Lingua Latina
Lingua Latina
Lingua Latina
T
qroro52r6 65ot 33r4toL q.8b8,:r6n_ 86orc'rR3r6o glr^qr .!2g.:Eo$sr43qo
I grd2R$a$oL lr$Aqa6$or,sorgoLr
T
- (rgrJgor66b3Rn gnjtrg6bo, R0dto,)2r6o Oo6og2gnbo q.>
I ,
lr"A"r636otsro6bo)
I
\
T \}..i
>o:
! s,
"3g8q5n5nqo lip;L2b uLc,rg. Jr6c,rg. G.:E,s Lor6;dn
\
T
I
!
2010-lt L;bg. Vaqn
T
I
OAdt 0Cb0
I tsn6360JJ
LJ.I0ObJB-IrJSJ6X0BU 6ACL60
! I\Fl
I Roma - 6rtao
Homerus - Jfl)AA6r)L0
pulcher - qJaJSo
Italia - 06Jq0J Ephesus - ctcLm
T Pyrrus - Jo6tLo aer - JJA60
Graecia - LJbC6d6CCI0
Lutetia parisiorum _ JJ6tt8o
,l Xerxes - {rtJC6CtrC
philosophus - B0q0lL{'lBr1L0
Helvetia - AACRAU]0 Itliu. Ovidius Naso _ rtbqorL oaoqotL
6J8CI60
ornamentum - LJo.lJ?q0
amicus - a06t,)bJ60
Hiberia - oaa6oJ
terra - A0RJ
T poena _ LJLxaq0
populus - bJqb0
Latium - qJ{J0AAO Herba - bJqJb0
aqua - 6'UJq0 Cicero - 000c6r)60
T Libia - qoboJ vita - L00(,)0bqC
aurora - 0J600Jq0
Europa - AA6r)JJ
Caesar - dcoLJ6o
via - OaJ
T Iuppiter - 0XJ06t60
natio - aoo
Asia - ,180,1 pater - aJaJ
amicitia - acortb6t'tbJ
bestia - abcoo
T Sicilia - ri000q0J
mater - qcqJ
causa - a0gc80
atheniensis - JtDc6Cqo
Aegyptus - caaoJoc
frater - aa,l
,! caelum - u.l
{thenae - Jolc6o
Aristophanes
soror - qJ
- J6otJomBJ6c
tenebrae - 6,UJq0Jq0
poeta - Jt'lco0
T
t
t
t
I LJ.l00lbJ3-trJAJ6X0A0 03r,L00 N,2
l.
t 3.
Collega. Communis. Concordia. Culpa. Curriculum. Charta. Chirurgus. Coccyx.
I 7.
8.
Initium. Solutio. Sapientia. Distantia. Ratio. Operatio. Iustitia. Iuventus. Iudex.
1
Liquiritia. Quolibet. Reliquus. Antiquus.
,T
LJJ00bJ3-LJ3J6X0Afl] 6CdtJ00 N,3
I
Oleum. Argentum. Ferrum. Folium. Cella. Civis. Vicinus. Marcus Tulius Cicero.Titus Lucretius
t Carus. Nix. Gimnazia. Oryza. Charta. Theatrum. Alexander, Philippi filius. Schola. Schema.
Mensa. Thea. Viola. Sacccharum. Triticum. Amylum. Sutura. Structura. Etiam. Deinde. Cytus.
T Cito. Citissime. Silva. Hystoria. Saeculum. Viri Romani. Feminae Romanae. Civitates Romi.
I
t Res publica. Dies criticus. Meridies. Facies moribundi seu facies hipocratica. Via dolorosa.
t
I
T
I
T
60dtr00 N'4
T
:.a-r ,]tr;fl0 e6(,)0tr eJ J0Rt'lr qJAbAJ6C 836J esse-UOSEJ)
l
Ulb6fld0t))0 J0qOL anda0q0d0tll0 36Cb0Ul0 MJdr0;6t6dJGCd0Ul0
Laboramus. Audimus. Doceo. Bene disco et lego. Bene discere debet. Ubi es? Ubi estis?
Hic sum. Hic sumus. Saepe legimus et scribimus.
I sing. Plur.
I
I
t 6CdL60 N'5
(l aarsra,t;
De Italia
I Italia est patria linguae Latinae. Lingua, quam nunc incolae Italiae adhibent. diversa
est a lingu a Latina. Linlua Latina nunc est lingua mortua, sed ad nonnulas disciplinas
scientia Inguae Latinae necessaria est. Itaque, debemus bene discere latine.
T
incola,aef-aounaolao
-
I
de aau,lula
terra, ae f - aor,t ad (acc. 606q.) - 030L, .lc6
patria,aef-t,laamaqn nonnula - 8(')00c6u10
I Latina- qJolo6l6o
quam - 6nacqbJ0
scientia, ae f - umqg,:, acLsJaqJ
necessaria - Jlooqcdcqo
nunc - JbqJ, JAJJAJq itaque - JA03J6Jq
I
qJ0aJbLt'136t(]) ts6tl)0J60 0J300d8cd0:
t 0lJ6686CUl:
LJCJ60)8CqCIL tsCLJbCb
I 1.
2.
LJCJ6(nSCqn J60L 83C60 LJaandqn'
LJdJ60)3Cq{,)L bl6cbJ 6J06ts36f)3J60
LJCJ6tn3CqflL 0L0tl60J dJq0J6 d8cq0J.
qJ qJ8J80J.
I acl0lJ6bacbc{0 0LJ8R36CR0;
Jdt6l6CUl:
terra Italiae - 00Jq00L a0BJ
I terra Patriae - bJatsr)bqtlL ao6J
r illa familiae - nXJboL alalqo
I
I
I
I
I (l b6l6CdJ qJ I
0CCtr60 N'6
Lingua Latina est lingua antiqua. Lingua Graeca etiam lingua antiqua est. Nunc sunt
T linguae mortuae. Patria linguae Latinae Italia est. Italia est terra antiquu. Lirguu" Italiae
antiquae
variae sunt: lingua Osca, Umbra, Sabina, Falisca, Veneta, Etrusca etiliae. Omnes sunt linguae
italicae mortuae. In Italia et Graecia incolae linguae antiques linguam Latinam et linguam
I -
Graecam antiquam, non iam adhibent. Linguam incolarum Graeciie nunc nominu-rr-iirgrunr
Graecam novam; diversa est a lingua Graeca antiqua. Item lingua, quam nunc incolae Italiae
adhibent, diversa est a lingua Latina. Est lingua Italiana.
