Wacław Barcikowski

Wacław Barcikowski
	; Wacław Barcikowski podczas procesu brzeskiego (1931)
Pełne imię i nazwisko	Wacław Adam Barcikowski
Data i miejsce urodzenia	10 października 1887 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	2 maja 1981 ; Warszawa
	Zastępca przewodniczącego Rady Państwa
Okres	od 20 listopada 1952; do 13 listopada 1956
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
	Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego
Okres	od 26 stycznia 1945; do 12 listopada 1956
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Poprzednik	Leon Supiński
Następca	Jan Wasilkowski
	Prezes Stronnictwa Demokratycznego
Okres	od 1949; do 1956
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
Poprzednik	Wincenty Rzymowski
Następca	Stanisław Kulczyński
	Członek Rady Państwa
Okres	od 20 lutego 1947; do 20 listopada 1952
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
	Wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego
Okres	od 4 lutego 1947; do 4 sierpnia 1952
Przynależność polityczna	Stronnictwo Demokratyczne
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grób Wacława Barcikowskiego i jego żony Janiny na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Wacław Barcikowski (ur. 10 października 1887^[1] w Warszawie, zm. 2 maja 1981 tamże) – polski prawnik, adwokat i działacz polityczny. Przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego (1949–1956), Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego (1945–1956), wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego, członek (1947–1952) i zastępca przewodniczącego (1952–1956) Rady Państwa, poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy i Sejm PRL I kadencji. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Pochodził z warszawskiej rodziny robotniczej. Był synem Damazego Adama i Marii^[1]. W dzieciństwie pracował fizycznie w zakładach „Szukierta i Siemensa” w stolicy. Przed I wojną światową przez szereg lat przebywał w Moskwie, gdzie brał udział m.in. w rewolucji 1905. W 1912 zdał w Moskwie egzamin maturalny. W 1918 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Moskiewskiego^[1].

W latach 1919–1924 pracował jako prokurator. Z przyczyn politycznych zrzekł się funkcji i przeszedł do adwokatury^[2]. Bronił m.in. w procesach: brzeskim (1931) (obrońca Mieczysława Mastka), toruńskim (1931) i łuckim (1934). W 1936 był m.in. obrońcą Władysława Gomułki^[2]. Działał w Lidze Obrony Praw Człowieka i Obywatela, działającej przeciw prześladowaniom politycznym. Organizacja ta została rozwiązana przez polskie władze sanacyjne w 1937. W latach 1937–1939 członek Klubu Demokratycznego w Warszawie. W okresie II wojny światowej działał w ruchu oporu, m.in. jako jeden z głównych działaczy Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej oraz przewodniczący Naczelnego Komitetu Ludowego Zjednoczonych Stronnictw Demokratycznych i Socjalistycznych (1943–1944). Zwolennik jego współpracy z Polską Partią Robotniczą.

Po wojnie aktywny w Stronnictwie Demokratycznym, zaangażowany w prace Komitetu Słowiańskiego w Polsce. Zasiadał w jego Centralnym Komitecie i Prezydium CK (1945–1958). W latach 1945–1949 I wiceprzewodniczący CK, a w latach 1949–1956 przewodniczący CK SD. Był posłem do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy i Sejm PRL I kadencji. W latach 1947–1952 przewodniczący Komisji Prawniczej i Regulaminowej w Sejmie Ustawodawczym, w latach 1948–1952 przewodniczący Klubu Poselskiego SD. Zasiadał w Prezydium KRN (1945–1947), następnie był wicemarszałkiem Sejmu Ustawodawczego (1947–1952) i członkiem Rady Państwa. W latach 1952–1956 zastępca przewodniczącego Rady Państwa.

W okresie 1945–1956 sprawował funkcję pierwszego prezesa Sądu Najwyższego. Współodpowiedzialny za degradację w sądownictwie w okresie stalinowskim, w grudniu 1956 wycofał się z życia politycznego.

