Californium

Californium
1 18 1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He 2 Li Be B C N O F Ne 3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar 4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr 5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe 6 Cs Ba ↓ Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn 7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og   Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Schijfje californium (doorsnede ca. 1 mm)
Algemeen
Naam	Californium
Symbool	Cf
Atoomnummer	98
Groep	Scandiumgroep
Periode	Periode 7
Blok	F-blok
Reeks	Actiniden
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u)	[251]
Elektronenconfiguratie	[Rn]5f10 7s2
Oxidatietoestanden	+3
Elektronegativiteit (Pauling)	1,3
Atoomstraal (pm)	186
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1)	607,86
Fysische eigenschappen
Smeltpunt (K)	1173
Kookpunt (K)	1743
Aggregatietoestand	Vast
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt, tenzij anders aangegeven
Portaal    Scheikunde

Californium is een scheikundig element met symbool Cf en atoomnummer 98. Het is een vermoedelijk grijs of zilverkleurig actinide.

Californium is voor het eerst gesynthetiseerd door Stanley Thompson, Kenneth Street, Albert Ghiorso en Glenn Seaborg aan de Universiteit van Californië - Berkeley in 1950. Het was het zesde transurane element dat werd ontdekt. Zij bombardeerden curium-242 met alfadeeltjes in een cyclotron, waarbij de isotoop californium-245 ontstond.

De naam californium is afgeleid van de University of California, waar het element voor het eerst ontdekt is.

Omdat californium slechts in minuscule hoeveelheden beschikbaar is, wordt het alleen gebruikt voor zeer specialistische toepassingen. Folies van californium-252 worden bij radiologisch onderzoek gebruikt als bron van neutronen en bij het detecteren van goud en zilver. Het is het zwaarste element dat praktische toepassingen heeft.

Hoewel er door gebrek aan materiaal weinig onderzoek naar de eigenschappen van californium kan worden verricht, zijn er toch enige gegevens van bekend. Californium-252 (halveringstijd 2,6 jaar) vervalt voor ca. 3% door spontane splijting, waarbij neutronenstraling ontstaat. Eén microgram kan 170 miljoen neutronen per minuut uitzenden. Tot op heden is californium nog niet in zuiver metallische vorm waargenomen. Het enige ion dat stabiel is in waterige oplossing is californium(III) dat onder andere wordt aangetroffen in californium(III)oxide (Cf₂O₃), californium(III)chloride (CfCl₃) en californiumoxychloride (CfOCl).

Op aarde komt californium niet in de vrije natuur voor. Het kan worden gesynthetiseerd in kernreactors door lichtere kernen zoals curium te bombarderen met neutronen. Astronomisch onderzoek heeft uitgewezen dat californium wel voorkomt in restanten van supernova's.

Zie Isotopen van californium voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Er zijn negentien radio-isotopen van californium bekend. De stabielste isotoop is californium-251 met een halveringstijd van bijna 900 jaar. Andere relatief langlevende isotopen zijn californium-249 en -250 met halveringstijden van respectievelijk 351 en dertien jaar. Alle andere isotopen hebben halveringstijden van minder dan 2,7 jaar.

Doordat californium van nature niet voorkomt in de biosfeer, zijn de eventuele risico's groot. Alle belangrijke isotopen van californium zijn alfastralers. Op plaatsen waar wel met californium wordt gewerkt, dient uiterst zorgvuldig met het materiaal te worden omgegaan vanwege de extreme radioactiviteit, die vooral bij inname ook in de kleinste hoeveelheden zeer gevaarlijk is. In californium komen relatief veel spontane splijtingen voor, en de daarbij ontstane neutronenstraling is erg doordringend en kan in andere materialen radioactiviteit induceren.

Commons heeft mediabestanden op de pagina Californium.

• Lenntech.nl - californium
• (en) EnvironmentalChemistry.com - californium
• (en) WebElements.com - californium