Ursus wenzensis

	Ursus wenzensis
	Stach, 1959
	Okres istnienia: pliocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	; czaszka Ursus wenzensis - (widok z dołu)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	niedźwiedziowate
Rodzaj	niedźwiedź
Gatunek	Ursus wenzensis
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ursus wenzensis – wymarły gatunek ssaka z rodziny niedźwiedziowatych (Ursidae), zamieszkującego na terenie Polski w pliocenie^[1]^[2]^[3].

Historia odkrycia i badań

Kopalne ślady występowania gatunku wypreparował z brekcji kostnej zebranej w rezerwacie przyrody Węże^[4]^[5] polski zoolog Jan Stach. Formalny opis U. wenzensis zamieścił w czasopiśmie „Acta Geologica Polonica” w 1959 roku^[1]. W 1969 roku zoolog i paleozoolog Zbigniew Ryziewicz dokonał porównania rozwoju żuchw i uzębienia gatunków Ursus wenzensis Stach z czaszkami niedźwiedzia brunatnego (U. arctos L.), niedźwiedzia polarnego (U. (Thalarctos) maritimus Phipps) i U. etruscus Cuvier. Na podstawie badań przedstawił wnioski, że najwcześniejszymi przedstawicielami plioceńskich niedźwiedzi rodzaju Ursus były U. boeckhi Schlosser i U. ruscinensis Deperet. Ich prawdopodobnym praprzodkiem był Ursavus brevirhinus Hofmann. Potomkiem gatunku U. boeckhi był U. wenzensis^[3].

Schemat zarysu profili czaszek *U. wenzensis*, *U. etruscus*, *U. arctos*, *U. maritimus*

Uzębienie U. wenzensis jest podobne do uzębienia niedźwiedzia malajskiego (Helarctos malayanus Raffles). Szczebel ewolucyjny U. wenzensis jest porównywalny ze szczeblem ewolucyjnym U. etruscus czy U. arvernensis, ale ich ewolucja podążała w różnych kierunkach rozwojowych^[3].

Okazy kośćca U. wenzensis w zbiorach

W zbiorach muzealnych znajduje się niewiele wypreparowanych okazów kośćca U. wenzensis. Czaszka holotypu, którym był osobnik młody, oraz czaszka osobnika dorosłego są w posiadaniu Zakładu Zoologii Systematycznej PAN. Okazy kośćca U. wenzensis znajdują się także w zbiorach Muzeum Ziemi PAN w Warszawie^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Jan Stach. Ursus wenzensis, nowy gatunek małego niedźwiedzia plioceńskiego (Ursus wenzensis, a new species of a small Pliocene bear). „Acta Geologica Polonica”. 3 (2), s. 103-136, 1953. (pol.).
↑ Kazimierz Kowalski. Paleoekologia ssaków pliocenu i wczesnego plejstocenu Polski. „Acta Theriologica”. VIII (4), s. 73-88, 1964-10-15. Polska Akademia Nauk - Zakład Badania Ssaków. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Zbigniew Ryziewicz. Badania nad niedźwiedziami plioceńskimi. „Acta Palaeontologica Polonica”. 14 (2), s. 199-243, 1969. (pol.).
↑ Węże (Pliocene of Poland). [w:] Paleobiology Database [on-line]. paleodb.org. [dostęp 2012-06-06]. (ang.).
↑ Jan Stach. Agriotherium intermedium n.sp. from the Pliocene bone breccia of Węże. „Acta Palaeontologica Polonica”. II (1), 1957. (ang.).

[Stach-1] Jan Stach. Ursus wenzensis, nowy gatunek małego niedźwiedzia plioceńskiego (Ursus wenzensis, a new species of a small Pliocene bear). „Acta Geologica Polonica”. 3 (2), s. 103-136, 1953. (pol.).

[Kowalski-2] Kazimierz Kowalski. Paleoekologia ssaków pliocenu i wczesnego plejstocenu Polski. „Acta Theriologica”. VIII (4), s. 73-88, 1964-10-15. Polska Akademia Nauk - Zakład Badania Ssaków. (pol.).

[Ryziewicz-3] Zbigniew Ryziewicz. Badania nad niedźwiedziami plioceńskimi. „Acta Palaeontologica Polonica”. 14 (2), s. 199-243, 1969. (pol.).

[paleodb-4] Węże (Pliocene of Poland). [w:] Paleobiology Database [on-line]. paleodb.org. [dostęp 2012-06-06]. (ang.).

[Stach2-5] Jan Stach. Agriotherium intermedium n.sp. from the Pliocene bone breccia of Węże. „Acta Palaeontologica Polonica”. II (1), 1957. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]