Cat Stevens

Yusuf Islam / Cat Stevens
Yusuf på BBC Radio 2 Folk Awards i Cardiff i april 2015
Fødd	21. juli 1948 (76 år)
Fødestad	London i England
Fødenamn	Steven Demetre Georgiou
Alias	Steve Adams Cat Stevens Yusuf
Opphav	Storbritannia
Aktiv	1965–1980 (som Cat Stevens) Sidan 1995 (som Yusuf Islam eller Yusuf) Sidan 2017 (som Yusuf / Cat Stevens)
Sjanger	Folk pop rock islamsk musikk
Instrument	Vokal gitar klaverinstrument
Stemmetype	baryton
Tilknytte artistar	Alun Davies
Plateselskap	Deram Island A&M Mountain of Light Jamal Ya Atlantic Legacy
Verka som	Songar-låtskrivar musikar
Prisar	Rock and Roll Hall of Fame, æresdoktor ved University of Exeter

Yusuf Islam (fødd 21. juli 1948 som Steven Demetre Georgiou),^[1] meir kjend under artistnamna Cat Stevens, Yusuf og Yusuf / Cat Stevens, er ein britisk songar-låtskrivar og multi-instrumentalist.^[2] Den musikalske stilen hans består av folk, pop, rock og, seinare i karrieren, islamsk musikk. Han vende tilbake til å laga verdsleg musikk i 2006.^[3][4][5] Han vart innlemma i Rock and Roll Hall of Fame i 2014.^[6]

Debutalbumet hans frå 1967 og tittelsongen «Matthew and Son» nådde begge topp ti på dei britiske hitlistene. Albumet Tea for the Tillerman (1970) og Teaser and the Firecat (1971) vart sertifisert til trippel platina i USA.^[7] Albumet hans frå 1972, Catch Bull at Four, gjekk til topps på Billboard Pop Albums og låg veker på toppen av fleire store hitlister.^[8][9] Han fekk ASCAP sine låtskrivarprisar i 2005 og 2006 for «The First Cut Is the Deepest», som har vore ein hit for fire artistar.^[10] Hans andre hitlåtar inkluderer «Father and Son», «Wild World», «Moonshadow», «Peace Train» og «Morning Has Broken».

I desember 1977 konverterte Stevens til islam,^[11] og tok namnet Yusuf Islam året etter. I 1979 auksjonerte han bort alle gitarane sine til inntekt for velgjerd,^[12] og forlét den musikalske karrieren sin for å via seg sjølv til utdanning og filantropiske formål i det muslimske samfunnet. Han har sidan kjøpt tilbake minst ein av desse gitarane som eit resultat av innsatsen til sonen Yoriyos.^[13] Han var innblanda i ein langvarig kontrovers rundt kommentarar han kom med i 1989 om fatwaen mot forfattaren Salman Rushdie. Hans noverande haldning er at han aldri støtta fatwaen: «Eg vart smart innramma av visse spørsmål. Eg støtta aldri fatwaen.»^[14] Han har fått to æresdoktorat og prisar for å fremja fred og dessutan andre humanitære prisar.

I 2006 vende han tilbake til popmusikken ved å gi ut sitt første nye studioalbum med nye poplåtar på 28 år, med tittelen An Other Cup.^[15][16] Med denne utgivinga og dei følgjande droppa han etternamnet «Islam» frå albumcoveret - og brukte artistnamnet Yusuf som mononym.^[16] I 2009 gav han ut albumet Roadsinger, og i 2014 gav han ut albumet Tell 'Em I'm Gone og byrja den første USA-turneen sin sidan 1978.^[17] Hans andre nordamerikanske turné sidan han stod opp igjen, med 12 konsertar i små lokale, gjekk frå 12. september til 7. oktober 2016.^[18] I 2017 gav han ut albumet The Laughing Apple, no under artistnamnet Yusuf / Cat Stevens, og brukte Cat Stevens-namnet for første gong på 39 år. I september 2020 gav han ut Tea for the Tillerman 2, ei nyinnspeling av det klassiske albumet hans Tea for the Tillerman, i høve 50-årsjubileet.

Steven Demetre Georgiou, fødd 21. juli 1948 i Marylebone-området i London,^[19] var yngste barn av ein kypriotisk far, Stavros Georgiou (1900-1978),^[20] og ei svensk mor, Ingrid Wickman (1915-1989).^[21] Han har ei eldre syster, Anita (f. 1937), og ein bror, David Gordon.^[19] Familien budde over Moulin Rouge, ein restaurant som foreldra dreiv i nordenden av Shaftesbury Avenue, ein kort spasertur frå Piccadilly Circus i teaterdistriktet Soho i London. Alle familiemedlemmene arbeidde i restauranten.^[19] Foreldra hans vart skilde då han var rundt åtte år gammal, men heldt fram med å halda oppe familierestauranten og bu over han. Stevens har ein halvbror, George Georgiou, fødd i Hellas, truleg frå det første ekteskapet til faren i Hellas, der han tenestegjorde i det makedonske muldyrkorpset.^[22]

Sjølv om faren var gresk-ortodoks og mora var baptist, vart Georgiou sendt til St Joseph Roman Catholic Primary School i Macklin Street, som låg nærare forretninga til faren på Drury Lane.^[23] Georgiou utvikla ei interesse for piano i ung alder, og brukte etter kvart barneflygelet til familien for å læra seg akkordane, sidan ingen andre der spelte godt nok til å læra han.^[24] Som 15-åring, inspirert av populariteten til The Beatles, vart han interessert i gitar.^[11] Han overtalte faren til å betala 8 pund for sin første gitar, og han byrja å spela på han og skriva songar.^[24] Av og til flykta han frå familiepliktene sine ved å gå opp på taket over heimen deira og lytta til musikalmelodiane som dreiv rundt hjørnet^[19] på Denmark Street, som den gong var sentrum for den britiske musikkindustrien.^[11] Stevens sa at West Side Story påverka han spesielt og gav han eit «anna syn på livet».^[25] Med interesse for både kunst og musikk flytta han og mora til Gävle i Sverige, der han gjekk på grunnskulen (Solängsskolan) og byrja å utvikla teikneferdigheitene sine etter å ha vorte påverka av onkelen Hugo Wickman, ein målar. Seinare vende dei tilbake til England.^[26]

Han gjekk på andre lokale skular i West End, der han seier at han stadig var i trøbbel og gjorde det dårleg i alt anna enn kunst. Han vart kalla «kunstnarguten», og sa: «Eg vart banka opp, men eg vart lagd merke til».^[27] Han tok eit eittårig kurs ved Hammersmith School of Art,^[28] med tanke på ein karriere som teikneserieteiknar. Sjølv om han likte kunst (dei seinare platealbuma hans inneheldt dei originale kunstverka hans),^[27] bestemde han seg for å forfølgja ein musikkarriere. Han byrja å opptre under namnet «Steve Adams» i 1965 medan han gjekk på Hammersmith.^[28][29] På det tidspunktet var målet hans å bli låtskrivar. I tillegg til Beatles var andre musikarar som påverka han The Kinks,^[30] Bob Dylan, Nina Simone, bluesartistane Lead Belly og Muddy Waters,^[31] Biff Rose (særleg Rose sitt første album), Leo Kottke^[27] og Paul Simon^[32] Han prøvde òg å etterlikna musikalkomponistar, som Ira Gershwin og Leonard Bernstein. I 1965 signerte han ein forlagsavtale med Ardmore & Beechwood og spelte inn fleire demoar, mellom anna «The First Cut Is the Deepest».^[33]

Georgiou byrja å framføra songane sine på kafear og pubar i London. Først prøvde han å danna eit band, men innsåg at han føretrekte å opptre solo.^[24] Han tenkte at fødenamnet hans kunne vera vanskeleg å hugsa, og valde artistnamnet Cat Stevens, delvis fordi ein kjærast sa at han hadde auge som ein katt, men hovudsakleg fordi «Eg kunne ikkje førestilla meg at nokon ville gå til platebutikken og spørja etter 'det Steven Demetre Georgiou-albumet'. Og i England, og eg var sikker på i Amerika òg, elska dei dyr.»^[34]

