Yoichiro Nambu

Yoichiro Nambu

南部 陽一郎

Yoichiro Nambu w 2005 roku
Państwo działania	Japonia
Data i miejsce urodzenia	18 stycznia 1921 Tokio
Data i miejsce śmierci	5 lipca 2015 Osaka
Specjalność: fizyka
Alma Mater	Cesarski Uniwersytet w Tokio
Uczelnia	Osaka City University, University of Chicago
Odznaczenia
Nagrody
Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki Nagroda Wolfa
Multimedia w Wikimedia Commons

Yoichiro Nambu (jap. 南部 陽一郎 Nanbu Yōichirō; ur. 18 stycznia 1921 w Tokio, zm. 5 lipca 2015 w Osace) – japońsko-amerykański fizyk teoretyk, noblista, profesor uniwersytetów w Osace i Chicago. Specjalizował się w fizyce cząstek elementarnych, w tym chromodynamice kwantowej i teorii strun, którą współtworzył.

Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymał w 2008 roku, za odkrycie mechanizmu spontanicznego łamania symetrii w fizyce cząstek elementarnych. Niezależnie od niego laureatami zostali Toshihide Masukawa i Makoto Kobayashi^[1].

Yoichiro Nambu urodził się w 1921 roku w Tokio, ale wychowywał się w Fukui. W latach 1940–1942 studiował fizykę na Cesarskim Uniwersytecie w Tokio. Po uzyskaniu tytułu magistra został powołany do wojska, służył w laboratorium radarów^[1]. Przeżył amerykańskie naloty na Tokio^[2]. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1946 roku, wrócił na Uniwersytet Tokijski, w 1952 uzyskał tam stopień doktora^[3].

W 1950 roku został profesorem na Osaka City University, pracował na nim do 1956 roku. W 1952 roku został zaproszony do Institute for Advanced Study, a w 1954 został pracownikiem naukowym na University of Chicago. Z tą uczelnią związał swoją karierę, w 1956 roku został tam associate professor, a w 1958 – profesorem. W 1970 roku uzyskał amerykańskie obywatelstwo^[4].

W czasie studiów na Uniwersytecie zetknął się z Shin’ichirō Tomonagą, który w tym czasie rozwijał teorię renormalizacji. Yoichiro Nambu współpracując z jego grupą badawczą rozpoczął badania nad fizyką cząstek elementarnych. Był jednym z twórców teorii strun oraz pionierów w dziedzinie chromodynamiki kwantowej^[4]. W swoich eksperymentach zaobserwował przechodzenie materii ze stanu symetrycznego do asymetrycznego. Zjawisko to nazwane spontanicznym łamaniem symetrii spotkało się początkowo ze sceptycyzmem ówczesnych fizyków^[2].

Laureat Nagrody Sakurai przyznawanej przez Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne (APS) teoretykom cząstek elementarnych (1994)^[5].

Zmarł 5 lipca 2015 roku w Osace w wyniku ataku serca^[6].

• 1985: Medal Maxa Plancka,
• 1986: Medal Diraca,
• 1994: Nagroda Wolfa,
• 2008: Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki.