Göstergebilimsel Analiz

Özet Bu çalışmada, 2007 Fransız yapımı Persepolis filmi özelinde muhafazakarlık ideolojisinin sinemada nasıl sunulduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın analizinde, göstergebilimin önemli temsilcilerinden Roland Barthes'ın göstergebilimsel analiz modelinden yararlanılmıştır. Barthes'ın ortaya koyduğu düzanlam (denotation) ve yananlam (connotation) kavramları çerçevesinde filmde anlatılanlardan ziyade anlatılmak istenenler ortaya konmaya çalışılmıştır. Elde edilen bulgular çerçevesinde, muhafazakârlık ideolojisinin filmde ağır bir eleştiriye maruz bırakıldığı saptanmıştır. Çalışmada ayrıca, İran'da muhafazakârlık ideolojisiyle değişen toplumsal dinamikler, yeni yönetimce tabulaştırılan uygulamalar ve halk üzerindeki yaptırımlar açık ve gizli anlamlar boyutunda ele alınarak ortaya konmaya çalışılmıştır.

Fatma ÖZTAT & Abdulgani ARIKAN
..................
Grafik tasarım ürünlerinden biri olan, görsel bir dil oluşturan afişler, sinema yapımlarının atmosferini sembolik olarak yansıtmaktadır. Anime filmleri ile tüm dünyada başarı sağlayan Hayao Miyazaki, filmlerinin afişleriyle de dikkat çekmektedir. Kız çocuklarını kahraman olarak kullanan Miyazaki, afişlerinde de kız çocuklarına bakışını yansıtmaktadır. Bu çalışmada; Komşum Totoro (1988), Küçük Cadı Kiki (1989), Prenses Mononoke (1997), Ruhların Kaçışı (2001), Yürüyen Şato (2004) ve Rüzgarlı Vadi (1984) film afişlerindeki kız çocuğu imgesi etrafında göstergebilimsel analiz yapılmıştır. Filmlerin seçimi ve sıralaması, afişlerdeki kız çocuğu imgelerinin, yaş ve konumlarına göre bir bütünlük arz etmesi dolayısıyla uygulanmıştır. Analize göre; Miyazaki küçük yaştaki kız çocuklarını afişlerde izleyici ile göz göze getirmekte, yanlarında mutlaka yol arkadaşı olarak hayvan figürleri kullanmakta ve onları karanlıkla, çevresel şartlarla sembolize edilen dış dünyadan korumaktadır.
...................
As one of the graphic design products, creating a visual language, posters symbolically reflect cinema productions’ atmosphere. Having achieved success worldwide with anime movies, Hayao Miyazaki also draws attention to his movies’ posters. Using girls as heroes, Miyazaki exhibits his view of girls in his posters. In this study; semiotic analysis was conducted around the image of the girl on the movie posters of My Neighbor Totoro (1988), Kiki’s Delivery Service (1989), Princess Mononoke (1997), Spirited Away (2001), Howl’s Moving Castle (2004), and Nausicaä of the Valley of the Wind (1984). The films’ selection and ranking were made because of the unity of the girl child images on the posters according to their age and position. As a consequence of research, Miyazaki brings young girls to the eye with the audience on posters, uses animal figures as their companions, and protects them from the outside world, symbolized by darkness and environmental conditions.

Yarattığı karakterler ile mesajlarını izleyiciye en hızlı ve etkili şekilde ulaştıran iletişim araçlarından biri televizyondur. Günümüzde gelişen teknolojiyle televizyona rakip olarak internet içerik sağlayıcıları ortaya çıkmıştır. İnternet içerik sağlayıcıların ürettikleri içeriklerin televizyonda yayınlanan programlardan en önemli farkı, söylemlerinde daha özgür olabilmeleridir. Bu özgürlük, söylem ve görselliği içerir. Medyanın ürettiği karakterler sistem üzerine eleştirilerini her zaman sözlü bir şekilde ifade etmezler. Aktarılmak istenen mesajlar izleyicinin bilinçaltına hitap edecek şekilde kurgulanır. Bu iletim sürecinde, medya karakterleri ve izleyiciler arasında etkileşim oluşur. Bu etkileşim sonucu, izleyicinin zihninde daha önceden bir şekilde depolanmış bilgiler harekete geçer. Bilgilerin harekete geçmesini sağlayan şey, karakterlerin söylemleri ve kullandıkları simgelerdir. Medya karakterlerinin izleyiciyle kurdukları bu ilişkiye parasosyal etkileşim adı verilir. Bu etkileşim sayesinde izleyiciye verilen enformasyon daha etkili olur. Görsel sanatların ortak anlam üretme pratiklerinden biri simgesel anlatım tercihleridir. Mesajlar, aktarılan simgelerin kod çözümüyle izleyiciye aktarılabilir. İspanya'da yayınlandıktan sonra Netflix tarafından satın alınıp dünya çapında bilinirliği artan La Casa De Papel dizisinin ilk iki sezonu çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında, yapımcıların iletmek istedikleri mesajları karakterler üzerinden evrensel simgeler kullanarak nasıl aktarabildikleri, bu aktarım esnasında kullandıkları görsel simgelerin dizi karakterlerinin izleyiciyle kurdukları etkileşimin ileti akışına katkısı tartışılacaktır.