I 1966, 18 år gammal, vart han høyrd av manager/produsent Mike Hurst, tidlegare i den britiske vokalgruppa The Springfields. Hurst fekk han til å spela inn ein demo og hjelpte han med å få ein platekontrakt. Den første singelen til Stevens vart ein hit: «I Love My Dog», som nådde 28. plassen på UK Singles Chart; og «Matthew and Son», tittelsongen frå debutalbumet, nådde andreplassen i Storbritannia.^[35] «I'm Gonna Get Me a Gun» var hans andre britiske topp 10-singel, og nådde sjetteplassen, og albumet Matthew and Son nådde nummer 7 på UK Albums Chart.^[36]

Dei neste to åra spelte Stevens inn og turnerte med ei eklektisk gruppe artistar frå Jimi Hendrix til Engelbert Humperdinck. Han vart vurdert som ei fersk tenåringsstjerne, med fleire singelutgivingar på den britiske poplista.^[37] Noko av suksessen vart tilskriven piratradiostasjonen Wonderful Radio London, som skaffa han fans ved å spela platene hans. I august 1967 var han ein av fleire artistar som hadde drege nytte av stasjonen som spelte av songane hans den siste timen før dei måtte legge ned.^[38][39]

Albumet hans New Masters frå desember 1967 nådde ikkje hitlistene i Storbritannia. Albumet er no mest kjent for songen «The First Cut Is the Deepest», ein song han selde for 30 pund til P.P. Arnold og som vart ein massiv hit for henne^[40] og ein internasjonal hit for Keith Hampshire, Rod Stewart, James Morrison og Sheryl Crow. Førti år etter at han spelte inn den første demoen av songen, hanka han inn ASCAP sin «Årets låtskrivar»-pris to år på rad, i 2005 og 2006.^[41][42]

Stevens fekk tuberkulose i 1969^[27][43] og var døden nær då han vart innlagd på King Edward VII Hospital i Midhurst i West Sussex.^[43] Han var fleire månader på sjukehuset og eit år med rekonvalesens. I løpet av denne tida byrja Stevens å setja spørsmålsteikn ved aspekt ved livet og andelegheita si. Han sa seinare: «Å gå frå showbusiness-miljøet og finna ut at du er på sjukehus, få injeksjonar dag ut og dag inn, og folk rundt deg døyr, det endrar absolutt perspektivet ditt. Eg byrja å tenkja på meg sjølv. Det verka nesten som om eg hadde auga lukka.»^[35]

Han byrja med meditasjon, yoga og metafysikk;^[44] las om andre religionar og vart vegetarianar.^[34] Som eit resultat av den alvorlege sjukdommen hans og den lange rekonvalesensen,^[44] og som ein del av den andelege oppvakninga hans og spørsmål, skreiv han heile 40 songar, og mange skulle dukka opp på albumet hans i åra som kom.^[12]

Mangelen på suksess med det andre albumet til Stevens spegla ein skilnad i personleg smak i musikalsk retning og ein aukande motvilje mot produsenten Mike Hurst sine forsøk på å attskapa eit nytt album som debuten, med hardhendt orkestrering og overproduksjon,^[32] snarare enn folkrock-stilen Stevens prøvde å produsera. Han innrømmer å ha sabotert sin eigen kontrakt med Hurst med vilje, ved å stilla urimeleg dyre orkesterkrav og trua med rettslege steg, noko som resulterte i målet hans: å bli løyst frå kontrakten med Deram Records, eit underselskap av Decca Records.^[35]

Etter å ha vunne tilbake helsa heime etter utskrivinga frå sjukehuset, spelte Stevens inn nokre av dei nyskrivne songane sine på ein bandopptakar og spelte den nye stilen sin for nokre få nye platesjefar. Etter å ha tilsett agenten Barry Krost, som hadde arrangert ei prøvespeling med Chris Blackwell frå Island Records, tilbaud Blackwell han ein «sjanse til å spela inn songane når og med kven han ville, og, endå viktigare for Cat, korleis han ville».^[44] Med tilrådinga til Krost signerte Stevens med Paul Samwell-Smith, tidlegare bassist i The Yardbirds, som den nye produsenten sin.^[45]

.

Samwell-Smith sette Stevens saman med gitaristen Alun Davies, som på den tida jobba som studiomusikar. Davies var den meir erfarne veteranen frå to album som allereie hadde byrja å utforska dei nye sjangrane skiffle og folkrock. Davies vart òg rekna for å passa perfekt saman med Stevens, spesielt for fingerarbeidet hans på gitar, harmonisering og korvokalen hans. Dei møttest opphavleg berre for å spela inn Mona Bone Jakon,^[46] men utvikla snart ein venskap. Davies var, til liks med Stevens, ein perfeksjonist,^[47] og var med på alle lydprøvar for å vera sikker på at alt utstyr og lyd var klart til kvar konsert.^[48]

Den første singelen som vart gitt ut frå Mona Bone Jakon var «Lady D'Arbanville», som Stevens skreiv om den unge amerikanske kjærasten sin Patti D'Arbanville. Plata, med ein madrigal-lyd ulikt det meste som blir spelt på popradio, med lydar av djembe og bass i tillegg til gitaren til Stevens og Davies, nådde åttandeplassen i Storbritannia.^[36] Det var den første av hittane hans som fekk skikkeleg radiospeling i USA.^[35] Han selde over 1 million eksemplar og vart tildelt ei gullplate i 1971.^[49] Andre songar skrive for D'Arbanville inkluderer «Maybe You're Right» og «Just Another Night».^[50] I tillegg vart songen «Pop Star», om opplevinga hans som tenåringsstjerne, og «Katmandu», med Genesis-frontmannen Peter Gabriel på fløyte, med på plata. Mona Bone Jakon var eit tidleg døme på albumformatet for songar-låtskrivarar som vart populært òg for andre artistar. Rolling Stone-magasinet samanlikna populariteten med Elton John sitt Tumbleweed Connection, og sa at han vart spelt «over heile fjøla på alle radioformat».^[51]

Mona Bone Jakon var forløparen til det internasjonale gjennombrotsalbumet til Stevens, Tea for the Tillerman, som vart ein topp 10-hit på Billboard. Innan seks månader etter utgivinga hadde ho selt over 500 000 eksemplar og oppnådd gullstatus i Storbritannia og USA. Kombinasjonen av den nye folkrock-stilen og dei tilgjengelege tekstane til Stevens som handla om kvardagslege situasjonar og problem, blanda med byrjinga på andelege spørsmål om livet, vart verande i musikken hans frå då av. Albumet inneheld Topp 20-singelen «Wild World»; ein avskjedssong etter at D'Arbanville gjekk vidare. «Wild World» har vorte kreditert som songen som gav Tea for the Tillerman «nok drivkraft» til å få han spelt på FM-radio; og sjefen for Island Records, Chris Blackwell, vart sitert på å kalla det «det beste albumet me nokosinne har gitt ut».^[32] Andre albumspor inkluderer «Hard-Headed Woman», og «Father and Son», ein song sunge både i baryton og tenor, om kampen mellom fedrar og sønene deira som står overfor sine eigne personlege val i livet. I 2001 vart dette albumet sertifisert av RIAA som ei multiplatina-plate, etter å ha selt tre millionar eksemplar i USA på den tida.^[52] Det er rangert som nr. 206 på lista til Rolling Stone frå 2003 over dei 500 beste albuma gjennom tidene.^[53]

Etter at forholdet til D'Arbanville tok slutt, la Stevens merke til effekten det hadde på musikken hans, og sa: «Alt eg skreiv medan eg var borte var i ein overgangsperiode og speglar det. Som Patti. For eit år sidan gjekk me frå kvarandre; eg hadde vore saman med henne i to år. Det eg skriv om Patti og familien min ... når eg syng songane no, lærer eg rare ting. Eg lærer tydinga av songane mine seint ...»^[53]

