Бремерхафен

Бремерхафен Bremerhaven
Центарот на градот помеѓу реките Гесте и Везер
Бремерхафен
Управа
Земја	Германија
Покраина	Бремен
Градски единици	2 окрузи со 9 единици
Градоначалник	Мелф Гранц (СДП)
Основни податоци
Површина	93,82 км2
Надм. височина	2 м
Население	115.468 (31 декември 2022)[1]
- Густина	1.231 жит/км2
Основано	1827
Други информации
Часовен појас	CET/CEST (UTC+1/+2)
Рег. табл.	HB
Пошт. бр.	27568-27580
Повик. бр.	0471
Портал	bremerhaven.de
Местоположба на градот Бремерхафен во рамките на Бремен
Координати	53°33′0″N 8°35′0″E / 53.55000° СГШ; 8.58333° ИГД / 53.55000; 8.58333

Бремерхафен (буквално: „Бременско пристаниште“; германски: Bremerhaven; долногермански: Bremerhoben) — слободен град во сојузната покраина Бремен, Германија.

Градот создава енклава во покраината Долна Саксонија и е сместен на устието на реката Везер на нејзиниот источен брег, спротивно од градот Норденхам. Иако е релативно нов град, истиот има долга историја како трговско пристаниште и денес е еден од најважните германски пристаништа, играјќи улога во германската трговија.

Градот со своите 118.000 жители е дел од метрополитенската област Северозапад. Бремерхафен во 2018 година се наоѓал на 69. место на списокот на најголеми градови во Германија. Целосно е опкружен од округот Куксхафен.

Бремерхафен се наоѓа на устијата на Везер во Северното Море и на Гесте во Везер. Градското подрачје има максимална должина од 15 километри и ширина од 11 километри.^[2] Бремерхафен заедно со бременската ексклава „Градско бременско прекуокеанско пристаниште Бремерхафен“ претставува една ексклава на Слободниот Ханзин град Бремен.^[3] Еден дел од бременското место Фермор во североисточниот дел на град, одвоена е од тесен копнен дел на Долна Саксонија, со што претставува ексклава на градот Бремерхафен и со тоа уште една ексклава на Слободниот Ханзин Град Бремен.

Соседни места се: Гестланд на север, Шифдорф на исток и Локсштет на југ. Во западниот дел се граничи со градот Бремен со својата ексклава во Бремерхафен. На другата (долносаксонска) страна на Везер се наоѓа Блексен, кој е поврзан со фериботот Бремерхафен-Норденхам со Бремерхафен.

Градот се наоѓа од 0 до 2 метри надморска височина.^[2] Највисоката точка е 11,1 метар во градската единица Леерхајде^[2] (Дебштетер Вег / Бруненштрасе).^[4]

Во Бремерхафен се наоѓаат повеќе мочуришта. Исто така, порано Бремерхафен бил основан во мочуриште. Во Везер се наоѓаат помали површини на ват, кои се прогласени за светско природно наследство.

Реките Везер, Гесте, Рор, Луне и Ауе течат низ градот.

Градската општина Бремерхафен е составена од два градски окрузи (Север и Југ), како и девет градски единици. Градските единици понатаму се поделени на 24 места.

Градски округ	Градски единици	Површина	Жители	Густина на населеност	Карта
Север 1	Ведеварден Леерхајде Лее Мите	44,75 км²	65.294	1.459,08 жит./км²
Југ 2	Гестеминде Шифдорфердам Зурхајде Вулсдорф Фишерајхафен	49,09 км²	48.854	955,19 жит./км²

Прекуокеанското пристаниште припаѓа од 1 април 1938 година на градот Бремен. Градот Бремерхафен делумно е одговорен за општинското управување со местото.^{[5][6] [7]}

Поради близината на Северното Море, климата е главно морска. Во лето ретко има подолги жешки периоди со температури над 30 °C; во зима има малку или нема воопшто снег, а најниските температури се спуштаат до −10 °C. Годишната просечна температура изнесува околу 9,1 °C. Годишно наврнуваат околу 741,5 mm воден талог; најмногу врнежи има во јуни и јули. Во февруари со само 36 mm е најсув месец. Највисока измерена температура изнесува 35,8 °C достигната на 9 август 1992 година, додека најниската измерена температура од −18,6 °C била достигната на 25 февруари 1956 (сост. октомври 2009).^[8]

