22 Pułk Ułanów Podkarpackich

22 Pułk Ułanów

209 ochotniczy pułk ułanów

Odznaka pamiątkowa 22 puł.
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	8 listopada 1920
Rozformowanie	29 września 1939
Nazwa wyróżniająca	Podkarpackich
Patron	Jeremi Wiśniowiecki[a]
Tradycje
Święto	19 sierpnia[b] 22 czerwca 28 czerwca
Nadanie sztandaru	23 października 1923
Rodowód	2 Lubelski Pułk Jazdy Ochotniczej 209 Pułk Ułanów
Dowódcy
Pierwszy	mjr Romuald Niemojewski
Ostatni	płk dypl. Władysław Płonka
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja	Brody
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	X Brygada Jazdy 6 Samodzielna BK Kresowa BK (1937–1939)
Multimedia w Wikimedia Commons

22 pułk Ułanów Podkarpackich (22 puł) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Jednostka powstała w listopadzie 1920 w wyniku połączenia 212 ochotniczego pułku Ułanów Lubelskich i 209 ochotniczego pułku Ułanów Podkarpackich. Od czerwca 1924 do1939 stacjonowała w Brodach. W czasie kampanii wrześniowej pułk walczył w składzie macierzystej Kresowej Brygady Kawalerii, a potem w składzie Grupy „Chełm”.

Latem 1920, w ramach Armii Ochotniczej, utworzono między innymi 2 Lubelski i 3 Siedlecki pułki jazdy ochotniczej. Dywizjony obu pułków weszły w skład Brygady Jazdy Ochotniczej mjr. Feliksa Jaworskiego. W związku z postępami ofensywy sowieckiego Frontu Zachodniego, część 3 Siedleckiego pułku jazdy ochotniczej formowana w Mińsku Mazowieckim została przesunięta w rejon Sochaczewa. 9 sierpnia nastąpiła koncentracja oddziałów Grupy Jazdy Ochotniczej mjr. Jaworskiego w rejonie Kurów – Puławy, skąd szwadrony przeszły w rejon wyjściowy do działań w ramach grupy uderzeniowej Frontu Środkowego^[3].
16 sierpnia, rozpoczęła się kontrofensywa znad Wieprza. Grupa Jazdy mjr. Jaworskiego nacierała na styku 3. i 4 Armii dwoma kolumnami w kierunku Firlej – Hock – Radzyń Podlaski. Straż przednią stanowił 3/2 Lubelskiego pułku jazdy ochotniczej, a kolumnę boczną ubezpieczał jego 1 szwadron^[4].
Ubezpieczenia kolumny bocznej starły się z nieprzyjacielem pod Annówką i odrzuciły go. Grupa nadal z powodzeniem prowadziła działania na kierunku Radzyń – Miedzyrzec Podlaski. 17 sierpnia zajęto Międzyrzec i wzięte 50 jeńców. W potyczce zginął też dowódca sowieckiego 508 pułku strzelców. W kolejnych dniach 3 szwadron por. Władysława Trzaski- Jarzyńskiego zajął Mordy biorąc do niewoli około 200 jeńców, zdobył liczne tabory i nadal kontynuował pościg w kierunku na Łosice^[5].
Kolejnym zadaniem grupy było, we współdziałaniu z 1 Dywizją Piechoty Legionów, opanować przeprawy na Bugu w rejonie Tonkiele – Frankopol. Dowódca Grupy zdecydował prowadzić pościg dwoma kolumnami. Prawoskrzydłowa kolumna dowodzona osobiście przez mjr. Feliksa Jaworskiego opanowała przed świtem 18 sierpnia przeprawę na Bugu w wyznaczonym rejonie, a następnie folwark Frankopol. Tym sposobem od przepraw odcięta została cześć oddziałów sowieckich. Ich gwałtowne kontrataki zostały powstrzymane szarżą 1 szwadronu 2 Lubelskiego pułku jazdy ochotniczej por. Scieżyńskiego^[6].

