1934) Zborów (od 1934)
Miasteczka (1920–34)	Jezierna Markopol (do 1934 →) Załoźce (→) Zborów (→)
Gminy miejskie (1920–39 →)	Pomorzany Załoźce Zborów
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–39 →)	Bogdanówka Hukałowce Jezierna Olejów Pomorzany Załoźce Zborów

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)