Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Wikipèdia

Portal:Bearn

Portau de Bearn

Circ de Lescun
Bearn o Biarn qu'ei un país occitan situat au pè deus Pirenèus. Ligat successivament a Aragon puish a Gasconha, que vadó, enter los regnats de Gaston Fèbus e deu Noste Enric, país sobiran puish cap deu Reiaume de Navarra (dab pas sonque la Baisha Navarra après 1512). Bearn qu'ei tanben ua província istorica francesa integrada a França en 1620 ; abans aquesta data, l'occitan de Bearn (lo bearnés) que ho la sola lenga administrativa deu Reiaume de Navarra e que partatgè aqueste estatut dab lo francés dinc a la Revolucion.
Castèth de Montcada, Ortès, residéncia de Gaston Febus

Uei lo dia, la soa capitala qu'ei Pau (las autas capitalas istoricas que hon, successivament Morlans puish Ortès).

Lo gentilici qu'ei bearnés -esa o biarnés -esa.

Bearn que forma, dab la Baisha Navarra, Labord e Sola (compausant lo País Basc francés) e un tròç de Gasconha deu Baish Ador, lo departament deus Pirenèus Atlantics (64), que n'ocupa los 3/5 deu territòri.

Lutz sus...

Sarrança qu'ei ua vila bearnesa de la Vath d'Aspa e lòc famós de romiatge vodat a la Verge. Qu'ei tanben lo lòc on e's'escad la narracion de l'Eptameron de Margarida de Navarra puishque los personatges que son embarrats a Sarrança per'mor de la creishuda de las aigas e que's hican, per passar los temps, a contà's las istoèras amassadas dens l'òbra .



Cultura e tradicions

Lengas

Bearnés - Francés - Occitan - Gascon
Obelisc de Desporrins, Acós

Escrivan

Gaston Fèbus - Jacòb de Gassion - Arnaut de Saleta - Joan Enric de Fondevila - Ciprian Desporrins - Xavièr Navarròt - Alèxi Peiret - Vastin Lespin - Simin Palai - Sèrgi Javaloyès - Marilís Orionaa -Julien de Casabona - Jan Hustaish - Joan Gastellú-Sabalòt - Rogèr Lapassada - Albèrt Peirotet - Eric Gonzales
Fronton de Pardias

Musica

Instrument : Tamborin de còrdas
Marcèu Amont - Arnapi - Daniel Balavoine - Bertrand Cantat - Nathalie Cardone- Nadau - Pèir de Jeliòt - Estar - Balaguèra - Parpalhon - Los Pagalhós - Ardalh - Los Seuvetons - Lo Cèu de Pau - Èr Navèth - Los de Laruns - Marilís Orionaa - Joan Francés Tisnèr - Verd e Blu - Los de L'Ouzom

Canta bearnesa

Aqueras montanhas - Bèth cèu de Pau - Rossinholet qui canta - Quant vòs ganhar pastoreta charmanta - Dus pastors a l'ombreta - Lo primtemps qu'ei arribat

Actor comic

Television Tania Young

Noste Enric, Castèth de Pau

Cinèma

Monument

Hortalessa deu Portalet - Castèth de Pau - Castèth de Bètlòc - Castèth de Montanèr - Castèth de Morlana - Castèth d'Aas - Catedrau d'Auloron - Catedrau de Lescar - Santuari de Bètharram - Glèisa de Monenh - Glèisa de Luc - Catedrau d'Auloron - Catedrau de Lescar - Pont d'Ortès - Pont de la legenda a Sauvatèrra - Obelisc de Desporrins - Ostau de Bernadòta

Gastronomia Garbura - Juranson (vin) - Aussau-Irati - Bearn (vin) - Arroset de Bearn - Hitge gras - Meravilhas de carnavau - Confit de guit

Tamborin de còrdas e Flabta de tres horats

Construccion

Ostau bearnés

Eveniment

Hestiv'Òc

Vestit

Berret

Jòcs

Quilhas de nau
autra accion
{{{editar}}}








Politica

Movement politic occitan

Anaram Au Patac - Hartèra

Personalitat politica

Francés Vairon - Andriu Labarrèra - Alan Lamassoure - Joan Lassala - Joan Jacme Lassèrra - Joan Saint-Josse - David Habib
autra accion
{{{editar}}}


v · m
Vilas istoricas màgers de Bearn
Acós • Areta • Arsac • Artés • Arudi • Auloron • Bètharram • Bètlòc • Gant • Garlin • Lac • Laruntz • La Seuva • Lenveja • Lescar • Luc
Morencs • Morlana • Morlans • Monenh • Montanèr • Nai • Navarrencs • Ortès • Pau • Pontac • Salias • Sauvatèrra • Sarrança • Tèsa
v · m
Regions culturalas e istoricas d'Occitània
(regions d'Occitània actuala en nauta, regions d'Occitània anciana en bassa)
Auvèrnhe • Bearn • Borbonés • Daufinat • Gasconha inclusent la Val d'Aran • Guiana inclusent Agenés, Carcin, Peiregòrd e Roergue • Lemosin inclusent la Marcha • Lengadòc inclusent lo País de Fois e Fenolhedés • Mónegue • País Niçard • Provença inclusent lo Comtat Venaicin • Valadas Occitanas • Velai (istoricament en Lengadòc) • Vivarés (istoricament en Lengadòc)

Enclava de La Gàrdia

Aguiaina inclusent Aunís, Engolmés, Peitau e Sentonge • Mauriana • Berric • País Gavai (partejat entre Aguiaina, Gasconha e Guiana)
Enclavas dins Aragon • Navarra
Per las autras regions pobladas istoricament per d'occitans, veire Diaspòra occitana.
v · m
Regions culturalas e istoricas de França
Alsàcia • Anjau • Armanhac • Artés • Auvèrnhe • Aunís • Engolmés • Bearn • Berric • Bigòrra • Borbonés • Borgonha • Bressa • Carcin • Champanha • Comtat de Fois • Comtat de Niça • Comtat Venaicin • Corsega • Daufinat • Bretanha • Flandra • Franc Comtat • Gasconha • Guiana • Illa de França • Lemosin • Lengadòc • Lorena • Lionés • Maine • Marcha • Nivernés • Normandia • Peiregòrd • Picardia • Orleanés • Peitau • Provença • Roergue • Rosselhon • Santonge • Savòia • Torena


Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/w/index.php?title=Portal:Bearn&oldid=1644919 »