Cónasc (gramadach)

Sa teangeolaíocht, is focal a cheanglaíonn dhá abairt, fhrása, nó chlásal le chéile é cónasc.^[1]

Tugtar cónasc comhordaithe ar chónasc a cheanglaíonn dhá fhrása a bhfuil an tábhacht chéanna acu. Is iad “agus”, “nó”, agus “ach” na cónaisc chomhordaithe is coitianta i nGaeilge. Mar shampla:

• Tháinig an bus agus chuaigh mé air.
• D'ith mé prátaí agus coirce.
• Bhí rún agam é a chaitheamh amach arís sa loch ach rinne mé dearmad.
• Is iad na Dúchrónaigh nó na Black and Tans atá i gceist sa tríú véarsa.

Tugtar cónasc fo-ordaitheach ar chónasc a cheanglaíonn clásal neamhspleách le fochlásal. Is iad “má”, “nuair”, agus “mar” na samplaí is coitianta i nGaeilge. Mar shampla:

• Seas an fód má tá tú cinnte.
• Beidh tú ar mhuin na muice nuair a bheidh sé déanta.
• Theip orm mar nach raibh an t-ádh orm.