Rano 18 sierpnia lewoskrzydłowa kolumna Grupy dowodzona przez rtm. Pietraszewskiego opanowała Skrzeszew, odcinając tym samym kolejne oddziały sowieckie od przeprawy w rejonie Frankopola^[7]. Jednak Sowieci j z powodzeniem kontratakowali, a szwadrony rtm. Pietraszewskiego zmuszone zostały do wycofania się w kierunku na Rudniki. Tu nastąpiła koncentracja Grupy i obie kolumny ponownie zaatakowały Frankopol i Skrzeszów. W szeregi sowieckie wkradła się panika, a 2., 7. i 21 Dywizja Strzelców, oraz resztki 8., 10. i 57 Dywizji Strzelców zmieniły kierunek odwrotu na Granne i Nur. W czasie walk w rejonie Skrzeszewa wzięto do niewoli ponad 1000 jeńców, zdobyto 4 sztandary, 11 dział i 9 karabinów maszynowych^[8].

 Osobny artykuł: bitwa pod Frankopolem i Skrzeszewem.

22 sierpnia Grupa mjr. Jaworskiego wznowiła natarcie. W tym dniu opanowano Brańsk, a następnie kontynuowano pościg na kierunku Suraż – Białystok – Augustów – Suwałki.

Pogarszający się stan koni i zmęczenie ludzi spowodował, że oddziały jazdy ochotniczej wycofano z frontu i skoncentrowano w Grajewie. Skąd 19 września przewieziono je transportami kolejowymi do Międzyrzeca i Radzymina Podlaskiego i tu nastąpiła ich reorganizacja^[9].

Żołnierze 2 Lubelskiego pułku jazdy ochotniczej odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari za wojnę 1920^[10]

23 września w rejonie Międzyrzeca i Radzymina Podlaskiego zmęczone walkami pododdziały 2 Lubelskiego i 3 Siedleckiego pułku jazdy ochotniczej przechodziły reorganizację. Żołnierze pułków ochotniczych stanowili uzupełnienie dla tworzonego wówczas 19 pułku Ułanów Wołyńskich, IV dywizjonu 1 pułku strzelców konnych, a część z nich utworzyła 212 ochotniczy pułk Ułanów Lubelskich^[11].

W tym czasie, w sierpniu i wrześniu 1920, w folwarku majątku dworskiego w miejscowości Nowosielce-Gniewosz, przemysłowiec lwowski, rotmistrz Henryk Towarnicki formował 209 ochotniczy pułk ułanów^[12]. 10 września stan pułku wynosił 11 oficerów, 71 podoficerów, 262 szeregowców oraz 95 koni wierzchowych i 55 koni taborowych^[13]. Przeprowadzona tego dnia przez Okręgowego lnspektora Armii Ochotniczej kontrola wykazała wiele braków w dziedzinie organizacji i wyszkolenia pułku. Następstwem kontroli był rozkaz ministra spraw wojskowych gen. Kazimierza Sosnkowskiego o reorganizacji pułku i przemianowaniu go z ochotniczego na etatowy 209 pułk Ułanów Podkarpackich. Jego dowódcą został mianowany płk Władysław Belina-Prażmowski, a zastępcą rtm. Towarnicki^[14]. Na początku października pułk liczył 15 oficerów, 88 podoficerów, 88 podoficerów i 415 szeregowców oraz 261 koni wierzchowych i 69 koni taborowych. Brakowało rzędów wierzchowych i uzbrojenia^[15].
7 października 1920 podkarpacki pułk zajął koszary w Przemyślu na Bakończycach^[15]. W dniach od 8 do 14 listopada do koszar na Bakończycach został przewieziony 212 pułk ułanów. Tu nastąpiło scalenie obu oddziałów^[16]. 209 pułk ułanów wydzielił ze swego składu I dywizjon, a 212 puł. – II dywizjon. Nowo powstała jednostka przyjęła nazwę – 22 pułk Ułanów Podkarpackich^[17][18].