[ÖZET] Modernizm, sadece üretim ve dağıtım ilişkilerinin değil, aynı zamanda yaşamı çevreleyen düşünce ile bu düşüncenin yansımaları niteliğindeki mimari ürünlerin, şehircilik tasarımlarının ve mekan algılanımlarının da XIX. yüzyıldaki yeniden biçimlendirilişinin anahtar kavramıdır. Bu sebeple, modern dünyanın kökenlerinin dökümünü çıkarmaya dair söz konusu olabilecek herhangi bir girişim, o dünyanın ekonomik gelişim çizgisinin, demografik ivmelerinin, siyasal evrelerinin yanı sıra; taşa bürünmüş düşüncesinin veya yapılarda gizlediği şifrelerinin de çözülmesi girişimi sayılacaktır. Keza, en ilkel mimari yapı olarak mağara kenarlarına inşa edilen ve surdurmayı andıran barınaklardan bu yana, mimari yapılar, her dönemde, bulundukları zaman diliminin ruhunu barındırmışlardır. Barınan insanın ideolojik altyapısı, barınağına da nüfuz etmiştir: Mimari ürünler uygarlıkların ve ideolojilerin onlara ölümsüzlük bahşeden felsefe taşlarıyla döşenmiştir. Bu yüzdendir ki yeri geldiğinde, bir uygarlığı ya da ideolojiyi anlamada etkili birer anahtar görevi görebilmektedirler.
Zamanın akışkan yapısıyla girdiği ilişkiler dahilinde ideoloji –ya da özelde, modernizm– katılaşır ve bu ilişkiden devşirme imgeler meydana getirir. Kuşkusuz, bu imgeler arasında en göze çarpanları arasında, şehirlerde Lacanyen birer obje misali yükselen saat kuleleri sayılabilir. Saat kulelerinin tarihsel anlatısını yapmak, onların sadece mimarlarından bahsetmek, yapılış ve –eğer gerçekleşmişse– yıkılış tarihlerini vermek, yani koskoca bir anlatıyı bu birkaç belirli ve sınırlı parametre arasına sıkıştırmak anlamına gelmemelidir. Kanaatimizce, tüm bu temel bilgilerle birlikte, değinilmesi gereken, böyle bir mimari objenin ne zaman veya nasıl yapıldığından ziyade, neden yapıldığı sorunsalı olmalıdır.
II. Abdülhamid döneminin tekabül ettiği Osmanlı geç dönem modernizminin Anadolu yerleşimlerinde en çok rastlanan çehrelerinden biri de ülkenin neredeyse dört bir yanına yayılmış bulunan saat kuleleridir. Mimari biçimleriyle, kitabeleriyle, yöresel hikayeleriyle anıldığı kadar, ideolojik altyapılarıyla da anılmayı hak eden bu yapılar, Osmanlı son döneminin modernleşme, Batı'ya ayak uydurma gayretlerinin birer nişanesi biçiminde yükselmişlerdir. Merkezi ayarlı saatler üzerinden zamanın hem sistematizasyonunun, hem de üretim ilişkilerini düzenleyen kullanımına ilişkin politikaların gölgesindeki devasa saat kulesi formu, bu bağlamda, Osmanlı modernizmini anlamlandırma denememizde bir gösterge olarak ele alınacak ve okunmaya çalışılacaktır. (Anahtar Kelimeler: İzmit Saat Kulesi, saat kuleleri, Osmanlı, II. Abdülhamid, modernizm, batılılaşma, mimari.)

Yönetmenler ve senaristler gerçekten beslendikleri olaylarda seyirciyi gerçekten koparma aşamasında kendi anlatım dillerini kullanmaktadırlar. Yaratılan hayal dünyası, geçmişte yaşanmış veya günümüzde yaşanan olaylardan esinlenmektedir. Seyirci ise yaratılan bu hayali dünyayı kendi deneyimleri doğrultusunda anlamlandırmaya çalışmaktadır. Bu noktada " gösterge " , " gösteren " ve " gösterilen " kavramları ve onlara yüklenen anlamlar devreye girmektedir. Bu çalışmada, filminde kullanılan isim, olay, karakter, simge ve ürünlerin içerdiği görseller söylem analizi yaklaşımı ile incelenecektir. Sinema dili ve gösterge (düz anlam kategorilerin incelemesi ve değerlendirilerek sonuçlandırılması çalışmanın içeriğini oluşturmaktadır.

The directors and screenwriters use their own language in order to express their feeling and thoughts in the stage of reality breaking away from the audience. The world of dreams and events that are happening today and happened in the past. The audience seek to make sense of the imagination world in the direction of their own experiences. At this point “sign”, “signified” and “signifier” will be evaluated and the meanings attach to them will be analysed. In this work, the name, event, character, symbol and products use in the film of the
Grand Budapest Hotel will be analysed true a multimodal discourse analysis approach. Cinema language and indicator (connatation – denotation), semantic relation will be examined and categorized in the mentioned above is the content of the study.

Ari Folman’ ın yapımcı-yönetmen-yazar ve oyuncusu olduğu Waltz With Bashir (2008) filmi, ana karakter Folman’ ın Lübnan İç Savaşı’nda (1982) yaşadıklarını hatırlama çabasını konu etmektedir. Film, Folman’ ın ve arkadaşlarının yaşadığı psikolojik bunalımlara odaklanmaktadır. Film, sözlü tarih, canlandırma/drama ve belgesel sinemayı animasyon olarak sunmaktadır. Filmde, bireysel hafızanın yeniden inşası, kolektif bir çaba sonucunda gerçekleştirilmektedir. Rüyalar, itiraflar, anlatılamayanlar hafızanın yaşananlara karşı direnişini göstermektedir.
Filmin anlatısında bireysel travmalara odaklanıldığından çalışma, savaşa ilişkin yer verilmeyen ya da doğrudan anlatılmayan yönleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, savaşın yıkımı ve yaşanılan toplumsal buhrana ne derecede yer verildiği değerlendirilecektir. Böylelikle çalışma, filmde Lübnan İç Savaşı’nın gizlenmiş, yok sayılmış ve ön plana çıkarılmış yanlarına dikkat çekecektir. Aynı zamanda filmde gerçeğin yeniden inşasına hangi yönde şekil verildiği tartışılacaktır.
Çalışmada farklı eleştirel yaklaşımlarla filmin içeriği okunmaya çalışılmıştır. Filme ait kültürel kimliği yansıtmada sosyolojik eleştiri yaklaşımı tercih edilmiştir. Gizlenmiş olan düşünceyi açığa çıkarmada ideolojik eleştiri ve geçmişi yeniden şekillendirme çabasını ortaya koymada tarihsel eleştiri yaklaşımı kullanılmıştır. Gizlenen anlatımların elemanlarını saptamada ise göstergebilimsel eleştiri yaklaşımlarından faydalanılmıştır.

Kitapta modernizmin simge dergilerinden National Geographic'in 2001-2002 yıllarında yayımlanan Türkçe ve İngilizce sayılarında yer alan motorlu taşıt reklamlarının modernizm ve otomobil kültürü çerçevesinde otomobilin insanbiçimselleştirilmesi, milliyetçilik, ilerlemecilik, zaman ve mekan gibi başlıklar altında göstergebilimsel yöntemle çözümlemesi yapılmaktadır. Kitapta otomobil reklamları üzerinden 19. yüzyılın basit duyurusu olarak reklamların 20. yüzyılın gereksinimleri kışkırtan reklamına, oradan da 21. yüzyılda nasıl iletişimin kendisine dönüştüğü eleştirel bir bakışla ele alınmaktadır.

