Оверњ

Оверњ
Знаме Амблем
Земја	Франција
Префектура	Клермон Феран
Департмани	4 Алје Кантал Горна Лоара Пиј де Дом
Управа
• Претседател	Рене Сушон (PS - Социјалистичка партија)
Површина
• Вкупна	26.013 км2 (10,044 ми2)
Население (2008-01-01)
• Вкупно	1.341.000
• Густина	52/км2 (130/ми2)
Час. појас	CET (UTC+1)
• Лето (ЛСВ)	CEST (UTC+2)
БДП (2006)[1]	Грешка во Lua: во земјата
Вкупно	&1000000000000003200000032 млј €
По жител	&1000000000000002380000023,800 €
NUTS	FR7
Мреж. место	auvergne.org

Оверњ (француски: Auvergne; окситански: Auvèrnhe / Auvèrnha) — регион во Франција. Се состои од 4 департмани: Алје, Пиј де Дом, Кантал and Горна Лоара.

Денешниот административен регион Оверњ е поголем од историската покраина Оверњ, и опфаќа покраини и области кои историски не припаѓале на Оверњ.

Оверњ своето име го должи на галскиот народ Арвени, моќна конфедерација која ги регрупира Габалите, Велавите, Кадурките чие влијание се протегало во Лангдок и Аквитанија. Версингеторикс ја презел титулата крал во 52 п.н.е. Неговиот татко, Келтилос, бил избран на таа функција пред него и бил убиен затоа што сакал истата да ја направи наследна. Версингеторикс успеал во текот на зимата (-53/-52 п.н.е.) да создаде сојуз на сите келтски племиња, добивајќи "заложници" (синови и ќерки на кралеви) од секое племе, како гаранција на нивната верност и сојузништво. Арвените биле едно од најмоќните и најбогатите племиња на античка Галија бидејќи територијата на која живееле била богата со пасишта, шуми, рудници со злато, сребро и други скапоцени метали (експлоатирани уште во 400 година п.н.е.). Тие биле вешти занаетчии, особено во изработката на бакар ^[2], како и керамика (ателјеата во Лезу) имале свои ковани монети и вршеле трговска размена со соседните племиња. Едно од позначајните историски места на Оверњ е она каде се одиграла Битката кај Герговија, на околу 12 километри од Клермон Феран, каде во 52 година п.н.е. Версингеторикс го победил Јулиј Цезар. Римјаните победиле во Алезија (Ализ-Сент-Рен) во Бургундија што довело до заробување на Версингеторикс и создавање на градот Августо Неметум (претходникот на Клермон Феран), веројатно на еден од постоечките арвенски археолошки наоѓалишта. Во 5 век, Сидониј Аполинер, арвенски благородник и првиот владика на Клермон, сведочи за Оверњ на крајот на античкиот период.

Во 7 век, областа Оверњ била освоена од Каролинзите и некое време била интегрирана во кралството на Аквитанија, освен грофовијата Оријак која му била доделена на таткото на Гералд Оријачки. Грофовите на Оверњ, - Гилхемидите - полека ја стекнувале својата автономија. Во 10 век, Оверњ бил предмет на соперништво меѓу грофовите на Поатје и оние на Тулуза. Кралот Филип Август поголемиот дел на грофовството го споил со кралството: административен центар на кралската територија во Оверњ бил Риом. Оверњ потоа бил даден во апанажа на Алфонс од Поатје, потоа, во 1360, како војводство на Жан I од Бери, кој го откупил и Карладес и чија ќерка се омажила за бурбонски војвода кој станал војвода на Оверњ. Бурбонските војводи со брак стекнувале наследство и власт врз Оверњ. Сите нивни господарства најпосле биле конфискувани од страна на кралот Франсоа I од Франција (1527).

Еден век после Стогодишната војна, Оверњ западнал во верски војни. Калвинистите напаѓале замоци или католички градови кои потоа ги предавале во замена за откупнина. Во тој период целосно била уништена опатијата во Оријак. Кралицата на Франција Катерина де Медичи, грофовството го наследила од својата мајка, со што се овозможило дел од него да се интегрира во кралството на Франција. Во 1665, Луј XIV привремено воспоставил во Клермон и во Пиј вонреден кривичен суд, Големите денови на Оверњ, за да го оствари правото на големиот број лица жртви на насилство на одредени функционери или членови на аристократијата на Оверњ. Во 1790 г. е укината историската покраина како административна единица. Во тек на Втората светска војна, Виши станал седиште на француската држава.

Во регионот околу Клермон Феран, највисоката планина е висока 1.885 м. Од север кон југ, со мало извишување околу висорамнината Милваш (978 м) релјефот станува порамен и покаменит. 25 % од Оверњ се шуми, 45 % се пасишта и ливади, 20% е обработливо земјиште а 10% е урбано земјиште.

Главен град на Оверњ е Клермон Феран, чие урбано подрачје, со повеќе од 400 000 жители, собира речиси третина од населението на регионот. Идејата за соединување на регионите Оверњ и Лимузен била лансирана од страна на Валери Жискар Дестен пред регионалните избори во 2004 потоа од Жан-Пјер Рафарен. Овој предлог сепак не наишол на одобрување во Лимузен, Лимож и Брив-ла-Гејард кои повеќе се ориентирани кон југозапад и атлантската страна.^[3] et l'est^[4]

Средната годишна температура изнесува 12 °C, и регионот има 510-1.020 мм врнежи годишно.

