Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Pōdź kaj inhalt

Anna Myszyńska

Ze Wikipedia
 Ślabikŏrzowe abecadło
Tyn artikel je narychtowany we ślabikŏrzowym zŏpisie ślōnskij gŏdki. Coby sie przewiedzieć wiyncyj, wejzdrzij do artikla ô nim.

Anna Myszyńska

Anna Myszyńska
Cołke miano Anna Elżbieta Myszyńska[1]
Miano przi narodzyniu Anna Schneider
Data a plac narodzyniŏ 30 czyrwnia 1931
Kōrnica
Data a plac śmierci 7 września 2019
Nysa
Powōd śmierci rozsiane stwardniynie
Plac spoczynku smyntŏrz we Biołyj
Fach pisŏrka, fotografistka, poetka
Nacyjŏ ślōnskŏ
Ôbywatelstwo Polska
Manżelstwo Bogdan Myszyński
Bajtle Piotr Myszyński
Galeryjŏ we Wikimedia Commons
Teksty we Wikizdrzōdłach

Anna Elżbieta Myszyńska (nar. 30 czyrwnia 1931 we Kōrnicy, um. 7 września 2019 we Nysie[2][3]) to bōła ślōnskŏ pisŏrka, przekłŏdŏczka, fotografistka, poetka, propagatorka ślōnskij gŏdki a tradycyje. Autorka seryje rozprŏwek Śląskie rozprawianie, idyjŏdŏwca Kōnkursu Ślōnskij Gŏdki „Śląskie Rozprawianie” we Prudniku. Zwiōnzanŏ ze Prudnikym a Biołōm.

Biografijŏ

[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Burmistrz Biołyj Edward Plicko i Anna Myszyńska

Narodziyła sie 30 czyrwnia 1931 roku pod mianym Schneider[2] we Kōrnicy blisko Gogōwka, ôwdy we prudnickim krysie. Bōła ôna ze ślōnskij familije. Bazowõ szkołã skōńczyła we niymieckij gŏdce we 1945 roku. Po abszlusie drugij wojny światowyj bez pŏrã lŏt robiyła we gospodarce swojich ôjcōw[4] i na żniwach we gospodarce przi pałacu we Lipach we Prudniku[5].

Niy uczynszczała do szkoły, pōniywŏż niy znała polskij gŏdki, ino ślōnskõ. Dopiyro we 1952 roku poszła do szkoły flyjgerskij we Raciborzu, kerõ skōńczyła jako autodydaktyk ze wyrōżniyniem i dostała robotã we lazarycie we Ôpolu. We 1957 roku skōńczyła Państwowõ Szkołã Hyjbam w Nysie[4].

Zamiyszkała we Biołyj kole Prudnika. Zajōnła sie fotografijōm dziynki swojimu ślubnymu Bogdanowi Myszyńskimu, z kerym ôd 1967 roku[3] kludziyła fotograficzny werk[2]. Po przejściu na pynzyjõ ôstała fotoreporterym cajtōngu „Panorama Bialska”. Wziōnła udzioł we kōnkursie ślōnskij gŏdki „Po naszymu, czyli po śląsku”, ôrganizowanym ôd Polskigo Radyja Katowice. Zaczła pisać do cajtōngu krōtke rozprŏwki po ślōnsku „Jak to piyrwej było”, co w nich spōminała swoje dzieciństwo, modość, kościelne świynta, stare zwyki a ôbrzyndy zwiōnzane ze porami roku i z robotōm w dziedzinach, przi nawiōnzaniu do terŏźnych czasōw. Niy znała żŏdnego ôsobnego szrajbōnka dlŏ ślōnskij gŏdki, skuli czego tekst jako autodydaktyk zapisowała tak, jak sama gŏdała i słyszała we polskij ôrtografiji. We 1994 roku dostała ôd Radyja Ôpole propozycyjõ spōłpracy we kludzōnyj ôd redachtora Andrzeja Russaka dlŏ niymieckij myńszości audycyje „Nasz Heimat”[4]. Spōłpracowała tyż z cajtōngym „Tygodnik Prudnicki”, dlŏ kerego przełożyła na polskõ gŏdkã treść rōmanu Sommer der toten Träume ôd Harry’ego Thürka. Bōła idyjŏdŏwcōm Kōnkursu Ślōnskij Gŏdki „Śląskie Rozprawianie” we Prudniku[2].

We Biołyj założyła skupinã pōmocy dlŏ familiji alkoholikōw, za co dostała tytuł Zasużōny dlŏ Miasta i Gminy Biołŏ[3]. Nojwiyncyj uciechy sprawiały jeji liczne autōrske trefy z młodziōm we szkołach jak tyż z czytŏczami, kaj mogła im przekŏzać, jak wielgim szacym je dziynnŏ dwugŏdkowość, ofyn trōjdwugŏdkowość we Ślōnsku i jak wŏżne je zachowanie ślōnskich tradycyji a zwykōw. Autorka zgrōmadziyła moc dyplōmōw jak tyż podziyńkowań bydōncych pamiōntkōm z tych trefōw, kere spōminała barzo ciepło i chyntnie wrŏcała do nich spamiyńciōm[4].