Özet Günümüz tüketim çağında şirketler ve reklam verenler, daha fazla kitleye ulaşmak adına birçok reklam stratejisi kullanmakta, müşteri potansiyellerini arttırmak adına sayısız yönteme başvurmaktadırlar. Fakat buna rağmen günümüzde çoğu reklam ya birbirine çok benzemekte ya da birbirlerinden feyzalmaktadır. Bu noktada, fark yaratmak, ilgili ürüne dair güçlü anlamlar yüklemek ve tüketiciyi etkilemek adına içerisinde birçok kültürel ve görsel kod barındıran mitolojik öğelerden yararlanmak reklamcılık noktasında farklı bir strateji olarak kabul edilebilir. Bu nedenle, bu çalışmada Yunan Mitolojisinde yer alan bazı temel öğelerin Türk reklamlarında nasıl resmedildiği vurgulanacaktır. İlgili çalışmada Türk Televizyonlarında yayınlanmış iki farklı reklam filmi göstergebilimsel analiz ile incelenecek, reklamcılıkta Mitolojinin etkileri ve yansımaları vurgulanacak böylelikle Yunan Mitolojisi ve reklam ilişkisi Türk reklamları özelinde ortaya konacaktır. Abstract In today's consumption era, companies and advertisers use many advertising strategies to reach more audiences, and use numerous methods to increase customer potential..However, nowadays, many advertisements look alike or draw inspiration from each other. At this point, so as to create a difference, to have strong meanings about the product concerned and to impress the consumer, taking advantage of mythological elements that contain many cultural and visual codes can be considered as a different strategy at the point of advertising. For this reason, in this study, it will be emphasized how some basic elements in Greek Mythology are depicted in Turkish commercials. In this study, 3 different commercial films published in Turkish Television will be examined by semiotic analysis, the effects and myths of mythology in advertising will be emphasized, and the relationship between Greek Mythology and advertising will be revealed in the Turkish advertising.

Đletişim sosyal yaşamın ayrılmaz bir parçasıdır. Göstergebilim ise
yaşamın tüm alanlarında karşımıza çıkan önemli bir bilim dalıdır. Etkili bir
iletişim ortamı için, bizi kuşatmış olan tüm göstergelerin çözümlenmesi
gerekmektedir. Đletişimin bu kadar yoğun yaşandığı günlük hayatta sıradan
bir insanın elbette ki etrafında bulunan bütün göstergelere dikkat etmesi,
algılayıp değerlendirmesi söz konusu değildir. Đşte tamda bu noktada bu
mesajların kaynak konumundaki göndericileri, verici konumundaki taraf
üzerinde, kendi hatırlanabilirliğini, akılda kalıcılığını artırmak için adeta
gizli bir dil gibi kullandığı göstergelerin önemini ortaya çıkarmaktadır.
Araştırmanın oluşturulması için ilgili yazını oluşturan kitaplardan makalelerden, konferans bildirilerinden ve tezlerden yararlanılmıştır. Bu
çalışmada, iletişim sağlamada okunaklı göstergelerin gönderilmesinin yeri vevöneminden bahsedilerek kültürel ikonografi’nin bağ kurmada üstlendiği
anlamlara değinilmiştir. Araştırmanın amacı, günümüz insanının etrafında
yer alan binlerce gösterge dilinin daha iyi anlaşılmasını sağlamaya yardımcı olmaktır.

Televizyon, dergi ya da açık hava reklam mecralarında gördüğümüz her reklam ideolojik düzlemde bir mesaj iletmektedir. Dolayısıyla herhangi bir reklamı tek başına bir ürünü tanıtan göstergeler bütünü olarak değerlendirmek olanaklı değildir. Bunun ötesinde reklamlarla ürün, satış için çekici hale getirilirken göstergeler aracılığıyla çeşitli değerler ve anlamlar da yüklenmektedir. Söz konusu göstergelerin çözümlenmesiyle ideolojik düzlemde reklamların aktardığı değerleri ve anlamları ortaya çıkarmak olanaklıdır. Bu çerçevede hazırlanan çalışma kapsamında, reklam söylemi sahip olduğu işlev ve özellikler, etik ile ilişkisi, tüketim olgusu açısından değerlendirilmekte ve beden ile cinsiyet sunumu açısından incelenmektedir. Söz konusu çalışmada konu içeriklerine uygun olarak seçilmiş reklam örnekleri göstergebilimsel yöntem kullanılarak çözümlenmektedir. Çalışma sonunda reklam söyleminin ideolojik düzlemde sahip olduğu niteliklerin belirlenmesi ve uygulama aşamasında nasıl biçimlendiğinin örnekler üzerinden ortaya konması amaçlanmaktadır.

Abstract
Each ad we see on television, magazine or outdoor gives us a message ideologically. Therefore considering an ad as a mere set of signs which promote certain product is not sufficient. Beyond this, as well as attracting the target customer to buy the product, the ads circulate some values and meanings attached to them. Thus, this paper aims at disclosing those values and meanings circulated by ads through an ideological analysis of signs. In this context advertising discourse is examined by its functions and features in its association with ethics, consumption patterns, body presentation and gender discrimination. Within this framework, the ad samples are selected and categorized thematically and examined semiotically. It is intended by this study to identify the ideological character of advertising discourse and to show how it takes form in practice.

Puslu Kıtalar Atlası romanı İhsan Oktay Anar'ın nadide eserlerinden biridir. Bu romanda kullandığı dilin arkasına saklanmış mitlere ulaşabiliriz. Bunu göstergebilimin ışında yapmaya çalışarak, makalede kullanılan bazı göstergeleri yorumladım.