Etter å ha etablert ein signaturlyd, naut Stevens ei rekkje suksessar dei følgjande åra. Albumet Teaser and the Firecat frå 1971 vart nummer to og oppnådde gullstatus innan tre veker etter utgivinga i USA. Det gav fleire hittar, inkludert «Peace Train», «Morning Has Broken» og «Moonshadow». Dette albumet vart òg sertifisert av RIAA som ei multiplatina-plate i 2001, med over tre millionar selde i USA fram til då. Då han vart intervjua på ein radiostasjon i Boston, sa Stevens om Teaser and the Firecat : «Eg får melodien, og så held eg berre fram med å syngja melodien til orda kjem ut av melodien. Det er ein slags hypnotisk tilstand som du når etter ei stund når du held fram med å spela han der orda berre utviklar seg frå melodien. Så du tek dei orda og berre lèt dei gå den vegen dei vil ...'Moonshadow'? Morosamt, det var i Spania, eg drog dit åleine, heilt åleine, for å komma vekk frå nokon ting. Og eg dansa på klippa der ... rett på klippa der bølgjene bles og spruta. Det var så fantastisk. Og månen var lys, du veit, og eg byrja å dansa og syngja, og eg song den songen, og han vart verande. Det er akkurat den typen augneblink du ønskjer å finna når du skriv songar...»^[54]

I sju månader frå 1971 til 1972 var Stevens romantisk knytt til den populære songarinna Carly Simon medan begge vart produserte av Samwell-Smith. I løpet av den tida skreiv begge songar for og om kvarandre. Simon skreiv og spelte inn minst to Topp 50-songar, «Legend in Your Own Time» og «Anticipation» om Stevens. Han gjengjelde det i songen sin til henne, etter romansen deira, med tittelen «Sweet Scarlet».^[55][56][57]

Hans neste album, Catch Bull at Four, kom ut i 1972, og var hans raskast suksessfulle album i USA, og nådde gullplatestatus på 15 dagar og heldt førsteplassen i tre veker på Billboard 200. I Australia låg plata femten veker på førsteplassen av ARIA Charts.^[8][9]

I juli 1970 spelte Stevens inn ein av songane sine, «But I Might Die Tonight», til Jerzy Skolimowski-filmen Deep End.^[58] Han bidrog med to songar til filmen Harold and Maude frå 1971, men vart irritert då regissør Hal Ashby bestemde seg for å bruka dei originale demoane i staden for å la Stevens ferdigstilla dei.^[59] Filmen brukte òg sju andre Stevens-songar, men kanskje på grunn av striden vart det ikkje gitt ut noko soundtrack-album før i 2007.^[60]

Etter den religiøse konvertering hans på slutten av 1970-talet slutta Stevens å gi løyve til at songane hans kunne brukast i filmar. Nesten 20 år seinare, i 1997, fekk likevel filmen Rushmore løyvet hans til å bruka songane hans «Here Comes My Baby» og «The Wind», noko som viste ein ny vilje frå hans side til å frigjera musikken frå dei vestlege «popstjerne-dagane» hans.^[25] Dette vart etterfølgt i 2000 av «Peace Train» i filmen Remember the Titans,^[61] og songen «The Wind» i filmen Almost Famous,^[62] og i 2006 då «Peace Train» var med i filmen We Are Marshall.^[63]

Etterfølgjande utgivingar på 1970-talet gjorde det òg bra på hitlistene og i løpande sal, sjølv om dei ikkje tangerte suksessen han hadde frå 1970 til 1973. I 1973 flytta Stevens til Rio de Janeiro i Brasil som skatteflyktning frå Storbritannia, men han donerte seinare pengane til UNESCO.^[64] I løpet av denne tida skapte han albumet Foreigner, som var eit brot med musikken som hadde gjort han mest kjend. Det skilde seg ut i fleire samanhengar: heilt skrive av Stevens, han droppa bandet sitt og produserte plata utan hjelp frå Samwell-Smith (som hadde spelt ei stor rolle i å gjere han så kjend) med unntak av litt gitar på tittelsporet og «100 I Dream».^[65]

I juni 1974, medan han var i Australia, fekk Cat Stevens overrekt ein plakett som representerte salet av førti gullplater. Det største talet som nokon gong er overrekt ein artist i Australia.^[66]

I april 1977 oppdaterte albumet Izitso hans poprock- og folkrock-stil med utbreidd bruk av synthesizer,^[67] noko som gir det ein meir synthpop-aktig stil.^[68] Spesielt «Was Dog a Doughnut» var eit tidleg techno-pop fusion-spor og ein forløpar til electro-sjangeren på 1980-talet,^[69] med tidleg bruk av ein musikksequencer.^[70]Izitso inneheldt den siste hitten hans, «(Remember the Days of the) Old Schoolyard», ein tidleg synthpop-låt^[68] som brukte ein polyfonisk synthesizer. Det var ein duett med den britiske songaren Elkie Brooks.^[70]

Det siste originale albumet hans under namnet Cat Stevens var Back to Earth, som kom ut i slutten av 1978, som òg var det første albumet produsert av Samwell-Smith sidan toppen hans i sal av enkeltalbum tidleg på 1970-talet. Fleire samlealbum vart gitt ut før og etter at han slutta å spela inn. Etter at Stevens forlét Decca Records samla dei dei to første albuma hans som eit sett, i håp om å ri på den kommersielle bølgja av den tidlege suksessen hans. Seinare gjorde dei nyare selskapa hans det same, og han gav sjølv ut samlingar. Det mest vellykka av samlealbuma var Greatest Hits frå 1975 som har selt over fire millionar eksemplar i USA. I mai 2003 fekk han sin første Platinum Europe Award frå IFPI for Remember Cat Stevens, The Ultimate Collection, noko som indikerer over éin million selde eksemplar i Europa.^[71]

Medan han var på ferie i Marrakesh i Marokko, vart Stevens fascinert av lyden av adhān, det islamske rituelle bønneoppropet, som vart forklart for han som «musikk for Gud». Stevens sa: «Eg tenkte, musikk for Gud? Det hadde eg aldri høyrt før - eg hadde høyrt om musikk for pengar, musikk for ry, musikk for personleg makt, men musikk for Gud!»^[72]

I 1976 heldt Stevens på å drukna utanfor kysten av Malibu i California, og skal ha ropt: «Å, Gud! Viss du reddar meg, vil eg jobba for deg.» Han uttalte at umiddelbart etterpå dukka det opp ei bølgje som førte han tilbake til land. Dette møtet med døden forsterka hans langvarige søken etter andeleg sanning. Han hadde undersøkt «buddhisme, zen, I Ching, numerologi, tarotkort og astrologi».^[34] Bror til Stevens, David Gordon, ein konvertitt til jødedommen,^[73] hadde med seg eit eksemplar av Koranen som bursdagsgåve frå ein tur til Jerusalem.^[25]

Stevens sa på BBC-programmet Desert Island Discs:^[74] «Eg ville aldri ha plukka opp Koranen sjølv som ei fri and. Eg var meir på linje med far min si gresk-ortodokse tru.» Broren si passande gåve vart raskt absorbert, og han vart betatt av innhaldet, og byrja snart overgangen og konverteringa si til islam, noko som for alltid skulle endra det private og profesjonelle livet hans.

I løpet av tida han studerte Koranen, byrja Stevens å identifisera seg meir og meir med historia om Josef, ein mann som vart kjøpt og seld på marknaden, slik han sa at han i aukande grad hadde kjent seg i musikkbransjen.^[45] I eit intervju med Alan Yentob i 2006 sa han om konverteringa si^[75]: «For nokre menneske kan det ha verka som eit enormt sprang, men for meg var det ein gradvis overgang til dette.» Og i eit Rolling Stone-intervju stadfesta han dette og sa: «Eg hadde funne den andelege heimen eg hadde søkt det meste av livet mitt. Og viss du lyttar til musikken og tekstane mine, som «Peace Train» og «On The Road To Find Out», viser det tydeleg lengselen min etter retning og den andelege vegen eg reiste.»^[76]

Stevens konverterte formelt til den muslimske trua 23. desember 1977, og tok namnet Yusuf Islam i 1978. Yusuf er den arabiske attgjevinga av namnet Josef; han uttalte at han «alltid elska namnet Josef» og var spesielt tiltrekt av historia om Josef i Koranen.^[45] Sjølv om han avbraut popkarrieren sin, vart han overtalt til å opptre ein siste gong før det som vart den 25 år lange musikalske pausen hans. Han dukka opp med nyklipt hår og skjegg, og leidde ein velgjerdskonsert 22. november 1979 på Wembley Stadium til inntekt for UNICEF sitt International Year of the Child.^[77] Konserten vart avslutta med framferda hans saman med David Essex, Alun Davies og broren hans, David Gordon, som skreiv finalesongen «Child for a Day».^[77]

