Wodnicha brunatnobiała
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wodnicha brunatnobiała |
| Nazwa systematyczna | |
| Hygrophorus latitabundus Britzelm Bot. Zbl. 80: 118, pl. 437 (1899) | |
Wodnicha brunatnobiała (Hygrophorus latitabundus Britzelm) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowtych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Hygrophorus latitabundus f. albus Rocabruna & Tabarés 2005
- Hygrophorus latitabundus Britzelm. 1899, f. latitabundus
- Hygrophorus olivaceoalbus f. obesus Bres. 1887
- Hygrophorus olivaceoalbus var. obesus (Bres.) Rea 1922
Nazwę polską podała Barbara Gumińska w 1997 r.[3]
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica od 4 do 12 cm, półkulisty, wypukły do płasko wypukłego, u starszych okazów również nieco lejkowaty, z długo podwiniętym brzegiem, tępym płaskim garbkiem, gładki, bardzo oślizgły (często z warstwą śluzu), szarobrązowy, rdzawobrązowy, o oliwkowym odcieniu, pośrodku ciemniejszy[4].
Do trzonu szeroko przyrośnięte lub łagodnie zbiegające, grube, rzadkie, szerokie. Są białawe, o prostych ostrzach[4].
Wysokość od 5 do 10 cm, średnica od 1,5 do 4 cm, cylindryczny do wrzecionowatego, zaostrzony u dołu, pełny, zwarty. Powierzchnia bardzo oślizgła, kosmkowato-łuseczkowata, biaława, po uciśnięciu ciemnieje. Pierścień występuje tylko u bardzo młodych okazów, szybko zanika[4].
Gruby, gęsty i wodniście biały. Ma słaby zapach gorzkich migdałów, w smaku jest łagodny[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Wodnicha brunatnobiała znana jest tylko w niektórych krajach Europy[5]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. na terenie Polski podano tylko 2 jej stanowiska[3]. Od 2014 r. w Polsce jest objęta ochroną częściową grzybów[6].
Pojawia się od września do listopada pod sosnami, w nasłonecznionych miejscach, zwłaszcza na [wapieniach, w strefie podgórskiej i górskiej[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mikoryzowy[3]. Smaczny grzyb jadalny, do przyrządzania potraw do bezpośredniego spożycia lub marynowania w słodko – kwaśnej zalewie[7].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Minimalna możliwość pomylenia z podobnymi gatunkami. Charakterystycznymi cechami tego grzyba są: stosunkowo duży owocnik, bardzo oślizły kapelusz i trzon, podwinięty brzeg kapelusza i występowanie pod sosną. Nieco podobna jest wodnicha oliwkowobrązowa (Hygrophorus persoonii) i wodnicha oliwkowobiała (Hygrophorus olivaceoalbus)[4]. Można je rozróżnić reakcjami chemicznymi[8]:
- u wodnichy brunatnobiałej trzon w reakcji z KOH zmienia barwę na cytrynowożółtą, potem żółto-pomarańczową, a w końcu na brązowoczekoladową. W reakcji z NaOH trzon barwi się na ochrowożółto[8].
- u wodnichy oliwkowobiałej w reakcji z NaOH trzon barwi się na pomarańczowo-czerwono[8].
- u wodnichy oliwkowobrązowej kapelusz w reakcji z amoniakiem barwi się na zielono[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
- ↑ E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b c d A.M.I.N.T. Hygrophorus persoonii data dostępu = 2019-02-26 [online].