Sienno

Sienno
	miasto w gminie miejsko-wiejskiej
	; Rynek siennieński
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	lipski
Gmina	Sienno
Prawa miejskie	1421–1870, od 2024
Burmistrz	Mariusz Strąk
Powierzchnia	10,6954 km²
Populacja (2023); • liczba ludności; • gęstość	; 928; 86,77 os./km²
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	27-350
Tablice rejestracyjne	WLI
	Położenie na mapie gminy Sienno Sienno
	Położenie na mapie Polski Sienno
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Sienno
	Położenie na mapie powiatu lipskiego Sienno
	51°05′08″N 21°28′30″E/51,085556 21,475000
TERC (TERYT)	1409054
SIMC	0636650
	Urząd miejskiRynek 36/40; 27-350 Sienno
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Fragment tablicy erekcyjnej z 1442 roku w kościele św. Zygmunta w Siennie. Św. Zygmunt wspierający fundatora Dobiesława Oleśnickiego herbu Dębno. W centrum Matka Boska z Dzieciątkiem, po prawej Katarzyna z Bożydaru herbu Korczak, współfundatorka kościoła, żona Oleśnickiego. Gotycki napis wokół informuje, iż Dobiesław z Oleśnicy, kasztelan sandomierski i Katarzyna z Bożydaru ufundowali kościół pw. NMP i św. Zygmunta w 1442 roku.

Sienno – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w miejsko-wiejskiej gminie Sienno^[5]^[4]. Siedziba rzymskokatolickiej parafii św. Zygmunta w Siennie^[6].

Administracyjnie Sienno ma status sołectwa^[7].

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1421 roku^[8], położone w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim w województwie sandomierskim^[9]. Zostało pozbawione praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączone do gminy Sienno w powiecie iłżeckim^[10]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Sienno, 1954–1972 gromady Sienno^[11] (od 1956 w powiecie lipskim^[12]), a od 1973 reaktywowanej gminy Sienno^[13]. W latach 1975–1998 należało administracyjnie do województwa radomskiego. 1 stycznia 2024 odzyskało status miasta^[1].

Części miasta

Integralne części miasta Sienno^[5]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
1054386	Krzywda	część miasta
1054392	Makarszczyzna	część miasta
1054417	Niwy Siennieńskie	część miasta
1054475	Przedmieście	część miasta
1054506	Sikornik	część miasta
1054601	Zakierkucie	część miasta

Historia

Historia Sienna sięga co najmniej XIV w. Około 1375 roku zbudowano pierwszy drewniany kościół, a Sienno należało do parafii w Chotczy. W latach 1431–1442 na jego miejscu wzniesiono murowany w stylu gotyckim, którego fundatorem był Dobiesław Oleśnicki, zaś konsekracji dokonał biskup Zbigniew Oleśnicki, ustanawiając parafię sienieńską. Przy kościele powstał klasztor paulinów. Pamiątką po tym jest gotycka tablica erekcyjna z piaskowca, przedstawiająca fundatorów i patronów świątyni. W XVI w. kościół został zamieniony przez Sebastiana Sienieńskiego na zbór kalwiński, katolicy konsekrowali go ponownie na początku XVIII w.

Został on częściowo zniszczony przez pożar w 1879 i podczas I wojny światowej. Odbudowany w okresie międzywojennym, jest przykładem sakralnej architektury gotyckiej. Pięć gotyckich obrazów na desce z ok. 1460 roku znajduje się w Galerii Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Sienno uzyskało prawa miejskie ok. 1430, zaś utraciło je po powstaniu styczniowym w 1870.

Z Sienna pochodzili wybitni członkowie rodu Oleśnickich herbu Dębno, m.in. biskup krakowski kardynał Zbigniew Oleśnicki oraz arcybiskup gnieźnieński Jakub z Sienna. Zamek Oleśnickich wznosił się we wschodniej części miasta, jego pozostałością jest tzw. Kopiec. Proboszczem w Siennie był od ok. 1531 Baltazar Opec, tłumacz i pisarz.

W Siennie kilka lat spędził ks. prof. Włodzimierz Sedlak przyczyniając się do utworzenia tuż po II wojnie światowej szkół średnich funkcjonujących do dzisiaj.

Mieszkańcy Sienna uczestniczyli w powstaniu styczniowym oraz w ruchu oporu w czasie II wojny światowej (AK i BCh). Położona 7 km na północ wieś Jawor Solecki była miejscem walk w powstaniu styczniowym i miejscem śmierci pułkownika Dionizego Czachowskiego.

