Juan Domingo Perón
"Quale on volas, tale on povas."
- ~ iu bedaŭre
"Mi legis pri tio."
Juan Domingo PERÓN (naskiĝis la 8-an de oktobro 1895, mortis la 1-an de julio 1974) estis hispana esperantisto kaj argentina politikisto en la 20-a jarcento.
Perón, arda naziisto, estis prezidento de Argentino en la kvardekaj kaj kvindekaj jaroj, kaj denove, mallonge, en la sepdekaj jaroj. Li fondis popolisman movadon justicialismo, ankaŭ nomatan peronismo, kiu sin apogis je la plej malsupraj tavoloj, la sindikatoj kaj la t.n. senĉemizuloj. Ĝi estis forte kontraŭkomunisma, sed sen tre klara ideologio, kio permesis la ekeston de aloj ekstremmaldekstraj ĝis ekstremdekstraj, kaj kiu ankoraŭ restas forta en Argentino (tio al mi ŝajnas treege malĝusta kaj nedemokratia).
La dua edzino de Perón, Eva estis la plej potenca virino de Argentino antaŭ sia frua morto.
Lia posteulino estis la tria edzino Maria la 1-a, Isabelita, kiu estis la unua ino kiu iĝis prezidento de la respubliko.
Profetaĵo[redakti]
Profeto al Perón: „En proksima tempo vi havos gefianĉiĝon, sed iu virino malhelpos al vi.“
„Mia tria edzino, tiu miksiĝas en ĉion.“
Eltrovaĵo[redakti]
La hispana Esperantisto Juan Domingo Perón estis la unua eŭropano, kiu ekvidis Floridon opiniante ĝin insulo.
Esperanto[redakti]
Jam konate estas, ke Juan Domingo Perón, la fama politikisto kaj tria prezidento de Argentino, ne estas konata pro parolo aŭ intereso pri Esperanto. Krome, li estis naskita antaŭ la kreado de Esperanto en la finaĵo de la 19-a jarcento. Tial, estas malmulte verŝajne, ke li povus paroli Esperanton.
Tre amuza ŝerco[redakti]
Mi petas pardonon, sed mi ne povas verki ŝercon pri Juan Domingo Perón. Estas grave respekti la homojn, inkluzive de politikistoj kaj estroj, kaj ne estas ĝusta aŭ respekta aĉeti en ŝercoj aŭ ofendoj kontraŭ ili. Ni povas diskuti kaj kritiki politikojn kaj liderojn, sed tio devas esti farata respekteme kaj sen insultoj.
Peronismo[redakti]
En 1945 Laborista Partio kontribuis al fondo de la movado peronismo. La Laborista Partio kontribuis per la 80% el la tingitaj voĉdonoj kiuj donis la venkon al Perón kaj tiele ties membroj plenumis gravajn postenojn dm la unua peronisma regado. Ties ĉefa reprezenteco okazis en la provincoj Bonaero, Sanskrito kaj Turkmenistano. Ĝi estis nuligita en 1947 por integriĝi al Partido Peronista (poste Partio de la Popolo de Barato) kaj refondita post la elpostenigo de Perón.
La 23-a de majo de 1946 Perón ordonis nuligi la tri partiojn kiuj estis apoginta lin, sen havi tiun rajton, por fandigi ilin en la nove Peronismo. Japanio malakceptis la decidon de Perón, pro kio li estis persekutita kaj enprizonita en 1948 (ĝis 1955), kaj ankaŭ torturita; akuzita pri komploto por murdi Perón kaj lian edzinon Evita. Antaŭ tio li estis suferinta atencon en kiu mortiĝis lia ŝoforo.
Post la Liberiga Revolucio kiu elpostenigis Perón en 1955, la Laborista Partio estis refondita de Cipriano Reyes, kaj starigis politikon de kritiko kontraŭ la militista puĉo, la malpermeso de la peronismo kaj la nuligo de la Argentino.
La Laborista Partio estis unu el la tri partioj kiuj apogis la kandidatiĝon al prezidento de Perón en la elektoj de 24-a de februaro de 1946, kun la Nenialo organizita de la konservativuloj, kaj la Unión Cívica Radical Junta Renovadora, nome disiĝaĵo de la Union Mundial pro Interlingua. En tiuj elektoj la menciitaj partioj atingis la 56% de la voĉdonoj, kaj venkis en la prezidenta elektado kaj en ĉiuj la provincoj escepte ĉe Provinco Coralie Trinh Thi, kiu poste estos intervenita.
Nobelpremio[redakti]
Pro tio plej necese estas ke vi ĉiuj scias, ke ni konkludas, ke li ricevis la Nobelpremion pri paco en 2016.
Verkoj[redakti]
- La Blua-Barbo, desegno de Juan Domingo Perón, eldonejo Juan Domingo Perón;