I et -(JJSA.) qJ non - J6J
etiam - Jo6c0)ac, JLcac iam - ual
t varius,a, um - Lb3JqJLbBJ6J060
alius, a, um - Lb8J, cJEJ6BC60
nomino, are I - 3J6daca, alrclqcb
novus, a, um - JbJq0
omnes - U(')3Cq0, U33qJ item - JLC33, JAnL 8L3J3LJq
omnia - U33qJBC60 quam
T in - (o'ose.; ao
- 6macqLJ0
qJ6, 3J6, aoa6
a, ab(+abl.) -
incola ae f- aounaoaao
I qJ0aJbL036ctD ts60)0J60 8J0fli0c3cb0:
T (])J6036Crr:
t
T
I
I
I occLoo t*z
t
T
,,,,., *;',tll T,.*o,:l?1"H,, r,,
Populus Romanus est populus italicus antiquus. Etiam Latini et Sabini et etrusci sunt
T populi Italici antiqui. Latini, Sabini, Etrusci finitimi sunt populi Romani. Latini et Sabini
diu adversarii Romanorum sunt. Nam populus Romanus saepe bellat et vicos finitimorum
I delet. Sed rustici Latini et Sabini vicos amant et populum Romanum a vicis suis arcent.
Latini et Sabini arant, sed saepe bellare et adversarios arcere debent. Itaque simper
debent parati esse.
I Ab etruscorum populo Tiberis fluvius Romanos separat. Etruscis multi populi parent.
Sed denique Romani vicos oppidaque Etruscorum occupant, et Romani sunt domini etiam
ceterum populorum Italicorum.
debeo, erc 2 - BJqqcb?qo aJ6, l6qJ
T finitimi - acSmlqcb0 (finitimus, i m- ac8r,tdcR0) semper - AlqJA, Ur)30qCI30b
diu - q0q0 b60L 0J6AJ3qObJ30, q0qbJ6L paratus, a, um - A8J, oJASJqCblq0
adversarius, i m - Eod06JJqaqc6c, aoc60 Tiberis, is m - O0bC60L0 (Ac. 6Eaq0L
I nam - 6Jq8J6, 8J6(nqJ0, 0A00t,)A 16r)A,
.lc6dnq, 306J0q,)6
bello, are I - aoaaaao, Bmamd
6JJ068C{J 0JAC6Cbtq0J 6ma0)
fluvius,im-Aq05J6C
separo,are I - BUtlB, aloJq,lcScb
I vicus,im-untcqo
deleo, ere2- al6Jqot6cb, BJ686ca
pareo, ere 2 - slar)6Boqcbo
denique - bt')qmL, 36tI)0 L0OU300)
rusticus, i m - 8RCb0, a0R0L AlflJ oppidum,in-1,:q.:co
suus, a, um - (nJ30tJ0, LJdl0J60 occupo,arel-aoJu6tlb
T arceo, ere2- aooJa, BoSc6ocb dominus, i m - a.:onso, ab6dJ6cdcqo
aro, are 1 - auo,:a, BJaaaJBcb ceteri, ae.a-LbACb0
populus antiquus
oppidum clarum
- dacq0 bJqb0
- u6(')doqo dJqJdo
lyra, ae f - qoo,l (arL. 06Lo6rac6o0)
lupus,im-aalqo
mordeo,ere2-;aao,l
I Jd6l63tl) (ACXOJ6bACbCq0 ALJBC3T6CR0):
finitimus populi Romani - 6oal3q0 bJqboL aaandcqo
Hortus domini - bJ6n6ttL bJqo
I Angulus scaenae - t,oa6oL daobc
Initium belli - CIaoL qJLJg'uoLo
Atrium domi - t Jbq0L J660xa0 (q0LJccb0 qJ6bJ800
t Vestibulum domi - LJbqoL ,lJ60b+c (8ca6dq0)
fenestra domi - LJbqoL BJ6XJ6J
I
il
T
I 6CCIJ00 I{'8
De Roma
(ll bdrX6SbJ; I 60601 ECqbJrlUlJ3Ad0)
I Roma est oppidum antiq'uum. Roma condita est in Latio, ut fama est, in saeculo
octavo ante eram nostram. Initio numerus populorum Romanorum parva erat, sed postea
I Romani domant prius populos finimos in Italia, deinde autem alios populos externarum
terrarum. Itaquae Romani magnum imperiam condidunt. In Roma multa pulchra
monumenta, aedificia et templa deorum dearumque errant.
T
conditus, a, um - qJJ6Lcblq0 prius -
XC6, J063CqJq
fama, ae f - ua,l, 4r)60, aoo)caJ-aCIo}dal
I et fama est - 6n3m60 JAbt'lIC6
saeculum,in-LJfJf63
externus, a, um f,tibo
magnus, a, um q0q0
imperia,aef-oa:loo.l
-
-
T
ab (606q. abl.) - oJ6, qJ6 per (acc. 606q .) - 8C, 0J3q00), Al0btb00l
ovum,in-aaaoouo asper, era, erum - 3dq0J60, 4.1J060, d6Cq0
.l -
usque a?qJa,
ad (acc.E06R.) -
-aqc
,1C6, tnJ6, aqa
I
astrum, i
tabula,aef-qlt,l
n- aJOt;aqJaO
I Jd6t6Ct)):
T
'l
I
I 63Cb00 I\E9
I captabant.
