Dwuskrzydla

Dwuskrzydla
	; Dipterocarpus zeylanicus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	dwuskrzydlowate
Rodzaj	dwuskrzydla
	Nazwa systematyczna
	Dipterocarpus C. F. Gaertner; Suppl. Carp. 50. 24-26 Jun 1805
	Typ nomenklatoryczny
	D. costatus C. F. Gaertner
Synonimy
	Duvaliella F. Heim; Mocanera Blanco;
	Duvaliella F. Heim; Mocanera Blanco;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dwuskrzydla^[5], dipterokarpus, dwuskrzydłowiec, dwuskrzydlec^[6] (Dipterocarpus) – rodzaj roślin z rodziny dwuskrzydłowatych (Dipterocarpaceae Blume). Obejmuje co najmniej 66 gatunków^[7]. Występują one w południowo-wschodniej Azji na obszarze między Indiami, Chinami, Filipinami i zachodnią Indonezją^[8]. Są to drzewa stanowiące istotne źródło drewna egzotycznego dla międzynarodowego rynku drzewnego. Z powodu nadmiernej eksploatacji i niszczenia siedlisk wiele gatunków dramatycznie zmniejsza swoje zasoby i staje się zagrożona. Poza drewnem wiele gatunków jest istotnym źródłem także innych produktów takich jak żywice (damara), kamfora, olejki eteryczne^[9].

Morfologia

Pokrój: Okazałe, wysokie drzewa, często z wydatnymi korzeniami szkarpowymi. Kora łuszcząca się płatkami, szarobrązowa do pomarańczowej^[8].
Liście: U nasady z okazałymi przylistkami. Liście skórzaste, całobrzegie lub falisto wcinane^[8].
Kwiaty: Okazałe, słodko pachnące, skupione po 3–9 w grona. Kielich urnowaty lub kubeczkowaty, z nierównymi działkami. Płatki korony białe, czasem z czerwonym paskiem, omszone. Pręciki z równowąskimi, żółtymi pylnikami. Zalążnia omszona, wąsko jajowata, z cienką szyjką słupka, na końcu z płytko podzielonym znamieniem^[8].
Owoce: Orzechopodobne, zamknięte w trwałym kielichu, którego dwie, powiększone, proste działki działają jako aparat lotny^[8].

Systematyka

Wykaz gatunków^[7]

Dipterocarpus acutangulus Vesque
Dipterocarpus alatus Roxb. ex G.Don
Dipterocarpus applanatus Slooten
Dipterocarpus baudii Korth.
Dipterocarpus borneensis Slooten
Dipterocarpus bourdillonii Brandis
Dipterocarpus caudatus Foxw.
Dipterocarpus caudiferus Merr.
Dipterocarpus chartaceus Symington
Dipterocarpus cinereus Slooten
Dipterocarpus concavus Foxw.
Dipterocarpus condorensis Pierre
Dipterocarpus confertus Slooten
Dipterocarpus conformis Slooten
Dipterocarpus coriaceus Slooten
Dipterocarpus cornutus Dyer
Dipterocarpus costatus C.F.Gaertn.
Dipterocarpus costulatus Slooten
Dipterocarpus crinitus Dyer
Dipterocarpus cuspidatus P.S.Ashton
Dipterocarpus dyeri Pierre ex Laness.
Dipterocarpus elongatus Korth.
Dipterocarpus eurhynchus Miq.
Dipterocarpus fagineus Vesque
Dipterocarpus fusiformis P.S.Ashton
Dipterocarpus geniculatus Vesque
Dipterocarpus glabrigemmatus P.S.Ashton
Dipterocarpus glandulosus Thwaites
Dipterocarpus globosus Vesque
Dipterocarpus gracilis Blume
Dipterocarpus grandiflorus (Blanco) Blanco
Dipterocarpus hasseltii Blume
Dipterocarpus hispidus Thwaites

Dipterocarpus humeratus Slooten
Dipterocarpus indicus Bedd.
Dipterocarpus insignis Thwaites
Dipterocarpus intricatus Dyer
Dipterocarpus kerrii King
Dipterocarpus kunstleri King
Dipterocarpus lamellatus Hook.f.
Dipterocarpus littoralis Blume
Dipterocarpus lowii Hook.f.
Dipterocarpus megacarpus Madani
Dipterocarpus mundus Slooten
Dipterocarpus nudus Vesque
Dipterocarpus oblongifolius Blume
Dipterocarpus obtusifolius Teijsm. ex Miq.
Dipterocarpus ochraceus Meijer
Dipterocarpus orbicularis Foxw.
Dipterocarpus pachyphyllus Meijer
Dipterocarpus palembanicus Slooten
Dipterocarpus perakensis P.S.Ashton
Dipterocarpus retusus Blume
Dipterocarpus rigidus Ridl.
Dipterocarpus rotundifolius Foxw.
Dipterocarpus sarawakensis Slooten
Dipterocarpus scaber Buch.-Ham.
Dipterocarpus semivestitus Slooten
Dipterocarpus stellatus Vesque
Dipterocarpus sublamellatus Foxw.
Dipterocarpus tempehes Slooten
Dipterocarpus tuberculatus Roxb.
Dipterocarpus turbinatus C.F.Gaertn
Dipterocarpus validus Blume
Dipterocarpus verrucosus Foxw. ex Slooten
Dipterocarpus zeylanicus Thwaites

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-28] (ang.).
↑ ^a ^b Dipterocarpus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-02-28].
↑ Genus: Dipterocarpus C. F. Gaertn.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-28].
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 830. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Encyklopedia Powszechna, tom 7. PWN, 2009.
↑ ^a ^b Dipterocarpus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-28].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dipterocarpus C. F. Gaertner. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-28].
↑ Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 130-131. ISBN 1-55407-206-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-28] (ang.).

[ing-3] Dipterocarpus. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-02-28].

[grin-4] Genus: Dipterocarpus C. F. Gaertn.. [w:] U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-28].

[slownik-5] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 830. ISBN 83-214-1305-6.

[6] Encyklopedia Powszechna, tom 7. PWN, 2009.

[tpl-7] Dipterocarpus. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-28].

[china-8] Dipterocarpus C. F. Gaertner. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-28].

[heywood-9] Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 130-131. ISBN 1-55407-206-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]