We samoregyrowych ôbiorach we 2018 roku bez skutku ubiygała sie ô titel radnyj prudnickigo krysu z Koalicyje Ôbywatelskij (dostała 89 gosōw)[6].

Chorowała na rozsiane stwardniynie[4]. Umrziła 7 września 2019 we hospicyjum w Nysie. Pogrzib ôdbōł sie 15 września w Biołyj. We pogrzebie uczestniczyli m.in. burmistrz Biołyj Edward Plicko i wicelandrat prudnickigo krysu Janusz Siano[7]. 3 dni po jeji śmierci, cajtōng „Nowa Trybuna Opolska” na swojij internetowyj zajcie, napisoł: „Bōła ôsobōm niysłychanie ciepłōm a ympatycznōm. Społym z Niōm umrził kōncek dŏwnego Ślōnska, ale zrobiyła wszyjsko, coby niy ulegnōł zapōmniyniu”[3]. Jeji syn, Piotr, umrził rok niyskorzij 14 grudnia (narodziōł sie 25 lipnia 1960)[8].

Twōrczość

[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Anna Myszyńska (2004)

Myszyńska używała prudnickigo dialektu ślōnskij gŏdki.

We czasie 18 lŏt jeji spōłprace z Radyjym Ôpole powstoło bez 700 rozprŏwek we ślōnskij gŏdce. Tajlã z nich autorka ôpublikowała we latach 1999 (Śląskie rozprawianie)[9], 2006 (Śląskie rozprawianie: z okolic Białej, Głogówka i Krapkowic)[10] i 2007 (Śląskie rozprawianie: z powiatów Prudnik, Koźle i Krapkowice)[11] we trzech tōmach ksiōnżki Śląskie rozprawianie. We 2010 roku, starōnkym Historycznyj Kōmisyje dlŏ Prudnickigo Krysu z Northeim w Niymcach, ôstało ôpublikowane dwugŏdkowe wydanie (we wersyji ślōnsko-niymieckij), piyrszyj tajle Śląskigo rozprawianiŏ, pod titelym Oberschlesische Erzählungen[4].

We 2003 a we 2007 roku autorka wydała swoje prozatorske a poetycke szkryfty we dwugŏdkowym (polsko-niymieckim) tōmiku Nie tylko po śląsku/Nicht nur Schlesisch[4].

Przełożyła na ślōnskõ gŏdkã dramat „Rajmund i Julka” (ôryg. „Romeo and Juliet”) ôd Williama Shakespeare'a we 2004 roku[12].

We 2010 roku, pospōł z synym Piotrem wydała ksiōnżkã-katalog pt. Pod Wieżą, zawiyrajōncy wiersze włŏsne a ôd Piotra, a jego ôbrazy upiynkszyły to wydŏwnictwo[4].

Dlŏ swojich suchŏczy, kerym czytanie ksiōnżek we ślōnskij gŏdce sprawiŏ ciynżkość, autorka nagrała album trzech plat z 40 ôbranymi rozprŏwkami po ślōnsku. We roku 2013 wydała tyż dwypłytowy album zawiyrajōncy 26 radyjowych rozprŏwek we niymieckij gŏdce, pod titelym Oberschlesiche Erzählungen[4].

Bajszpile tekstōw ôd Myszyńskij

[edytuj | edytuj zdrzōdło]
„ Mój chop nie był ślązołk i mój foter i siostra skuli tego cierpieli, a jednak w mroźny dzień stycznia 1960 roku w śniegu siedli na koło, choć mieli już wtedy 72 lata, jechali na banał do Dobrego i przyjechali do Białej na nasz ślub kościelny. Byli krom świadków jedyny naszyj gościał, bo wesela my nie robiyli. Nie dostali ekstra kolorowego zaproszenia, złotymi literoma zapisany, nie przywieźli wielkiego bukietu kwiołtków, abo geszenku, przywieźli coś wiałcyj. Przywieźli siebie i błogosławieństwo. Druga strona też była tolerancyjnoł i bysztimt też cierpiała, ale starszy brat mojego boł noł za świadka. Przyjechał z drugiej strony, z Nysy do Białej tą samą bimelbaną co foter, jyno w Prudniku musioł se przesiadać. Po ślubie i małyj fajerze nieskoro na wieczór mody państwo tzn. Bogdan i joł, łodkludziyli my łobu chopów na banał. Kożdy jechoł we swoja strona, a my dwaj łostali i wiedzieli, iż coby se nie stało, na łobie rodziny możemy liczyć w biedzie. ”
— Anna Myszyńska: „Tolerancja”, Tygodnik Prudnicki, R. 15, nr 24 (707), 2004[13]