W latach 1921–1924 pułk wchodził w skład X Brygady Jazdy, a po reorganizacji w 1924, wraz ze zmianą terminu „jazda” na „kawaleria”, pułk wszedł w skład 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii^[19].
W ramach reorganizacji kawalerii przeprowadzonej latem 1930, pułk wszedł w podporzadkowanie nowej 2 Samodzielnej Brygady Kawalerii. Do Brodów przeniosło się też dowództwo brygady, a pułk stał się oddziałem gospodarczym dla dowództwa i sztabu swej macierzystej brygady. Wiosną 1937 nastąpiła kolejna reorganizacja. Dotychczasowa 2 Samodzielna Brygada Kawalerii otrzymała nazwę Kresowa Brygada Kawalerii, a pułk pozostał w jej składzie^[20].

Pułk powstał 24 listopada 1920 w koszarach artyleryjskich w Przemyślu na Bakończycach. W 1921 jeden z jego szwadronów stacjonował w koszarach kawaleryjskich w Samborze^[21]. 23 października 1921 dowództwo, oddział sztabowy, kadra szwadronu zapasowego oraz 1 szwadron i szwadron ckm odeszły do Hruszowa, 3 szwadron do Jaworowa, natomiast 2. i 4 szwadron do Żurawicy^[22]. Już 9 grudnia 1921 dokonano zamiany miejsc postoju 3. i 4. szwadronu, a przed kwietniem 1922 kadrę szwadronu zapasowego przeniesiono z Hruszowa do Żurawicy. 20 kwietnia 3 szwadron przeniesiono z Żurawicy do Hruszowa, 2 szwadron do Koszar Górnych w Radymnie, a kadrę szwadronu zapasowego do Koszar Dolnych w Radymnie. Do Koszar Górnych przeniosło się też dowództwo pułku oraz część oddziału sztabowego. Druga jego część, a także szwadron ckm pozostały w Hruszowie^[23][24].

Ostatecznym garnizonem 22 pułku ułanów stały się Brody. 21 maja 1924 wyjechała do Brodów grupa przygotowawcza. Do Brodów miała trafić większość pododdziałów, z wyjątkiem 3 szwadronu, kadry szwadronu zapasowego oraz magazynów mobilizacyjnych, dla których planowano miejsce postoju w Złoczowie. Przedłużające się prace remontowe wymusiły jednak zmianę tych zamierzeń^[25], a pułk zmuszony był niemal całe lato 1924 spędzić na placach ćwiczeń. Cały pułk skoncentrował się wówczas w Jaworowie i w okolicach, a następnie przemaszerował w okolice Podhorzec. W czerwcu do Koszar „Na Jurydyce" przeniosła się jedynie drużyna dowódcy pułku, a kadra szwadronu zapasowego kwaterowała w Złoczowie^[26].

Manewry zakończyły się 15 września, ale z powodu trwającego nadal remontu Koszar „Na Jurydyce" pułk musiał pozostać na kwaterach polowych. Do koszar wprowadziło się jedynie dowództwo pułku. 1 szwadron rozlokował się w Ponikowicy, 2 szwadron w Koniuszkowie, 3 szwadron w Gajach Dytkowieckich, 4 szwadron w Gajach Smoleńskich, szwadron ckm w Dytkowcach^[27].
W miarę postępującego remontu koszar, do Brodów sprowadzano kolejne pododdziały. Wiosną 1925 stacjonowały w nich szwadrony: 2., 3., 4. i jeden pluton szwadronu ckm. Tam również uruchamiano co roku szkołę podoficerską ckm. 1 szwadron kwaterował najpierw w Hłuszynie, a następnie w Hołoskowicach, a reszta szwadronu ckm w Dytkowcach. Po zakończeniu ćwiczeń letnich 2 września 1925 poza koszarami pozostały: po jednym plutonie 2. i 3 szwadronu w Jazłowczyku, 1 szwadron w Folwarkach Wielkich, szwadron ckm w Dytkowcach. Z początkiem grudnia wszystkie te oddziały ściągnięto do Brodów, a 4 szwadron wysłano do Zabłociec, natomiast pluton łączności do Krupca. 11 stycznia 1926 do Krupca przeszedł też 4 szwadron.15 maja 4 szwadron przeniósł się do Gajów Dytkowieckich. Po zakończeniu ćwiczeń letnich, 16 września 4 szwadron nadal nie miał swojego miejsca w koszarach i skierowany został do Koniuszkowa. Dopiero 22 listopada wszystkie pododdziały liniowe znalazły się w Koszarach „Na Jurydyce". Jedynie szwadron zapasowy stacjonował w Złoczowie^[28][1].

