Most Szczytnicki

most Szczytnicki
	; most Szczytnicki przed przebudową widziany z lewego przyczółka
Poprzednie nazwy	Fürstenbrücke, Adolf-Hitler-Brücke
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
	Podstawowe dane
Przeszkoda	Stara Odra
Długość	82,50 m
Szerokość:; • całkowita	; 22,30 m
Liczba torów tramwajowych	2
Liczba przęseł	3
Rozpiętość przęseł	21 m, 24 m, 21 m; (prześwity: 19 m, 22 m, 19 m)
Data budowy	1888–1890, 1933–1934, 2006–2008
Projektant	?, przebudowy: Günther Trauer, Zygmunt Burski
	Położenie na mapie Wrocławia most Szczytnicki
	Położenie na mapie Polski most Szczytnicki
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego most Szczytnicki
	51°06′53″N 17°04′20″E/51,114722 17,072222
	Multimedia w Wikimedia Commons

Most Szczytnicki (dawniej Fürstenbrücke, Adolf-Hitler-Brücke^[2]) – trójprzęsłowy łukowy most na Starej Odrze we Wrocławiu, położony między zachodnim skrajem placu Grunwaldzkiego a parkiem Szczytnickim.

Historia

Pierwszy w tym miejscu powstał już w 1544. Więcej wiadomo o drewnianym moście wzniesionym w 1790 jako dojazd do parku Szczytnickiego. Most ten był dwuprzęsłowy^[3], o konstrukcji w postaci wiązarów Howe'a. Prześwity pod przęsłami mostu miały szerokość po 24 m.

Wobec planowanej w końcu XIX w. budowy nowego szlaku żeglugowego i portu we Wrocławiu zaszła konieczność poszerzenia koryta Starej Odry. W związku z tym postanowiono zastąpić dotychczasowe przestarzałe i drewniane jeszcze mosty nad nim przebiegające, aby umożliwić przepływanie większych jednostek pływających. Nowy most został zaprojektowany przez kierowany przez Alexandra Kaumanna miejski zarząd instalacji podziemnych (niem. Tiefbauverwaltung) otrzymał podobnie jak zbudowany kilka lat wcześniej most Oławski konstrukcję murowaną. Dwa położone w nurcie rzeki filary, wzniesione z granitowych ciosów, wsparto na 26 studniach fundamentowych wypełnionych betonem. Niosące pomost jezdni łuki wymurowano z cegły klinkierowej na zaprawie cementowej. Most otrzymał ozdobne licowanie oraz balustrady. W czasie budowy mostu zbudowano obok tymczasowy most. Wkrótce po otwarciu mostu uruchomiono przebiegającą przez niego linię tramwajową.

W latach 1933–1934 most, który stał się w międzyczasie wobec powstania osiedli Zacisze, Zalesie, Sępolno oraz Stadionu Olimpijskiego za wąski, poddano przebudowie. Z obu stron istniejącej konstrukcji dobudowano wedle projektu miejskiego radcy budowlanego Günthera Trauera poszerzenia o takim samym profilu, lecz w konstrukcji żelbetowej. Wykonawcami były firmy Florentius Brichta oraz Böhm & Hüdig, a kierownikiem budowy był majster budowlany Weigt^[4]. Tym razem most otrzymał prostą, pozbawioną zasadniczo ozdób formę. Jedynie w stalowych balustradach mostu umieszczono modernistyczne motywy ozdobne w postaci krat przedstawiających herb Wrocławia oraz godło Prus z lat 1933–1945 – orła dzierżącego miecz i pęk błyskawic. Ponadto na piersiach orła znajduje się kwadratowe pole, w które wówczas wpisana była swastyka – dziś to pole jest puste^[4].

Widok na Dom Akademicki „Ołówek” i Dom Akademicki „Kredka” z Mostu Szczytnickiego

Kolejną gruntowną przebudowę przeprowadzono w latach 2006–2008. Ponownie zbudowano na czas robót most tymczasowy (na północ od mostu głównego) dla samochodów i pieszych; ruch tramwajowy został wstrzymany. Dobudowy z lat 1933–1934 zostały wyburzone, pozostawiono jedynie filary. Następnie poszerzenia mostu zostały odbudowane, tym razem w konstrukcji stalowej. Przy okazji pomost nieznacznie poszerzono. Wykonawcą prac była firma Skanska. Most ponownie otwarto 24 października 2008.