Клима на Бремерхафен
Показател	Јан	Фев	Мар	Апр	Мај	Јун	Јул	Авг	Сеп	Окт	Ное	Дек	Годишно
Просечна максимална (°C)	3,0	3,8	6,9	10,9	16,1	18,9	20,0	20,5	17,6	13,2	7,8	4,3	12,0
Просечна температура (°C)	1,1	1,6	4,1	7,5	12,3	15,4	16,8	16,9	14,2	10,3	5,6	2,5	9,1
Просечна минимална (°C)	−1	−0,7	1,5	4,3	8,5	11,9	13,7	13,5	11,1	7,7	3,5	0,4	6,2
Просечно кол. врнежи (мм)	56,0	36,1	50,3	47,8	56,3	73,1	78,7	71,7	67,9	65,3	71,4	66,9	741,7
Влага (%)	89	85	82	78	75	77	78	78	81	85	87	89	82
Сончеви часови (дневно)	1,3	2,1	3,3	5,2	6,7	6,7	6,3	6,2	4,3	3,1	1,6	1,1	4,0
Извор: wetterkontor.de[9]

Градот бил основан во 1827 година, но околните населби како Лее постоеле уште од XII век, додека Гестендорф бил „споменат во документи од IX век“.^[10] Овие села биле изградени на мали острови во мочуришниот естуар. Во 1381 година, градот Бремен засновал де факто владение над долниот тек на Везер, вклучувајќи го Лее, подоцна преименувајќи го во Бремерлее. Во 1653 година, шведските трупи на Бремен-Ферден го освоиле Бремерлее на сила.

Царот Фердинанд III наредил на својот вазал Кристина, тогаш војвотка на Бремен-Ферден, да го врати Бремерлее на Бремен. Меѓутоа, шведскиот Бремен-Ферден ја започнал Првата Бременска војна (март-јули 1654). На подоцнежниот мировен договор (Прв Штадски договор; ноември 1654) Бремен морал да го предаде Бремерлее и околината на шведскиот Бремен-Ферден. Во 1672 година, под власта на Карл XI од Шведска, колонисти на Бремен-Ферден неуспешно се обиделе да изградат замок (именуван Карлсбург); оваа утврдена градба требало да штити, како и да ги контролира бродовите кон Бремен.

Конечно, во 1827 година, градот Бремен на чело со градоначалникот Јохан Шмит ги купила териториите на устието на Везер од Кралството Хановер. Бремен ја искористил оваа територија за да го врати уделот во прекуокеанската германска трговија, која била загрозена од калта од Везер околу старото внатрешно пристаниште на Бремен. Бремерхафен (буквално „Бременско пристаниште“) бил основан како пристаниште за бременската трговска флота, станувајќи второ пристаниште за Бремен, кој е 50 километри низводно. Поради трговијата, но и емиграцијата кон Северна Америка, пристаништето и градот се развиле брзо. Во 1848 година, Бремерхафен станал главно пристаниште за морнарицата на Германскиот Сојуз.

Кралството Хановер основала сопернички град до Бремерхафен и го нарекол Гестеминде (1845). Обата града растеле благодарение на трговијата, бродоградбата и рибарството. По меѓудржавните преговори, границата на Бремерхафен била неколкупати проширувана на сметка на хановерската територијата. Во 1924 година, Гестеминде и соседната општина Лее биле споени за да го создадат новиот град Везерминде, а во 1939 година Бремерхафен (освен пристаништето) бил тргнат од надлежност на Бремен и станал дел од Везерминде, тогаш дел од пруската покраина Хановер.

Бремерхафен бил еден од важните пристаништа на емиграција во Европа.^[11]

Како најкритична база на Северното Море на нацистичката морнарица, 79%^[12] од градот бил уништен во сојузничкото бомбардирање; меѓутоа, клучните делови на пристаништето биле поштедени со цел обезбедување пристаниште за употреба по војната. Целиот Везерминде, вклучувајќи ги оние делови, кои претходно не припаѓале на Бремерхафен, по војната биле енклава раководена од САД во рамки на британската зона. Поголемиот дел од американските воени единици и нивниот персонал биле сместени во касарната во градот. Касарната била напуштена од американската војска во 1993 година и вратена на германската влада.

Во 1947 година, градот станал дел од сојузната покраина Слободниот Ханзин Град Бремен и подоцна бил преименуван од Везерминде во Бремерхафен. Денес, Бремерхафен е слободен град, но и дел од градот-држава Бремен, кој е покраина со два града. Покрај што е дел од сојузната покраина, градот Бремен го поседува прекуокеанското пристаниште во рамки на Бремерхафен од 1927 година.