 Osobne artykuły: koszary w Radymnie, Brodach i Hruszowie.

Początkowo święto pułkowe obchodzono 19 sierpnia w rocznicę boju pod Skrzeszewem. Z uwagi na to, że w sierpniu jednostka przebywała na obozie letnim święto przeniesiono na dzień 22 czerwca^[29]. 19 maja 1927 minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski ustanowił dzień 28 czerwca, jako datę święta pułkowego^[30][1].
Pułk czynił starania o uzyskanie szefostwa honorowego księcia Jeremiego Wiśniowieckiego. Pomimo braku zgody naczelnych władz wojskowych, pułk nieoficjalnie używał nazwy 22 pułk Ułanów Podkarpackich im. Księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, co potwierdzała treść tablicy z nazwą pułku, umieszczonej na bramie koszar w Brodach^[20].

 Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

Pod koniec grudnia 1920 dywizjon pod dowództwem podpułkownika Władysława Antoniego Rozlau w składzie 1 i 2 szwadronu z półszwadronem karabinów maszynowych został skierowany nad granicę polsko-radziecką. W czerwcu 1923 dywizjon zakończył działania nad granicą^[31]. 6 grudnia 1923 na stanowisko dowódcy „Dyonu Hruszów” został przeniesiony major Leon Rajner-Kotulski^[32].

Konie starano się grupować według maści w poszczególnych pododdziałach według następującego schematu: 1. i 2 szwadron – jasne kasztany, 3 szwadron – ciemne kasztany 4 szwadron – brudne kasztany, szwadron ciężkich karabinów maszynowych – brudne kasztany i gniade, pluton łączności oraz pluton trębaczy – konie maści siwej. Przez pewien czas znaczkowy pocztu dowódcy pułku jeździł na koniu srokatym^[33].

Z zapisów dziennika dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie, gen. bryg. Władysława Langnera wynika, że „w nocy z 19/20 sierpnia 1939 skradziono z magazynu mobilizacyjnego jednego ze szwadronów 22 pułku kawalerii w Brodach dwa karabiny maszynowe. Wysłałem natychmiast na miejsce komisję w składzie prokuratora, szefa wywiadu oraz dowódcę plutonu żandarmerii ze Stanisławowa dla wykrycia sprawców. Po dokładnym sprawdzeniu ewidencji jeden z wartowników owej nocy miał zaznaczone, że jest podejrzany o należenie do organizacji bojowej ukraińskiej. Dzięki sprężystej akcji żandarmerii po kilku dniach karabiny maszynowe odnaleziono ukryte w stodole w rejonie Krasne”^[35].

