xwişk
Xuyakirin
Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.(+) | |
xwişk / xweng / xwek / xuşk / xweh |
Navdêr
[biguhêre]Zayenda mê ya binavkirî | ||
---|---|---|
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | xwişk | xwişk |
Îzafe | xwişka | xwişkên |
Çemandî | xwişkê | xwişkan |
Nîşandera çemandî | wê xwişkê | wan xwişkan |
Bangkirin | xwişkê | xwişkino |
Zayenda mê ya nebinavkirî | ||
Rewş | Yekjimar | Pirjimar |
Navkî | xwişkek | xwişkin |
Îzafe | xwişkeke | xwişkine |
Çemandî | xwişkekê | xwişkinan |
xwişk mê
- (malbat) keça dêbavên kesekê/î, qîza deybabên kesekê/î
- Paşê gava Xelîfeyî careke din bihîst ku xwişkeke Ganemî, yeke gelekî spehî û ciwan heye(...) — (Çîroka Hezar û Şevekê, werger: Serdar Roşan, Weşanên Nûdem, r. 66)
- (malbat) keça diya kesekê/î lê ne ji babê wê / wî
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
- (malbat) keça ji babê kesekê/î lê ne ji dayika wê / wî
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)
Hevmane
[biguhêre]Dijmane
[biguhêre]Jê
[biguhêre]Etîmolojî
[biguhêre]xweh + -îşk (paşgireke mêzahiyê), wek di mirîşk, kenîşk de.
Ji proto-hindûewropî *swesor, proto-îranî *swesar- > *hwehar > *xwehar, hevreha sanskrîtî sveser, avestayî xveher, pehlewî xweh(er), farisî xwaher, partî xwar, belûçî gwâher, zazakî waye, bi hewramî walî, bi soranî xwehîşk.
- proto-hindûewropî: *swesor ("xwişk")
- proto-îranî: *hwahar- ("xwişk")
- sanskrîtî: svasar ("xwişk")
- yûnanî: éor ("xwişk")
- latînî: soror ("xwişk")
- almanî: Schwester ("xwişk")
- îngilîzî: sister ("xwişk") ...
Çavkanî: Horn p.111, Watkins p.89, MacKenzie P.135, Etymonline
Hevreh: xwarza, xwarzî
Werger
[biguhêre]- Abxazî: аеҳәшьа (āeh°̍š̍ā)
- Adîgeyî: шыпхъу (šəpχ°)
- Afrîkansî: suster → af
- Akadî: 𒊩𒌆 (aḫātu)
- Albanî: motër → sq m
- Almaniya Pennsylvania: Schweschder m
- Almanî: Schwester → de m
- Elmanîşî: Schwöschter m
- Amamî-oşimayiya bakurî: せざ (seza)
- Amamî-oşîmayiya başûrî: すぃだ (sïda)
- Amharî: እህት → am (ʾəht), እኅት (ʾəḫt)
- Aramî:
- Siryaniya klasîk: ܚܬܐ m (ḥāṯā)
- Arçî: дошдур
- Aromanî: sorã
- Asamî: বা (ba), বাই (bai), বাইদেউ (baideu), ভনী (bhoni), ভণ্টী (bhonti), বাই-ভনী (bai-bhoni)
- Astûrî: hermana → ast m
- Aşkunî: sos
- Avarî: яц (jac)
- Avestayî: 𐬓𐬀𐬢𐬵𐬀𐬭 (xᵛaŋhar)
- Aymarayî: kullaka → ay
- Aynuyî: サポ (sapo)
- Azerî: bacı → az
- Baskî: arreba → eu, ahizpa → eu
- Başkîrî: апай (apay), һеңле (heñle), ҡәрендәш (qärendäš)
- Bataktobayî: iboto
- Belarusî: сястра́ m (sjastrá)
- Belûçî: گہار (guhár), گوہار (gohár), وارک (wárk)
- Bengalî: বোন → bn (bon), আপা → bn (apa), বুবু → bn (bubu)
- Bretonî: c'hoar → br m
- Bulgarî: сестра́ → bg m (sestrá)
- Burmayî: အမ → my (a.ma.); ညီမ → my (nyima.)