Przypisy

↑ Magda Nogaj: Gazeta Wyborcza Wrocław: Most Szczytnicki poddany ostatecznej próbie. 22 października 2008. [dostęp 2009-03-10]. (pol.).
↑ Niemiecko-polski słownik nazw ulic. www.wratislavia.net. s. 50. [dostęp 2010-11-10]. (pol.).
↑ Łagiewski pisze o dwóch filarach, jednak magistrat podaje we wcześniejszym źródle informację o dwu przęsłach.
↑ ^a ^b GrzegorzG. Bakuliński GrzegorzG. i inni, Trasy turystyczne dla m. Wrocławia. Część 3. Mosty i przeprawy, Wrocław: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007 [dostęp 2009-03-10] .

Bibliografia

Maciej Łagiewski: Mosty Wrocławia. Wydawnictwo Ossolineum, 1998, s. 33, 34. ISBN 83-04-02937-5.
Arkadiusz Dobrzyniecki: Dawny most Książęcy (Fürstenbrücke), obecnie most Szczytnicki. W: Jan Harasimowicz (red.): Atlas achitektury Wrocławia. Tom II. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998, s. 159-161. ISBN 83-7023-679-0.
Magistrat der Königlichen Haupt- und Residenz-Stadt Breslau (wyd.): Hafen-Anlagen zu Breslau. Wrocław: 1901, s. 87-88.

Linki zewnętrzne

Most Szczytnicki - Fürsten Brücke, Adolf Hitler Brücke na str. polska-org.pl

[1] Magda Nogaj: Gazeta Wyborcza Wrocław: Most Szczytnicki poddany ostatecznej próbie. 22 października 2008. [dostęp 2009-03-10]. (pol.).

[2] Niemiecko-polski słownik nazw ulic. www.wratislavia.net. s. 50. [dostęp 2010-11-10]. (pol.).

[3] Łagiewski pisze o dwóch filarach, jednak magistrat podaje we wcześniejszym źródle informację o dwu przęsłach.

[:0-4] GrzegorzG. Bakuliński GrzegorzG. i inni, Trasy turystyczne dla m. Wrocławia. Część 3. Mosty i przeprawy, Wrocław: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007 [dostęp 2009-03-10] .

[1]

[2]

[3]

[4]

na Odrze	most Bartoszowicki most Burzowy mosty Bolesława Chrobrego most Dmowskiego most dojazdowy most Grunwaldzki mosty Jagiellońskie most św. Klary most św. Macieja mosty Mieszczańskie most Milenijny mosty Młyńskie kładka nad Śluzą Piaskową most Olimpijski mosty Osobowickie kładka Piaskowa most Piaskowy most Pokoju mosty Pomorskie most Rędziński kładka Ryczyńska most Saperski most Sikorskiego kładka Słodowa most Słodowy most Szczytnicki mosty Trzebnickie most Tumski mosty Uniwersyteckie mosty Warszawskie kładka Zwierzyniecka most Zwierzyniecki kładka Żabia
na Bystrzycy	most Brodzki most Jarnołtowski kładka Leśnicka most Marszowicki most Ratyński mosty Średzkie kładka Złotnicka
na Dobrej	most Kłokoczycki most Pawłowicki most Zakrzowski
na Oławie	kładka Barani Skok most Na Wilczym Kącie most Oławski kładka Parkowa most Parkowy most Rakowiecki kładka Siedlecka kładka w ulicy Szybkiej most Żabia Ścieżka
na Ślęzie	most Kleciński most Maślicki most Muchoborski kładka Oporowska most Oporowski most Partynicki most Pilczycki most Pilczycki Nowy Most Racławicki most Strzegomski kładka Żernicka most Żernicki
na Widawie	mosty Krzywoustego mosty Dekarskie most Pęgowski most Polanowicki most Sołtysowicki most Widawski
na fosie miejskiej	kładka św. Antoniego kładka Muzealna kładka Radiowej Trójki most Piotra Skargi kładka Sądowa
na innych ciekach	most Strachociński most Świątnicki most Wilczycki most Zaleski
w parkach i ogrodach	w Ogrodzie Botanicznym w Ogrodzie Japońskim w Parku Południowym w Ogrodzie Zoologicznym