Оверњ е еден од помалку населените региони во Европа, односно Франција. Департманот Кантал речиси целосно би останал без население да не бил градот Оријак. Поголеми заедници во регионот се Клермон Феран, Монлисон, Оријак и Виши.

Има два автохтони јазици во регионот:

• Окситански јазик во неговата оверњска варијанта, се зборува во речиси цел регион, исто како и неговите варијанти виваро-алпски дијалект накај Исинжо, и карладезиски дијалект или оријачки) на југозапад од Кантал.
• Француски јазик или оилски во дијалектен облик се зборува во северниот дел на Бурбоне (Алје).

Оските на автопатите север-југ A71 и A75 Париз-Монпелије-Шпанија и исток-запад A89 Бордо-Лион-Женева, се вкрстуваат во Клермон Феран. Тие овозможуваат поврзување на сите поголеми национални метрополи. Од регионалната престолнина до Средоземното Море, по отворањето на вијадукот Мијо во 2004, се стигнува за само 2h15.

Со подобрување на железничката линија Париз-Клермон Феран со електрификацијата во 1990 и пуштањето на « Теоз » од септември 2003 со брзите возови во директна линија Париз-Клермон Феран без застанување се стигнува за 2h59 а останатите возови (со 4 застанувања) се патува 3h25.

Аеродром Клермон Феран Оверњ, наменет за национални летови, во 2003 надминал бројка од милион патници годишно.

Оверњ е релативно развиен индустриски регион бидејќи 22 % (110 000 вработувања) наспроти 18 % на национално ниво, од вработените работат во стопанските гранки.

Главната оверњска индустрија е секторот за производство на пневматици, претставен од страна на Мишелин, светски водач на оваа индустрија, чие главно седиште се наоѓа во Клермон Феран, и Данлоп, кој се наоѓа во Монлисон.

Други помали индустрии се во доменот на металургијата, механиката како и агропрехрамбената индустрија. Оверњ исто така е и истражувачки центар во Франција со повеќе од 8.000 научници, во доменот на хемијата, пневматиците, челикот, медицинските науки, земјоделието, биотехнологијата и сл.

Со 41.000 вработени, земјоделството претставува 8,5 % од регионалните вработувања, половина од просекот на национално ниво.

Во планинскиот дел, Оверњ е регион каде е развиено сточарството, ориентиран кон производство на млеко и на месо. Тој е значаен регион во производството на сирење и со своите 50.000 тони, произведува четвртина од севкупното француско производство на сирење ( AOP).

Во регионот се развива еколошкиот туризам а посебно во рамки на паркот на вулканите во Оверњ, отворен во февруари 2002, кој е забавен парк посветен на вулканизмот и воедно туристичка атракција со 300.000 посетители годишно. Во регионот има неколку ски центри за алпско скијање меѓу кои позначајни се Супер Лиоран, Супер-Бес и Мон-Дор.

Секоја година во регионот се регистрирани околу 10 до 11 милиони ноќевања во рамки на хотелското сместување но брои исто толку посети и надвор од услужните објекти за туристичко сместување (вили, куќи и сл.). Според Регионалната опсерваторија за туризам (SPOT Auvergne) оваа туристичка клиентела годишно носи приход од 1,2 до 1,4 милијарди евра во регионалната економија.

Оверњ изобилува со извори богати со минерални соли, од кои повеќето се комерцијализирани. Најпозната е онаа во Волвик. Виши, под Наполеон III од средината на 19 век бил прогласен за « Кралица на бањите ». Бањата Ла Бурбул во Пиј де Дом, создадена во 1875 после откривањето на термалните води, бил важен туристички центар, особено околу 1900, кога тука на лекување доаѓале годишно до 10.000 . Денес таа е поретко посетена.

• Оријак
• Шамалје
• Клермон Феран
• Курнон-Доверњ
• Исоар
• Монлисон
• Мулен
• Риом
• Виши

• Jacques Girard, Femmes et hommes célèbres ou remarquables de l'Auvergne, du Bourbonnais et du Velay : dictionnaire biographique et historique, Olliergues, les Éditions de la Montmarie, réédition 2005. 988 p.-[40] p. de pl., Предлошка:Unité. ISBN 2-915841-03-9.
• Jean-Pierre Leclerc, L'Auvergne des douze : Blaise Pascal, Chamfort, Jules Vallès, Pierre Teilhard de Chardin, Valery Larbaud, Jules Romains, Henri Pourrat, Georges Bataille, Alexandre Vialatte, Jean Anglade, Robert Sabatier, Georges Conchon., 297 p., Trois Arches, Chatou, 1993, ISBN 978-2-904991-62-2
• Daniel Martin (dir.), L'identité de l'Auvergne (Auvergne, Bourbonnais, Velay). Mythe ou réalité historique, Nonette, Éditions Créer, 2002.
• Alexandre Vialatte, L'Auvergne absolue,

• Список на замоци во Оверњ
• Список на грофови во Оверњ

• Официјална страна на регионот Оверњ Архивирано на 20 октомври 2012 г.
• Регионален портал на INSEE
• Voir Архивирано на 28 април 2014 г. - Тематско досие на INSEE, социјални и демографски статистики
• http://dmoz.org/World/Fran%c3%a7ais/R%c3%a9gional/Europe/France/R%c3%a9gions/Auvergne на Curlie (англиски)