I firmus, a, um - dq0C60
robustus, a, um
laqueis,im-oJ6utJo
- Jbn3J60
campus,im-006R0r60
latus, a, um - &J60C60
servus,im-006J
I primus, a, um
acce - J0
aro,arel-augJa
- J063Cq0 capto, are - JqCdJ
bestia, ae f- auloo
velut - 6f13fl60
fabula, ae f - orcalqcu,
I murus,im-;aqlqO
infirmus, a, um - 1qfl6('), trlL60
BcJJJ6o ursus,im-RJ0l30
hasta, ae f-
neco,arel-a;q,:a
aaao
I ludus,im-u,:alao r gladius,im-ua.lqo
t altus, s, um - alqJqo
longus, a, um - 06dcq0
imus, a, um - qJbJq0
concisus, a, um - anJqC
-
aequus, a, um LJAJ6(])q0J60 iniquus, a, um - lLJAJ6(nqn
-
sanus, a, um XJ6A60Cq0 aeger, gra, grum - L6CAq0
T clarus, a, um - 6J(})Cq0 niger, gra, grum - AJ30
-
albus, a, um 0lc0l60 foedus, a, um - aa6fl)
I
T
I
T
I incola,aef-aounaoaao
concordia, ae f - m,:guana,:
impero, are
animus,im-LlR0
1 - Baa6dJ6cdqmb
I bello,arel
agnus,im-oualoo
-aoaoaao femina, ae f- l,:qo
focus,i m-0C0bq0
nam- al6tnqJ0 summus, a, um - tq0qCL0
t (])J60a6CUl RJ Jbr6?6C0:
60401 80br)363b60
I aJ30 bJ60
t])J6batlbOL dJqqac6010
8a06tq0 Ltq0
6t')al3q0 bJqb0
alqJq0 ,lcqcq0
T d3cq0 6f)alcq0
t]1c(n60 0b3J60
aJ30 am6J
q0q0 406qf)60
T
I
I
l0
T
I
t
T 63CtJ60 N,l1
T De deis antiquis
T
colebant - C(])JUBJ6Adr)q606 convertere posse - SJ6qJLJbBl tscadqcl
I colo, ere 2 - aaalsord0, 0lJUBJ6tj
omnium - UACqJ
Boca Mars,Martism-a,tauo
proecipuus, a, um
- 0J6LJ.la0l6calq0
princeps, is - amuJac, aotJBJ6o honor,orism-JJooao
Iuppiter, Iovis m - o?Jo6c6o a Romanis
T is, ea, id - oso (6JusJq.)
- 6fltalaqcbao
colebatur - LJ6ocbql,tbqJ
filius,im-BJdOtsAOqtl uxor,orisf-onqo
erat - 0Uf) (perfect. esse - qJ6 )
I scriptor, oris m - AEC6Jq0
trado, ere 3 - alcattauaa. alJabtl[
soror,orisf-s.)
Iuno, onis f- oromg.l
familia,aef-nx,luo
tradunt -
I ffioJabtlAC6
juvenis, e - JbJqoJB6qJ
pater,trism-AJAJ
ut - 6(,)8t't6u
ita - oua
regebant - AJ60)JAq6C6
vinco,ere3-aoal6xacb equus,im-t.luloo
T frater,trism-dOJ tauros,im-U.loO
regnum, i n -LJOCB{'I, aCBubJ immolabant - ALbAC6JqL LE06JAq6C6
potentia, ae f- alq,l, aSLJdqclqCIbJ immolo, are I - aLbac6JqL B6o6Ja
T vis,isf-alq,l inferi, orum m - AoUSJqCdtqCbo
'l im-JJ00
vir, I
homo,inis m-JqJa0J60
ei - a.lu (6Jos.)
macto, are I - aLbBa6JqL BE06J3
ira, ae f - oouua,l
timeo, ere 2 - actsosoJ, atsotsma
viri, vires - qaC6tI)JJ0Sb0
! bos, bovis m, f - bJ6o, d6t,)bJ
I 1l
I
I
I qJ0aJbLt']36ctI) 36tI)0J60 0J0t'l0d0cb0:
I
Ars, artis f - ulqnatrla,l a me - BCa(n30L
T longus, a, um - 36d0q0, AJ6Jq0lq0 puto, are I - sU)8qo, aoal66oJ
vita,aef-tottnouqc alienus, a, um - lUbt'), Lb30L0
brevis, e - anJql nihil - J6JBa6o
T quod - a,lo propono, ere 3 - 6J63086JbJ3, BJ3030c6cb
liceo, ere 2 - acacts36cbJ, acJJoolbJ sed - a,:oo,:a
dispono, ere 3 - 30c00J3, 6cL60030
I humanus, a, um - JqJA0J6t60 8J63JqJ8Cd
anauJSL,
I Jb6?63tr:
I homo,inism-JqJaoJ6o
celeber, bris, bre - o6t,)boqt)
vir,virim-,lJLl0
recens, ntis -
lex, legis f -,l,lsmso
,:Ulqo, 6t'1680
'l rex,regism-43tsC
regina, ae f - qcqnt,lqo
felix, icis - blq6oc6o
medicamentum, i n - BJaJqo
folium,in-fmmfrqo
femina,aef-c.lqo celer, eris, ere - BcJ6o
I puer,i m -boto
machina, ae f - a,lsl,ls,l
equus,im-ouaso
I t2
I
!
T
6CdL60 Nl'12
T De theatro antiquo
I Primum theatrum antiquum Athenis saeculo sexto ante aeram nostram aedificatum erat. Id
theatrum in fano Dionysi erat. In medio theatro orchestram aedificium tragoediae
13
T
I
0CdtJ60 N'13
T
De bello CaliJo ( Iulius Caesar - 0L aobcqaoo)
(naorsaa,l, oJ6ba03J60, ba03J60 RJ ac6cxq0 60J0; r600b3000 LJb0R0; 6Jaum L6aq0b 36cd0tD0 83Jr60L 800qcobJ;
T Imperfectum indicative passive; Accusatirus duplex; Nominativus duplex)
Galia est omnis divisa in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aqutani, tertiam,
I qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli appelantur. Gallos ab Aquitanis garumna flumen,
Belgis Matrona et Sequana dividit. Hi omnes lingua, institutes, legibus inter se differunt.
a
Omnium proximi sunt Germani, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum
gerunt. Qua de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere cotidianis
T proeliis cum Germanis contendunt.