Działał w Towarzystwie Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Sprawował funkcję przewodniczącego: Polskiego Związku Zachodniego, Polskiego Komitetu Słowiańskiego, Towarzystwa Przyjaciół Młodzieży Szkół Wyższych, a także Zrzeszenia Prawników Demokratów (następnie Zrzeszenia Prawników Polskich). W listopadzie 1949 został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina^[3].

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach^[4] (kwatera 32B-tuje-14)^[5].

Żonaty z Janiną Sylwanowicz^[1] (1896–1985), miał syna Władysława, generała brygady lekarza Wojska Polskiego. Był dziadkiem Andrzeja Barcikowskiego.

Ordery i odznaczenia

Order Budowniczych Polski Ludowej (1977)^[6]
Order Sztandaru Pracy I klasy (dwukrotnie)
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1945)^[7]
Order Krzyża Grunwaldu III klasy (19 lipca 1946)^[8]
Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)^[9]
Order Braterstwa i Jedności ze Złotą Gwiazdą (Jugosławia, 1946)^[10]

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 24 .
↑ ^a ^b Władysław Gomułka „Pamiętniki” t.I, s. 440 BGW 1994 ISBN 83-7066-552-7.
↑ Życie Warszawy, nr 306 (1808), 6 listopada 1949, s. 1.
↑ Pogrzeb Wacława Barcikowskiego, „Kurier Polski”, nr 90 z 8–10 maja 1981, s. 1.
↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
↑ Wręczenie Orderu Budowniczego Polski Ludowej Wacławowi Barcikowskiemu, „Kurier Polski”, nr 223 z 19 października 1977, s. 1
↑ M.P. z 1946 r. nr 28, poz. 47 „w uznaniu zasług położonych dla odrodzenia Rzeczypospolitej Polskiej przez pracę konspiracyjną w szeregach Stronnictwa Demokratycznego”.
↑ M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 207 „z tytułu zasług w walce z okupantem w okresie konspiracji, oraz w pracy nad odbudową kraju”.
↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.
↑ Podpisanie umowy o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a Jugosławią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 77, 19 marca 1946, s. 1

Bibliografia

Wacław Barcikowski, [w:] Henryk Wosiński, Stronnictwo Demokratyczne w Polsce Ludowej. Cz. 3: Udział Stronnictwa w pracach parlamentu PRL w latach 1944–1968 (red. Wiktoria Beczek), Warszawa 1969, s. 26–27 (nota biograficzna ze zdjęciem).

Kolega Wacław Barcikowski, „Kurier Polski”, nr 86 z 4 maja 1981, s. 2.
Wacław Barcikowski, W kręgu prawa i polityki: wspomnienia z lat 1919–1956 (zebrał, opracował i wstępem opatrzył Władysław Barcikowski), Katowice 1988.
Władysław Barcikowski, Szpital grecki na wyspie Wolin, Szczecin 1989.

[kto24-1] StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 24 .

[gom-2] Władysław Gomułka „Pamiętniki” t.I, s. 440 BGW 1994 ISBN 83-7066-552-7.

[3] Życie Warszawy, nr 306 (1808), 6 listopada 1949, s. 1.

[4] Pogrzeb Wacława Barcikowskiego, „Kurier Polski”, nr 90 z 8–10 maja 1981, s. 1.

[5] Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze

[6] Wręczenie Orderu Budowniczego Polski Ludowej Wacławowi Barcikowskiemu, „Kurier Polski”, nr 223 z 19 października 1977, s. 1

[7] M.P. z 1946 r. nr 28, poz. 47 „w uznaniu zasług położonych dla odrodzenia Rzeczypospolitej Polskiej przez pracę konspiracyjną w szeregach Stronnictwa Demokratycznego”.

[8] M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 207 „z tytułu zasług w walce z okupantem w okresie konspiracji, oraz w pracy nad odbudową kraju”.