Etter ei kort forloving med Louise Wightman,^[78] gifta Islam seg med Fauzia Mubarak Ali 7. september 1979,^[77] i Regent's Park Mosque i London. Dei har ein son og fire døtrer og ni barnebarn;^[79] ein annan son døydde i spedbarnsalderen.^[80] Dei har ein heim i London, men føretrekkjer for tida å vera store delar av året i Dubai.^[15][81]

Etter at han konverterte til islam, forlét Cat Stevens (som no heiter Yusuf Islam) den musikalske karrieren sin i nesten to tiår. I 2007 sa han at då han vart muslim i 1977, sa imamen i moskeen hans at det var greitt å halda fram som musikar, så lenge songane var moralsk akseptable, men andre sa at «alt var forbode», og han bestemde seg for å unngå spørsmålet ved å slutta å opptre.^[82] Han har sagt at det var «ein kombinasjon av grunnar, eigentleg», og at dei kontinuerlege krava i musikkbransjen hadde «vorte eit ork, og ikkje ein inspirasjon lenger».^[82] I eit intervju på Larry King Live i 2004 sa han: «Mange ville ha elska at eg heldt fram med å syngja. Du kjem til eit punkt der du har sunge, meir eller mindre ... heile repertoaret ditt, og du ønskjer å komma ned til jobben med å leva. Inntil då hadde eg ikkje hatt noko liv. Eg hadde søkt, vore på vegen.»^[23]

I januar 2007 anslo han at han heldt fram med å tena rundt 1,5 millionar dollar i året på Cat Stevens-musikken sin,^[83] og at han ville bruka den akkumulerte formuen og dei løpande inntektene sine frå musikkarrieren til filantropiske og utdanningsmessige formål i det muslimske samfunnet i London og andre stader. I 1983 grunnla han Islamia Primary School i Brondesbury Park, seinare flytta til Salusbury Road,^[84] i Nord-London-området Queen's Park^[2] og grunnla kort tid etter fleire muslimske vidaregåande skular. I 1992 oppretta han The Association of Muslim Schools (AMS-UK), ein velgjerande organisasjon som samla alle muslimske skular i Storbritannia. Han er òg grunnleggjar og leiar av velgjerdsorganisasjonen Small Kindness, som opphavleg hjelpte offer for hungersnaud i Afrika og no støttar tusenvis av foreldrelause barn og familiar på Balkan, i Indonesia og Irak.^[85] Han var formann i velgjerdsorganisasjonen Muslim Aid frå 1985 til 1993.^[86]

I 1989, etter ein tale av Islam til studentar ved Kingston Polytechnic i London (no Kingston University), der han vart spurt om fatwaen som oppfordret til drap på Salman Rushdie, forfattaren av romanen Sataniske vers, kom Islam med ei rekkje kommentarar som syntest å visa støtte til fatwaen. Han uttalte: «Han (Rushdie) må drepast. Koranen gjer det klart - viss nokon ærekrenkjer profeten, må han døy.»^[87] Dagen etter gjekk han ut med ei fråsegn der han nekta for at han støtta sjølvtekt og hevda at han berre hadde gjengitt den islamske sharia-straffa for blasfemi. Seinare kommenterte han i eit intervju på australsk fjernsyn i 1989 at Rushdie burde drepast og uttalte at han heller ville brenna Rushdie enn ei avbilding av Rushdie.^[88] I ei fråsegn i FAQ-seksjonen på ein av nettstadene sine hevda Islam at han angra på kommentarane, men at han spøkte og at showet var feilaktig redigert.^[89] I åra etter desse kommentarane har han fleire gonger nekta for at han nokon gong har oppmoda til drap på Rushdie eller støtta fatwaen, eit standpunkt som blir motsagt av dei samtidige offentlege utsegnene hans i 1989.^[12][76] Yusuf opptredde på BBC-programmet Desert Island Discs^[74] 9. april 2023 og hevda smarte «skarptanna journalistar» hadde innramma fatwa-kommentaren hans på ein misvisande måte. I eit brev til redaktøren av The Daily Telegraph i 2007 klaga Rushdie over det han meinte var forsøket til Islam på å «omskriva fortida si», og kalla påstandane hans om uskuld for «søppel.»^[90]

Umiddelbart etter 11. september-angrepa på USA, sa han: «Eg ønskjer å uttrykkja den inderlege otten min over dei vilkårlege terroråtaka som vart gjort mot uskuldige menneske i USA i går. Sjølv om det framleis ikkje er klart kven som utførte åtaket, må det slåast fast at ingen rettskaffen tilhengjar av islam kan godta ei slik handling. Koranen likestiller drapet på éin uskuldig person med drapet på heile menneskeslekta. Me ber for familiane til alle dei som mista livet i denne utenkjelege valdshandlinga, og for alle dei som vart såra. Eg håpar å spegla kjenslene til alle muslimar og menneske over heile verda som føler med offera i denne sorgfulle augneblinken.»^[91][92]

Han opptredde på video på eit VH1-forprogram for The Concert for New York City i oktober 2001, der han fordømde åtaka og song songen «Peace Train» for første gong offentleg på over 20 år, i ein acappella-versjon. Han donerte òg ein del av honorara frå plateboksane sine til fondet for familiane til offera og resten til foreldrelause barn i underutvikla land.^[93] Same året brukte han tid og krefter på å bli med i Forum mot islamofobi og rasisme, ein organisasjon som arbeidde for å få bukt med misoppfatningar og handlingar mot andre på grunn av den religiøse trua deira eller raseidentitet (eller begge deler), etter at mange muslimar rapporterte om ein motreaksjon mot dei, delvis på grunn av sorga etter hendingane i USA 11. september.^[64]

Den 21. september 2004 var Islam på eit United Airlines-fly frå London til Washington, på veg til eit møte med den amerikanske artisten Dolly Parton, som hadde spelt inn «Peace Train» fleire år tidlegare og planla å inkludera ein annan Cat Stevens-song på eit kommande album.^[75] Medan flyet var i lufta, vart namnet hans flagga på ei No Fly-liste. Tilsette ved grensa (CBP) varsla det amerikanske Transportation Security Administration, som deretter omdirigerte flyet hans til Bangor i Maine, der han vart arrestert av offiserar frå Department of Homeland Security.^[94]

Dagen etter vart han nekta innreise og flogen tilbake til Storbritannia.^[95] Det israelske styresettet hadde deportert Islam i 2000 på grunn av påstandar om at han gav finansiering til den palestinske organisasjonen Hamas,^[96] men han nekta for å ha gjort det med vitande og vilje.^[97] Islam uttalte «Eg har aldri medvite støtta eller gitt pengar til Hamas».^[98] «På det tidspunktet eg vart rapportert å ha gjord det, visste eg ikkje at ei slik gruppe eksisterte. Nokre menneske gir velgjerd ei politisk tolking. Me var forferda over korleis folk leid i Det heilage landet.»^[97]

Det amerikanske Department of Homeland Security (DHS) sette han likevel på ei «overvakingsliste»^[28] som førte til ein internasjonal kontrovers og fekk den britiske utanriksministeren Jack Straw til å klaga personleg til utanriksmininsteren Colin Powell i Dei sameinte nasjonane.^[99] Powell svarte med å seia at overvakingslista var under gjennomgang, og la til: «Eg trur me har ei plikt til å gå gjennom desse sakene for å sjå om me har rett».^[100]

Islam meinte at inkluderinga hans på ei «overvakingsliste» rett og slett kan ha vore ein feil: ei feilaktig identifisering av han for ein mann med same namn, men med ein annan stavemåte. Den 1. oktober 2004 bad han om at namnet hans skulle fjernast: «Eg er framleis forvirra over avgjerda til dei amerikanske styresmaktene om å nekta meg innreise til USA».^[101] Ifølgje uttalen hans heitte mannen på lista «Youssef Islam», noko som indikerer at Islam ikkje var den mistenkte terroristen.^[23] Romanisering av arabiske namn kan lett resultera i ulike stavemåtar: translitterasjon av Yusuf gir opphav til eit dusin stavemåtar.