Semiotics is the study of signs and symbols in their meaning and use. A linguist Chandler says beyond the most basic definitions as 'the study of signs', there is considerable variation among leading semioticians as to what semiotics involves. Sign is the smallest unit of meaning. Signifier is a material thing that signifies, for example, words on a page, a facial expression, an image and signified is the concept that a signifier refers to. One of the broadest definitions is that of Umberto Eco, who states that 'semiotics is concerned with everything that can be taken as a sign'. Semiotics involves the study not only of what we refer to as 'signs' in everyday speech, but of anything which 'stands for' something else. In a semiotic sense, signs take the form of words, images, sounds, gestures and objects. Contemporary semioticians study signs not in isolation but as part of semiotic 'sign-systems'. They study how meanings are made how reality is represented.The two primary traditions in contemporary semiotics stem respectively from the Swiss linguist Ferdinand de Saussure and the American philosopher Charles Sanders Peirce.

RESİMDE ÖLÜM VE FANİLİK İMGELERİNİN GÖSTERGEBİLİM ÇÖZÜMLEMELERİ Özet Ölüm ve ayrılık insanlığın evrensel problemleri arasında yer alır. Yaşamın geçiciliği ve fanilik kavramı özellikle din ve edebiyatın öğretileri arasında özel bir anlam taşır. Sanat, insanı ve doğayı konu alan bir yaratımdır. Yaşam, güzellik, aşk ve kahramanlık sanatın ana imgelerini oluşturur. Sanatı duyguların dışavurumu olarak tanımlamak mümkündür. Ancak ayrılık ve ölüm gibi insana acı veren imgeler de sanatın konuları arasında yer almıştır. Avrupa resim sanatında ölüm, yeniden diriliş ve son yargı gibi temalar bilhassa Hristiyanlık sonrasında yaygınlaşır. Ortaçağ resimlerinde olduğu gibi Rönesans ve Barok dönemlerinde de bu temalar çoklukla işlenir. Sanat eserlerinde ölüm ve fanilik imgesini vurgulayan çok sayıda sembolik figür vardır. Resimdeki figürleri ikonografik anlamlarıyla çözümleyen sanat eleştiri yöntemleri gibi göstergebilim de resimdeki ikon ve sembolleri gösterge olarak anlamlandırır ve çözümler. Resimlerde yer alan kuru kafa, sönmüş mum ve kum saati gibi nesneler görünen düz anlamları yanı sıra yan anlamlar ve derin anlamlar içerir. Bu çalışmanın amacı Avrupa resim sanatında yer alan ölüm ve fanilik imgelerini birer gösterge olarak ele almak ve göstergebilim sanat eseri çözümleme yöntemiyle çözümlenmeye çalışmaktır. Yöntem olarak göstergebilim sanat eseri çözümleme şemalarından yararlanılacaktır.

Edebiyatımızda kendine has bir üslûbu olan Sait Faik’in hikâyelerinde “su” önemli bir yer tutar. Ancak yazarın hikâyelerindeki ‘su imgesi’ denizi ve balıkçıları anlattığı hikayeleri de dahil olmak üzere, çok farklı bir perspektifte kullanılmıştır. Sait Faik suya ilişkin söylemlerinde hemen daima “zaman”a ve akabinde de ses ve ışık imgeleriyle birlikte “mekân”a göndermelerde bulunur. Bu göndermeler; gerçekliğin anlamını ve yapılandırılmış bir gerçekliğin nasıl yorumlanması gerektiği sorusunu izaha muhtaç kılmakla beraber göstergebilim zaviyesinden değerlendiril- meye de muhtaç görünmektedir. Bu çalışmada Sait Faik’in hikâyelerinde- ki su imgesi ve bu imgenin “göstergebilimsel serüven”i, yazarın bilincinin dili ve bilinçdışı unutulmadan yeniden yorumlanacaktır.

This work is about the semiotic study of Cahit Sıtkı Tarancı’s poem
“Korktuğum Şey” (My Fear / The Thing That I Fear). According to modern linguistic scientist Ferdinand de Saussure; semiotics is a scientific branch that teaches about signs and the laws they get attached. Moreover, it is an analysis method that shows readers new views to interpret the selected work. Several techniques are used while working on the poems including “Contradiction and Comparison Technique”,
“Characters Section”, “Word and Phrase Iteration”, “Action Section”, “Format Structure” and “Deep Structure”. The “Semiotic Square” (Greimas square) is used while studying the deep structure. With the aid of this comprehensive analysis the hidden meanings, metaphors and symbols come to light. It can be said that, the poet involves fear of death, becoming loneliness, desolation and ultimately pessimism. This elements show similarity to the overall poetry poetics of Cahit Sıtkı.

Bir toplumsal kategoriyi ve sosyal konumu ifade eden “öteki” kavramını, getto yaşamı, mültecilik, çocuk işçiliği ve evliliği, yoksulluk gibi içinde bulunulan toplumsal sorunlar bağlamında değerlendirmek mümkündür. Nitekim egemen düşünce formunu besleyen temsil sistemlerinde “öteki”ye dair anlamların bu toplumsal sorunlar çerçevesinde inşâ edildiğini söylemek mümkündür. Ayrıca “hâkim düşünce biçiminin dışı” olarak temsil edilen öteki, aynı zamanda heterotopik kimlikler olarak da tanımlanmaktadır. Normal yaşamın dışını ifade eden heterotopyalarda ortaya çıkan bu kimlikler, bir temsil aracı olan sinemada yeniden üretilmektedir.
Kefernahum filmi, şehrin kenar mahallelerinde bir heterotopya niteliği taşıyan mekânlardaki öteki ve heterotopik kimlik etrafında kümelenen toplumsal grupların yaşamını ele alır. Filmdeki anlatı yapısı, dışlanmış toplumsal yaşamların görülmeyen yönlerine ışık tutma düzleminde kurgulanmıştır. Film göstergebilimsel çözümleme yöntemi esas alınarak analiz edilmiş ve filmin anlatı yapısında ötekine ilişkin anlamlandırma süreci belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada göstergebilimsel çözümleme yaklaşımlarından dizimsel ve dizisel çözümleme kullanılmıştır. Filmde ötekiye dönük anlam inşası süreci, heterotopya ve heterotopik kimlik yaklaşımı çerçevesinde değerlendirilmiştir. Normal yaşamın dışına itilen toplumsal gruplara kendi gerçekliği içinde yer verilerek bu kategorinin alternatif bir bakış açısıyla temsil edildiği filmde aynı zamanda egemen paradigmanın toplumsal sınıflar ve heterotopik kimlikler bağlamında inşâ ettiği anlamların yeniden üretilmesi de söz konusudur.