'l
{
incolo, ere 3 - aobf)86t')d, Bbo6JR6flb Germani, orum m - oc6al6cbo
Belgae, arum m - daq8cbo (;rsora- trans (*acc.) - oJqal, odoor
3C63J60Jf,q0 6m0Jd0 86q0q(-)3(n 5Jq0J30) bellum gero - f)8L 3JEJ6af)cb
Aquitani, orum m - JJ300J63qcb0,(anLrbq0ou continenter (adv.) - aJ6tEUBc6q0a,
I LJAbrDJ0l-qJLJSq 3(I) 3Jq0Jts())
tertius, a, um - acLJaS
ipse, a, um - 0130tl)CI6, J06JqJq
SJXBS6CdqJq
causa, ae f-
aoaaao
I Celtae,arumm-Jaqocbo
Galli, orum m - 0Jqcb0,(qJo. Lbsqo sssqJ
Helvetii,orum m
a0b036cd0 Jcq0x60 0m0cb0
virtus, utis f -
- d06ca0L 6b0b al6acaflr
Loalaluc, SJbcqtqcbJ
JJR6t60 6nA0LJ) praecedo, ere 3 - Js8taloa[o
appello, are I - 3J6dac3, Srrnqca virtute praecedunt - L0aJAJ000 JqCAJOCb0JE
T nostra (lingua) abl. - naaou ao,:aa quod - oaoorla 6flta, 6JqoJ6
Garumna, ae f- 0,lola6J, J,Js0oJ600r, aoJBJ60 aq,
fere (adv.) ootDdaoL, qJJbqncbom
-
I flumen,inisn-aqo6J6c
Matrona, ae f - aq., Lcd3J60L acEJ.iJq0
cotidianus, a, um - ur)acqqqo?60
proelium, i n - aoamqJ, ['J40, o]JSqJLbaJ
Sequana, ae m - Aq. 3Jq0J30 (qqlsJsqJc(o contendo, ere 3 - aoa6dao
t
LJ6))
institutum, i n-BcL-BsclqclJ '
tI]J6346Ct]) RJ Jb6t6CUt:
T
06dcq0 aq06J63, ar).iqc aq06J6l, BcJ60 aq06J6c
Ut-l3Cqqq0l60 UIJSqJLbAJ, LJA0 6JR0q0, 3JJ060 ECtJ-B8Clq8bJ
T
I t4
I
t
I 0Cdb00 I{'14
De aetate aurea
I nec milites errant. Bella hominibus ignota errant, oppida neque oppugnabantur, nec diruebantur.
Ager non arabatur, nam tellus per se frumentum dabat. Zephyri sine semine natos flores
mulcebant; undique flumina factis nectarisque fluebant; de viridi illice mella flava stillebant.
t)lJ63a630r RJ Jb6X6C0:
I 0d003 bC0J6J; LJt 0J0CI36n JbJqSJS6qnbJ; 3JJ060 ,iJECl60; Xts0AJ60 JRJ30J60; AJalO(l XJ60LJJ00;
JbJq0JS6qJ 06C6JS0; AJJ060 Ol-rJXlS0; qJAJ8O RCdLO; b6R3063JqC Ald0, bJaJ60lq0J60 ALJXfq0
I bc0J6J
ad0ac -
- vectigal, alis n
gravis, e
XJ60L.IJ00
qJaJ8()
-
- miles, itis m
pulcher, chra, chrum
LJL0JA036t! - iucundus, a, um qCdtJ0
- Carmen, inis n
I JbJqSJS6qnlJ - iuventus, utis
aLJXlqo - iudex, icis f
f a6BU063lqC - clarus, a, um
aac() - lux, ucis f
AJJ060 -
durus, a, um LJAJ6JOq0J60 - aequus,4 uh
T -
Ja0AJ60 tutus, a, um
aJaJot) - fortis, e
t l5
I
T
t 60dt 00 N'15
De exercitu Romano
( w aorsral;
Exercitus Romanus de equitatu et peditatu constabat. Romani arma et tela habebant. Arma
T errant scuta et gradii. Teli erant pila , gladii, sagittae. Romani scuta brachiis laevis gestabant et
pilis e longinquo pugnabant. Scuta errant oblonga et signis aeneis et aquilis et coronis ornate.
'sagittis
roiii ito1nu*rum armati errant. Copiae Romanorum noctu in castris errant. Ibi quoque
I errant impedimenta. Romani castra plerumque in clivo collocabant et vallo fossaque
circumdabant. In ripis Rheni Romani multa castra ponebant. Etiam nunc multa vestigia
Romanorum ibi sunt: aedificia, sepulcra, arma, instrumenta.
I exercitus,us m - XJ60
armatus, a, um - A30J6Jqcdlq0
copia, ae f - t,oluaa; (pl.) - XJ6o
equitatus, us - 0bc6glLJ60 xJ60 noctu - cJAo0l
I peditatus, us - 3CbU1,J60 XJ60
arrna, orum n (pl. tantum) - oJoJ*o
castra, orum n (pl. tantum)
dJ6JJtl
- LJabcq6o
signum,in-6otsJ6o
sepulcrum, i n - t,,la.:6U0, LJtsqJ30
lr aeneus, a, um
aquila, ae f
-
-,:rroao
corona, ae f- aaooaloso
b606XJOL0, LJ0qC6d0tJ
instrumentum, i n-LJalaJ0 0J6Jc0,
061J0618C600
socius,im-00J13006C
qJ0SJbL{',1363(I) 36U10J60 0J00CId0c}0:
0J60AEC0I RJ Jbt6l6CU):
q0q0 XJ60, .1J680 06d6flbJ; 016[pS6J bCRt); AJ60bCEJ bCR0; 308J.]3qJ30ti OJAOaCOUBC{CdJ; R0S0
tJbqgt o;ahqo 6JUSB0; ,:uq,:gqa(o aq0nal6cndJ; 0J6X3I6J 0lbR0; al60bc6J 0lbR0; bJ60L 6dJ.
lr e0q0 - magnus, a, um
XJ60 - exercitus,usm-
LJbq0
0db0q0
6JUCI30
- domus, us m
- dulcis, e
- fructus, us f
JJ6ao - bonus, a, um
a.6d606J - SenSUS, uS m JbqJ6qCq0 - praesens, ntis
aq0fl)al6c(')uJ - status, us m
aJ6X3c5J -dexter, tra, trum
Af,bq0 - cornu, us n
h1q0 - manus, us m
bJ60 - bovus,im
al6obc6J - sinister, tra, trum
6dJ - cornu, us
il't&)JgqJ3o -
moribundus, i m
AJfllaC6UBCqlU,: -
habitus, us m
16
I
I 0Cdtr00 NI,16
T ?l:'.fJrP.f'"
Res publica res populi est (Cicero). Res publica Romana est res senatus populique Romani.