To år seinare, i 2006, vart Islam utan problem sloppe inn i USA for fleire radiokonsertar og intervju for å promotera den nye plata si.^[102] Han sa om hendinga den gongen: «Det vart aldri gitt nokon grunn, men å bli beden om å gjenta stavemåten av namnet mitt igjen og igjen, fekk meg til å tru at det var ein ganske enkel identitetsfeil. Rykta som sirkulerte etterpå fekk meg til å tru noko anna.»^[103]

Islam skreiv ein song om utvisinga frå USA i 2004, med tittelen «Boots and Sand», gitt ut i 2008 i lag med Paul McCartney, Dolly Parton og Terry Sylvester.^[104]

I oktober 2004 uttalte avisene The Sun og The Sunday Times si støtte til utvisinga til Yusuf frå USA og hevda at han hadde støtta terrorisme. Han gjekk til sak for ærekrenking og fekk eit utanrettsleg økonomisk forlik frå avisene, som begge publiserte unnskuldingar der dei sa at han aldri hadde støtta terrorisme og nemnde at han nyleg hadde fått ein fredspris frå World Summit of Nobel Peace Laureates. Sjefredaktør Richard Caseby i The Sunday Times sa likevel at sjølv om det var eit «avtalt forlik», hadde dei «alltid nekta ansvar» og «var usamde i tolkinga til advokatane til Cat Stevens», men hadde eit «pragmatisk syn» på søksmålet.^[105] Yusuf svarte med å seia at han ikkje hadde noko med saka å gjera.

Yusuf svarte at han var «begeistra over forliket [som] bidreg til å rettferdiggjera karakteren min og mitt gode namn. .... Det ser ut til å vera den enklaste saka i verda i desse dagar å komma med grove skuldingar mot muslimar, og i mitt tilfelle har det direkte innverknad på hjelpearbeidet og ryktet mitt som kunstnar. Skaden som er gjord er ofte vanskeleg å reparera», og la til at han hadde til hensikt å donera den økonomiske prisen han fekk av retten til å hjelpa foreldrelause barn etter jordskjelvet og tsunamien i Indiahavet i 2004.^[105] Han skreiv om opplevinga i ein avisartikkel med tittelen «Ein katt i ei vill verd».^[106]

Den 18. juli 2008 fekk Islam ein stor, ikkje oppgitt erstatning frå World Entertainment News Network etter at dei publiserte ein artikkel som hevda at songaren nekta å snakka med utilslørte kvinner.^[107] Påstandane dukka først opp i den tyske avisa BZ etter Islam vitja Berlin i mars 2007 for å få Echo-prisen for «sitt livsverk som musikar og kulturambassadør».^[108] Endå ein gong vart han tilkjend erstatning etter at World Entertainment News Network tillét at ein artikkel vart publisert på Contactmusic.com som hevda at han ikkje ville snakka med utilslørte kvinner med unntak av kona si. Advokaten hans sa at «han vart framstilt som «så sexistisk og trongsynt at han under ei prisutdeling nekta å snakka med eller til og med anerkjenna kvinner som ikkje bar slør».^[107][109] Nyheitsbyrået bad om unnskyldning og utskreiv ei fråsegn om at Islam aldri har hatt noko problem med å jobba med kvinner, og at han aldri har kravd at ein tredjepart skal fungera som mellommann på jobben.^[108] Pengane frå dette søksmålet gjekk til velgjerdsorganisasjonen hans Small Kindness.^[107].

På nettstaden hans diskuterte han den falske påstanden og sa: «Skuldinga om at eg ikkje snakkar eller samhandlar med damer som ikkje er tilslørte, er ein absurditet.... Det er sant at eg har bede manageren min om respektfullt å be om at kvinnelege presentatørar avstår frå å omfamna meg når eg deler ut prisar eller under offentlege opptredenar, men det har ingenting å gjera med kjenslene eller respekten min for dei. Islam krev ganske enkelt at eg respekterer verdigheita til damer eller unge jenter som ikkje er i nær slekt med meg, og unngår fysisk intimitet, same kor uskuldig ho måtte vera. Dei fire døtrene mine følgjer alle dei grunnleggjande klesdraktene som beskjedent dekkjer den gudgitte venleiken deira. Dei er ekstremt godt utdanna; dei dekkjer ikkje ansikta sine og samhandlar perfekt med venner og samfunnet.»^[110]

Islam tok gradvis opp att den musikalske karrieren sin på 1990-talet. Dei første innspelingane hans hadde ikkje andre musikkinstrument enn perkusjon, og dei inneheldt tekstar om islamske tema, nokre i form av talte ord eller hamd. Han investerte i sitt eige innspelingsstudio som han kalla Mountain of Light Studios på slutten av 1990-talet, og han var med som gjestesongar på «God Is the Light», ein song på eit album med nasheedar av gruppa Raihan. I tillegg inviterte og samarbeidde han med andre muslimske songarar, inkludert den kanadiske artisten Dawud Wharnsby. Etter at vene til Islam, Irfan Ljubijankić, utanriksminister i Bosnia-Hercegovina, vart drepen av eit serbisk rakettåtak, opptredde Islam på ein velgjerdskonsert i Sarajevo i 1997 og spelte inn eit velgjerdsalbum kalla opp etter ein song skriven av Ljubijankić, «I Have No Cannons That Roar».^[111][112]

Islam innsåg at det fanst få pedagogiske ressursar for å læra barn om den islamske religionen, og skreiv og produserte eit barnealbum, A Is for Allah, i 2000^[113] med hjelp av den sørafrikanske songar-låtskrivaren Zain Bhikha. Tittelsongen hadde Islam skrive fleire år tidlegare for å introdusera sitt første barn for både religionen og det arabiske alfabetet. Han etablerte òg sitt eige plateselskap, «Jamal Records», og Mountain of Light Productions, og han donerer ein prosentdel av inntektene frå prosjekta sine til velgjerdsorganisasjonen Small Kindness, som har fått namn henta frå Koranen.^[114][115]

I samband med nyutgivinga av Cat Stevens-albuma i 2000 gjekk Islam, på oppmoding frå plateselskapsrepresentanten sin Sujata, med på intervju med media for å fortelja historia si og ta opp att kontakten med fansen.^[116] Islam forklarte at han hadde slutta å opptre på engelsk på grunn av misforståinga si av den islamske trua. «Dette med musikk i islam er ikkje så eintydig som eg vart narra til å tru .... Eg stolte på kjetteri, det var kanskje min feil.»^[113] Han deltok òg i den første dokumentaren om livet hans for VH1-programet Behind the Music i to delar.^[117]

Islam har reflektert over at avgjerda hans om å forlata den vestlege popmusikkbransjen kanskje var for rask med for lite kommunikasjon for fansen. For dei fleste var det ei overrasking, og til og med den mangeårige gitaristen hans Alun Davies sa i seinare intervju at han ikkje hadde trudd at vennen hans faktisk ville gjennomføra det etter dei mange utfluktene hans til andre religionar gjennom heile forholdet deira.^[45] Islam sjølv har sagt at «kuttet» mellom hans tidlegare liv og hans liv som muslim kan ha vore for rask, og for alvorleg, og at fleire menneske kunne ha vore betre informert om islam, og gitt eit høve til å forstå det betre, og sjølv, viss han berre hadde fjerna dei elementa som vart rekna som harām, i framsyningane sine, slik at han kunne uttrykkja seg musikalsk og utdanna lyttarar gjennom musikken sin utan å bryte nokre religiøse avgrensingar.^[118]

I 2003, etter gjentekne oppmodingar frå den muslimske verda,^[119] spelte Islam endå ein gong inn «Peace Train» for ein samle-CD, som òg inkluderte opptredenar av David Bowie og Paul McCartney. Han framførte «Wild World» på Nelson Mandela sin 46664-konsert saman med den tidlegare samarbeidspartnaren sin Peter Gabriel, første gongen han opptredde offentleg på engelsk på 25 år. I desember 2004 gav han og Ronan Keating ut ein ny versjon av «Father and Son»: songen gjekk inn på andreplassen på hitlistene, bak Band Aid 20 sin «Do They Know It's Christmas?». Dei produserte òg ein video der paret går mellom fotografi av fedrar og søner medan dei syng songen. Inntektene frå «Father and Son» vart donert til velgjerdsorganisasjonen Band Aid. Keating si tidlegare gruppe, Boyzone, hadde hatt ein hit med songen eit tiår tidlegare. Som han hadde vorte overtalt tidlegare, bidrog Islam til songen, fordi inntektene var merkte for velgjerd.

