1704
godina
(Preusmjereno sa stranice 1704.)
Godina 1700 (MDCCIV) bila je prijestupna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1670-e 1680-e 1690-e – 1700-e – 1710-e 1720-e 1730-e |
| Godine: | 1701 1702 1703 – 1704 – 1705 1706 1707 |
| Gregorijanski | 1704. (MDCCIV) |
| Ab urbe condita | 2457. |
| Islamski | 1115–1116. |
| Iranski | 1082–1083. |
| Hebrejski | 5464–5465. |
| Bizantski | 7212–7213. |
| Koptski | 1420–1421. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1759–1760. |
| • Shaka Samvat | 1626–1627. |
| • Kali Yuga | 4805–4806. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4340–4341. |
| • 60 godina | Yang Drvo Majmun (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11704. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- januar, sredinom - Car Leopold traži od Varaždinskog generalata (čije je ukidanje propisao prošle godine) da na mađarsko bojište uputi 2.500 do 3.000 pešaka i konjanika - zauzvrat obećava potvrdu privilegija i nagrade. Komandant je Hannibal Joseph Heister[1]
- januar - Srpski poslanici koji su od Karoljija krenuli Rakociju su uhvaćeni i posečeni.[2]. Slično se dogodilo u Baranji pa su se tamošnji Srbi odlučili za cara.[3]
- januar - Kuridžina buna: u mletačkoj Bukovici i Ravnim kotarima izbija pobuna zbog prisilnog oduzimanja stoke radi ubiranja desetine. Zadar je bio pod blokadom.[4]
- 18. 1. - Rakošijeva buna: Rakoci se obratio Hrvatima, poziva ih na zajedničku borbu - bez rezultata.[5]
- 25 - 26. 1. - Rat kraljice Ane, Masakr Apalačija: Englezi iz Karoline, sa indijanskim saveznicima, haraju Apalachee Indijance u Španskoj Floridi.
- 28. 1. - "Čudo na Kochelseeu" ili "Anastasijino čudo": austrijsko-tirolske trupe su se kretale preko zaleđene močvare prema bavarskom samostanu Benediktbeuern, kada je vjetar fen otopio led.
- januar-maj - Pomoriški graničari učestvuju u razbijanju biharskog logora i potiskivanju kuruca do Diosega, zatim samostalno pustoše po Nađ Kunšagu.[6]
- 1. 2. - Pljačka Pečuja: kuruci upali u Pečuj, ubili 1.400 od 2.000 Srba - Srbi će se kasnije, u okviru Herberštajnovog korpusa, osvetiti pokoljem u Šiklošu i Pečuju.
- 16. 2. - Veliki severni rat, poljski teatar: formirana prošvedska Varšavska kofederacija protiv poljskog kralja Augusta II, na čelu sa primasom Radziejowskim.
- 29. 2. - Napad na Deerfield, ili masakr: Francuzi sa saveznicima napali englesko mesto u Masačusetsu.
- ožujak, početkom - Novi hrvatski ban Ivan Pálffy potisnuo kuruce iz Međimurja, koje su opustošili.
- 9. 3. - Austrijski nadvojvoda Karlo stigao kao španski kralj Karlos III u Lisabon, sa anglo-holandskim korpusom Meinhard von Schomberga.
- 14. 3. - Pobuna kamizara u francuskim Sevenima: ostvarili su najveći uspeh, porazili su kraljevu vojsku kod Martignarguesa, zbog čega je maršal de Montrevel zamenjen de Villarsom.
- 15. 3. - Hrvatski sabor proglašava "opći ustanak" (generalis insurrectio), kako bi osigurao granicu od upada kuruca. Oni ovih dana pokušali prodrijeti do Virovitice, ali to je kraj neposredne opasnosti.
- mart - Srebrna rublja ulazi u opticaj.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- april - Jezuita Andrija Horvat javlja iz Požege: niko nikoga ne priznaje za gospodara, svuda se čuje samo o ubistvima, nema suda ni sudije, caruju kolac, mač i puška. Narod u Slavoniji (Maloj Vlaškoj) odbija porez i spahijsku vlast[7]
- 21. 4. - Bitka kod Biskupica (Püspöki), blizu dan. Bratislave: skupa pobeda kuruca.
- 11. 5. (30. 4. po j.k.) - Dampierova ekspedicija: neuspeli napad na panamski grad Santa Maria, jer su Španci bili obavešteni o njihovom dolasku.
- maj - Gen. Herberštajn piše Dvorskom ratnom savetu da u Slavoniji neće moći da suzbije razbojnike bez nemačke vojske.[8]
- 18. 5. - Na ostrvu Kotlin u finskom zalivu završene su prve fortifikacije pod imenom Kronšlot - kasniji Kronštat.
- 20. 5. - Formirana Sandomierzka konfederacija, pristalica poljskog kralja Augusta II.
- 25. 5. - Pomoriški graničari poraženi u Kunšagu, vraćaju se u Pomorišje.
- 27. 5. - Kralj Louis XIV odobrio zahteve vođe kamizara Jeana Cavaliera, amnestiju, pukovnički čin za njega... Drugi kamizari nastavljaju borbu, ali su suzbijeni do kraja godine.
- 27 - 31. 5. - Rat za špansko nasleđe: neuspelo savezničko iskrcavanje kod Barcelone.
- 28. 5. - Bitka kod Smolenica (Szomolányi) u dan. Slovačkoj: kuruci odnose pobedu, zarobljen je habsburški komandant - zatim upadaju u Moravsku i Donju Austriju.
- proleće - Nakon što su "Vlasi" poslati u Mađarsku, zagrebački biskup Brajković na silu sprovodi popis krajiških kuća radi prevođenja u kmetstvo.[9]
- 9. 6. - Károlyijevi kuruci zapalili nekoliko sela u blizini Beča.
- 10. 6. - Uspešan napad graničara na Rakocijevog emisara koji je s 300 vojnika išao Turcima, pri čemu je došlo do okršaja i s pograničnom Turcima.
- 13. 6. - Bitka kod Koroncóa: Forgačeva jedinica potučena na ulasku u Tolnansku županiju - Rakoci će se okrenuti zapadu.
- jun/jul? - Kuruci zaposeli Bačku, uz pljačku, paljevinu i ubistva.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- 2. 7. - Bitka na Schellenbergu, kod Donauwörtha: saveznici na čelu sa Marlboroughom odnose pobedu i zauzimaju mostobran na Dunavu, između Francuza i Beča. Sledi pustošenje po Bavarskoj, koja međutim ne napušta savez sa Francuskom.
- 8. 7. - Erdeljski sabor u Gyulafehérváru proglasio Ferenca II Rákóczija za kneza.
- 12. 7. - Šveđani izdejstovali izbor Stanisława Leszczyńskog za kralja Poljske (krunisan u septembru, vlada 1704-09 i 1733-36). Građanski rat između Varšavske i Sandomierzke konfederacije traje do 1706.
- 13. 7. (kalendar?) - Rusi zauzimaju Derpat (Tartu u dan. Estoniji).
- jul - Jerotej Račanin je na hodočašću, o čemu će 1727. biti objavljen putopis "Putašastvije ka gradu Jerusalimu".
- jul - Šveđani napadaju novu rusku tvrđavu Kronšlot i gradilište Sankt Peterburga. (→ sv).
- 4. august - Rat za špansko nasljedstvo: Snage Augsburške alijanse zauzimaju Gibraltar na krajnjem jugu Pirinejskog poluooka, u ime Karlosa III, habsburškog pretendenta.
- 5. 8. - Bitka kod Jakobstadta u dan. Letoniji: Šveđani porazili rusko-poljske snage.
- 7. 8. - Veliki severni rat, pomorska Bitka kod Orford Nessa: švedska flota je odbila pozdraviti englesku pa dolazi do borbe.
- 9. 8. - Opsada Narve okončana ruskom pobedom.
- 13. august - Rat za špansko nasljedstvo: Bitka kod Blenheima u kojoj saveznička anglo-austrijska vojska pod komandom vojvode Johna Churchilla od Marlborougha i Eugena Savojskog nanosi težak poraz francusko-bavarskoj vojsci i zaustavlja je u pokušaju zauzimanja Beča; bitka, koja će kasnije ući u anale ratne vještine predstavlja prekretnicu, odnosno odlučujući događaj cijelog rata, iako će on potrajati još gotovo cijelu deceniju. Bavarski knez Maximilian II. Emanuel otišao u Španjolsku Nizozemsku.
- 24. 8. - Bitka kod Málage je najveća pomorska bitka Španskog rata: obe strane imaju velike gubitke, mada nijedan brod nije potopljen.
- 30. 8. - Ugovor iz Narve: August II sa sebi lojalnim Poljacima sklopio savez sa Petrom Velikim protiv Švedske.
- leto - U Rusiji, nakon uvođenja novih poreza i percipiranih koraka ka preobraćenju, počinje ustanak Baškira (do 1711).
- 6. 9. - Rakoci nudi patrijarhu Arseniju 20.000 forinti i poštovanje prava, zatim pokušava da utiče na njega preko ruskog cara[10].
- 7. 9. - Švedski kralj Karlo XII. zauzeo Lemberg (Lavov) nakon kraće opsade - ali Varšava je ostala bez odbrane, tako da je August II ponovo zauzima.
- 11. 9. - Austrijski feldmaršal Johann Karl von Thüngen zauzeo Ulm.
- septembar - Franko-španske snage započinju opsadu Gibraltara - završava se u maju, bez uspeha.