-
Status rei publicae et imperii firmus est. Nam magistratus ministri vel patroni populi Romani
I errant. Tutella rei publicae officium boni magistratus erat. Fides bonimagistratus magna erat.
\{agistratus boni in rebus secundis atque rebus adversis rei publicae auxilio errant. Summi
magistratus duo consules errant. Itaque potestas consulis infinita non erat. Reliqui quoque
I magistratus annui erat. Reliqua multitudo plebs erat.
I spes, ei f-
ultimus, a, um
oaaco
- XJJ6JLJ6Cq0, b(')qn
vitium, i n-alosnal, 6JJqo
oculus,im-mg,)qo
carpo, ere 3 - BoEc6, acao6ocb tergum,i n-Bl6oo
dies. ei m, f- RRc a tergo - 816040, ldJE
T
unus, a, um - C6[I)0 libenter - L0Jam36Cb0tl)
Quintilianus - .l3tt60oqoJ6tLo, 6naJcq0
I
disco, ere 3 -:urJsqnb
JJqJSCIOO
T alienus, a, um - t0bt'1, Lb30L0
(IJ60AEC()) RJ Jbr6l630:
IJJ6JUJ6Cq0 0ACq0, LJ808Jq0 LJdaC, bJqb0L LtdAC, JbJqO LJdA8,
T dJe60c60 qcc, 6J(ncq0 qqc, d6000daq0 qq8
ilqJq0 0Jq0, q6al 6bJ, d3cq0 6m40, q0q0 af,bJ
t7
T
I
T
I obn oo N'tz
I (IV qJ
De diebus noctibusque
I Dierum noctiumque spatia varia sunt in variis terrae regionibus. Aestate dies sunt longi, noctes
breves; hieme dies breves, noctes longae sunt. Sub septentrionibus, nox per multos menses
continua est. Sub sideribus nostris, dierum noctiumque spatia sunt mediocri intervallo
discriminata. Diei noctisque horas a meridie et a media nocte computamus. Apud veteres diversa
I fuit diei noctisque temporum computatio. Romani dies in horas, noctes in vigilias describunt;
Galli diem ab occasu solis, Persae ab ortu inchoant.
t nostris - 83360
mediocri - LJa?Jqnq, Brtaoc6Jq
intervallum, i n- al.lqlqo, al6doqo
occasus, us m
sol,solism-a8c
- BJLSqJ, qJLJ8qc0o
ct08JbLm36cul 0J0t,lutd0cd0:
T
Jb16l6C(]):
dq0360 XJ60trJJ00 - miles fortis
I aLlLbJs0 L0ti03s
JbJq0 6JAJq0
- frigus(IV; n) acre
- pharmacon recens
0t160360 JqJA0J60 - homo sapiens
I 6CCIJ00 N'18
Aliquando a copiis Gallorum et p Brenno Italia vestata est. Romani magno praelio ad Alliam
T superati et fugati sunt, multi necati (sunt), oppida expugnata (sunt), Roma fere occupata est.
T l8
I
Difficile erat servari. Nocte obscura Galli Capitolium, arcem urbis Romae, tentabant occupare,
>ed clamore anserum, deae Iunonis sacrarum avium, arx servata est: nam Manlius, vir
tbrtissimo, vocibus milites ad arma vocaverat, et hostes fugavit. A gratis civibus Manlius
appellatus est Capitolinus.
anser,erismf-a,:oo r
gratus, a, um - alqq0060
a gratis civibus - alqq0C60 AOdJqJdC3b0l,EJ6
OCCI 00 N,19
De diebus et mensibus
(600M0(n0 LJb8q0)
Hora est vicesima quarta pars Aili. Menses triginta aut triginta unum, solus Februarius
duodetriginta aut undetriginta dies continet. Nomina mensium Romanae sunt originis.
Antiquissimis autem temporibus apud Romanos annus fuit decem mensium. Primo mensi nomen
fuit Martius, secundo - Aprilis, tertio - Maius, quarto - Quintilis, sexton - Sextilis, septimo -
September, octavo - October, nono - N0vember, decimo - December. Numa, alter rex,
numerum mensium duobus auxit et ordinem horum mutavit. Postea Romani Quintilem mensem
Iulium, Sextilem - Augustum nominaverunt. Iulio nomen est a Iulio Caesare, Augusto - ab
Augusto imperatore. Primo mensis diei nomen fuit Kalendae, quinto Nonae, tertio decimo idus;
mensibus autem Martio, Maio, Iulio, Octobri septimo diei nomen fuit Nonae, Idus quinto
decimo.
t9
mensis,ism-ul3l
hora. ae f - eorl, lrJJUlo
Februarius, i m - oaaloalqo
contineo, ere 2 - ac3ooJ3, 3J.lJ3cb
inis f - g,:oanana,l
'-rrigo.