Kampanię wrześniową pułk odbył w składzie Kresowej Brugady Kawalerii. W pierwszych dniach września prowadził działania opóźniające. 7 września przebijał się pod Lućmierzem przez pierścień niemieckiego okrążenia. Działając bez 4 szwadronu, wzmocniony 1. i 2 baterią 13 dywizjonu artylerii konnej, ubezpieczał brygadę od północy. W trakcie nocnego marszu oddziały brygady przemieszały się i częściowo się pogubiły. Po osiągnięciu rejonu Głowna, płk dypl. Jerzy Grobicki przekazał dowodzenie brygadą ppłk. dypl. Władysławowi Płonce, a sam wyruszył na poszukiwanie przełożonych i nie zdołał już wrócić do brygady. Do 22 puł. dołączył 3 szwadron 20 pułku ułanów. 10 września w tym składzie 22 puł. maszerował przez Puszczę Kampinoską i dotarł do Modlina^[39].

Stąd skierowano go do Otwocka, gdzie 12 września zostało włączone w skład „nowej" Kresowej Brygady Kawalerii. Już następnego dnia zgrupowanie ppłk. dypl. Płonki odłączyło się od sił głównych brygady i pomaszerowało na Chełm^[40]. 18 września w rejonie Chełma napotkano trzy szwadrony 1pułku szwoleżerów oraz część 1 dywizjonu artylerii konnej. Byli tam też, poszukujący swoich oddziałów, dowódca 12 pułku ułanów ppłk Andrzej Kuczek i dowódca pułku kawalerii KOP ppłk Feliks Kopeć. Wówczas ppłk dypl. Władysław Płonka utworzył grupę kawalerii pod swoim dowództwem^[41].

 Osobny artykuł: Grupa „Chełm”.

24 września grupa pomaszerowała w kierunku na Krasnystaw i dalej na południowy zachód. 27 września 1939 weszła w skład nowo utworzonej grupy wojsk płk. dypl. Tadeusza Zieleniewskiego i w jej składzie maszerowała w „korytarzu” pomiędzy ustępującymi wojskami niemieckimi i nadchodzącymi wojskami sowieckimi w kierunku granicy polsko-węgierskiej. 29 września stoczono bój z ariergardami niemieckiej 27 Dywizji Piechoty w okolicach Dzwoli i Krzemienia. Doszło do pertraktacji z Niemcami. Zgodzono się jedynie na wymianę jeńców, zebranie rannych i poległych. Przed zmrokiem, z uwagi na zbliżanie się sowieckiej kawalerii, na rozkaz płk. Płonki, oddziały przerwały walki z Niemcami i pomaszerowały na południe. Wysyłane patrole i podjazdy stwierdzały, że dalszy marsz w kierunku na Karpaty jest niemożliwy. Morale żołnierzy obniżyło się, a brak żywności i amunicji ograniczał możliwość dalszej walki. Następnego dnia okazało się, że linia Sanu jest obsadzona przez oddziały niemieckie, natomiast ze wschodu i północnego wschodu podchodzą oddziały sowieckie. W tym położeniu zapadła decyzja o kapitulacji wobec oddziałów sowieckich. Nastąpiła ona 2 października w Bukowcu pod Biłgorajem^[42].

• 
  Pułk walczył w składzie Kresowej BK
• 

 Osobny artykuł: Polskie sztandary wojskowe.

Grono przemysłowców Borysławia postanowiło ofiarować pułkowi sztandar^[48]. Po zatwierdzeniu projektu sztandaru przez władze 23 października 1923 w Przemyślu odbyło się jego uroczyste wręczenie, którego dokonał inspektor Armii gen. broni Lucjan Żeligowski. Pośrodku prawej strony sztandaru widnieje Biały Orzeł otoczony złotym wieńcem, a w rogach monogramy pułku okolone wawrzynem. Po lewej stronie sztandaru widnieje napis „Honor i Ojczyzna”, który jest otoczony wieńcem laurowym. W rogach znajdują się: herby Lwowa z napisem „209 pułk ułanów podkarpackich – 25.VII 1920” i Lublina z napisem „212-y pułk ułanów Lubelskich – 25.VIII 1920”. W dolnej części emblemat górniczy z napisem „22-i pułk ułanów – 10.I 1921” oraz wizerunek św. Barbary z napisem „1922”^[49].

