ا

بنێرە هەروها: ئا، Α، -ا، ا-،ئوو -ا-

ناڤزمانی

سەمبۆل

ا

(مەترۆلۆژی) سەمبۆلا ارێ: 1ئا = 100 م².

کورمانجی

بلێڤکرن

Iپئا(کلید): /ʌː/، [ʌ̟ː]
(قۆسەر) Iپئا(کلید): [ʌ̟̞ː]
دەنگ (قۆسەر)
دەنگ (وان)

تیپ

ا (گرەک ئا)

یەکەم تیپائوو یەکەم دەنگدێرا الفابەیا کوردی یەئوو نیشانا دەنگەک درێژئە .

بئا لفابەیێن دن

کوردی-ەرەبی: ا‎، ئا‎ (ا)
کوردی-کریلی: ا

بدە بەر

ا-، -ا، -ا-

تێکلدار

تیپێنئا لفابەیێن کوردی

تیپێن گر (گرەک): ئا ب ج چ د ئە ئێ ف گ ح I ئی ژ ک ل م ن ئۆ پ ق ر س ش ت ئو ئوو ڤ و خ ی ز – Ḧ Ẍ '
تیپێن هوور (هوورەک): ا ب ج چ د ە ێ ف گ ه ی ژ ک ل م ن ۆ پ ق ر س ش ت و وو ڤ و خ ی ز – ḧ ẍ '
- تیپێن دەنگدێر: ا ە ێ ی ۆ و وو
- تیپێن بێدەنگ: ب ج چ د ف گ ه ژ ک ل م ن پ ق ر س ش ت ڤ و خ ی ز
تیپێن کرماشانی: گرەک: Ł Ň Ř Ü هوورەک: ł (لل، ڵ‎) ň (نگ) ř (رر، ڕ‎) ü (ۊ‎)
تپێن سۆرانی: ا‎ ب‎ پ‎ ت‎ ج‎ چ‎ ح‎ خ‎ د‎ ر‎ ڕ‎ ز‎ ژ‎ س‎ ش‎ ع‎ غ‎ ف‎ ڤ‎ ق‎ ک‎ گ‎ ل‎ ڵ‎ م‎ ن‎ ‎ھ‎ ە‎ و‎ ۆ‎ ی‎ ێ‎ حەژمار: ٠‎ ١‎ ٢‎ ٣‎ ٤‎ ٥‎ ٦‎ ٧‎ ٨‎ ٩‎

بانەشان

ا

اخ!، ۆخ!، ۆف!، ۆی!، وەی!، هەیها! وەیلا!
ئا چ هەوایەک خوەشئە ! ― ئاخ چ رۆژەک خوەشئە !

ئا چ زالمئە ! ― وەی چەند زۆردارئە !

ئەتیمۆلۆژی

ئەتیمۆلۆژیا ڤێ پەیڤێ نەهاتیە نڤیسین.ئە گەر تو ب راستی بزانی، کەرەم بکە بشکۆکا "بگوهێرە" یا د سەر ڤان گۆتنان رە بتکینەئوو ئە تیمۆلۆژیا ڤێ پەیڤێ بنڤیسە. چاڤکانیێن کو تەئە وئە تیمۆلۆژی ژێ گرتیە ژی بنڤیسە.

وەرگەر

ئالمانی: اه! → دە، ۆه! → دە

مانە

ا (جورەیێ پەیڤێ؟)

ە، ەرێ، بەلێ، بەرسڤائە رێنی
'چ؟' ’(من نەبهیست کا) تە چ گۆت؟'
ل شوونا پەیڤێن یەکژمار یێن زایەندمێ یێن دیار.
ئا من سۆرئە . ― سێڤا من سۆرئە .
ل شوونا ناڤدێرێن زایەندمێ داکو ناڤدێر نەیێ دوبارەکرن.
رۆژ ا وانئە . ― رۆژ رۆژا وانئە .
دکەڤە ناڤبەرا دو دیارکەران یێن کو ل دوو پەیڤەک یەکژمار یا زایەندمێ تێن.
پرتووکا سۆر ا لئە ردێ.
ل شوونا "ەو تشتا (کو)".
ئا کو وی گۆت، مە ژ مێژ ڤە دزانی. ― ئەو تشت، یا کو وی گۆت، مە ژ مێژ ڤە دزانی.
ژ چەند کەسان یان تشتان یەکە دیار یا زایەندمێ.
دو کەچ بوون. ئا بەژندرێژ پرچرەش بوو. ― دو کەچ بوون. کەچا بەژندرێژ پرچرەش بوو.

سێ کەس بوون: یەک شابانوو، یەک دۆتمیرئوو یەک ژی خدام. ناڤێ ا خدام خەجێ بوو. ― ناڤێ خدامێ خەجێ بوو.
ب گۆتنا، ل گۆر گۆتنا، ب شیرەتا، ل گۆر شیرەتا، ل گۆر پێشنیازا
گەر ب ا من بکی، قەت ژ ڤر ناچی.
د هن دەڤۆکان دە دکەڤە پەی کردەیێن / سوبژەیێن یەکژمار یێن زایەندمێئوو واتەیا بەردەوامیا کرنێ ددیێ.
خەزال ا دنڤیسە. ― خەزالئا نها / ڤێ گاڤێ / ڤێ کێلیکێ دنڤیسە.

ئەز ا دخوم. ― ئەز ل سەر خوارنێ مە.

تو ا دخوینی. ― تو تام ڤێ بیسکێ / کێلیکێ دخوینی.

ئەو ا دپێژە. ― ئەوئا نها دپێژە.
د هن دەڤۆکان دە لێکەرا "بوون" د رەوشا یەکژمار یا دەما نهۆیی دە بۆ کردەیێن یەکژمار یێن زایەندمێ ددە.
ژیان ا ل مالێ. ― ژیان ل مالێ یە.

ئەز ا ل مالێ نینم. ― ئەز نە ل مالێ مە.
د هن دەڤۆکان دە د دەما بۆری یا دوودار دە ل برەسەرێن (ۆبژەیێن) یەکژمار یێن زایەندمێ زێدە دبە.
منئە و کتێب ا کرریە. ― منئە و پرتووک کرریە.
بۆ ناڤدێرێن / جیناڤێن یەکژمار یێن زایەندنێر بنەرە: ێ
د هن دەڤۆکان دە ل شوونا "ە" یا فۆرما دەما نهۆیی ژ لێکەرا "بوون" بۆ جیناڤا سێیەم یا یەکژمار.
ئەو مەزن ا. ― ئەو مەزنئە .
دەستپێک
ژ ا تا ز. ― ژ دەستپێکێ تا داویێ، ژ سەری تا بنی
بژارە، هەری باش
ئەڤ هێک کالیتە ئا نە. ― ئەڤ هێک یێن هەری باش ن.ئە ڤ هێک یێن بژارە نە.