„ No i ta Chabernica wleciała kajś za chałupy na tał scena, w takich szerokich lontach łobleczonoł. Miała czołrne dugie wosy na gowie, na wszystkie strony rozczapierzone. Potkane wnich było potno zielska, na plecach tyż miała miechówka z trołwoł i trującymi zieloma. Tak to lołtała po tyj łące i głośno skrzeczała te swoje straszne wróżby i przepowiednie. Jołwom padół, aż ciarki po plecach szły, bo do tego sie jeszcze śmioła jak potora. Wyglądała genał jak chabernica z mojego dzieciństwa, słyszałach iże kole Łubnian padają na nią Zytnioł baba. Pamiałtołcie iż pierwyj na wsi siołli siłał żyta, nołwiałcej na tych iekich gruntach, było bardzo wysokie - jak dorosły człowiek, no i w tym zożu było potno kwiołtków: chaber, kąkoł i maki. Jako dziecko bardzo rada se te kwiołtka rwała, bo łod małego szłach z mutrą na pole, ale łoni wdycki padali, iże jyno przy miedzy mogał se kwiołtka urwać, bo poszczodku zbożoł jest chabernica i może mie tał hycić i mi coś zrobić. Genał nie padali co, jyno że jest strasznoł, iże bym lepszi do tego zboża nie właziyła. Jeden rołz ech ją jednak widziała, tak mi se zdało. Było to przed żniwoma. Żyto było fest wysokie na naszyj polu i u Larysza, sąsiada tyż. A miezy falującym wysokij żytał tańcowała chabernica. ”
— Anna Myszyńska: „Chabernica”, Tygodnik Prudnicki, R. 15, nr 25 (708), 2004[14]


Nadgrody

[edytuj | edytuj zdrzōdło]
  • gratulacyjny list ôd Marszałka Ôpolskigo Wojewōdztwa za ôsiōngniyńcia we upowszechnianiu kultury (2000)[15]
  • dyplōm ôd Ministra Kultury i Nŏrodnyj Erbowizny za zasugi we upowszechnianiu kultury (2008)[15]
  • tytuł Zasużōnyj dlŏ Miasta i Gminy Biołŏ (2009)[15]
  • hōnorowŏ ôznaka Zasużōnŏ dlŏ Ôpolskigo Wojewōdztwa (2016)[15]

Przipisy

  1. ↑ Wybory samorządowe 2018, wybory2018.pkw.gov.pl [dostymp 2021-03-16].
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Andrzej Dereń: Zmarła Anna Myszyńska (pol.). terazprudnik.pl.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Krzysztof Strauchmann, Zmarła Anna Myszyńska, pisarka, poetka, propagatorka śląskiej gwary i tradycji, Nowa Trybuna Opolska, 10 września 2019 [dostymp 2020-12-24] (polski).
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Biografia – Anna Myszyńska, gckbiala.pl.
  5. ↑ Żniwa po froncie, „Panorama Bialska”, 7 (269), 2017.
  6. ↑ Anna Myszyńska - kandydat na radnego kadencji 2018-2023 w: prudnicki, www.portalsamorzadowy.pl [dostymp 2021-03-16] (polski).
  7. ↑ Grzegorz Weigt, Ostatnia droga Anny Myszyńskiej - Teraz Prudnik!, 16 września 2019 [dostymp 2021-03-16] (polski).
  8. ↑ Andrzej Dereń, Nie żyje Piotr Myszyński. – Wciąż tańczę obrazem, kolorem… - Teraz Prudnik!, 14 grudnia 2020 [dostymp 2021-03-16] (polski).
  9. ↑ Śląskie rozprawianie, Lubimyczytać.pl [dostymp 2021-03-16].
  10. ↑ Anna Myszyńska, Śląskie rozprawianie: z okolic Białej, Głogówka i Krapkowic. Opowiadania radiowe autorki z audycji "Nasz Heimat" w Radiu Opole z lat 1998-2001, Agencja Wydawnicza "Śląsk" Anna Myszyńska, 2006, ISBN 978-83-923470-0-2 [dostymp 2021-03-16] (polski).
  11. ↑ Anna Myszyńska, Śląskie rozprawianie: z powiatów Prudnik, Koźle i Krapkowice. Opowiadania radiowe autorki z audycji "Nasz Heimat" w Radiu Opole z lat 2002-2005, Agencja Wydawnicza "Śląsk" Anna Myszyńska, 2007, ISBN 978-83-923470-1-9 [dostymp 2021-03-16] (polski).
  12. ↑ Dorota Wodecka-Lasota, Rozmowa o trudnych miłościach i tłumaczeniu Szekspira na śląski, opole.wyborcza.pl, 10 mŏja 2004 [dostymp 2021-04-11] (polski).
  13. ↑ Tygodnik Prudnicki : gazeta lokalna gmin [...]. R. 15, nr 24 (707)., FBC, 16 czerwca 2004, s. 15 [dostymp 2021-03-16] (polski).
  14. ↑ Andrzej Dereń, Tygodnik Prudnicki : gazeta lokalna gmin [...]. R. 15, nr 25 (708)., FBC, 23 czerwca 2004, s. 19 [dostymp 2021-03-16] (polski).
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Anna Myszyńska – Urząd Miejski w Białej, biala.gmina.pl [dostymp 2021-02-21].

Linki zewnyntrzne

[edytuj | edytuj zdrzōdło]
Zdrzōdło "https://szl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Myszyńska&oldid=349224"