dzięki

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈd͡ʑɛ̃ŋʲci], AS: [ʒ́ẽŋʹḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• asynch. ę 

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

(1.1) podn. podziękowania

wykrzyknik

(2.1) pot. dziękuję, dziękujemy

przyimek

(3.1) …służący do powiedzenia, że dana czynność odbywa się z niezbędną pomocą osoby, rzeczy itp., opisanych przez wyrażenie za przyimkiem

odmiana:

(1.1)

 

przypadek	liczba mnoga
mianownik	dzięki
dopełniacz	dzięków
celownik	dziękom
biernik	dzięki
narzędnik	dziękami
miejscownik	dziękach
wołacz	dzięki

(2-3) nieodm.

przykłady:

(1.1) Kapłan w imieniu wiernych składał dzięki Bogu za okazaną łaskę.

(1.1) Dziękom uczniów dla nauczycieli nie było końca.

(2.1) Możesz mi to podać? Dzięki!

(3.1) Świat istnieje tylko dzięki temu, że zawsze za późno się cofać^[1].

(3.1) Dzięki temu, że nastawiłem budzik, nie zaspałem.

składnia:

(1.1) dzięki + C. za + B.

(2.1) dzięki za + B., dzięki dla + D.

(3.1) dzięki + C.

kolokacje:

(1.1) składać dzięki

(2.1) ogromne / wielkie dzięki! • dzięki za pomoc / wszystko

synonimy:

(1.1) podziękowania, wyraz wdzięczności

(3.1) przez, w wyniku, gdyby nie…

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

(2.1) dziękuję, dziękujemy

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

zob. dziękować

związki frazeologiczne:

dzięki Bogu!

etymologia:

(1.1) swn. denke^[2]

uwagi:

(1.1) Obecnie tylko w użyciu w M. i B. lm: dzięki; w pozostałych przypadkach używa się słowa podziękowanie.

(3.1) Używając słowa „dzięki”, mówiący podkreśla swój pozytywny stosunek do okazanej pomocy; jeżeli trzeba odnieść się negatywnie, można użyć „przez”, „w wyniku”, „z powodu” itp. W wypadku gdy używamy słowa „dzięki” w znaczeniu negatywnym, wypowiedź nabiera charakteru ironicznego^[3].

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) thanks; (2.1) thanks!; (3.1) thanks to
• baskijski: (3.1) esker
• czeski: (2.1) díky; (3.1) díky
• duński: (2.1) takker; (3.1) takket være
• esperanto: (2.1) dankon; (3.1) danke, dank’ al, neol. graŭ
• estoński: (2.1) aitäh, tänan
• francuski: (1.1) merci; (2.1) merci (à), remerciements (à); (3.1) grâce à
• hiszpański: (2.1) gracias!; (3.1) gracias a
• łaciński: (1.1) gratia, gratias ago
• niemiecki: (1.1) Dank m; (2.1) danke!; (3.1) dank
• norweski (bokmål): (3.1) takket være
• norweski (nynorsk): (3.1) takk være
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1-3)  
• portugalski: (1.1) agradecimento m; (2.1) obrigado, obrigada; (3.1) graças a
• rosyjski: (1.1) благодарность ż, (składać dzięki) благодарить; (2.1) спасибо; (3.1) благодаря
• staroangielski: (1.1) þanc m
• szwedzki: (3.1) tack vare
• turecki: (2.1) teşekkürler
• ukraiński: (3.1) завдяки
• włoski: (1.1) grazie; (2.1) grazie!; (3.1) grazie a, per merito di
• wolof: (3.1) tax

źródła: