Katolička liga (Nemačka)
Katolička liga bila je savez katoličkih država u Svetom rimskom carstvu, formiran 1608. Na čelu saveza nalazio se knez Maksimilijan Bavarski, sposoban vojskovođa i politički protivnik Habsburgovaca, koji se protivio jačanju centralne carske vlasti u Nemačkoj. U tridesetogodišnjem ratu, vojska Katoličke lige je uglavnom podržavala habsburške careve, ali je često delovala nezavisno, ili pod uticajem Francuske.[1]
Tridesetogodišnji rat
[uredi | uredi izvor]Katolička liga u Svetom rimskom carstvu, pod vođstvom kneza Maksimilijana Bavarskog, formirana je kao reakcija na stvaranje Protestantske unije (1608), pod vođstvom Fridriha, izbornog kneza Palatinata. Sukobi između katolika i protestanata doveli su do stvaranja dva saveza, iako u njih ne ulaze sve nemačke države. Nakon izbijanja tridesetogodišnjeg rata, Katolička liga je 1619. podržala cara Ferdinanda II protiv pobunjenih protestanata u Češkoj i Falačkoj, pošto je car obećao Maksimilijanu Bavarskom izborničko zvanje i delove Palatinata. Maksimilijanova armija od 20-30.000, pod komandom generala Johana Tilija, upala je u septembru 1620. i potukla pobunjene Čehe u bici na Beloj Gori. Osvajanje Češke i Palatinata 1621-1623. dovelo je do raspuštanja Protestantske unije.[1]
Pošto je pobeda u češko-falačkoj fazi rata (1618-1623) ojačala carsku vlast i posede u Nemačkoj, Katolička liga, koja je čuvala nezavisnost nemačkih kneževa, počela je da se protivi caru Ferdinandu,[a] pa je car bio prinuđen da formira sopstvenu vojsku, pod komandom Valenštajna, koja je odnela pobedu nad Danskom u drugoj, danskoj fazi rata (1625-1629). Koristeći se dotadašnjim pobedama, Katolička liga je 6. marta 1629. izdejstvovala od cara donošenje Edikta o restituciji, kojim su protestantski kneževi morali da vrate katolicima sva dobra koja su zaplenili od 1552.[2] Plašeći se jačanja carske vlasti, na saboru u Regensburgu (1630)[1] Maksimilijan Bavarski, vođa Katoličke lige, iznudio je od cara Ferdinanda smanjivanje carske vojske i otpuštanje Valenštajna, a komandu nad delom njegove vojske preuzeo je Tili, vojskovođa Lige.[2] Katolička liga bila je na vrhuncu moći.
U trećoj, švedskoj fazi rata (1630-1635), vojska Katoličke lige spalila je Magdeburg, ali je odlučujuće potučena kod Brajtenfelda (17. septembra 1631) i Leha (15. aprila 1632), gde je Tili smrtno ranjen. Ubrzo je u ruke Šveđana pao Minhen i čitava Bavarska, osnivač i najjača država Lige.[2]
Praškim mirom (1635)[b], car Ferdinand je povukao Edikt o restituciji[v] i vratio građanska prava protestantima, a Katolička liga je raspuštena.[1]
Napomene
[uredi | uredi izvor]- ^ Otpor Maksimilijana Bavarskog caru Ferdinandu na sve načine je podsticala Francuska pod Rišeljeom, koji se plašio jačanja centralne vlasti u Svetom rimskom carstvu.[1]
- ^ Praškim mirom iz 1635. car Ferdinand se pomirio sa Johanom Georgom, knezom Saksonije, i drugim švedskim saveznicima u Nemačkoj, a sporazumu su pristupili i Bavarska, Brandenburg, rajnske biskupije i Meklenburg.[1]
- ^ Akt o restituciji, donet nakon pobede u danskoj fazi tridesetogodišnjeg rata, poništio je odluke Augsburškog verskog mira (1555) i naredio vraćanje sve crkvene zemlje oduzete nakon Reformacije, kao i obavezno pokrštavanje svih protestanata u katoličkim državama pod pretnjom progonstva.[1]
Reference
[uredi | uredi izvor]Literatura
[uredi | uredi izvor]- Živojinović, Dragoljub (1985). Uspon Evrope (1450-1789). Novi Sad: Matica Srpska.
- Gažević, Nikola (1976). Vojna enciklopedija (knjiga 10). Beograd: Vojnoizdavački zavod.
| Državne | |
|---|---|
| Ostale | |