Den 21. april 2005 heldt Islam ein kort tale før ein planlagd musikkopptreden i Abu Dhabi i Dei sameinte arabiske emirata, på årsdagen for profeten Muhammed sin fødselsdag. Han sa mellom anna «Det er mykje vankunne i verda om islam i dag, og me håpar å kommunisera ved hjelp av noko litt meir raffinert enn forelesingar og foredrag. Innspelingane våre appellerer spesielt til dei unge, og me har brukt songar så vel som Koranvers med behageleg lydeffekt ...»^[120]

Islam noterte at det ikkje finst nokre reelle retningslinjer om instrument og ingen referansar om musikk i Koranen, og at muslimske reisande først førte gitaren til det mauriske Spania. Han noterte at Muhammed var glad i feiringar, som når eit barn vart fødd, eller når ein reisande kom etter ei lang reise. Dermed konkluderte Islam med at sunn underhaldning var akseptabelt innanfor visse grenser, og at han no følte at det ikkje var noka synd å opptre med gitaren. Musikk, meinte han no, er oppløftande for sjela, noko det er stort behov for i urolege tider.^[121] Då fekk han selskap av fleire unge songarar som song korvokal og spelte tromme, med Islam som forsongar og gitarist. Dei framførte to songar, begge halvparten på arabisk og halvparten på engelsk; «Tala'a Al-Badru Alayna», ein gammal song på arabisk som Islam spelte inn med ein folkeleg klang, og ein annan song, «The Wind East and West», som var nyskriven av Islam og hadde ein distinkt R&B-stil.

Med denne framsyninga byrja Islam sakte å integrera instrument i både eldre materiale frå Cat Stevens-tida (nokre med små tekstlege endringar) og nye songar, både dei som er kjende for dei muslimske samfunna rundt om i verda og nokre som har den same vestlege stilen som før med fokus på nye tema og ein ny generasjon lyttarar.^[118]

I ei pressemelding frå 2005 forklarte han den gjenoppliva platekarrieren sin: «Etter at eg omfamna islam, bad mange meg om å halda fram med å komponera og spela inn, men på den tida nølte eg, av frykt for at det kunne vera av feil grunnar. Eg kjende meg usikker på kva som var rett å gjera. Det er vel først no, etter alle desse åra, at eg har forstått og set pris på kva alle har beda meg om. Det er som om sirkelen er slutta, men eg har samla mykje kunnskap om emnet i mellomtida.»^[119]

Tidleg i 2005 gav Islam ut ein ny song, «Indian Ocean», om jordskjelvet og tsunamikatastrofen i Indiahavet i 2004. Songen hadde med den indiske komponisten/produsenten A.R. Rahman, a-ha-klaverspelaren Magne Furuholmen og Travis-trommeslagaren Neil Primrose. Inntektene frå singelen gjekk til å hjelpa foreldrelause barn i Banda Aceh, eit av dei områda som vart hardast råka av tsunamien, gjennom velgjerdsorganisasjon til Islam, Small Kindness. Til å byrja med vart singelen berre gitt ut gjennom fleire nettbutikkar, men vart seinare med på samlealbumet Cat Stevens: Gold. «Eg måtte læra meg trua mi og ta vare på familien min, og eg måtte prioritera. Men no har eg gjort alt det, og det er litt plass for meg til å fylla universet med musikken igjen.»^[122]

Den 28. mai 2005 heldt Islam ein hovudtale og opptredde på Adopt-A-Minefield-gallaen i Düsseldorf. Adopt-A-Minefield, under vernet til Paul McCartney, arbeidar internasjonalt for å auka medvitet og skaffa midlar til å rydda landminer og rehabilitera landmineoverlevande. Islam deltok som del av ein æreskomité som òg inkluderte George Martin, Richard Branson, Boutros Boutros-Ghali, Klaus Voormann, Christopher Lee og andre.^[123]

I 2005 spelte Islam gitar på Dolly Parton-albumet These Were the Days på versjonen hennar av hans «Where Do the Children Play?». (Parton hadde òg covra «Peace Train» nokre år tidlegare).

Islam har gitt sin då 21 år gamle son Muhammad Islam, som òg er musikar og artist, æra for at han vende tilbake til verdsleg musikk, då sonen tok med seg ein gitar heim, som Islam byrja å spela på.^[12] Muhammad sitt profesjonelle namn er Yoriyos^[15] og debutalbumet hans vart gitt ut i februar 2007.^[124][125] Yoriyos skapte omslaget til Islam-albumet An Other Cup, noko Cat Stevens gjorde for sine eigne album på 1970-talet.

I mai 2006 i påvente av hans kommande nye popalbum, sende BBC1-programmet Imagine ein 49-minutts dokumentar med Alan Yentob kalla Yusuf: The Artist formerly Known as Cat Stevens. Denne dokumentarfilmen inneheld sjeldne lyd- og videoklipp frå slutten av 1960-åra og 1970-talet, og dessutan eit omfattande intervju med Islam, bror hans David Gordon, fleire platesjefar, Bob Geldof, Dolly Parton og andre som skisserer karrieren hans som Cat Stevens, konverteringa og framveksten hans som Yusuf Islam, og tilbakevendinga hans til musikken i 2006. Det er klipp av han som syng i studio då han spelte inn An Other Cup, og dessutan nokre få utdrag frå 2006 der han speler gitar og syng nokre vers av Cat Stevens-songar, inkludert «The Wind» og «On the Road to Find Out».^[75]

I desember 2006 var Islam ein av artistane som opptredde på Nobels fredspriskonsert i Oslo til ære for prisvinnarane Muhammad Yunus og Grameen Bank. Han framførte songane «Midday (Avoid City After Dark)», «Peace Train» og «Heaven/Where True Love Goes». Han gav òg ein konsert i New York City same månad, Jazz at Lincoln Center, som vart teken opp og sende på radiokanalen KCRW-FM, saman med eit intervju av Nic Harcourt. Akkompagnert av Alun Davies på gitar og vokal, som i Cat Stevens-dagane.

I mars 2006 avslutta Islam innspelinga av sitt første heilt nye popalbum sidan 1978.^[126] Albumet, An Other Cup, vart gitt ut internasjonalt i november 2006 på hans eige plateselskap, Ya Records (distribuert av Polydor Records i Storbritannia, og internasjonalt av Atlantic Records) Ein tilhøyrande singel, kalla «Heaven/Where True Love Goes», vart òg gitt ut. Albumet vart produsert med Rick Nowels, som har jobba med Dido og Rod Stewart. Artisten stod oppført som «Yusuf», med ein coveretikett som identifiserer han som «the artist formarly known as Cat Stevens». Plateomslaget er kreditert til Yoriyos. Islam skreiv alle songane bortsett frå «Don't Let Me Be Misunderstood»,^[127] og spelte albumet inn i USA og Storbritannia.^[126]

Islam promoterte aktivt dette albumet og dukka opp på radio, TV og i trykte intervju. I november 2006 sa han til BBC: «Det er meg, så det kjem sjølvsagt til å høyrast ut som det .... Dette er the real thing .... Då son min tok ein gitar tilbake til huset, var det vendepunktet. Det opna ein flaum av nye idear og musikk som eg trur mange menneske ville kjenna seg igjen i.»^[128] Opphavleg byrja han berre å venda tilbake til den akustiske gitaren sin slik han hadde gjort tidlegare, men son hans oppmuntra han til å «eksperimentera», noko som resulterte i kjøpet av ein Stevie Ray Vaughan Fender Stratocaster^[129] i 2007.