TOPLUMSAL CİNSİYET OLGUSUNUN BASILI REKLAMLARDA ELE ALINIŞ BİÇİMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME: KIRMIZI ÖDÜLLERİ
Bu çalışmanın konusu ödüllü reklamlarda toplumsal cinsiyet rollerinin sunumu ve ataerkil ideolojidir. Çalışmada cinsiyet rollerinin nasıl üretildiğinin incelenmesi amaçlanırken yöntem olarak göstergebilimsel çözümleme yönteminden yararlanılmıştır.
Toplumsal cinsiyet olgusu bireyin daha doğmadan önce çevresinde şekillenen ve birey doğduktan sonra da tüm yaşamını kurallar dizisi etrafında kuşatan sosyal bir meseledir. Ataerkil ideolojinin sonucu olarak kadınlar, içinde yaşadıkları toplumlarda ikincil statüde konumlandırılmaktadırlar. Toplumsal cinsiyet inşa süreci bu eşitsiz ilişkiler ağını yeniden kurarken medya da bu ayrımcılığı meşrulaştıran anahtar bir yerde durmaktadır. Özellikle reklamlar görsel ve yazılı basında bu ayrımı sıklıkla üretirken çeşitli kodlar kullanmaktadırlar. Bu kodların açımlanmasını sağlayan göstergebilim yönteminin önemli araştırmacılarından Roland Barthes ise içinde yaşanılan kültür hakkında fikir verdiği için görsel imajların taşıdığı anlamları yorumlamanın gerekliliğine değinmektedir. Özellikle başarı atfedilen ve değer göstergesi olan ödüllü reklamların çözümlenmesi bu bağlamda önemli bir yerde durmaktadır. Etki değeri yüksek olan basın reklamlarında da yaratıcılığın artırılmasını özendirmek için çeşitli yarışmalar düzenlenmektedir. Ana akım medyaya yön veren Hürriyet Yayın Grubu basılı reklamlarda yaratıcılığı desteklemek adına 2003 yılından bu yana reklam sektöründe de gün geçtikçe popüler hale gelen Kırmızı Ödülleri yarışmasını düzenlemektedir. Bu bağlamda çalışmada, Kırmızı ödüllü basılı reklamlarda cinsiyet olgusu, Roland Barthes’ın göstergebilim yöntemi kullanılarak incelenmiş ve buna yönelik ödüllü reklamlar arasından toplumsal cinsiyet bağlamında değerlendirilebilecek 52 görsel seçilmiştir. Yapılan incelemelerde kadınların çoğunlukla cinsel nesne konumunda yer aldıkları görülmekte; değilse bile kadınlar diğer örneklerde anne veya eş rolleri ile sunulmaktadırlar. Dolayısıyla reklamların genel itibariyle cinsiyetçi bir bakışla oluşturulduğu sonucuna ulaşılsa da son yıllarda bu yaklaşımın giderilmeye çalışıldığı gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet, kadın, ataerkillik, reklam, göstergebilim


ABSTRACT
A STUDY ON THE APPROACH OF THE GENDER PHENOMENON ON PRESSED ADVERTISEMENTS: KIRMIZI AWARDS
The main subject of the study is male-dominated ideology and presentation of gender roles at awarded commercials. The aim of the study is to examine how gender roles are being produced and semiological analysis method has been used.
Gender phenomenon is a social issue that takes form before the birth of human an encircles the whole life around the set of rules after birth. Women are positioned in secondary status in society as a result of the male-dominant ideology. While gender formation process re-build this unequal relationships network, media acts as a key-point to legalize this discrimination. Particularly, commercials produce this discrimination at written and visual media and use variety of codes while doing this. One of the most important researchers of semiology method Roland Barthes, who makes these codes enable to explicated, mentions to necessity of explication of the visual images meanings. Analysing of rewarded commercials, which attributed success and are indicator of worth, stands in a very important point. A variety of competitions are organized to increase the creativity at effective press commercials. Hurriyet Media Group, which dominates the mainstream media, organizes Kırmızı Awards competition since 2003 to support creativity at commercials. In this context, the main subject of the study is to examine gender phenomenon at Kirmizi awarded print ads by using semiology method of Roland Barthes. 52 visuals among the awarded commercials are selected which can be evaluated in context of gender. At the studies, it has been observed that women are positioned as a sex object; even if not so, in other samples it has been seen that they have been put forward as a mother or wife rolles. Thus, even if it has been concluded that commercials are produced with a sexist perspective, it has been observed that there is a will to remove that perception.
Key words: Gender, woman, patriarchy, advertisement, semiology

This study was created according to the hypothesis of “Can a city square reading with
semiotic methods provide us with an appropriate perspective on simultaneous and
diachronic space analysis?”. The square is a multi-layered and dynamic place where
the society expresses their identities and cultures together and separately and functions
as a place of meeting, separation, exchange and communication. Assuming that a
society's codes and their analysis will be reflected in a public space, Karaköy square
has been tried to be read with the semiotic method. First of all, the literature of
urbanism semiotics was examined and discussed in detail. As the next step, a hybrid
analysis system that can be adapted to public space has been developed with the
theoretical knowledge obtained by considering systemic similarities. Later, the
historical-urban topography of Karaköy square was written to create a common plane.
The data obtained in this way creates a common plane about time and space, and
prepares a ground for discussion in semiotic analysis. The study area, which was
evaluated over these data, provided the reading of space with the lens of semiotic
approach. It is argued that the semiotic reading of Karaköy Square will be beneficial
in analyzing the codes of the society in the transformation process, which is reflected
in the public space, and turning it into an urban design input one step later.

The main objective of advertising movies is to direct the target audience to purchasing behaviour by the message given. But providing this objective mostly depends on the knowledge on the common characteristics/cultural structure of the target audience. Multinational companies use different advertising strategies to make good use of these characteristics. The target audience are tried to be caught by the cultural codes used in the advertisements. The advertising movie of Coca - Cola shown in the month of Ramadan, is evaluated in this review. In the semiological analysis of this advertising movie, Geert Hofstede’s “Model of Cultural Dimensions” is used. The relation between the distinguishing characteristics of Turkish culture, defined by Hofstede and the cultural codes in this advertisement are determined. Analyses showed that there is positive association between these two items. Also Coca- Cola product is seem to be placed in this association as a cultural code, by using this product frequently in cultural codes.

