Śluza Szczytniki
51°06′23″N 17°03′53″E/51,106389 17,064722
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Droga wodna | |
| Lokalizacja |
0,25 km |
| Dane techniczne | |
| Długość |
55,0 m |
| Szerokość |
9,6 m |
| Różnica poziomów |
2,05 m |
| Wrota |
wsporne, stalowe |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
| 51°06′23″N 17°03′53″E/51,106389 17,064722
| |
Śluza Szczytniki – komorowa śluza wodna, zlokalizowana na rzece Odra, w 250,25 km biegu rzeki, w 0+250 km kanału Przekop Szczytnicki[1][2]. Śluza położona jest we Wrocławiu, pomiędzy Wyspą Szczytnicką a osiedlem Plac Grunwaldzki.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Śluza została wybudowana w ramach inwestycji z zakresu hydrotechniki prowadzonej we Wrocławiu, w ramach przebudowy drogi wodnej na rzece Odra prowadzącej do i przez miasto, ale z pominięciem centrum miasta i Śródmiejskiego Węzła Wodnego. Inwestycja ta była przeprowadzona w latach 1892–1897 i polegała na budowie nowego szlaku żeglugowego, głównie pod kątem możliwości przewozu drogą wodną materiałów masowych[3][4], szczególności węgla z Górnego Śląska. W tym celu, częściowo istniejącym wcześniej korytem, służącym do odprowadzenia wód wezbraniowych i powodziowych[a], a częściowo nowym Kanałem Miejskim przeprowadzono nową drogę wodną[1][4][5].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Śluza Szczytniki stanowi jeden z elementów stopnia wodnego, w odniesieniu do którego stosuje się nazwę – Stopień Wodny Szczytniki[3]. Ze względu na niewielkie wymiary tej śluzy i innych na Wrocławskim Szlaku Miejskim (Śluza Opatowice, Śluza Miejska), ta droga wodna nie ma większego znaczenia transportowego, towarowego. Obecnie jednak następuje aktywizacja turystyki i rekreacji wodnej także w obszarze otwartego dla żeglugi Śródmiejskiego Węzła Wodnego[1][3][6].
Wymiary śluzy są następujące: długość – 55,0; szerokość – 9,6; piętrzenie wynosi 2,05 m[b][1][5]. Zamknięcia komory śluzy, dolne i górne, to wrota wsporne, stalowe. Do napełniania i opróżniania komory śluzy zastosowano kanały obiegowe.
Odległości na drogach wodnych prowadzących przez śluzę są następujące[1]:
- w dół rzeki[c], do następnej śluzy na Wrocławskim Szlaku Miejskim – Śluzy Miejskiej, wynosi 5,7 km,
- w górę rzeki[d], do poprzedniej na szlaku Śluzy Opatowice wynosi 5,6 km[1]
- w dół rzeki[e], do śluzy na Szlaku Śródmiejskim – Śluzy Piaskowej[f], wynosi 3,85 km.
Prawy brzeg stanowi Wyspa Szczytnicka[g], natomiast lewy brzeg to teren osiedla Plac Grunwaldzki[h]. Poziom wody dolnej kształtuje Stopień Wodny Psie Pole. Natomiast poziom wody górnej kształtowany jest przez Śródmiejski Węzeł Wodny Górny, oraz Jaz Szczytniki. Awanport górny śluzy pełni między innymi funkcję basenu Jacht Klubu AZS[i][5][7]. Cumuje tutaj również holownik parowy Nadbór, Fundacji Otwartego Muzeum Techniki – Otwarte Muzeum Odry[5][8][9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Wrocławski Węzeł Wodny
- Odrzańska Droga Wodna
- Drogi wodne we Wrocławiu
- Stopnie wodne we Wrocławiu
- Śluzy wodne we Wrocławiu
- Pierwsza kanalizacja Odry we Wrocławiu
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Poprzez przekopy wykonane w XVI wieku.
- ↑ Inne dane podają autorzy Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu, mianowicie: komora o długości 48m; oraz autorzy prezentacji o Wrocławskim Węźle Wodnym: spad 1,59 m.
- ↑ Od strony głowy dolnej śluzy.
- ↑ Od strony głowy górnej śluzy, w kierunku wschodnim.
- ↑ Od strony głowy górnej śluzy, w kierunku zachodnim.
- ↑ Ruch w dół rzeki, od Śluzy Szczytniki i Śluzy Opatowice prowadzi przez Upust powodziowy Klary, przez Śluzę Piaskową ruch statków dopuszczalny jest w górę rzeki, w kierunku Śluzy Szczytniki i Śluzy Opatowice.
- ↑ Na południe od śluzy; za wyspą przepływa główny nurt Odry, a na Wschód od wyspy przepływa nurt Starej Odry, na którym zbudowany został drugi element tego stopnia wodnego – Jaz Szczytniki.
- ↑ Na południe od śluzy; tu przebiega ulica Wybrzeże Wyspiańskiego.
- ↑ Adres: Wrocław, Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego 40.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.s. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.s. Krzysztof Wos, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wisnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher, Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007–2013. bip.transport.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]., AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, Zakład Żeglugi Śródlądowej i Gospodarki Wodnej, SZCZECIN 2006 (dostęp 2009-12-08).
- ↑ Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu: WOJEWÓDZTWO DOLNOŚLĄSKIE – Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu. wbu.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-22)]. (dostęp 2009-12-11).
- ↑ a b c wrosystem.um.wroc.pl: Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, Wrocław 2007, Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-11).
- ↑ a b www.wroclaw.pl – Budowle hydrotechniczne Wrocławskiego Węzła Wodnego (dostęp 2009-12-11).
- ↑ a b c d Wrocławski Węzeł Wodny – Historia. 2wrzdh.ins.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-07)]. (dostęp 2009-11-12).
- ↑ Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – Komunikat ... w sprawie udostępnienia szlaków wodnych Śródmiejskiego Węzła Wodnego Wrocławia dla ruchu Ŝeglugowego jednostek turystycznych i sportowych (dostęp 2009-12-10).
- ↑ Strona Jacht Klubu AZS Wrocław. jkazs.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-29)]. (dostęp 2009-12-11).
- ↑ Holownik Parowy Nadbór na stronie Fundacji Otwartego Muzeum Techniki (dostęp 2009-12-11).
- ↑ HP Nadbór na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-11).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Śluza Szczytniki w Wikimapii (dostęp 2009-12-11)
- Śluza Szczytniki na stronie Wratislaviae Amici (dostęp 2009-12-11)