- septembar - Alexander Selkirk ostavljen na nenastanjenom ostrvu u arhipelagu Juan Fernández blizu Čilea - četvorogodišnji boravak služi kao inspiracija za Robinsona Crusoea (1719).
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- oktobar - August II napušta Varšavu polovinom meseca, a švedski kralj Karlo XII stiže krajem.
- novembar, početkom - Sultan Ahmed III naredio hapšenje pećkog patrijarha Kalinika i njegovog brata Defia - patrijarh je pobegao preko Beograda u Temišvar, gde je uhapšen ali je ubrzo pušten.[11]
- 7. 11. - Bitka kod Punica (Ponieca): Šveđani potisnuli Schulenburgove Saksonce, August II je odsečen od Poljske.
- 7. 11. - Ilbersheimski ugovor: Izborna Kneževina Bavarska pada pod desetogodišnju carsku administraciju, zemlja je pod austrijskom i palatinatskom okupacijom.
- 20. 11. - Kontroverza kineskih obreda: papa Klement XI. ih zabranjuje - odluka stiže u Kinu 1707, a legat Charles-Thomas Maillard De Tournon je krenuo u Kinu još 1703 sa ranijom odlukom; u Indiji je letos izdao zabranu Malabarskih obreda.
- 22. 11. (kal.?) - Donji okruzi Provincije Pennsylvania se faktički izdvajaju u Delaware, mada još neko vreme imaju istog guvernera.
- 25. 11. (j.k.?) - Komandant Titela Pantelija Pana Božić primljen kod ruskog državnog kancelara Golovina - prenosi razočaranje Srba u bečku vladu i molbu caru Petru da ih primi za podanike.[12]
- 6. 12. - Sukob Mogula i sika: nakon krvavog prelaza Sarse, uprkos Aurangzebovog obećanja, siki su stradali i kod Chamkaura u Pendžabu, ali Guru Gobind Singh je izmakao nepovređen.
Kroz godinu
uredi- 1703-04 - Osnovana Ilirska akademija u Splitu (Academia lllyrica ilitivam slovinska).
- Još jedna buna u Lici i Krbavi zbog feudalnih podavanja.[13]
- Otimačina, bezvlašće i korupcija u Bosanskom ejaletu izaziva otpor: bosanski alajbeg dolazi sa vojskom u Bileću, po Drobnjacima se iz odmazde plene hiljade grla stoke.[14]
- Turski pohod u Crnu Goru i Brda zbog neplaćanja harača.[15] - skadarski paša naterao Bjelopavliće i Lješkopoljce da mu dadu harač i taoce.
- Patrijarh Arsenije III je stigao u Pakrac, kod Joanikija Ljubibratića, koji odustaje od unijatstva.[16]
- Mojsije Rajović izabran za mitropolita raškog.
- Mletački Prčanj postaje samostalna opština (komunitad).
- Badoerov katastar Herceg Novog i Risna.[17]
- Zaporoški hetman Ivan Mazepa ugušio ustanak Semena Palija u Desnoobalnoj Ukrajini.
- Razoran zemljotres pogodio Gondar u Etiopiji.
- Jonathan Swift objavio svoje prvo značajnije delo, satiru A Tale of a Tub.
- Nauka i tehnika:
- Newtonova knjiga Opticks o prirodi svetlosti.
- John Harris objavio prvi tom Lexicon Technicuma, prve engleske alfabetizovane enciklopedije.
- George Graham i Thomas Tompion napravili prvi moderni model Sunčevog sistema - orrery (→ planetarijum).
Rođenja
uredi- 17. 4. - Andrija Kačić Miošić, pjesnik i fratar († 1760)
- 5. 9. - Maurice Quentin de La Tour, slikar († 1788)
- Tahmasp II, iranski šah († 1740)
Smrti
uredi- 2. 2. - Guillaume de l'Hôpital, matematičar (* 1661)
- 24. 2. - Marc-Antoine Charpentier, francuski barokni kompozitor (* 1643)
- 12. 4. - Jacques-Bénigne Bossuet, francuski biskup i teolog (* 1627)
- 12. 5. - Charles Thomas de Lorraine-Vaudémont, habsburški feldmaršal (* 1670)
- 14. 7. - Sofija Aleksejevna, bivša namesnica Rusije (* 1657)
- 22. 7. - Selim I Geraj, krimski kan (* 1631)
- 28. 10. - John Locke, filozof empiričar, teoretičar društvenog ugovora (* 1632)
Reference
uredi- ↑ Istorija s. n. IV-1, 76
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 82
- ↑ Historija n. J. II, 1133
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 25
- ↑ Historija n. J. II, 1017
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 81
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 58
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 60
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 69
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 43
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 49
- ↑ Kostić, Mita Nova Srbija i Slavenosrbija. rastko.rs
- ↑ Historija n. J. II, 1043
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 22
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 31
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 44
- ↑ Katastar iz 1704. godine (Badoer-ov). rastko.rs
- Literatura
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)