Бремерхафен има само неколку историски градби, додека главната улица и центарот на градот се скоро целосно изградени по војната. Главните туристички знаменитости се наоѓаат во Хафенвелтен, како што се Климатската куќа Бремерхафен, Германскиот емиграциски центар (од 8 август 2005 година) и Германскиот поморски музеј (Deutsches Schiffahrtsmuseum) од Ханс Шароун од 1975 гдина, каде се наоѓа ханзин ког, древен ког од 1380 година, откриен во Бремен во 1962 година, и историското пристаниште (Museumshafen) со бројни музејски бродови, како и подморницата „Вилхелм Бауер“. Зоолошката градина, која била повторно отворена на 27 март 2004 година, по подолга обнова е вредна за посета. Друго туристичко одредиште е рибарското пристаниште (Fischereihafen) во Гестеминде, кое поседува и аквариум.

На секои пет години се одржува голем едриличарски настан, кој привлекува високи бродови од целиот свет. Последниот пат бил одржан во 2015 година со над 270 пловила и 3.500 персонал.^[13]

Градското собрание на Бремерхафен се состои од 48 членови, кои се избирани од граѓаните со мандат од четири години. Собранието е надлежно за работењето на градот и надгледување на градската управа.

Партија	2019
Демохристијански сојуз	10
Социјалдемократска партија	12
Сојуз 90/Зелени	8
Кнор	1
Граѓани во гнев	4
Пиратска партија	1
Левица	4
Слободна демократска партија	3
Алтернатива за Германија	4
Ди Партај	1
Излезност на гласачи:	48,48%

Градоначалник е Мелф Гранц (SPD), кој го наследил Јерг Шулц во 2011 година.

Бремерхафен е збратимен со следниве градови:

Шербур ан Котантен, Франција (од 1960 г.)

Гримсби, Англија (од 1963 г.)

Пори, Финска (од 1969 г.)

Фредерксхавн, Германија (од 1979 г.)

Шчеќин, Полска (од 1990 г.)

Калининград, Русија (од 1992 г.)

Поради својата географска особеност, Бремерхафен има неколку сообраќајни пречки. Градот бил поврзан на автопатската мрежа од крајот на 1970-тите години. Автопатот А27 поминува север-југ, источно од градот, поврзувајќи го Бремерхафен со Бремен и Куксхафен. Сепак, недостигаат врски до Хамбург. Патниот правец Б71 и регионалните патишта се користат за товарниот камионски сообраќај. За надминување на овој проблем се предложува изградба на автопатот А22, т.н. „крајбрежен автопат“, кој би го поврзувал Бремерхафен со Хамбург и Вилхелмсхафен/Олденбург (користејќи го тунелот Везер).

Бремерхафен има три активни патнички железнички станици, главната железничка станица во градското средиште, Бремерхафен-Лее во северниот дел на градот и Бремерхафен-Вулсдорф во јужниот дел на градот. Четвртата станица, Бремерхафен-Шпекенбител, близу границата со Ланген не се користи од 1988 година, иако може да биде повторно отворена со воведувањето на Бременската С-Железница. Главната железничка станица во Бремерхафен ги изгубила линиите со брзи возови во 2001 година. Денес, постојат само регионални возови до Бремен, Куксхафен, Оснабрик и Хановер.

Бремерхафен поседувал трамвај од 1881 до 1982 година.^[14] Во 1949 година имало дури 6 линии.^[15] Последната линија била бр. 2 од северниот дел на градот до главната железничка станица. Трамвајот бил укинат на 30 јули 1982 година.^[16]

Бремерхафен во 2020 година имал автобуска мрежа од 19 автобуски линии управувани од Бремерхафен Бус. Две од линиите се ноќни, кои сообраќат само за викенди. Дополнително, постои Шелбус-Линија С, која опслужува одредени станици и затоа е побрз превоз.^[17] Автобуските линии се опслужувани од 87 автобуси.^[18] Бројни регионални автобуси управувани од други компании тргнуваат од главната железничка станица Бремерхафен.

Бремерхафен е седиште на Институтот „Алфред Вегенер“, национален истражувачки институт за поморство и клима, кој поседува бројни истражувачки пловила. Исто така, раководи со Нојмајер-Станица III на Антарктикот.

Институтот „Фраунхофер“ за ветерна енергија поседува истражувачки лаборатории во Бремерхафен за развој и тестирање на компоненти за ветерна енергија.^[19]

Германскиот поморски музеј е дел од германското здружение „Лајбниц“.