Sienno stanowiło znaczne skupisko ludności żydowskiej. Pierwsza mała grupa wzmiankowana jest w 1576 roku. Gmina licząca ok. 100 osób powstała w XVIII w. W 1921 roku w Siennie o mieszkało 735 Żydów. Istniała tutaj drewniana synagoga z XVIII w. oraz cmentarz żydowski. Oba obiekty zostały zniszczone przez Niemców. W Siennie od 6 grudnia 1941 roku znajdowało się getto, w którym Niemcy zgromadzili ok. 2000 osób przed deportacją do obozu zagłady w Treblince w październiku 1942 roku. Na pograniczu Starej Wsi i Sienna znajduje się miejsce po kirkucie oznaczone pomnikiem-bramką ze stylizowanym siedmioramiennym świecznikiem. Rabinem w Siennie był przez jakiś czas Abraham Joshua Heschel, sławny żydowski filozof, teolog i pisarz.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w grudniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2500 Żydów. We wrześniu 1942 roku zostali wywiezieni getta w Radomsku, a stamtąd do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani^[14].

Herbem Sienna jest herb szlachecki Dębno, którym pieczętowały się m.in. rody Oleśnickich i Sienieńskich.

Zabytki

Kościół pw. Św. Zygmunta
Pozostałości po zamku Oleśnickich (tzw. Kopiec)

Kościół św. Zygmunta w Siennie
Kościół i plebania przed 1911

Sport

W Siennie swoją siedzibę ma Ludowy Klub Sportowy Zawisza Sienno, który uczestniczy w rozgrywkach Radomskiej Ligi Okręgowej. Co roku odbywa się bieg uliczny dookoła Sienna o puchar wójta gminy Sienno.

Ludzie związani z Siennem‎

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Siennem‎.

Przypisy

↑ ^a ^b Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
↑ Raport o stanie gminy Sienno w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 8
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1149 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b ^c ^d GUS. Rejestr TERYT
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Opis parafii na stronie diecezji
↑ BIP gminy, sołectwa
↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 156.
↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
↑ Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)
↑ Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
↑ Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
↑ Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 285 .

Linki zewnętrzne

Sienno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 564 .
Siennieński Portal Internetowy
JewishGen

[dziennikdwacztery-1] Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.

[rap-2] Raport o stanie gminy Sienno w 2023. Liczba mieszkańców w dn. 31.12.2023 s. 8

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1149 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[R2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[par-6] Opis parafii na stronie diecezji

[sol-7] BIP gminy, sołectwa

[8] Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 156.

[9] Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3

[10] Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)

[11] Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)

[12] Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288

[13] Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).

[14] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 285 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Miasto	Sienno
Wsie	Adamów Aleksandrów Aleksandrów Duży Bronisławów Dąbrówka Dębowe Pole Eugeniów Gozdawa Hieronimów Janów Jawor Solecki Jaworska Wola Kadłubek Karolów Kochanówka Krzyżanówka Leśniczówka Ludwików Nowa Wieś Olechów Nowy Olechów Stary Osówka Piasków Praga Dolna Praga Górna Stara Wieś Tarnówek Trzemcha Dolna Trzemcha Górna Wierzchowiska Drugie Wierzchowiska Pierwsze Wodąca Wyględów Wygoda Zapusta
Części miasta	Krzywda Makarszczyzna Niwy Siennieńskie Przedmieście Sikornik Zakierkucie
Części wsi	Aleksandrów Balowa Góra Gościniec Górki Grzęba Izabelin Kamienne Doły Kolonia Jaworska Wola Kolonia Wierzchowiska Drugie Kolonia Wierzchowiska Pierwsze Kolonia Zapusta Kopanina Mały Kadłubek Narożniki Nowa Osówka Pastwiska Piachy Podlesie Polesie Pomorze Przedmieście Przymiarki Putony Stara Osówka Stoki Wierzchowiska Trzecie Wola Siennieńska Zapłocie Zarzecze
Kolonie wsi	Kolonia A-Jawor Solecki Kolonia B-Jawor Solecki Kolonia Janów Kolonia Rogalin Rogalin
Osada wsi	Jawor Solecki
Osady leśne wsi	Gajówka Jawor Solecki Leśniczówka Jawor Solecki
Przysiółki wsi	Lucjanów Jaworski Mała Krzyżanówka

Miasta	Ciepielów Lipsko Sienno Solec nad Wisłą
Gminy miejsko-wiejskie	Ciepielów Lipsko Sienno Solec nad Wisłą
Gminy wiejskie	Chotcza Rzeczniów