I november 2006var magasinet Billboard nysgjerrig på kvifor artisten er kreditert med berre førenamnet «Yusuf» i staden for «Yusuf Islam».^[122] Svaret hans var «Fordi 'Islam' ikkje treng å bli slagordisert. Det andre namnet er som den offisielle merkelappen, men du kallar ein venn ved førenamnet. Det er meir intimt, og for meg er det bodskapen med denne plata.» Når det gjeld kvifor det står «the artist formerly known as Cat Stevens» på albumomslaget, svarte han: «Det er den merkelappen som folk flest er kjend med; av attkjenningsomsyn har eg ikkje noko imot det. For mange menneske minner det dei om noko dei ønskjer å halda fast på. Det namnet er ein del av historia mi, og mange av dei tinga eg drøymde om som Cat Stevens har gått i oppfylling som Yusuf Islam.»^[122]

Islam vart spurd av den sveitsiske tidsskriftet Das Magazin kvifor tittelen på albumet var An Other Cup, i staden for Another Cup. Svaret var at gjennombrotsalbumet hans, Tea for the Tillerman i 1970, var dekorert med eit måleri av ein bonde som sit med ein kopp dampande drikke på marka, måla av Islam. Han kommenterte at dei to verdene «då, og no, er veldig ulike». Hans nye album viser ein dampande kopp åleine på dette omslaget. Svaret hans var at dette faktisk var ein «annan» kopp; noko annleis; ei bru mellom aust og vest, som han forklarte var hans eiga oppfatta rolle. Han la til at gjennom han «kan vestlege menneske få eit glimt av Austen, og austlege menneske ei viss forståing av Vesten. Koppen er òg viktig; det er ein møtestad, ein ting som er meint å delast.»^[130]

På CBS Sunday Morning i desember 2006 sa han: «Du veit, koppen er der for å fyllast ... med kva du vil fylla han med. For dei som leitar etter Cat Stevens, vil dei trileg finna han i denne plata. Om du ønskjer å finne [Yusuf] Islam, gå litt djupare, og du vil finne han.»^[12] Han har sidan skildra albumet som «overprodusert» og refererer til An Other Cup som eit naudsynt hinder han måtte overvinna før han kunne gi ut det nye albumet sitt, Roadsinger.

I april 2007 sende BBC1 ein konsert gitt i Porchester Hall av Islam som ein del av BBC Sessions, den første konserten hans i London på 28 år (den førre var UNICEF «Year of the Child» -konserten i 1979). Han spelte fleire nye songar saman med nokre gamle som «Father and Son», «The Wind», «Where Do the Children Play?», «Don't Be Shy», «Wild World» og «Peace Train».^[131]

I juli 2007 opptredde han på ein konsert i Bochumi Tyskland, til inntekt for erkebiskop Desmond Tutu sitt fredssenter i Sør-Afrika og Milagro-stiftinga til Deborah og Carlos Santana. Blant publikum var nobelprisvinnarane Mikhail Gorbatsjov, Desmond Tutu og andre prominente globale personar. Seinare opptredde han som siste akt på den tyske delen av Live Earth i Hamburg og framførte nokre klassiske Cat Stevens-songar og nyare komposisjonar som reflekterte engasjementet hans for fred og velferda til barn. Han spelte mellom anna Stevie Wonder sin «Saturn», «Peace Train», «Where Do the Children Play?», «Ruins» og «Wild World». Han opptredde på Peace One Day-konserten i Royal Albert Hall 21. september 2007.^[132] I 2008 bidrog Islam med songen «Edge of Existence» til velgjerdsalbumet Songs for Survival, til støtte for urfolksrettsorganisasjonen Survival International.

I januar 2009 gav Yusuf ut ein singel til støtte for barn i Gaza, ei utgåve av George Harrison-songen «The Day the World Gets Round», i lag med den tyske bassisten Klaus Voormann, som tidlegare hadde samarbeidd med The Beatles. For å marknadsføre den nye singelen, designa Voormann sitt kjende Beatles-omslag for Revolver' på ny, og teikna eit bilete av ein ung Cat Stevens saman med seg sjølv og Harrison.^[133] Inntektene frå singelen vart donerte til velgjerande organisasjonar, inkludert UNESCO, UNRWA og den ideelle organisasjonen Redd Barna, med midlane øyremerkt barn i Gaza.^[134] Den israelske konsulen David Saranga kritiserte Yusuf for ikkje å dedikera songen til alle barna som er offer for konflikten, inkludert israelske barn.^[135]

Den 5. mai 2009 gav Yusuf ut Roadsinger, eit nytt popalbum spelt inn i 2008. Førstesporet, «Thinking 'Bout You», fekk radiodebuten sin i eit BBC-program 23. mars 2009.^[136] I motsetnad til An Other Cup marknadsførte han det nye albumet med opptredenar på amerikansk TV så vel som i Storbritannia. Han dukka opp på The Chris Isaak Hour på A&E Network i april 2009 og framførte liveversjonar av dei nye songane sine, «World O'Darkness», «Boots and Sand» og «Roadsinger». Den 13. mai opptredde han på The Tonight Show with Jay Leno i Los Angeles, og den 14. mai på The Colbert Report i New York City, der han framførte tittelsongen frå Roadsinger-albumet. Den 15. mai opptredde han på Late Night with Jimmy Fallon, der han framførte «Boots and Sand» og «Father and Son». Den 24. mai dukka han opp på BBC-programmet The Andrew Marr Show, der han vart intervjua og framførte tittelsporet til Roadsinger. Den 15. august var han ein av mange gjester på Fairport Convention sitt årlege Fairport's Cropredy Convention der han framførte fem songar akkompagnert av Alun Davies, med Fairport Convention som backingband.

Ein verdsturné vart annonsert på nettsida hans for å marknadsføre det nye albumet. Han skulle etter planen opptre på ein invitasjonskonsert i Highline Ballroom i New York City 3. mai 2009^[137] og vidare til Los Angeles, Chicago og Toronto, og dessutan nokre europeiske spelestader som enno ikkje var annonserte.^[15] Framferda i New York vart likevel utsett på grunn av problem med arbeidsvisumet hans. Han dukka opp i mai 2009 på 50-årsjubileumskonserten til Island Records i London.^[15] I november og desember 2009 gjennomførte Yusuf sin «Guess I'll Take My Time Tour» som òg presenterte musikalen hans Moonshadow. Turneen tok han til Dublin, der han fekk ei blanda mottaking; deretter vart han godt motteke i Birmingham og Liverpool, og kulminerte med ein kjensleladd opptreden i Royal Albert Hall i London. I juni 2010 turnerte han i Australia for første gong på 36 år,^[138] og New Zealand for første gong nokosinne.^[139]

Den 30. oktober 2010 opptredde Yusuf på Jon Stewart og Stephen Colbert sin parodi Rally to Restore Sanity and/or Fear i Washington, DC, der han song saman med Ozzy Osbourne. Yusuf framførte «Peace Train» og Ozzy framførte «Crazy Train» samstundes, etterfølgd av The O'Jays si framføring av «Love Train».^[140]

Den 2. mars 2011 gav Yusuf ut sin siste song, «My People», som gratis nedlasting på den offisielle nettstaden sin, og dessutan ei rekkje andre stader på nettet.^[141] Songen blir sagd å ha vorte spelt inn i eit studio som ligg mindre enn hundre meter frå staden der Berlinmuren stod, og er inspirert av ei rekkje folkelege opprør i den arabiske verda, kjent som den arabiske våren.^[142]

Den 1. april 2011 lanserte han ein ny turnénettstad (yusufinconcert.com) for å feira den første Europa-turneen sin på over 36 år, frå 7. mai til 2. juni 2011. Den ti datoar lange turneen besøkte Tyskland, Frankrike, Nederland, Austerrike, Belgia og byar som Stockholm, Hamburg, Oberhausen, Berlin, München, Rotterdam, Paris, Mannheim, Wien og Brussel.^[143]

I mai 2012 opna Moonshadow, ein ny musikal med musikk frå heile karrieren hans på Princess Theatre i Melbourne i Australia. Framsyninga fekk blanda kritikk og stengde fire veker før tida.^[144][145]

I oktober 2013 vart Yusuf nominert til å bli innlemma i Rock and roll Hall of Fame for arbeidet sitt under namnet Cat Stevens (dette var hans andre nominasjon - den første var ein mislykka nominasjon i 2005).^{[146][147][148][149]} Han vart vald ut og vart introdusert av Art Garfunkel i april 2014 på Barclays Center i Brooklyn, New York, der han framførte «Father and Son», «Wild World» og «Peace Train».^{[150][151][152]} Eit opptak av reisa hans frå Dubai til New York er teken opp i ein episode av National Geographic Channel sitt fjernsynsprogram Ultimate Airport Dubai (sesong 2, episode 6), først sendt i Kina 17. januar 2015. I denne episoden fortel han om problema med å komma inn i USA.^[153]

Den 15. september 2014 annonserte Yusuf den kommande utgivinga 27. oktober 2014 av det nye studioalbumet sitt, Tell 'Em I'm Gone, og to korte turnear: ein Europa-turné i november 2014 (9 konsertar) og ein Nord-Amerika-turné i desember 2014 (6 konsertar), sistnemnde var hans første sidan 1976.^[154][155] Den 4. desember 2014 spelte han for sitt første offentlege amerikanske publikum sidan 1970-talet på Tower Theater i Philadelphia.^[156]

Yusuf spelte to konsertar i byrjinga av 2015: 27. februar på Viña del Mar-festivalen i Quinta Vergara i Viña del Mar i Chile og 22. april på Wales Millennium Centre i Cardiff Bay-området i Cardiff i Wales.