Key Words: Advertisements, Semiotics, Semiological Analysis, Cultural Code, Model of Cultural Dimensions.

Çalışmada Reşat Nuri Güntekin’in aynı adlı eserinden uyarlanmış yönetmenliğini Çağan Irmak’ın, senaristliğini Sevgi Yılmaz’ın üstlendiği 2013 yapımı Çalıkuşu dizisinin ilk bölümünden 3 sahne seçilerek göstergebilimsel açıdan analiz edilmiştir.

○ Kayısı Çekirdeği - Mezarlık Sahnesi
○ Anne Yüzü ve Yıldız Kayması Sahnesi
○ Çamur Atma Sahnesi

Bu üç sahne özellikle geçmiş - şimdi bağlantısı olan sahnelerden seçilmiştir. Çalışmada seçilen sahneler ​gösterilenin öznelliğini​, özne ve duruma göre subjektif yorumlanabilir olmasını örneklemek için tercih edilmiştir. Ayrıca çalışmada özellikle edebi esere dayanan bir dizi tercih edilmiştir. Bu sayede gösterenin yani işitim imgesinin dile dayanışı üzerine odaklanılmıştır. Çalışmada incelenen sahnelerdeki diyalogların ve monologların tümüne yer verilmiştir. Yukarı bahsedilen subjektif yorumlamanın aşılabilir olması için yani göstergelerin izleyici dışında, dizideki karakterler için de yorumlanabilmesi için çalışma boyunca senaryo metnine yer verilmiştir.

Communication is one of the basic needs of humankind such as breathing and eating. However, it is also something we do involuntarily. Sometimes just our attitude can be a way of communicating with others. For this reason, communication is an indispensable and indestructible reality in human life. We need signs and codes to communicate. There is also a need for a channel and environment in which communication will occur. Communication doesn't just happen between two people. Communication also occurs between the masses. In fact, communication between the masses is a way that makes our lives easier. In order to provide mass communication, people have discovered mass media tools and these tools have been developed over time and they have reached a high-level today. With the introduction of mass media into our lives, especially after the industrial revolution, the effect of the concept of mass was used by the authorities. The most important tool for the authorities to use this concept is of course the mass media. The best examples to be given to mass media; photos, telegrams, movies, radios, televisions, and the internet. Communication level with the Internet has reached the fastest point. The question "what are the effects of mass media" has been one of the topics studied in the communication sector. Messages given to the masses through mass media, the damage happened to the messages in this process, and the effect of the message on the recipients has been studied by the theories that emerged in this process. In this study, we will examine the two topics in classical communication theories, the process school and the semiotics school, we will address communication models connected to these theories, and finally we'll do an advertisement examination from a semiotic perspective.

Kullanımı Öz Şüphesiz insanın sahip olduğu değerleri, ahlaki normlarını aktarmada ilk kanal ailedir. Bu süreçte aileyi, okul ve kitle iletişim diye tabir ettiğimiz medya takip etmektedir. Fakat günümüzde kitle iletişim araçlarının gücü yadsınamayacak düzeyde artmış, hatta kitle iletişim araçları iletmek ve dönüştürmek noktasında etkinlikten öteye geçip kendi norm ve değerlerini oluşturmaktadır. Küreselleşen dünya da iletişimde oluşan gelişmeler bu araçları hayatımıza girmesini hızlandırmış, gelinen noktada hayatımızın merkezine yerleşmiştir. Giriş Artık pek çok insan vaktinin büyük bir bölümünü kitle iletişime adamış durumdadır. Kitle iletişimin hayatımızda bu hatırı sayılır düzeydeki yer edinişi beraberinde bazı sorunları da getirmiştir. Her ne kadar asıl amaçları insanları eğlendirmek, bilgilendirmek, pek çok durumdan haberdar etmek olsa da özellikle televizyon ve sosyal medyanın dünyayı küresel bir köy haline getirmesi tartışmalara sebep olmaktadır. Şöyle ki televizyon yayınlarının yaş, cinsiyet ve kültürel ayrım gözetmeksizin herkese bilgiyi ulaştırması bu tartışma sebeplerinden bir tanesidir. Sosyal Medya'nın insanlar arası ilişkileri zayıflatması da ayrı bir tartışma konusudur. Sosyal medya kullanarak sosyalleşiyor muyuz yoksa asosyalleşiyor muyuz bu da tartışmalar arasında yer alır. Sosyal ortamda oluşan bu yeni dünyanın etkilerinden genç bireylerin tamamen alınıp çıkarılması da zaten mümkün görünmemekte. Küreselleşmenin medya ayağında ki bu etkiler ahlaki değerlerimizi de günden güne eritip yok etmektedir. Hayatı televizyon ve sosyal medyadan ibaret gören bir nesil yetişmekte ve bu durumun belki de en büyük tehlikesi bu bireylerin duyarsız, duygusuz hatta değersiz hale dönüşmeleridir. Sevgi, saygı değerleri artık sadece internette, sanal dünya da anlık gösterilmektedir. Bunun yanı sıra medyanın gücünün devasalığı da bir problem arz etmektedir. İnsanları ideolojik ve kültürel istenilen sapmaya sokması mümkün olan medya " 4.güç " olarak nitelenmektedir. Bu açıdan medya, onu elinde tutanların kötüye kullanımına da oldukça açıktır. Çözüm ise şu an sadece sosyal medya bilinci sağlamakla mümkün gibi görünmektedir. Sosyal medya etiği oluşturulup insan ilişkileri dengelenmeye çalışılmaktadır. Inglehart 1989'da yayımladığı " Kültürel Kırılmalar " isimli kitabında küreselleşen değer değişiminin temel sebeplerinin başında " toplumsal değişim " den başlayarak şu sebepleri sıralamıştır;

