1 Dywizja Kawalerii (II RP)

1 Dywizja Kawalerii
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1 czerwca 1924
Rozformowanie	8 lutego 1929
	Dowódcy
Pierwszy	gen. bryg. Juliusz Rómmel
	Organizacja
Dyslokacja	garnizon Białystok
Rodzaj sił zbrojnych	Wojsko
Rodzaj wojsk	kawaleria
Podległość	DOK IIII

1 Dywizja Kawalerii (1 DK) – wielka jednostka kawalerii Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Historia dywizji

1 Dywizja Kawalerii została sformowana w 1924 roku na bazie IV Brygady Jazdy, 10 pułku ułanów z VIII Brygady Jazdy oraz dwóch, samodzielnych dotąd, pułków strzelców konnych (3 i 9). Dowództwo dywizji powstało w oparciu o Inspektorat Jazdy przy Inspektoracie Armii Nr 2.

12 czerwca 1924 roku Minister Spraw Wojskowych generał dywizji Władysław Sikorski podporządkował 1 DK dowódcy Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie. Rozlokowane na terytorium Okręgu Korpusu Nr I formacje 1 DK, a mianowicie: 10 puł, 9 psk i 8 dak, zachowały tymczasowo charakter formacji eksterytorialnych^[1].

W 1926 roku VIII BK przemianowana została na XVIII Brygadę Kawalerii, a w następnym roku 8 dak przemianowany został na 14 dywizjon artylerii konnej.

8 lutego 1929 roku rozformowane zostały dowództwa 1 DK i XI BK w Augustowie, IV BK przemianowana została na BK „Suwałki”, Dowództwo XVIII BK w Białymstoku przemianowane zostało na Dowództwo BK „Białystok”, oba pułki (1 puł i 9 psk) ze składu XI BK podporządkowane zostały dowódcy BK „Białystok”, natomiast 3 pułk strzelców konnych z dotychczasowej XVIII BK podporządkowany został dowódcy BK „Baranowicze”^[2].

Obsada personalna Dowództwa 1 Dywizji Kawalerii

Dowódcy dywizji

gen. bryg. Juliusz Rómmel (1 VI 1924^[3] - 11 IX 1926^[4])
gen. bryg. Adolf Waraksiewicz (dowódca XVIII BK i p.o. dowódcy dywizji do 12 III 1929)

Dowódcy artylerii konnej dywizji kawalerii

płk art. Witold Majewski (1 VI 1924^[5] - 11 IV 1927)
płk art. Rudolf Niemira (11 IV 1927^[6] - 22 III 1929^[7])

Szefowie sztabu

mjr SG Marian Słoniński (25 VII – 15 IX 1924^[8])
rtm./mjr SG Zdzisław Chrząstowski (15 XI 1924^[9] - 14 X 1926^[10])
rtm. SG Witold Gierulewicz (p.o. XI 1926^[11] - X 1927)
mjr dypl. Karol Krzysztof Bokalski (28 X 1927^[12] - IV 1929)

I oficerowie sztabu

rtm. SG Stanisław Józef Uszyński
rtm. SG Ziemowit Grabowski (od 1 X 1925)

II oficerowie sztabu

por. kaw. Marian Okulicz-Kozaryn (do 6 V 1925 → oficer sztabu VIII BK^[13])

Organizacja pokojowa 1 Dywizji Kawalerii

Dowództwo 1 Dywizji Kawalerii w Białymstoku
IV Brygada Kawalerii w Suwałkach
VIII (XVIII) Brygada Kawalerii w Wołkowysku, a później Białymstoku
XI Brygada Kawalerii w Augustowie
4 dywizjon artylerii konnej w Suwałkach
8 (14) dywizjon artylerii konnej w Białymstoku
1 szwadron samochodów pancernych w Grodnie (1925–1926) i Białymstoku
1 szwadron pionierów w Białymstoku
Szkoła Podchorążych Rezerwy Kawalerii nr 1 przy 1 DK w Suwałkach (1924–1926)

Przypisy

↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 12 czerwca 1924 roku, poz. 342.
↑ Giętkowski 2001 ↓, s. 72-73.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 53 z 5 czerwca 1924 r., s. 309.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 38 z 20 września 1926 r., s. 307.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 53 z 5 czerwca 1924 r., s. 311.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 12 z 11 kwietnia 1927 r., s. 111.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 7 z 22 marca 1929 r., s. 100.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 5 sierpnia 1924 roku, s. 429, odkomenderowany z Generalnego Inspektoratu Kawalerii.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 116 z 31 października 1924 roku, s. 650.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 44 z 14 października 1926 r., s. 355.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 49 z 17 listopada 1926 r., s. 403.
↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 66 z 31 października 1927 r., s. 311.
↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 51 z 6 maja 1925 roku, s. 244.

Bibliografia

Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934. [dostęp 2016-02-15].
Piotr Bauer: Armia Poznan w wojnie obronnej 1939. Wydawn. Poznanskie. ISBN 83-210-0385-0.
Mirosław Giętkowski: Artyleria konna Wojska Polskiego 1918–1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-823-X.
"Almanach oficerski": praca zbiorowa, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa 1923
"Księga jazdy polskiej": pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint: Wydawnictwo Bellona Warszawa 1993
Stanisław Radomyski, Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939, Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 1992, ISBN 83-85621-06-7.