Den 1. juni 2016 delte Yusuf ein ny song kalla «He Was Alone» og tilhøyrande video. Songen var ein del av hans nyleg lanserte innsamlingskampanje for barneflyktningar, #YouAreNotAlone, og vart inspirert av ei reise til leirane for syriske flyktningar i Sør-Tyrkia.^[157] Han framførte songen live for første gong på ein spesiell velgjerdskonsert, hans første konsert på over eit år, den 14. juni 2016 i Westminster Central Hall i London.^[157]

Den 26. juli 2016 annonserte Yusuf at han skulle vera ein del av Global Citizen Festival som vart avhalde 24. september 2016 i Central Park på Manhattan i New York City.^[158]

Den 9. august 2016 annonserte Yusuf «A Cat's Attic Tour», hans andre nordamerikanske turné sidan 1978, med start 12. september 2016 på Sony Centre for the Performing Arts i Toronto og avslutning 7. oktober 2016 på Pantages Theatre i Los Angeles. Turneen med 12 konsertar samanfall omtrent med 50-årsjubileet for hans første singel, «I Love My Dog», og inneheldt «ei avgrensa rekkje nedstrippa, introspektive framsyningar.»^[159] Turneen inkluderte tre konsertar i New York City (to konsertar på Beacon Theatre og ein konsert i Central Park på Global Citizen Festival),^[158] hans første konsertar i New York City sidan 1976.^[18] I tråd med humanisme-anda hans,^[160] donerte han ein del av inntektene frå kvart billettsal til den velgjerande organisasjonen sin Small Kindness, og dessutan UNICEF og International Rescue Committee^[161] i eit forsøk på å hjelpa barn som var ramma av den syriske flyktningkrisa. Turneen heldt fram i Storbritannia med framsyningar i Manchester, Glasgow, Newcastle og London. Showet i London fann stad på Shaftesbury Theatre, berre eit kvartal unna der han voks opp.

Den 15. september 2017 gav han ut det femtande studioalbumet sitt, The Laughing Apple.^[162] Albumet er kreditert «Yusuf / Cat Stevens» og er hans første plate under Cat Stevens-namnet sidan Back to Earth i 1978.^[163][164] Albumet gav han hans første nominasjon til ein Grammypris for beste folkemusikkalbum. I juli 2018 signerte Yusuf med BMG Rights Management, som publiserte låtskrivarkredittane hans over heile verda og distribuerte ni av studioalbuma hans.^[165] Den 9. april 2023 opptredde Yusuf i Christchurch i New Zealand, på den nasjonale minnestunda for offera etter moskéskytinga i Christchurch.^[166]

Den 3. mars 2020 spelte Yusuf velgjerdskonserten Music for the Marsden på O2 Arena i London. Den 28. mai 2020 annonserte Yusuf sitt neste album, Tea for the Tillerman 2, og det vart gitt ut den 18. september 2020, for å feira 50-årsjubileet for den originale LP-en. Kjent som TT2, Tea for the Tillerman 2 er ei nytolking og nyinnspeling av songar frå det tidlegare albumet,^[167] med oppdaterte tolkingar og arrangement.^[168] Den 25. september 2020 var Yusuf gjest på BBC-programmet Desert Island Discs^[81] Yusuf er ein av nokre få gjester som har valt sin eigen musikk som eit øyde øy-val, men han valde Stevie Wonder sin Motown-hit As som sitt favorittval framfor si eiga innspeling, viss berre éin kunne reddast.

Saman med Playing for Change spelte Yusuf / Cat Stevens i 2021 inn ein ny versjon av «Peace Train» med over 25 musikarar frå 12 land.^[169]

• 2003: World Award (òg kjent som «World Social Award»), ein pris organisert av Mikhail Gorbatsjov, for «humanitært hjelpearbeid som hjelper barn og krigsoffer».^[170]
• 2004: Fredens mann-tildeling av World Summit of Nobel Peace Laureates (ein prisorganisasjon grunnlagt av Mikhail Gorbatsjov) for engasjementet «hans for å fremja fred, forsoning mellom menneske og fordømma terrorisme»
• 2009: Ærespris av den tyske berekraftsprisen.
• 2015: Global Islamic Economy Awards for bidrag til fred gjennom kunst^[171][172]
• 2015: Steiger Award heidra i kategorien «International» for engasjementet sitt for velgjerande prosjekt.^[173][174]

• 2005: æresdoktorat ved University of Gloucestershire for tenester innan utdanning og humanitær hjelp.^[175]
• 2007: Æresdoktorat (LLD) ved University of Exeter, som ei anerkjenning for «dei humanitære arbeida hans og for å forbetra forståinga mellom islamsk og vestleg kultur».^[176][177]

• 2019: Innlemma i Songwriters Hall of Fame^[178]
• 2017: Grammy-nominasjon for beste folk-album^[179]
• 2017: Grammy Award-nominasjon for beste folk-album.
• 2015: Lifetime Achievement Award på BBC Radio 2 Folk Awards^[180]
• 2014: Innlemma i Rock and roll Hall of Fame^[150]
• 2008: Nominasjon (mislykka) til Songwriters Hall of Fame^[181]
• 2007: The Mediterranean Art and Creativity Award frå Fondazione Mediterraneo^[182]
• 2007: Ivor Novello-prisen for Outstanding Song Collection frå British Academy of Songwriters, Composers and Authors (BASCA)^[183]
• 2007: ECHO. «Special Award for Life Achievements as a Musician and Ambassador Between Cultures»^[108]
• 2006: ASCAP, Årets låtskrivar for «The First Cut Is the Deepest» (andre gong)^[184]
• 2006: Rangert på 49. plass i Paste si liste over 100 beste levande låtskrivarar^[185]
• 2005: ASCAP Årets låtskriver og Årets låt for «The First Cut Is the Deepest»^[10]

Som Cat Stevens

• 1967: Matthew and Son
• 1967: New Masters
• 1970: Mona Bone Jakon
• 1970: Tea for the Tillerman
• 1971: Teaser and the Firecat
• 1972: Catch Bull at Four
• 1973: Foreigner
• 1974: Buddha and the Chocolate Box
• 1975: Numbers
• 1977: Izitso
• 1978: Back to Earth

Som Yusuf

• 2006: An Other Cup
• 2009: Roadsinger
• 2014: Tell 'Em I'm Gone

Som Yusuf / Cat Stevens

• 2017: The Laughing Apple
• 2020: Tea for the Tillerman 2

• The Life of The Last Prophet, 1996. London: Mountain of Light. ISBN 9781900675000.
• Prayers of The Last Prophet, 1998/2000. London: Mountain of Light. ISBN 9781900675055.
• Why I Still Carry A Guitar: My Spiritual Journey from Cat Stevens to Yusuf, 2014. London: Harper Collins. ISBN 9780062406231.

• Offisiell nettstad
• Cat Stevens på Allmusic
• Cat Stevens ved The Internet Movie Database (IMDb)
• Small Kindness, velgjerdsorganisasjonen til Yusuf Islam