[9] M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 „w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”.

[10] Podpisanie umowy o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a Jugosławią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 77, 19 marca 1946, s. 1

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Przewodniczący	Aleksander Zawadzki (PZPR)
Zastępcy przewodniczącego	Wacław Barcikowski (SD) Jan Dembowski Stefan Ignar (ZSL) Franciszek Mazur (PZPR) Stanisław Kulczyński (SD) Czesław Wycech (ZSL)
Sekretarz	Marian Rybicki (PZPR) Stanisław Skrzeszewski (PZPR)
Członkowie	Aleksander Juszkiewicz (ZSL) Henryk Kołodziejski Władysław Kowalski (ZSL) Wiktor Kłosiewicz (PZPR) Stefan Matuszewski (PZPR) Zygmunt Modzelewski (PZPR) Alicja Musiałowa-Afanasjew (PZPR) Józef Niećko (ZSL) Roman Zambrowski (PZPR) Jerzy Albrecht (PZPR) Hilary Chełchowski (PZPR) Oskar Lange (PZPR) Jan Domański (ZSL) Bolesław Podedworny (ZSL)

Przewodniczący	Bolesław Bierut (PZPR)
Członkowie	Wacław Barcikowski (SD) Władysław Kowalski (ZSL) Stanisław Szwalbe (PZPR) Roman Zambrowski (PZPR) Henryk Kołodziejski Józef Niećko (ZSL) Franciszek Jóźwiak (PZPR) Aleksander Zawadzki (PZPR) Michał Żymierski (PZPR)

Marszałek Sejmu	Władysław Kowalski (SL, ZSL)
Wicemarszałkowie	Stanisław Szwalbe (PPS, PZPR) Roman Zambrowski (PPR, PZPR) Wacław Barcikowski (SD)

II Rzeczpospolita (1917–1939)	Stanisław Pomian-Srzednicki (1917–1922) Franciszek Nowodworski (1922–1924) Władysław Seyda (1924–1929) Leon Supiński (1929–1939)
PRL (1945–1990)	Wacław Barcikowski (1945–1956) Jan Wasilkowski (1956–1967) Zbigniew Resich (1967–1972) Jerzy Bafia (1972–1976) Włodzimierz Berutowicz (1976–1987) Adam Łopatka (1987–1990)
III Rzeczpospolita (od 1990)	Adam Strzembosz (1990–1998) Lech Gardocki (1998–2010) Stanisław Dąbrowski (2010–2014) Małgorzata Gersdorf (2014–2020) Małgorzata Manowska (od 2020)