- Buryatî: эгэшэ (egeše), дүү басаган (düü basagan)
- Çeçenî: йиша (jiša)
- Çekiya kevn: sestra m
- Çekî: sestra → cs m
- Çerokî: ᎤᏙ (udo), ᎤᎸᎢ (ulvi)
- Çinook jargonî: ats, kahpo
- Çîçewayî: mchemwali
- Çînî:
- Kantonî: 姐姐 (ze2-4 ze2-1), 家姐 (gaa1 ze2-1), 妹妹 (mui6-4 mui6-2), 姊妹 (zi2 mui6)
- Mandarînî: 姐姐 → zh (jiějie), 妹妹 → zh (mèimei), 姐妹 → zh (jiěmèi), 嬃 → zh (xū), 姊妹 → zh (zǐmèi)
- Minnanî: 大姊 (tōa-chí), 小妹 → zh-min-nan (sió-mōe), 姊妹 → zh-min-nan (chí-mōe), 阿姊 → zh-min-nan (a-chí)
- Minnanî: 姊妹 → zh-min-nan (zê2 muê7)
- Çukçî: чакыгэт (čakygėt)
- Çuvaşî: йӑмӑк (jămăk), аппа (appa)
- Dalmatî: saur m, seraur m
- Danmarkiya kevn: systær
- Danmarkî: søster → da g
- Divehî: ދައްތަ (datta), ކޮއްކޮ (kokko)
- Elfdalî: syster m
- Endonezyayî: saudari → id m, kakak perempuan m, adik perempuan m
- Erebî: أُخْت → ar m (ʾuḵt), شَقِيقَة m (šaqīqa)
- Ermenî: քույր → hy (kʻuyr)
- Ermeniya kevn: քոյր (kʻoyr)
- Erzayî: патя (patja), сазор (sazor)
- Esperantoyî: fratino → eo
- Estonî: õde → et, sõsar → et
- Etiyopiya klasîk: እኅት (ʾəḫt)
- Evenî: экэн (əkən), нө (nö)
- Evenkî: экин (əkin)
- Eweyî: nɔvinyɔnu, daa, tsɛ
- Farisî: خواهر → fa (xâhar), همشیره → fa (hamšire), اخت → fa (oxt)
- Fenîkî: 𐤀𐤇𐤕 (ʾḥt)
- Ferî: systir → fo m
- Fîjî: gane, tuaka, taci ,
- Fînî: sisko → fi, sisar → fi
- Fransî: sœur → fr m
- Friyolî: sûr m
- Frîsiya bakur: söster m; saster m
- Frîsiya kevn: swester m
- Frîsî: sus → fy
- Gaelîka skotî: piuthar → gd m
- Galîsî: irmá → gl m
- Gotî: 𐍃𐍅𐌹𐍃𐍄𐌰𐍂 m (swistar)
- Gujaratî: બેન (ben)
- Gurcî: და → ka (da)
- Guwaranî: eindy ; ykéra, yke ; kypy'y
- Haîtî: sè
- Haryanvî: बेबे (bebe), भाण (bhāṇ), जीजी (jījī)
- Hawayî: kaikuaʻana, kaikaina, kaikuahine
- Hawsayî: ya
- Hindî: बहन → hi m (bahan), बहिन → hi m (bahin)
- Hîlîgaynonî: utod nga babaye
- Hmongî: muam
- Holendî: zus → nl m, zuster → nl m
- Îbranî: אָחוֹת → he m (akhót)
- Îdoyî: fratino → io
- Îlokanoyî: kabsat a babai, manang, ading a babai
- Îngilîziya kevn: sweoster m, sweostor m
- Îngilîziya navîn: suster
- Îngilîzî: sister → en
- Îngriyî: sisar
- Îngûşî: йиша (jiša)
- Înterlîngua: soror → ia
- Înupîakî: aakauraġa
- Îrlendî: deirfiúr m
- Îrlendiya kevn: siur m
- Îtalî: sorella → it m
- Îzlendî: systir → is n
- Japonî: 姉妹 → ja (しまい, shimai) ; 姉 → ja (あね, ane), お姉さん → ja (おねえさん, onēsan) ; 妹 → ja (いもうと, imōto), シスター (shisutā)
- Javayî: mbak m, nduk m
- Kalalîsûtî: nuka, angaju, aleqa, naja
- Kalmîkî: эгч (egç)
- Kamkata-viriyî: sus
- Kannadayî: ಅಕ್ಕ → kn (akka), ತಂಗಿ → kn (taṅgi)
- Kapverdî: armun, irmon
- Karaçay-balkarî: эгеч
- Karelî: sizär, čikko
- Kaşûbî: sostra m
- Katalanî: germana → ca m