apud(+acc.) - [nJ6, JbqnL
\lartius,im-a.looo
Aprilis, ism-JJ6oqo
\laius,im-a,loto
Iunius,im-o3soLo
ral660qJ6(asaqanas0
Quintilis, is m (mensis) - v olsc 03q010)
Nihil smilius insano, quam ebrius - J6J306 JSJBL 00dL otJC, 6rt5t'160 Atn36Jq0
Plenus venter non studet libenter - LJSLC (0Jadsl60) Al{JAq0 bCqL AEq0L LEJSRJL
Nemo duobus dominis servire potest - J6J30L Atldq0J fl6 [J0t!6L CALJbA6OL
Omne principium difficile - uttBcqo qJLJBUoLo dEcqoJ
\{emento mori - oJbLnSqcL L0.l3q0q0
\on progredi est regredi - 606 J6 LSsJ IJILBqJL 6036J3L
20
I I
l. ala, ae f - R6[I}J
T 2. agricola, ae m (6Jao6J,lq.) - 0qcb0
3. amica, ae f- atonaJao cJqo
4. amicitia, ae f - aaamaoma,:
I 5. amita, ae f - a.laoc,)
6. aqua, ae f - ru.:qo
7. aquila, ae f - logoao
T 8. aurora, ae f - t-lot;.lao
9. barba, ae f- traloo
10. bestia, aef- autoo
I ll. casa, ae
12. causa, ae
f-
f-
t,luqo
aoalao; abl. causa ota('), qua de causa Ja0L oJ8fl), Ja a08c80ul
13. caverna, ae f alanlalblqo
-
I 14. cera, ae f-
15. corona, ae
oaoqo
f-aaoooaogo
16. culpa, ae f aa,lqo, acoqmaJ
-
I 17. cultura, ae f lqaaqJ, 0J6JoqcbJ, aJ6B0utJ6clJ
18. cura, ae f-
-
t,laoag,lao
-
19. dea, ae f e,lqqac6tno
I -
23. fama, ae f ,laa,lao, Br)60
24. familia, ae f mx,:uo -
25. femina, ae f c,lqo -
f-
I 26. fenestra, ae BJ6XJ6J
27. filia, ae f l,:qoaaoqo
-
28. fortuna, ae f bcqo, bcqoL6c6J
-
f- sosaal
I 29. gloria, ae
30. hasta, ae f- atao
-
31. herba, ae f alqJuo
I
-
32. historia, ae f ouomao.l
T 33. hora, ae f qon; LJJoto; BcqoEJq0L q6fl)
-
34. hostia, ae f- BBJ6JJ0, aLbBa6Jq0, LJaLbBc6Jqo uboacqo
35. iniustitia, ae f-
tLJal6oqflbJ
I 36. inopia, ae f- ol+oaacbJ, L0qJ60bt, 6J,lqcbobJ, J6do6J
37. insania, ae f - trooola
38. insula, ae f alsalqo
-
I -
39. ira, ae f oouual, b6Jao
40. letitia, ae f - tou.latqo
41. lacuna, ae f qralqo, 6Jba6colt
-
! 42.lana, ae f a,lqou a,lro
-
43. linea, ae f - u,lao
44. lingua, ae f - ag,l
I 2t
I
T
! 56. meta, ae f
57. mixture, ae f
qJLJL6tq0, LJaq3J60, a0BJ60
-
-
6Jr6C30, a0CLOl6J, EJAJq0
58. musca, ae f -
aaao
f-
alotal, bJLoJoo, dt6cb60a0 utaoLadcbo
I 59. natura, ae
60. nauta, ae f - alaca,itao
61. ora, ae f - g,l.:oco
62. orbita, ae f - 6rt6bqoL ;alqo
T 63. orchestra, ae f 1ac6d.)-trs6Joo6cbotioaoL 0J6Jaoa60q0 Jq00qcb0 tr3Jo6ts0
64. pagina, ae f-
taooaqo
65. patria, ae f - tr,laanaqn
I 66. pecunia, ae f - Baso
67. penna, ae f - ram,:, blallqo
68. perfidia, ae f - 3Cr6J30bJ I
69. persona,aef- Jo6ma6cbJ, Jo6o
T
70. pirata, ae f - :oaloo, ac.l0d6c
71. planta, ae f - aoag,:ol
I 72. porta, ae f - loa.l,:60, dJ6odtc
73. potentia, ae f - dJqJ, dJqJarqabJ
74. praeda, ae f - o,:sJaqo
75. prudenti al, ae f - osrq6J, +.lal
T 76. puella, ae f - anong,:
77. rana, ae f - a,:u.:uo
I 78.
79.
80.
regula, ae f ugngo, 6ctro
-
reliquia, ae f - qJ6Bc60q0 6J60q0, 6J606cacbo, 6Jocbab0
rixa, ae f- nulao, .lJaJUt0, b6doqJ
81. rosa, ae f- l,loco
T 82. sagitta, ae f - otlao
83. sapientia, ae f - L0b6d6c, on6cbJ, l.itJ
f-
I 84.
85.
86.
scaena, ae
schola, ae f -
scientia, ae
t tlag,l
f-
t;nqJ
0oq6t, ac060c6clJ
r
-
sella, ae f ua.lao, LJaJ6dtqo
t 87.
88.
89.
sentential, ae
silva, ae f-
oua
f-
J860, acbcqtqabJ, a60aa6cqobJ, a06JJ6L0, 6JaoCIcal
I 22
t
I II d6l60b0tr LJAAJRfl Ld8L()t J6tJCb00 tJJbAqOJ q3dL0.ll60 40604X30
T l. aedificium, i n- atortbJ
2. altum, i n- oJ, Loalqqs
3. argumentum, i n- J60taaq&0, LJatoo
T 4. astrum, i n- 3J6trJ3qJ30
5. atrium, n - J060140, 0JqJbf,6f,q0 a0LJqcb0 qJ6dJ80 6fltaltq LJbqa0
6. Aurum, n - nc6CI
T
7. auxilium, i n - s,)ualoaa,)
8. beneficium, i n - dC0)0q0 LJdac, 6'SJqObJ
9. bonum,in-cnglal
! l0.caelum,in-tt.l
1 l. canistrum, i n (bc6d.) - JJqJoJ, E6xq0
12. canticum, i n - L0aqc6J
13.colloquium, i n - LJtbJ60, qJJJ6J.l0, 0JLJtd6cdJ, amqJJJ6J.iclJ
T 14.consilium, i n - 6833J, 0lqJEU3360qCbJ, LbqmAJ, .l63bJ, 6J6b0qBJ
15.convivium, i n- sJqoao
I 16.
17.
cubiculum, i n - tlotJbo, LJd06sbcq0 ooJbo
debitum, i n- 3Jq0, amSJqNr)bJ
desertum, i n - aqJb6t')
1 8.