Sejm II RP	Jakub Bojko (1919–1922) Andrzej Maj (1919–1922) Jędrzej Moraczewski (1919–1925) Stanisław Osiecki (1919–1922) Józef Ostachowski (1919) Stanisław Nowicki (1919) Zygmunt Seyda (1921–1925) Ludwik Gdyk (1922–1928) Aleksander Zwierzyński (1922 26 marca 1928) Juliusz Poniatowski (1922–1927) Leon Pluciński (1925–1926) Ignacy Daszyński (1925–1928) Jan Dębski (1925–1928) Zygmunt Marek (1928–1930) Jan Woźnicki (1928–1930) Wołodymyr Zahajkewycz (1928–1930) Seweryn Czetwertyński (1928–1931) Jan Dąbski (1928–1931) Michał Róg (1930–1935) Zygmunt Żuławski (1930) Jan Piłsudski (1930–1931) Karol Polakiewicz (1930–1935) Stanisław Car (1930–1935) Wacław Makowski (1931–1935) Władysław Byrka (1935–1936) Bogusław Miedziński (1935–1938) Bohdan Podoski (1935–1938) Tadeusz Schaetzel (1935–1938) Stanisław Kielak (1936–1938) Wasyl Mudry (1935–1939) Zygmunt Wenda (1938–1939) Wacław Długosz (1938–1939) Jan Henryk Jedynak (1938–1939) Leon Surzyński (1938–1939)
Sejm RP/PRL	Wacław Barcikowski (1947–1952) Stanisław Szwalbe (1947–1952) Roman Zambrowski (1947–1952) Franciszek Mazur (1952–1956) Józef Ozga-Michalski (1952–1956) Stanisław Kulczyński (1952–1956) Jerzy Jodłowski (1957–1961) Zenon Kliszko (1957–1961) Zenon Kliszko (1961–1965) Jan Wende (1961–1965) Zenon Kliszko (1965–1969) Jan Wende (1965–1969) Zenon Kliszko (1969–1971) Jan Wende (1969–1971) Andrzej Werblan (1971–1972) Halina Skibniewska (1971–1972) Andrzej Benesz (1971–1976) Halina Skibniewska (1972–1976) Andrzej Werblan (1972–1976) Halina Skibniewska (1976–1980) Piotr Stefański (1976–1980) Andrzej Werblan (1976–1980) Halina Skibniewska (1980–1985) Piotr Stefański (1980–1985) Andrzej Werblan (1980–1982) Zbigniew Gertych (1982–1985) Jerzy Ozdowski (1982–1985) Jadwiga Biedrzycka (1985–1988) Jerzy Ozdowski (1985–1989) Mieczysław Rakowski (1985–1988) Marek Wieczorek (1985–1989) Elżbieta Gacek (1988–1989) Tadeusz Porębski (1988–1989) Teresa Dobielińska-Eliszewska (1989–1991) Tadeusz Fiszbach (1989–1991) Olga Krzyżanowska (1989–1991)
Sejm III RP	Henryk Bąk (1991–1993) Andrzej Kern (1991–1993) Jacek Kurczewski (1991–1993) Dariusz Wójcik (1991–1993) Józef Zych (1991–1993) Olga Krzyżanowska (1993–1997) Aleksander Małachowski (1993–1997) Józef Zych (1993–1995) Włodzimierz Cimoszewicz (1995–1996) Marek Borowski (1996–2001) Jan Król (1997–2001) Franciszek Stefaniuk (1997–2001) Stanisław Zając (1997–2001) Andrzej Lepper (2001) Tomasz Nałęcz (2001–2005) Donald Tusk (2001–2005) Janusz Wojciechowski (2001–2004) Kazimierz Ujazdowski (2004–2005) Józef Zych (2004–2005) Jarosław Kalinowski (2005–2007) Bronisław Komorowski (2005–2007) Marek Kotlinowski (2005–2006) Andrzej Lepper (2005–2006) Wojciech Olejniczak (2005–2007) Genowefa Wiśniowska (2006–2007) Janusz Dobrosz (2006–2007) Jarosław Kalinowski (2007–2009) Stefan Niesiołowski (2007–2011) Krzysztof Putra (2007–2010) Jerzy Szmajdziński (2007–2010) Ewa Kierzkowska (2009–2011) Jerzy Wenderlich (2010–2011) Marek Kuchciński (2010–2011) Cezary Grabarczyk (2011–2014) Eugeniusz Grzeszczak (2011–2015) Marek Kuchciński (2011–2015) Wanda Nowicka (2011–2015) Jerzy Wenderlich (2011–2015) Elżbieta Radziszewska (2014–2015) Joachim Brudziński (2015–2018) Barbara Dolniak (2015–2019) Małgorzata Kidawa-Błońska (2015–2023) Ryszard Terlecki (2015–2023) Stanisław Tyszka (2015–2019) Beata Mazurek (2018–2019) Małgorzata Gosiewska (2019–2023) Włodzimierz Czarzasty (od 2019) Piotr Zgorzelski (od 2019) Krzysztof Bosak (od 2023) Dorota Niedziela (od 2023) Monika Wielichowska (od 2023)