Високата школа Бремерхафен (Hochschule Bremerhaven) била основана во 1975 година и е проширена оттогаш, броејќи над 3.000 студенти во 2009 година. На школата учат бројни странски студенти од целиот свет. Меѓу катедрите се вбројуваат процесно инженерство, информациска технологија и претприемништво, иновација и лидерство.^[20]

Пристаништето во Бремерхафен е шеснаесетто најголемо контејнерско пристаниште во светот и четврто најголемо во Европа со 4,9 милиони единици еднакви на 20 стапки на товар префрлен во 2007 година^[21] и 5,5 милиони во 2015 година.^[22] Контејнерскиот терминал се наоѓа на брегот на реката Везер кон Северното Море. Бремерхафен извезува и увезува повеќе автомобили од било кој друг европски град.

Фиштаун Пингвини се професионална екипа во хокеј на мраз во највисоката германска лига во хокеј на мраз.

Бели мечки Бремерхафен, основани во 2001 година, се кошаркарска екипа кои играат во втората германска лига.

Бремерхафен Сихокс се екипа во американска фудбал и настапуваат во третата германска лига. Екипата е втор најстар состав во американски фудбал во Германија.

Локални фудбалски клубови се Леер ТС, СФЛ Бремерхафен и до 2012 година, ФК Бремерхафен. ТСВ Вулсдорф и ОСК Бремерхафен, исто така, имаат фудбалски екипи како дел од нивните клубови со повеќе спортови.

• Ерих Кох-Везер (1875–1944) ― адвокат и политичар
• Волфганг Геде (1878–1945) ― физичар
• Бети Шаде (1895–1982) ― американска глумица со германско потекло
• Карл Херман (1898–1961) ― професор за кристалографија
• Лу Џејкобс (1903–1992) ― американски кловн и забавувач
• Адолф Бутенант (1903–1995) ― биохемичар
• Лале Андерсен (1905–1972) ― пејачка и глумица
• Јоханес Пирзиг (1907–1998) ― кантор
• Карола Хен (1910–2005) ― глумица
• Еберхард Јекел (1929–2017) ― историчар
• Рогер Асмусен (1936–2015) ― политичар
• Норман Пех (р. 1938) ― универзитетски професор и политичар
• Зигрид Лоренцен Руп (1943–2004) ― германско-американски архитект
• Ханс Јоахим Алперс (1943–2011) ― писател
• Волфганг Виперман (р. 1945) ― историчар
• Ханс Јоахим Шлип (р. 1945) ― лутерански теолог свештеник и глумец
• Уве Бекмајер (р. 1949) ― политичар
• Андре Вернер (р. 1960) ― композитор
• Франк Шилт (р. 1962) ― политичар
• Хајно Ферх (р. 1963) ― глумец
• Фолкер Енгел (р. 1965) ― продуцент

• 
  Кула Лошен
• 
  Градскиот театар
• 
  Четвртот Хафенвелтен
• 
  Холцхафен
• 
  Плажа Везер

• Метрополитенска област Северозапад
• Бремен (покраина)

„Бремерхафен“ на Ризницата ?

Википатување има туристички водич за Bremerhaven.

• Официјална страница
• Германски бродски музеј (германски)
• Висока школа Бремерхафен (англиски)

п р у Градови во Германија по население 1.000.000+ Берлин Келн Минхен Хамбург 500.000+ Бремен Диселдорф Дортмунд Дрезден Есен Лајпциг Нирнберг Франкфурт на Мајна Хановер Штутгарт 200.000+ Аугсбург Ахен Билефелд Бон Бохум Брауншвајг Висбаден Вупертал Гелзенкирхен Дисбург Ерфурт Карлсруе Кемниц Кил Крефелд Либек Магдебург Манхајм Менхенгладбах Минстер Оберхаузен Росток Фрајбург Хале (Зале) 100.000+ Бершки Гладбах Ботроп Бремерхафен Вирцбург Волфсбург Гетинген Дармштат Ерланген Залцгитер Зиген Золинген Инголштат Јена Касел Кобленц Котбус Леверкузен Лудвигсхафен Мајнц Мерс Милхајм на Рур Нојс Олденбург Оснабрик Офенбах на Мајна Падерборн Потсдам Пфорцхајм Регенсбург Реклингхаузен Ремшајд Ројтлинген Сарбрикен Трир Улм Фирт Хаген Хам Хајделберг Хајлброн Херне Хилдесхајм целосен список општини метрополитенски области градови со повеќе од 100.000 жители

п р у Урбани окрузи во покраината Бремен во Германија Бремен  • Бремерхафен

Нормативна контрола WorldCat VIAF: 159415676 LCCN: n50051223 GND: 4008144-8 BNF: cb12532707r (податоци) NKC: ge400612