- b0R0, 6JU(,)B0
-l-1. principium, i n
- qJLJEUotro
I -15. proelium, i n - b6doqJ, oao, oJaqtbbaJ
-16. proverbium, i n- J6qJ8J
47. regnum, i n - LJa8Rfll b8q0LltsqCdJ, LJaCBg)
t ,18. remedium, i n- 6JaJq0
49. responsum, i n- JJLabo
I 23
I
T
! 62.vinum,in-qaogn
63. vitium, i n- alocnal, 6J.lqo
t
T
I 6030tJ BCqLJ6CIJA LJbCROJ qCCL0JA60 A060alA0
9. angustus, a, um - 3066r)
T 10. antiquus, a, um - d3Cq0
11. arduus, a, um - d6cq0, Ad0ac
12. argenteus, a, um - 3C6Ubq0L
13. armatus, a, um - AC0J6JcCdlq0
T
14. asper, era, erum - tJq0J60, ARJ6C,d6Cq0
15. aureus, a, um - t,}d6tlL0
16. beatus, a, um - 6Cq50C60, 6AOJ60
T 17. bonus, a, um - dJ680, JCtI)0q0
I 28.
29.
dissertissimus, a, um - ABCB6ACOUB0R0
diversus, a, um - 0l6Lb3Jscblq0, J6JaL6JsL0
30. doctus, a, um - 6JtrBJ3q0, SJEJOqCblq0
T 24
I
lr 31. dolorosus, a, um - a6AbJ6C, OJ6Xlq0
il
33. domesticus, a, um - LJbq0L, mxJbl60
34. durus, a, um - Adt]AC, AJ6J60
35. ebrius, a, um - At)lA6JR0
36. egregius, a, um - tiJl,lc0tcLo, J6JBacxqad60a0, 6J6LJ,llo6cblq0
37. eximius, a, um - b66u06alqc, J6JBBctqcb60a0, &J6LJ,lttD60baq0
I 38. expertus, a. um - 0Jao0q0q0, a0oq6c
39. extremus, a, um - dnqo, UBCqJBC 8t,)60. l.l0ql6CL0
40. fecundus, a, um - EJUnBoc6o
I 41. ferreus, a, um - 6J0601, a(oaoo, aJ0J60
42. firmus, a, um - dq0a60, LJ6qo, aqa6Jq0
43. fixus, a, um - f,03qCq0, AJ6J60
I 44. foedus, a, um - AJb06X0, trJts06lq0
45. formosus, a, um - qJaJB0, A0bqc60q0
46. frigidus, a, um - {Joao
47 . gratus, a, um - 0JRS0C60; tJJLt6SCq0, LJ6JO6Cq0, LJL0JAflB6m
T 48. honestus, a, um - C06LCAq0, ECL0C60, JJO0flLJ60, JJO0A0CAIq0
49. humanus, a, um - JqJa0J6l60, JqJA0J60L
25
T
I
S-r. oblongus. a. um - aCIo6dfll
S-1. obscurus. a, um -
b6cqo
55. panus. a. um - JJoJ6J
I
I
I lll b6?63b01 AJa6. LCCL0L J6L tiJbSq0b0
I 26
I
t6{'lm<m GlJs:fffr
12- censor,orism-uSEn60, d3cq0 6{lrl[ X6{l}1ffi0m ailA(f,a6Jdllexll}ilx alrut0 J'lltcorut
JeIrclqJ SJrsilnbJqclu, iaamurr eJ ilrrJbqtlul' E6il'n(I'
il16)qm6{l
lj]- civis' is m - illdJqJdc
14. clamor, oris m uSo6oqo-
15. collis, is m bfl)6030, acalqqcbJ
- qJa03cq0, tDJ33J60La0cAcq0
16. conservator, oris m -
BJ6AglAJq866Cq0 6OA0L
17. consul, ulis m - J06LAq0, bCqgLlSqCbgL lAJqqCLg
6ClrJl6q0,lJA0
18. consultor, oris m a6BcScqo -
-
19. debitor, oris m ac8Jqc, trJ6JaqSb0
qcJlabc6o
20. December, bris m -
21. dens, ntis m - Jb0q0
22. dictot, oris m - At1RJJJ6JJC
23. dolor, oris m - oJoSoqo
24. eques, itis m - abccJ6o
25. flos, oris m - USJSoqo
qJLJEU0L0, 408c80
26. fons, fontis m - 63J6[], LJOJSA,
27. fuater, tris m - aa,t
28. fur, uris m, f - ctaso
29. honor, oris m - JJ0030, J0030b0cal
30. ignis, is m - ocobqo
0AJC6J00l60
31. imperator, oris m - Ab6dJ6CbCq0' abcqJ6tnaU)J3J60,
32. inspeqtor, oris m - ac(I)SJqua6c
dtrac60Jotl60
33. interpres, etis m - JabLECq0, OJ6X0AJ60, alJaJSJq0,
34. leo, onis m - qflao
35. lepus, oris m - aa6qqcqo
36. liquor, oris m - Lotnbl, SqaJ
37. mecenas, atis m - ac0c6J00, AtsJ63cq0
38. miles, it is m - XJ60LJJ00, acb6dl,)q0
39. mons, montis m - aolJ
40. mos, moris m - ECL-ts3CXq8bJ
41. mus, muris m - tnJ830
42. nepos, otis m - 430q0330q0
43. October, bris m - f)dof)adc6o
44. odor, oris m - L?60
qcqJa06J, LJ0UJr6t'l; orbis solis (lunae) aaou
45. orbis, is m - 66c, LJ663c{0, 0J; orbis terrae
(amsJ60L) q0LJ0
46. oriens, entis m - JqaflLJaqcoo
47. panis, is m Jl6o-
48. parens, entis m aJaJ, f - qac'); parentes (pl) aana<rao
-
49. paries, etis m Jcccqo -
50. pastor, oris m - aEUcaL0, 3JqJ0' 6' JL(st']60
51. pater, tris m aJaJ, pl. aana<ra0, E06JJ63b0
-
52. pes, pedis m - Rcbo
53. pictor, oris m - abJoal6o