ÖZET
Gazetelerde yer alan ve karikatürün bir türü olan siyasi karikatürler, günlük siyasi gelişmeleri
sıcağı sıcağına yorumlayarak, siyaset kurumu ile kamuoyu arasında köprü vazifesi gören bir tür
siyasal iletişim aracı olarak konumlanır. Siyasi karikatürlerin dili, gazete haberlerine oranla daha
öznel ve eleştireldir. Siyasi söylemlerin sertleştiği ve partiler arası rekabetin en üst noktaya taşındığı
seçim dönemleri, siyasi karikatürlerin içeriğini belirleyen özgül siyasi koşullar yaratır. Bu
dönemlerde siyasi karikatürlerin, hangi konuları ele aldığı, siyasi partiyi veya liderini nasıl yansıttığı
daha bir önem kazanır. Bu çalışmanın amacı, seçim döneminde yayınlanan siyasi karikatürlerin
ideolojik duruşunu saptayarak, siyasal ve toplumsal açıdan nasıl işlev gördüklerini ortaya
koymaktır. Bu doğrultuda, seçim sürecinde Türkiye’de yayınlanan gazetelerdeki karikatürlerde
hangi konuların daha sık işlendiğine ve bu konuların nasıl yorumlandığına; siyasi partilerin, tartışmaların
ve parti söylemlerinin nasıl sunulduğuna bakılmıştır. 12 Haziran 2011 Genel Seçimleri
öncesindeki 30 günlük süreçte yayınlanan 7 ulusal gazeteden (Akşam, Cumhuriyet, Habertürk,
Hürriyet, Sabah, Star, Zaman) seçilmiş 14 siyasi karikatür üzerinde göstergebilimsel çözümleme
yöntemi uygulanmıştır. Çözümleme ile ulaşılan bulgulara göre, siyasi karikatürlerde partileri
temsilen parti liderlerinin resmedildiği; seçim döneminde toplumsal sorunlar yerine partiler ve
liderler arasındaki rekabete, kişisel tartışmalara ve söylem farklılıklarına vurgu yapıldığı; siyasi
karikatürlerin içerdiği yorum ve eleştirilerin, yayınlandığı gazetenin ideolojik çizgisi ile yakından
ilintili olduğu sonucuna varılmıştır.

SEMIOTIC ANALYSIS OF POLITICAL CARTOONS ON NEWSPAPERS: CASE OF GENERAL ELECTIONS 2011
ABSTRACT
Interpreting the daily political situation in the heat of the movement, political cartoons on
newspapers serve as political communication media between the political institution and the
public opinion. Political cartoons have a more subjective and critical language than journal news.
In election periods, harsher political discourses and the rivalries between political parties create
specific political conditions that determine the contents of political cartoons. In these periods,
which subjects the political cartoons deal with and how they reflect the political party or the
leader gain importance. The purpose of this study is to determine the ideological point of view of
the political cartoons in election periods and how they function politically and socially. In this
direction, which subjects were included more frequently and how they were interpreted; how
political parties, arguments and party discourses were presented on political cartoons on
newspapers published in Turkey in election period were analyzed. 14 political cartoons were
selected from 7 national newspapers, (Akşam, Cumhuriyet, Habertürk, Hürriyet, Sabah, Star,
Zaman) that were published in 30 days time before June 12, 2011 General Elections and analyzed
by semiotic analysis method. According to the results, it was found that the leaders were pictured
as representation of their parties in political cartoons, the parties and the rivalries, personal
arguments and differences in discourses between the leader of the parties were emphasized
instead of social problems and the interpretations and the critics of the political cartoons were
correlated with their newspapers’ ideological perspective.

Dede Korkut Kitabı Türkistan Nüshası: Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi Anlatısının Göstergebilimsel Açıdan Çözümlenmesi
Doktora Öğrencisi Kıvılcım POLAT BULMUŞ

Özet

Türk destan geleneğinin en kıymetli eserlerinden ve Türk folklorunun önemli kaynaklarından biri olan Dede Korkut Hikâyeleri geçmişten bugüne üzerine düşünülen ve çalışılan metinlerdir. Çok geniş sınırlara ulaşmış Türk varlığının kadim geleneklerini yansıtması bakımından tarihi anlamlandırmada adeta yol göstericidir. Eser, kültürel bir miras ve değeri asla kaybolmayacak hazine kabul edilmektedir.
2019 yılında bilim dünyasını oldukça heyecanlandıran haber Prof. Dr. Metin EKİCİ’den geldi. İran’ın Türkmen Sahra Bölgesi’ndeki Kümbet-i Kavus şehrinden Kazakistan’daki bir kongreye katılmak üzere gelen Muhammed Veli Hoca, yanında getirdiği üzerinde Arap Harfleriyle “Dede Korkud” yazılmış olan fotokopileri Prof. Dr. Metin EKİCİ’ye göstermiş ve süreç böylece başlamıştı.
Dede Korkut Kitabı Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası Soylamalar ve 13. Boy Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi (Ekici, 2019) adıyla Prof. Dr. Metin EKİCİ tarafından yayımlanan eser ilk andan bilim dünyasının tüm dikkatini üzerine toplamıştır.
Bu kıymetli eserin anlam dünyasının derinlemesine irdelenmesi, dilsel ve dil dışı anlamlı bütünlerin çözümlenmesi amacıyla göstergebilim ışığında çalışmamızı hazırladık. Anlatı metni bir dil malzemesi hâliyle bir göstergedir. Göstergelerle çevrili olan evreni anlamlandırma gayesiyle devamlı çabalayan insan bu anlam evrenine doğru yürürken yüzey yapıdan derin yapıya doğru bir yol izlemektedir. Özellikle insanın ifade aracı olan dilsel üretimler bu süreçte en dikkate değer dinamiklerdir. Göstergebilim tam da burada devreye girer ve anlamsal katmanları çözümlemede anahtar görevi üstlenir.
Çalışmamızda göstergebilimin tanımını, amacını, araçlarını ve çözümleme yöntemini belirttikten sonra Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi anlatısını göstergebilim kuramının metin çözümleme araçlarını kullanarak yüzey yapıdan derin yapıya anlam evrenini irdeleyerek çözümlemeye çalıştık.
Anahtar Kelimeler: Dede Korkut, Salur Kazan, göstergebilim, göstergebilimsel çözümleme

