satelita

satelita (język polski)

wymowa:: IPA: [ˌsatɛˈlʲita], AS: [satelʹita], zjawiska fonetyczne: zmięk.• akc. pob. ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy^[1]

(1.1) fiz. każde ciało o względnie małej masie, krążące wokół innego, większego; zob. też satelita w Wikipedii

(1.2) astr. inaczej: księżyc, naturalny satelita; ciało niebieskie krążące wokół planety, planety karłowatej, planetoidy itp.; zob. też naturalny satelita w Wikipedii

(1.3) astr. inaczej: sztuczny satelita; sztuczny obiekt umieszczony na orbicie ciała niebieskiego; zob. też sztuczny satelita w Wikipedii

(1.4) biol. inaczej: trabant; zob. też trabant (biologia) w Wikipedii

(1.5) techn. koło przekładni obiegowej obracające się wokół osi drugiego, większego koła

(1.6) pot. telewizja satelitarna; zob. też telewizja satelitarna w Wikipedii

(1.7) pot. antena satelitarna; zob. też antena satelitarna w Wikipedii

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) polit. państwo, organizacja lub inna jednostka nie działające samodzielnie, będące w sferze wpływów silniejszej jednostki

(2.2) miasto znajdujące się w pobliżu większego miasta

(2.3) pot. przen. osoba będąca pod czyimś oddziaływaniem lub nieustannie komuś towarzysząca^[2]

(2.4) środ. więz. wspólnik przestępcy^[3]

odmiana:

(1.1-7)^[1]

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	satelita	satelity
dopełniacz	satelity	satelitów^[4]
celownik	satelicie	satelitom
biernik	satelitę	satelity
narzędnik	satelitą	satelitami
miejscownik	satelicie	satelitach
wołacz	satelito	satelity

(2.1-3)^[5]^[6]

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	satelita	satelici
dopełniacz	satelity	satelitów
celownik	satelicie	satelitom
biernik	satelitę	satelitów
narzędnik	satelitą	satelitami
miejscownik	satelicie	satelitach
wołacz	satelito	satelici

przykłady:: (1.2) Księżyc jest jedynym naturalnym satelitą Ziemi.; (1.3) Amerykanie wystrzelili nowego satelitę telekomunikacyjnego.; (1.6) Oglądałem wczoraj jakiś film na satelicie, całkiem niezły.; (1.7) Dzieci sąsiadów chodzą wciąż w tym samym, ale satelita na dachu jest.; (2.1) Polska i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej były przez wiele lat satelitami ZSRR.; (2.2) Wieliczka jest satelitą Krakowa.; (2.3) Kuba jest najpopularniejszym chłopakiem w szkole i utrzymuje wokół siebie całą chmarę satelitów, którzy patrzą w niego jak w obraz.

składnia:

kolokacje:: (1.1) naturalny satelita, sztuczny satelita; (1.3) satelita telekomunikacyjny / meteorologiczny / geodezyjny / szpiegowski / geostacjonarny / niskoorbitalny / radiofuzyjny

synonimy:: (1.2) naturalny satelita, księżyc; (1.3) sztuczny satelita, sputnik; (1.5) koło obiegowe

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:: rzecz. satelizacja ż; przym. satelitarny, satelicki, satelitowy

związki frazeologiczne:

etymologia:: franc. satellite^[4] < łac. satelles (genetivus satellitis)^[5]

uwagi:

tłumaczenia:: (1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: trabant; (1.6) zobacz listę tłumaczeń w haśle: antena satelitarna; (1.7) zobacz listę tłumaczeń w haśle: telewizja satelitarna

angielski: (1.1) satellite; (1.2) satellite; (1.3) satellite; (1.6) satellite; (2.1) satellite
arabski: (1.1) قمر m (qamar)
baskijski: (1.1) satelite; (1.2) satelite; (1.3) satelite; (1.5) satelite; (2.1) satelite
białoruski: (1.1) спадарожнік m; (1.3) спадарожнік m
bułgarski: (1.2) сателит m; (2.1) сателит m
chiński standardowy: (1.1) uproszcz. 卫星 / trad. 衛星 (wèixīng); (1.2) uproszcz. 卫星 / trad. 衛星 (wèixīng); (1.3) uproszcz. 卫星 / trad. 衛星 (wèixīng)
czeski: (1.1) satelit m; (1.3) satelit m; (1.7) satelit m; (2.1) satelit m
duński: (1.1) satellit w; (1.3) satellit w; (2.1) satellit w
esperanto: (1.1) satelito; (1.2) satelito; (1.3) satelito
francuski: (1.1) satellite m; (1.2) satellite m; (1.3) satellite m; (2.1) satellite m
hiszpański: (1.1) satélite m; (1.2) satélite m; (1.3) satélite m; (2.1) satélite m
interlingua: (1.1) satellite; (1.2) satellite; (1.3) satellite
islandzki: (1.3) gervihnöttur m, gervitungl n; (2.1) leppríki n
jidysz: (1.3) סאַטעליט m (satelit), לבֿנהלע n (lewonele)
kaszubski: (1.1) satelita m; (1.2) satelita m; (1.3) satelita m
kataloński: (1.1) satèl·lit m; (1.2) satèl·lit m; (1.3) satèl·lit m
niderlandzki: (1.1) satelliet m; (1.2) satelliet m; (1.3) satellietstaat m, satelliet m
niemiecki: (1.1) Satellit m; (1.2) Satellit m; (1.3) Satellitenstaat m, Satellit m
nowogrecki: (1.1) δορυφόρος m; (1.2) δορυφόρος m; (1.3) δορυφόρος m; (2.1) δορυφόρος m
ormiański: (1.1) արբանյակ
rosyjski: (1.3) спутник m
szwedzki: (1.1) satellit w; (1.2) satellit w; (1.3) satellit w; (2.1) satellit w, satellitstat w, lydrike n, lydstat w
tajski: (1.1) ดาวเทียม; (1.2) ดาวเทียม
turecki: (1.1) uydu; (1.2) uydu; (1.3) uydu; (1.7) uydu çanağı
ukraiński: (1.1) супутник m; (1.2) супутник m; (1.3) супутник m; (1.6) супутник m; (2.1) супутник m

źródła:

↑ ^1,0 ^1,1 Hasło „satelita” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
↑ Porada „satelita” w: Poradnia językowa PWN.
↑ Danuta Buttler, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa technicznego. Determinologizacja wyrazów z leksyki specjalnej, „Poradnik Językowy” nr 3/1979, s. 131.
↑ ^4,0 ^4,1 Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
↑ ^5,0 ^5,1 Hasło „satelita” w: Wielki słownik wyrazów obcych, praca zbiorowa, pod red. Mirosława Bańki, PWN, Warszawa 2008, ISBN 978-83-01-14455-5, s. 1125.
↑ Hasło „satelita” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.