[1] Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 12 czerwca 1924 roku, poz. 342.

[CITEREFGiętkowski200172-73-2] Giętkowski 2001 ↓, s. 72-73.

[3] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 53 z 5 czerwca 1924 r., s. 309.

[4] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 38 z 20 września 1926 r., s. 307.

[5] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 53 z 5 czerwca 1924 r., s. 311.

[6] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 12 z 11 kwietnia 1927 r., s. 111.

[7] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 7 z 22 marca 1929 r., s. 100.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_75_z_5_sierpnia_1924_roku,_s._429,_odkomenderowany_z_[[Generalny_Inspektorat_Kawalerii|Generalnego_Inspektoratu_Kawalerii]]-8] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 5 sierpnia 1924 roku, s. 429, odkomenderowany z Generalnego Inspektoratu Kawalerii.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_116_z_31_października_1924_roku,_s._650-9] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 116 z 31 października 1924 roku, s. 650.

[10] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 44 z 14 października 1926 r., s. 355.

[11] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 49 z 17 listopada 1926 r., s. 403.

[12] Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 66 z 31 października 1927 r., s. 311.

[13] Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 51 z 6 maja 1925 roku, s. 244.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Korpus, dywizje, GO Jazdy	KJ DJ 1 DJ 2 DJ DJ WLŚ GOJ
Brygady jazdy (wojenne)	1 BJ 2 BJ 3 BJ 4 BJ 5 BJ 6 BJ 7 BJ 8 BJ 9 BJ
Brygady jazdy	I BJ II BJ III BJ IV BJ V BJ VI BJ VII BJ VIII BJ IX BJ X BJ
Dywizje kawalerii	1 DK 2 DK 3 DK 4 DK
Samodzielne brygady kawalerii	2 SBK 3 SBK 5 SBK 6 SBK 8 SBK 9 SBK
Brygady kawalerii	I BK IV BK VII BK VIII BK X BK XI BK XII BK XIII BK XIV BK XV BK XVI BK XVII BK XVIII BK
Brygady kawalerii (1929–1937)	Brygady 2 DK BK „Brody” BK „Wilno” BK „Kraków” BK „Stanisławów” BK „Rzeszów” BK „Hrubieszów” BK „Baranowicze” BK „Białystok” BK „Poznań” BK „Równe” BK „Suwałki” BK „Toruń” 10 BK
Grupy Operacyjne Kawalerii 1939	GOKaw. nr 1 GOKaw. nr 2
Brygady kawalerii 1939	Mazowiecka BK Kresowa BK Wileńska BK Suwalska BK Krakowska BK Podolska BK Wielkopolska BK Pomorska BK Nowogródzka BK Wołyńska BK Podlaska BK
Jednostki improwizowane w 1939	DK „Zaza” Zbiorcza BK Rezerwowa BK Kombinowana BK BK „Edward” BK „Plis” Zgr. kaw. ppłk. K. Halickiego Grupa Kawalerii Spieszonej ppłk. E. Wani
Pułki ułanów (szwoleżerów)	1 pszw 2 pszw 3 pszw 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Pułki strzelców konnych (dragonów)	1 pd 2 pd 3 pd 4 pd 1 psk 2 psk 3 psk 4 psk 5 psk 6 psk 7 psk 8 psk 9 psk 10 psk
Dywizjony artylerii konnej	1 dak 2 dak 3 dak 4 dak 5 dak 6 dak 7 dak 9 dak 10 dak 11 dak 12 dak 13 dak (8)14 dak 15 bak
szwadrony pionierów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
szwadrony łączności	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 10 BK WBPM
Inne	pułk jazdy tatarskiej 1 szwadron tatarski 1 p kaw. KOP
Kawaleria zmotoryzowana	24 p.uł 1 psk 10 psk dppanc 10 BK dr 10 BK dr WBPanc.-Mot.
Ośrodki zapasowe kawalerii	OZ Suw. i Podl. BK OZ Wkp. BK OZ Krak. BK OZ Maz. BK OZ Pom. BK OZ Woł. BK OZ Now. BK OZ Pod. BK OZ Wil. BK OZ Kres. BK
Improwizowane (rezerwowe) oddziały kawalerii (1939)	101 puł. 102 puł. 110 puł. 103 pszw. p kaw. osłonowej „Wołkowysk” Warszawski puł. p marszowy Kresowej BK p marszowy Podolskiej BK p zbiorczy Pomorskiej BK 1 psk (spieszony) dyw. kaw. KOP „Niewirków”

Rodowód	Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie
Naczelne władze wojskowe	Naczelnik Państwa (1918–1922) Prezydent RP (1922–1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Rodzaje sił zbrojnych	Wojsko Marynarka Wojenna
Formacje	Wojska Wartownicze i Etapowe (1919–1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924–1939) Obrona Narodowa (1937–1939)
Bronie	Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937–1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria
Służby	duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa
WP w 1939	OdeB pokojowe Plan mob. „W” Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan „Zachód” Plan „Wschód”
Inne	Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna