Czyrwiyń

Ślabikŏrzowe abecadło Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim.

Czyrwiyń to je szōsty miesiōnc w roku. Podle gregoriańskigo kalyndŏrza mŏ 30 dni. Czyrwiyń je miesiōńcem latowym na pōłnocnyj pōłkuli, a zimowym na połedniowyj.

Jego miano, podanie jak ôstanych miesiyncy (z wyjōntkym marca i mŏja), je ôd charakterystycznych cech, zwiōnzanych z tŏwarziszōncymi tymu miesiōncowi zjawiskami przirodniczymi abo z taktym wykōnowanych w tym czasie robot na roli. Miano miesiōnca (podle Brücknera) je ôd słowa czyrw. Łacińske miano Iunius ôstało wziynte bez wiynkszość ojropejskich gŏdek.

• 8.VI.1443 – trzōńśniyncie ziymie we Wrocławiu i ôkolicach;
• 6.VI.1473 – Wojaczka ô sukcesyjã czeskij korōny: zawrzano pokōj ziymski kōńczōncy trwajōnce ôd marca ôblynżynie Żor bez wojska ślōnsko-madziarske.
• 11.VI.1742 – kōniec piyrszyj ślōnskij wojaczki;
• 23.VI.1760 – batalijŏ pod Kamiynnõ Gōrōm;
• VI.1807 – Napoleōn zajmuje Koźle, Nysã, Kłodzko, Strzybrnõ Gōrã (3.VI.1807 kapitulacyjŏ Festōngu Nysa)
• 4.VI.1813 – zawieszynie brōni pōmiyndzy Francyjōm, a Prusami; Francuzi ôpuszczajōm Wrocław;
• 12.VI.1822 – wielgi ôgyń we Wodzisławiu;
• 3-5.VI.1844 – powstōnie ślōnskich tkaczy;
• 26-29.VI.1871 – jedyn z piyrszych srogich hajerskich sztrejkōw na Gōrnym Ślōnsku;
• 25.VI.1903 – deputyrowanym do Reichstagu ôstŏwŏ Wojciech Korfanty;
• 4.VI.1919 – zapadŏ decyzyjŏ ô przekludzyniu absztimōngu;
• 7-9.VI.1919 – „rōżanogōrske powstōnie”;
• 4-12.VI.1921 – drugŏ miymieckŏ ôfensywa przeciwko Polŏkōm;
• 26.VI.1921- polsko-miemieckŏ ugoda ô wycŏfaniu wojsk z terynu absztimōngu;
• 16.VI.1922 – Józef Rymer ôstŏwŏ ślōnskim wojewodōm;
• 20.VI.1922 – polske wojska wchodzōm do Katowic;
• 9.VI.1939 – policyjŏ zajmuje polski ôstrzodek „Strzecha” we Raciborzu;
• VI.1945 – na Dolny Ślōnsk dociyrajōm piyrsze transporty z repatriantami;
• 16.VI.1945 – powstōnie Wojewōdzkigo Kōmitetu Żydowskigo na Dolnym Ślōnsku;
• 19.VI.1963 – piyrszy ôpolski festiwal śpiywki;
• 8.VI.1968 – utworzōno Uniwerzytet Ślōnski w Katowicach;
• 26.VI.1971 – wielgi ôgyń w rafineryji Czechowice-Dziydzice;
• 6.VI.1973 – w Biylsku-Biołyj napoczynto było seryjnõ produkcyjõ Fiata 126p.
• VI.1989 – powstōnie Tŏwarzistwa Ôbywatelsko-Kulturalnego Myńszości Miymieckij na Ôpolskim Ślōnsku;
• VI.1989 – powstōnie Ferajnu Gōrnoślōnskigo;
• 24.VI.1997 – piyrszŏ prōba registracyje Związeku Ludności Narodowości Śląskiej;
• 4.VI.2008 – we wyniku abszusu metanu we KWK „Borynia” we Jastrzymbiu zginyło 6 grubiŏrzy, a 18 ôstało rannych.

• 12.VI.1758 – Zygmunt Gotthilf Bogacz (um. 27.V.1800)
• 1.VI.1769– Józef Elsner (um. 18.IV.1854)
• 26.VI.1797– Józef Lompa (um. 23.III.1863)
• 26.VI.1804 – August Borsig (um. 6.VII.1854)
• 13.VI.1807– Antoni Stabik (um. 4.IX.1887)
• 6.VI.1873 – Norbert Bonczyk (um. 19.II.1893)
• 4.VI.1875 – Paul Ondrusch (um. 29.IX.1952)
• 8.VI.1878 – Fryderyk Klimke (um. 9.I.1924)
• 26.VI.1886 – Max Odoy (um.8.X.1976)
• 12.VI.1887– Richard Karger (um. 1.IX.1973)
• 20.VI.1888 – Emil Zegadłowicz (um. 22.II.1941)
• 17.VI.1900 – Hubert Jedin (um, 16.VII.1980)
• 10.VI.1901 – Jerzy Ziętek (um. 20.XI.1985)
• 17.VI.1905 – Paweł Kozubek (um. 29.XI.1961)
• 28.VI.1906 – Maria Göppert-Mayer (um. 20.II.1972)
• 7.VI.1917 – Alozy Melich (um. 21.IV.2006)
• 30.VI.1931 – Anna Myszyńska (um. 7.IX.2019)
• 19.VI.1933 – Janusz Sidło
• 7.VI.1946 – Jan Miodek
• 24.VI.1963 – Paweł Kukiz
• 3.VI.1968 – Joachim Halupczok (um. 5.II.1994)
• 26.VI.1968 – Anna Popek
• 4.VI.1985 – Lukas Podolski
• 4.VI.1985 – Alicja Janosz

• 22.VI.1279 – Martin z Ôpawy
• 10.VI.1556– Matrin Agricola (nar. 6.I.1486)
• 4.VI.1574 – Kaspar von Logau (nar. 1524)
• 20.VI.1681 – Maciej Gutthätter-Dobracki (nar. 1626)
• 5.VI.1905 – Carl Wernicke (nar. 15.V.1848)
• 12.VI.1928 – Antoni Wagner (nar. 1.II.1860)
• 21.VI.1930 – Matka Eva (ur. 31.X.1866)
• 6.VI.1946 – Gerhart Hauptmann (nar. 15.XI.1862)
• 5.VI.1951 – Kurt Bimler (nar. 28.IX.1883)
• 20.VI.1958 – Kurt Adler (nar. 10.VII.1902)
• 19.VI.1959 – Roch Scheitza (nar. 7.V.1880)
• 7.VI.1976 – Ludwik Brożek (nar. 1907)
• 23.VI.1990 – Reinhold Olesch (nar. 24.IX.1910)
• 8.VI.1991– Wilhelm Szweczyk (nar. 5.I.1916)
• 2.VI.2006 – Łukasz Romanek (nar. 21.VIII.1983)

• Wykŏz dni w roku

• Zdarzyło się w czerwcu. Śląskie kalendarium, wachtyrz.eu [dostymp 2021-04-24] (pol.)