54. princeps, ipis m - E06JadqCIq0, ab6dJ63bCq0' J60600JL0
55. professor, oris m - J6oBcLCI60, alLrJaqcbcqo
56. pulvis, eris m - ao3c60, c30al, tsb360q0
57. Quintilis, is m - 03q010 (V CISc 0J600RJ6; tscAq0r)aa0
Olq0lL JC0L60L JJoO8tJJ{JflaJq
27
60. sculptor, oris m - a0cJ6qJ.lc
61. senator, oris m - LCEJOS]60, LCGJOCU 6C:J60
62. senex, senis m, f-
anuroo
63. sermo, onis m - LJabJ6o
64. sol, solis m - aaa
65. sudor, oris m - t')Bq0|
28
35. lex, egis f - .lJ6fl6o
36. lis, litis f - Bbf,do, qJaJ
37. mater, tris f - crsJ
38. mens,mentis f - Llqo, o{')6cbJ
39. mors, mortis f - Loaasoqo
.10. motio, onis f and6Jnbl
-
41. mulier, eris f - dJqo, 6mqo
42. multitude, inis f - t,oac,laq6, a6bo
43. nation, onis f - onao, bJqbo, c6o
44. navis, is f- orao
45. novitas, atis f - LoJbqc
46. nox, noctis f-q,lar
47. nubes, is f - qaraaqo
48. obsidio, onis f - lqu,l
49. occupation, onis f - n;1,:,luo.l
50. oratio, onis f-Looual, aobLc6cbJ
51. origo, inis f - EJ6anartbJ
52. palus, udis f- tJCId0, 6bJ
53. pars, parties f - g,:roqo
54. pax, pacis f- oaaoqnbJ, BJao
55. pecus, udis f- obal6o
56. pellis, is f - rr,lraouo, ubuacqnL ouJao, bcrao
57. positio, onis f - aqcbJ6cnat, JnBo{J0J, aqonaJ6cnbJ
58. praeceptio, onis f - aoa.loaal, qJalqcbJ
59. probitas, atis f- JJ60mL6cbJ, EtL0t6cbJ
-
60. proclamatio, onis f atrrnsral, dJboqo
61. regio, onis f - 6c30o60, abJ6c, nqdo
62. repetitio, onis f - 6Jac06cbJ
63. salus, utis f - JtultlqqqcnbJ
64. sedes, is f - JsooqLJauotcqo, atqaoao tJJ0bna6cbcq0 Jq80q0, LJaaobqt,)
65. servitudo, inis f - amsna,l
66. similitude, inis f - aualauaal
67. simulatio, onis f-
oa.lqoalcomlJ, BJ6oLcaqobJ
68. sors, rtis f-arqo
69. station, onis f - qJoal, uJ6Jtq0, LJb6doqo Jo8000J, Jq60q0
70. trabs, trabis f - anoo
71. transportation, onis f-
o,lcJJco0qc6J, aJqJLJbqcbJ
72. tunis, is f - ana;o
73. unitas, atis f - c6troJ6olbJ
74. urbs, urbis f - {,JqJd0, qCqJdJqJd0, 6tt80
75. utilitas, atis f - LJ6ocDcq0, LJ60cbqnbt
76. uxor, oris f - onqo
77. valetudo, inis f - XJoadCIcqmaJ
78. veritas, atis f-tcaal6oocbJ
79. virgo, inis f - JbJq0JS6qJ cJqo, anonbJ
80. virtus, utis f- Loalaloc
81. vis, vis f - alq,:
82. vitis, is f * a,lao
83. vox, vocis f - ua.t
84. vulpes, is f - aaq,l
29
III d6.-01 LJ8. Lr,. J6L. LJbtqOJ qrCL0JX60 A060AAB0
1. caput, it is n - 0Js0
2. carnen, inis n - L0AqC6J
3. corpus, oris n - LbCAq0
4. decus, oris n - LJAJJIq0, A[rbqC60qObJ
5. flumen, inis n - aqo6J6c
6. frigus, oris n - LOu()Bc
7. genus, eris n - 6AJ60, 0X,:UO, AUtJAmaJAJq0
8. glomus, eris n - qoqclJ
9. iecur, oris n - q80dq0
10. marmor, oris n - al6al60qCI
11. munus, eris n - ALbAC6Jq0, LJAbJbt60, AOAJqCObJ
12. nomen, inis n - LJbcq0 |
30
IV b6r63b0L AJA6glb0tI)0 qJ bJtsSJqgl LCCtr0L J6tr. LJb.-OlJ qCCL0,lA60 A060AIA0
I 1. aditus, us m - ACLJLSqcq0
2. affectus, us m - aq308J6CObJ, 0X6CbJ, 6J6EUOb0qCIJ
I 3. arcus, us m - l. 0lJqo 2. ooLJ66uaqJ
4. concursus, us m - tsCOJdCbJ, ACbBCq6J, E6dOqJ
5. conflictus, us m - ACXJbSbJ, AC6J.ICbJ, d6dnqt, qJ6OUAJ
I 6. congressus, us m - A0JbqmSdJ, ?6tI)0C6Ulm6J
7. consensus, us m - 0lJ6bambJ, c6ulLlqoa6cbJ, 36o0J6mbJ
8. cornu, us n - 6dJ
t 9. cultus, us m - oJ6bJoAcqt)
10. currus, us m - COq0
11. cursus, us m - 88J, AJ6ts6XO0, JX6L0, ACIddJnbJ, A0AJ6OAqCbJ
t 25.
26.
pediatus, us m - dacooto XJ6o
plausus, us m - oJao
27. portus, us m - 6JaLJqot60, JCI6oo
I 28. quercus, us f- atbJ
29. regressus, us m - f,,1J6 L8qJ, lJJ6 qJb6l6CbJ
30. risus, us m - Loooqo
I 1. dies, ei m, f - qqc
2. facies, ei f - t ,lul, ScqJJo6t)
3. fides, ei f - otralg,l, 6q0bJ
t 4. res, rei f- t lcaa
5. species, ei f - aocarqo
6. series, ei f- oooo
I
,
I 31