Przynależność wojewódzka	gubernia radomska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. kieleckie (1945–73)
Miasta (do 1973 →)	Ciepielów (do 1870) Grabowiec (do 1870) Iłża (do 1870 i od 1925) Kazanów (do 1870) Lipsko (do 1870) Starachowice (1949–52 →) Starachowice–Wierzbnik (1939–49) Sienno (do 1870) Solec (do 1870) Tarłów (do 1870) Wąchock (do 1870) Wierzbnik (do 1870 i 1916–39)
Gminy wiejskie (1867–1954 i w 1973 →)	Błaziny (do 1954) Brody (w 1973) Brzezie (w 1973) Chotcza (do 1954) Chybice (do?) Ciepielów (do 1954) Ciszyca (Górna) (do 1930) Dziurków (1870–1954) Iłża (1870–1924) Iłża (w 1973) Krępa Kościelna (1930–54) Krzyżanowice (do 1954) Lipsko (do 1954) Lubienia (do 1890/1906) Łaziska (do 1954) Miechów (do 1954) Mirzec Pawłowice (do 1954) Pawłów (w 1973) Pętkowice (do 1954) Rzeczniów Rzepin (do 1954) Sienno (do 1954) Skarżysko Kościelne Solec (do 1870) Solec (1870–1954) Starachowice (do 1870) Styków (1919–1954) Tarczek (do 1954) Tarłów (1930–54) Wąchock (od 1929) Wielka Wieś (do 1929) Wierzbnik (1870–1919) Wierzchowiska (do 1930)
Gromady (1954–72)	Alojzów (1954–61) Bałtów (1954–55 →) Bąkowa (1954–55 →) Białobrzegi (1954–55 →) Błaziny (1954–72) Brody (1954–72) Brzezie (1954–72) Chotcza (1954–55 →) Chwałowice (1954–68) Chybice (1954–72) Ciepielów (1954–55 →) Ciszyca (1954–55 →) Czekarzewice (1954–55 →) Czerwona (1954–61) Długowola (1954–55 →) Gadka (1954–68) Gozdawa (1954–55 →) Grabków (1954–59) Grabowiec (1954–72) Jasieniec Iłżecki (1954–72) Jasieniec Solecki (1954 →) Jawór (1954–55 →) Kałków (1954–59) Kazanów (1954 →) Kowalków (1959–72) Krępa Kościelna (1954–55 →) Krzyżanowice (1954–72) Krzyżanówka (1954–57 →) Kuczów (1961–72) Lipa Miklas (1954–55 →) Lipsko (1954–55 →) Lubienia (1954–72) Majków (1954–61) Michałów (1954–61) Mirzec (1954–72) Niedarczów (1954–61 →) Okół (1954–55 →) Olechów (1954–55 →) Osówka (1954–55 →) Ostrownica (1954–59) Ostrożanka (1954–68) Pakosław (1954–61) Parszów (1954–72) Pasztowa Wola (1954–72) Pawłowice (1954–55 →) Pawłów (1954–72) Pcin (1954 →) Pętkowice (1954–55 →) Prendocin (1954–59) Przedmieście Dalsze (1954–55 →) Radkowice (1961–72) Rzeczniów (1954–72) Rzepin (1954–68) Sadkowice (1954–55 →) Seredzice (1954–59) Sienno (1954–55 →) Skarżysko Kościelne (1954–72) Skarżysko Książęce (1954–68 →) Solec (1954–55 →) Styków (1954–61) Sulejów (1954–55 →) ~~Staw Kunowski~~ (←~~1959~~) Szymanów (1954–55 →) Świesielice (1954–55 →) Świślina (1954–61) Tarczek (1954–72) Tarłów (1954–55 →) Trębowiec (1954–61) Trzemcha (1954–55 →) Tymienica (1954–55 →) Walentynów (1954–55 →) Wąchock (1954–72) Wielgie (1954–55 →) Wielka Wieś (1954–68) Wola Solecka (1954–55 →) Wólka (1954–59)

Na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa
Powiatowe	Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Mazowiecki Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Mazowiecki Mińsk Mazowiecki Mława Nowy Dwór Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Ożarów Mazowiecki Otwock Piaseczno Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Sierpc Sochaczew Sokołów Podlaski Szydłowiec Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów
Gminne	Bieżuń Błonie Bodzanów Brok Brwinów Cegłów Chorzele Ciepielów Czerwińsk nad Wisłą Dobre Drobin Gąbin Gielniów Glinojeck Głowaczów Góra Kalwaria Halinów Iłża Jadów Jastrząb Jedlnia-Letnisko Józefów Kałuszyn Karczew Kobyłka Konstancin-Jeziorna Kosów Lacki Latowicz Lubowidz Łaskarzew Łochów Łomianki Maciejowice Magnuszew Marki Milanówek Mogielnica Mordy Mrozy Mszczonów Myszyniec Nowe Miasto Nowe Miasto nad Pilicą Odrzywół Osieck Piastów Pilawa Pionki Podkowa Leśna Przytyk Raciąż Radzymin Różan Sanniki Serock Siennica Sienno Skaryszew Sochocin Solec nad Wisłą Sulejówek Tarczyn Tłuszcz Warka Wiskitki Wyszogród Wyśmierzyce Zakroczym Ząbki Zielonka Żelechów