 Osobny artykuł: Odznaka pamiątkowa jednostki wojskowej.

10 lutego 1925 Minister Spraw Wojskowych, generał dywizji Władysław Sikorski zatwierdził wzór odznaki pamiątkowej 22 pułku ułanów^[50]. Odznaka o wymiarach 50x50 mm (od 1928 - 37x37 mm) ma kształt zbliżony do krzyża maltańskiego o złotych krawędziach, którego ramiona pokryte są białą emalią z czerwonym trójkątem. Na środku krzyża nałożona czerwona tarcza z białym emaliowanym godłem wz. 1919. Między ramionami krzyża krąg w kształcie srebrnych promieni nawiązujących do promieni słońca w herbie Podola. Odznaka dwuczęściowa, wykonana w srebrze lub w tombaku srebrzonym, emaliowana. Autorem projektu odznaki był porucznik Stefan Oskar Pronaszko, a wykonawcą Wiktor Gontarczyk z Warszawy^[51][52].

3 maja 1921 Minister Spraw Wojskowych, generał porucznik Kazimierz Sosnkowski „zatwierdził dla 22 p.uł. (b. 209 p.uł.) proporczyk biały z amarantowym trójkątem przy drzewcu”^[53][54].

 Osobny artykuł: Barwy jednostek kawalerii Wojska Polskiego.

Proporczyk	Opis[55][56]
	proporczyk biały z amarantowym trójkątem przy drzewcu
	proporczyk dowództwa w 1939
	proporczyk 1 szwadronu w 1939
	proporczyk 2 szwadronu w 1939
	proporczyk 3 szwadronu w 1939
	proporczyk 4 szwadronu w 1939
	proporczyk szwadronu ckm w 1939
	proporczyk plutonu łączności w 1939
Inne	Opis
	Na czapce rogatywce – otok biały[57]
	Szasery ciemnogranatowe z białymi lampasami i białą wypustką[58]
	„Łapka” (do 1921[e]) – karmazynowa[f]

 Osobny artykuł: Żurawiejka.

 Z tym tematem związana jest kategoria: oficerowie 22 Pułku Ułanów Podkarpackich.

 Osobne artykuły: zamordowani w Katyniu, w Charkowie, w Kalininie, zamordowani z Ukraińskiej Listy Katyńskiej (ULK) i z Białoruskiej Listy Katyńskiej (BLK).

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[71] oraz Muzeum Katyńskie^[72][g][h].

• 
  Skrzeszew - pomnik ku czci żołnierzy 22 pułku ułanów poległych w 1920

• Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
• Krzysztof Filipow, Bohdan Wróblewski: Odznaki pamiątkowe Wojska Polskiego 1921–1939. Kawaleria. Warszawa: Feniks editions, 1992. ISBN 83-900217-3-0.
• Cezary Jankowski, Juliusz S. Tym: Historia pułku. W: 22 Pułk Ułanów Podkarpackich. Kraków: Edipresse Polska SA, 2012, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-352-0.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 22 pułk ułanów. T. 31. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2020, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.
• "Księga jazdy polskiej": pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1993
• Władysław Laudyn: Zarys historji wojennej 22-go pułku Ułanów Podkarpackich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945. Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 978-83-2043299-2.
• Henryk Smaczny: Księga kawalerii polskiej 1914-1947: rodowody, barwa, broń. Warszawa: TESCO, 1989. ISBN 83-00-02555-3.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Jerzy Wojciechowski: Kawaleria w planie mobilizacyjnym „S”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2010. ISBN 978-83-62046-24-9.
• Maciej Wyrwa: Nieodnalezione ofiary Katynia? : lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940. Pruszków: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015. ISBN 978-83-64486-31-9.
• Zdzisław Żygulski (jun.), Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Dziennik Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2017-03-05].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Przegląd Kawaleryjski, 1930.