Joanna Bator

Joanna Bator

Joanna Bator (2023)
Imię i nazwisko	Joanna Bator-Łukasiewicz
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1968 Wałbrzych
Narodowość	polska
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski Polska Akademia Nauk
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Ważne dzieła
Piaskowa Góra (2009) Chmurdalia (2010) Japoński wachlarz (2011) Ciemno, prawie noc (2012)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Spotkania z Joanną Bator

Joanna Bator, również Joanna Bator-Łukasiewicz^[2] (ur. 2 lutego 1968 w Wałbrzychu^[3][4]) – polska pisarka, publicystka, felietonistka.

Studiowała kulturoznawstwo na Uniwersytecie Wrocławskim. Ukończyła także Szkołę Nauk Społecznych przy Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Jej doktorat w dziedzinie filozofii poświęcony był filozoficznym aspektom feministycznych teorii i dyskusji, jaką feministki prowadziły z psychoanalizą i postmodernizmem. Była to jedna z pierwszych w Polsce prac na ten temat.

W latach 1999–2008 Joanna Bator pracowała jako adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, w latach 2007–2011 wykładała również w Polsko-Japońskiej Wyższej Szkole Technik Komputerowych i kilku innych warszawskich uczelniach. W tym czasie przebywała na stypendiach w Middlesex University w Londynie, dwukrotnie w New School for Social Research w Nowym Jorku i trzykrotnie w Tokio jako stypendystka JSPS, Cannon Foundation in Europe oraz Japan Foundation. Pisała felietony i eseje w prasie polskiej i polonijnej – zawsze jako „wolny strzelec”. Jurorka międzynarodowej Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego w latach 2012–2014.

Jest znawczynią i wielbicielką japońskiej kultury. Efektem pierwszego dwuletniego pobytu Joanny Bator w Japonii była książka Japoński wachlarz (2004, 2011). W 2013 pojawił się na rynku jej zbiór esejów i felietonów Rekin z Parku Yoyogi. W jej powieściach jest również wiele odniesień i inspiracji związanych z japońską kulturą. W sumie spędziła w Japonii cztery lata.

Od 2011 Joanna Bator nie jest związana z żadną instytucją naukową i poświęca się głównie pisaniu. Pierwsza powieść, Piaskowa Góra (2009), przyniosła jej sukces w Polsce i za granicą, który ugruntowała następna – Chmurdalia (2010). Jej kolejna powieść Ciemno, prawie noc ukazała się w 2012 i została nagrodzona Nagrodą Literacką „Nike”. Następnie Bator opublikowała kolejny esej intymny pt. Wyspa Łza w 2014 i powieść Rok Królika w 2015. Jesienią 2017 ukazała się jej pierwsza japońska powieść pt. Purezento.

W 2012 Joanna Bator skrytykowała Wikipedię w „Gazecie Wyborczej”, kiedy nie pozwolono jej poprawić daty swoich urodzin w Wikipedii, błędnie podanej w innych źródłach^[5]. Powodem było niepowołanie się przez autorkę na weryfikowalne źródła zewnętrzne. Dariusz Jemielniak, analizując ten incydent zauważa, że stanowi on przykład niezrozumienia zasad Wikipedii przez społeczeństwo^[6]. Była to pierwsza w Polsce tak głośna krytyka nowych mediów przez twórców literatury, która doprowadziła do dyskusji w licznych mediach^[7][8].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Powieści Joanny Bator.

Felietonistka „Gazety Wyborczej” i „Pani”; publikowała w: „Bluszczu”, „Czasie Kultury”, „Kulturze i Społeczeństwie”, „Twórczości”, „Tygodniku Powszechnym”. Autorka prac naukowych, esejów, powieści i opowiadań.

• 2001 – Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza, Gdańsk, Słowo/obraz terytoria
• 2002 – Kobieta, powieść, Warszawa, Twój Styl
• 2004 – Japoński wachlarz, Warszawa, Twój Styl
• 2009 – Piaskowa Góra, Warszawa, wydawnictwo W.A.B. (powieść nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” oraz Nagrody Literackiej Gdynia^[9], niemiecki przekład znalazł się w finale międzynarodowej nagrody literackiej przyznawanej przez Haus der Kulturen der Welt oraz fundację Elementarteilchen – German International Literary Award)
• 2010 – Chmurdalia, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B. (powieść w finale Nagrody Literackiej „Nike”)
• 2011 – Japoński wachlarz. Powroty, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B.
• 2012 – Ciemno, prawie noc, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B. (za tę powieść autorka otrzymała Nagrodę Literacką „Nike” w 2013)^[10].
• 2014 – Rekin z parku Yoyogi, Warszawa, Wydawnictwo W.A.B.
• 2015 – Wyspa Łza, Kraków, Wydawnictwo Znak
• 2016 – Rok królika, Kraków; Wydawnictwo Znak
• 2017 – Purezento, Kraków; Wydawnictwo Znak
• 2020 – Gorzko, gorzko, Kraków; Wydawnictwo Znak
• 2022 – Ucieczka niedźwiedzicy, Kraków; Wydawnictwo Znak

Książki redagowane:

• 2007 – Ucieleśnienia. Język, praktyka, reprezentacja (z A. Wieczorkiewicz), Warszawa, IFIS
• 2008 – Ucieleśnienia II. Płeć między ciałem i tekstem (z A. Wieczorkiewicz), Warszawa, IFIS

Za Japoński wachlarz (2004, 2011) uhonorowana została Nagrodą Wydawców i Nagrodą im. Beaty Pawlak w 2005^[11]. Jej Piaskowa Góra była nominowana do Nagrody Literackiej „Nike” 2010^[12] oraz Nagrody Literackiej Gdynia a niemiecki przekład znalazł się w finale Niemieckiej Międzynarodowej Nagrody Literackiej. Finał Nagrody Literackiej „Nike” 2011 za Chmurdalia^[13]. Laureatka Nagrody Literackiej „Nike” (2013) za powieść Ciemno, prawie noc^[14]. W 2015 została odznaczona Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[15]. W 2018 wraz z tłumaczką Esther Kinsky otrzymała Nagrodę Literacką im. Hermanna Hessego (Calwer Hermann-Hesse-Preis(inne języki))^[16]. W 2024 została laureatką Austriackiej Nagrody Państwowej dla twórców literatury europejskiej^[17].

Jurorka międzynarodowej Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego.

• Strona Joanny Bator w Wydawnictwie Grupa Wydawnicza Foksal
• Profil w Książki onet.pl. ksiazki.onet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Profil w Książkach wp.pl