- Keçwayî: ñaña, pani
- Keşmîrî: بیٚنہِ → ks (beni)
- Kikaiyî: しだ (shida)
- Kirgizî: эже → ky (ece), карындаш → ky (karındaş), синди (sindi)
- Kîngalî: අක්කා (akkā), නංගි (naṁgi)
- Komançî: patsi, nami
- Komî-permyakî: чой (čoj)
- Komorî: mwananya 1 an 2, mwananya mutru-mama 1 an 2
- Koreyî: 자매 → ko (jamae), 누나 → ko (nuna), 언니 → ko (eonni), 여동생 → ko (yeodongsaeng), 동생 → ko (dongsaeng), 시스터 (siseuteo), 누이 → ko (nu-i)
- Kornî: hwoer
- Kreyoliya morîtanî: ser
- Kreyoliya seyşelî: ser
- Kumikî: къызкъардаш (qızqardaş), иза (iza)
- Kunigamî: しじゃー (shijā)
- Latgalî: muosa
- Latînî: soror → la m, germana → la
- Latviyayî: māsa → lv m
- Lawsî: ເອື້ອຍ (ʼư̄a nya), ນ້ອງສາວ (nǭng sāo)
- Lazî: და (da)
- Lîtwanî: sesuo → lt
- Lîvonî: sõzār
- Lombardî: sorella m
- Luksembûrgî: Schwëster → lb m
- Mòçenoyî: schbester m
- Makedonî: се́стра → mk m (séstra)
- Malagasî: anabavy → mg
- Malayalamî: സഹോദരി → ml (sahōdari), ചേച്ചി → ml (cēcci)
- Malezî: kakak → ms, adik perempuan
- Maltayî: oħt → mt m
- Mançûyî: ᡝᠶᡠᠨ (eyun), ᠨᠣᠨ (non)
- Mansakayî: manang
- Maorî: tuahine, tuakana, teina
- Maranaoyî: renang
- Maratî: बहीण → mr m (bahīṇ)
- Marî:
- Mecarî: nővér → hu, húg → hu
- Megrelî: და (da)
- Misrî:
(snt m) - Miyakoyî: すざ (suza)
- Mînangkabawî: uni, akak, kakak, adiak padusi
- Mîrandî: armana
- Mokşayî: сазор (sazor), ака (aka)
- Mongolî: эгч → mn (egč), охин дүү (ohin düü)
- Mwalî komorî: mwananya 1 an 2
- Nahwatlî: cihuācnīuhtli, siuakniutli
- Namayî: ǃgasas
- Nanayî: эгэ, нэку
- Napolîtanî: sora m
- Navajoyî: adeezhí, hádí
- Nedersaksî: Süster → nds m, Swester → nds m
- Nepalî: दिदी → ne m (didī), बहिनी → ne m (bahinī)
- Nîvxî: нанак (nanak), нанака (nanaka)
- Normandî: soeu m
- Norwecî: søster → no g, storesøster, lillesøster
- Ojibweyî: nishiime, nimisenh
- Oki-no-erabu: しだ (shida)
- Okînawanî: しーじゃ (shīja), をぅない (wunai)
- Oksîtanî: sòrre → oc m
- Oriyayî: ଭଉଣୀ → or (bhôuṇī)
- Oromoyî: obboleettii → om
- Ossetian:
- Oygurî: سىڭىل → ug (singil), ئاچا → ug (acha), ھەدە (hede)
- Ozbekî: opa → uz, singil → uz
- Palî: bhaginī m
- Peştûyî: خور → ps m (xor)
- Pijînî: sista
- Plodîşî: Sesta m
- Polabî: sestră m
- Polonî: siostra → pl m
- Portugalî: irmã → pt m
- Prasunî: sūsu
- Proto-norsî: ᛊᚹᛖᛊᛏᚨᚱ m (swestar)
- Prusiya kevn: swestro m
- Puncabî: ਭੈਣ (bhaiṇ)
- Qazaxî: апа (apa), әпеке (äpeke), әпке (äpke), сіңлі (sıñlı), қарындас (qaryndas)
- Qiptî: ⲥⲱⲛⲉ (sōne)
- Rohingyayî: boin
- Romagnolî: surëla m
- Romancî: sora m, sour
- Romanî: phen m
- Romanyayî: soră → ro m, surori → ro m pj
- Rusî: сестра́ → ru m (sestrá), сестри́ца → ru m (sestríca), сестри́чка → ru m (sestríčka)