Özet
Göstergebilim metinleri dilsel ve şekil olarak inceleyen bir bilim dalıdır. Metinlerin incelenmesi, içerisindeki yapıların çözümlenmesi, bunların nesnel olarak ifade edilmesi noktasında göstergebilimden yararlanılır. Göstergebilim vasıtasıyla metinleri incelerken çeşitli yöntem ve teknikler kullanılır. Metinlerin anlam ve söylem haritalarını ortaya koymak için birçok dilbilimci göstergebilimi işaret etmiştir. Bu perspektifte dilbilimciler metnin altında yatan karmaşık ve derin yapıya ulaşmayı hedeflemişlerdir. Roland Barthes, Algirdas Julien Greimas, Vladimir Propp ve diğer göstergebilimciler anlatısal metin- leri çözümlemek için göstergebilimsel yaklaşım ve yöntemlerden faydalanmış, metinlerin söylem ve anlam haritalarını ortaya koyarak karmaşık ve derin yapıya ulaşmaya çalışmışlardır. Greimas metinleri incelerken “Eyleyenler Modeli” ni kullanmıştır. Bağlamdan hareketle bu çalışmada Algirdas Julien Greimas’ın “Eyleyenler Modeli” kullanı- larak Sabahattin Ali’nin “Ayran” hikâyesi incelenmiştir. Hikâye kesit- lere bölünerek anlam haritaları oluşturulmuş ve sayede metnin derin katmanları içindeki örtülü anlam ilişkilerini ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Abstract
Semiotics is a branch of science that examines texts linguistically and figuratively. Semiotics is used to analyse texts, analyse the structures in them, and express them objectively. Various methods and techniques are used when examining texts through semiotics. Many linguists have pointed to semiotics to reveal the meaning and discourse maps of texts. In this perspective, linguists aimed to reach the complex and deep structure underlying the text. Roland Barthes, Algirdas Julien Greimas, Vladimir Propp and other semiotics have benefited from semiotic approaches and methods to analyse narrative texts and tried to reach a complex and deep structure by revealing the discourse and meaning maps of the texts. Greimas used the "Actants Model" while analyzing the texts. Based on the context, in this study, Sabahattin Ali's "Ayran" story was examined by using the "Action Model" of Algirdas Julien Greimas. By dividing the story into sections, semantic maps were created and it was tried to reveal the implicit meaning relations in the deep layers of the text.

Sanatın nerede, nasıl, hangi amaçla kullanılacağının net olarak anlaşılamadığı günümüzde, sanatın, sanatçının ve sanat eserinin tüketim toplumu içerisindeki yerinin tartışma konusu olduğu bilinmektedir. Bu kavram karmaşasının içerisinde sanatın ve Kitsch’in birbirinden ayırt edilmesi de aynı derecede zordur. Sanat eserlerinin, tüketim çılgınlığının içerisinde, tüketime teşvik etmek amacıyla kitschleştirildiği düşünülmektedir.
Çalışmada; sanat ve Kitsch kavramı, tüketim kültürü ekseninde değerlendirilmiş ve bu bağlamda tüketim kültürü içerisinde önemli bir yer kaplayan reklamlar göstergebilimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Analize esas olan çalışmalar sırasıyla şunlardır: Van Gogh ve eserinin kullanıldığı Samsung Dijital Kamera reklam afişi. Leonardo da Vinci’nin Salvator Mundi adlı eserinin kullanıldığı İkea reklam afişi. Salvador Dali’nin Belleğin Azmi adlı eserinin kullanıldığı Mirador del Alto adlı restoranın reklam afişi.

Bu çalışma, Balkanlar‟dan çıkan ve dünyaca kabul görmüş, filmleri ile bir çok festivale katılmış ve ödüller almış olan Emir Kusturica‟nın filmlerindeki “Balkanlılık” kavramını ve nasıl kullanıldığını ele almaktadır. Bu tez çalışmasında, temel olarak Emir Kusturica‟nın dört filmi incelenmektedir. Bu filmler tarihsel sırasıyla: Time of the Gypsies (Çingeneler Zamanı) (1988) Underground (Yeraltı) (1995) – Life is a Miracle (Bir Mucizedir Yaşamak) (2004) ve On the Milky Road (Aşk ve Savaş) (2016) 
Filmlerin analizleri için A.J. Greimas‟ın geliştirmiş olduğu Göstergebilimsel Dörtgen yöntemi kullanılmaktadır. Göstergebilimsel Dörtgen yöntemi kullanılarak ortaya çıkartılan karşıtlıklar, Kusturica‟nın seçilen filmlerindeki Balkanlılık kavramının ve nasıl konumlandırıldığının anlaşılması için kullanılmaktadır. Böylece yorumlamaya el verişli olan analiz yöntemi ile yorumlamaya el verişli olan film ortamı incelenmektedir. Filmlerin analizleri yapılırken, uzun süreçler sonucunda, günümüze kadar evrilerek gelmiş olan “Balkanlılık” kavramının kendisine ve tarihine de değinilmektedir. Böylelikle, filmlerin analizleri için de temel olarak kullanılan Doğu-Batı karşıtlığının nasıl geliştiği ve evrildiği üzerinde durulmaktadır. Bu karşıtlıklar temel alınarakortaya konan bilgiler çerçevesinde incelenen filmlerden ve o filmlerden çıkan sonuçlarla, filmlerin derin yapıları oluşturulmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Balkanlılık, Balkanlar, Emir Kusturica, Kültür Coğrafyası

Abdallık geleneğinin son temsilcilerinden sayılan Neşet Ertaş türkülerinde bol miktarda kültürel kod ve özolgu kodu yer almaktadır, bunların tespitinin yapılması amacıyla Foucault’cu Söylem çözümlemesi üzerinden eleştirel bir analiz yapılacaktır. Yapılan analiz ile bağlam açısından açıklanan kültürel ifadeler literatüre kazandırılacak, bu alanda gelecekte yapılacak çalışmalarda yol gösterici olacaktır. Kültürel kodların değerlendirilmesi ve özolgu göndermeleri bakımından türkülerin taşıdığı anlam net bir şekilde anlaşılmamıştır, ayrıca literatürde bu konuda yapılmış ağız özelliklerini de içeren bir çalışma yer almamaktadır. Kendi kültürümüzde bu denli büyük çalışma alanı varken literatürün bu yönde değerlendirilmiyor olması sebebiyle bu çalışma gerçekleştirilecek, Foucault ve postyapısalcı yaklaşımın yanı sıra Türkçede yer alan söylem çözümleme ve göstergebilim analizi kaynaklarından yararlanılacaktır.