- Rusînî: сестра́ m (sestrá)
- Samiya bakurî: oabbá
- Sanskrîtî: स्वसृ → sa m (svásṛ), भगिनी → sa m (bhaginī)
- Sardînî: sorre, sorri
- Seraikî: بَھیْݨ m (bhaiṇ)
- Sicîlî: soru → scn m
- Silesî: šwestera m
- Sindhî: ڀيڻَ → sd (bhēṇa), ديِديِ (dīdī)
- Sirboxirwatî:
- Skotî: sister
- Slaviya kevn:
- Slaviya rojavayî ya kevn: сестра m (sestra)
- Slovakî: sestra → sk m
- Slovenî: sestra → sl m
- Somalî: walaal, huunno
- Sorbî:
- Spanî: hermana → es m
- Sundanî: tétéh, raka m, rayi, dédé m
- Svanî: დაჩუ̂ირ (dačûir), უდილ (udil)
- Swahîlî: dada → sw, umbu 5 an 6
- Swêdî: syster → sv g
- Şîngazîcayî: mwananya 1 an 2
- Tabasaranî: чи (či)
- Tacikî: хоҳар → tg (xohar), ҳамшира (hamšira), ухт (uxt)
- Tagalogî: kapatid → tl na → tl babae → tl, ate → tl, nene → tl, ditse, sanse, sitse
- Tamîlî: அக்கா → ta (akkā), தங்கை → ta (taṅkai) (younger), சகோதரி → ta (cakōtari)
- Taosî: p’àyu’úna, tùtúna
- Tarifitî: utšma m
- Tausugî: kakah, manghūd babai
- Tayî: พี่สาว, น้องสาว → th
- Telûgûyî: సోదరి → te (sōdari), అక్క → te (akka), అక్కయ్య → te (akkayya), చెల్లి → te (celli), చెల్లెలు → te (cellelu)
- Teteriya krîmî: apte, tata, abla
- Teterî: апа → tt (apa), сеңел → tt (señel), кыз кардәш (qız qardäş)
- Tetûmî: feton
- Tigrînî: ሓብቲ (ḥabti)
- Tirkî: abla → tr, kız kardeş → tr, bacı → tr, aba → tr, hemşire → tr, simil
- Tirkmenî: uýa, ejeke
- Tîbetî: ཨ་ཅག (a cag), ནུ་མོ (nu mo)
- Toku-no-şîmayî: すぃーだ (sï̄da)
- Toxarî A: ṣar
- Toxarî B: ṣer
- Tupînambayî: endyra ; ykera ; pyky'yra
- Turoyo: ܚܳܬ̣ܳܐ
- Tuvanî: угба (ugba), дуңма (duñma)
- Udmurtî: апа (apa), апай (apaj), сузэр (suzer)
- Ugarîtî: 𐎀𐎃𐎚 (ảḫt)
- Urdûyî: بہن m (bahan, bahin)
- Ûkraynî: сестра́ → uk m (sestrá)
- Venîsî: soreła m, sorela
- Viyetnamî: chị → vi or chị gái → vi, em gái → vi, em → vi
- Volapûkî: sör → vo, gem → vo, jigem → vo, jiblod
- Voroyî: sõssar'
- Votî: sõzar
- Waigalî: sos
- Walonî: sour → wa m
- Warayî: bugto nga babaye
- Weylsî: chwaer → cy m, chwiorydd → cy m pj
- Wîlamowî: syster
- Wolofî: mag ju jigéen, rakk ju jigéen
- Ximêrî: បងស្រី (bɑngsrəy), ប្អូនស្រី (pʼounsrəy), ភគិនី → km (phɔɔkinii)
- Xosayî: idade, usisi
- Yaeyamayî: しじゃ (shija)
- Yagarayî: dad jeen
- Yagnobî: хор
- Yakutî: аҕас (ağas), балыс (balıs)
- Yamanayî: way-kipa
- Yidîşî: שוועסטער m (shvester)
- Yonagunî: すだ (suda)
- Yoronî: しだび (shidabi)
- Yorubayî: é̩gbo̩n obìnrin, àbúrò obìnrin
- Yûnanî: αδελφή → el m (adelfí), αδερφή → el m (aderfí)
- Zhuangî: beix, beixmbwk, beixsau, nuengx, dahnuengx
- Zuluyî: udade → zu, usisi → zu
- Ev beşa Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.