Domiziano

Domiziano
	; Irudi gehiago
; Erromatar enperadorea
Antzinako Erromako senataria
; Erromako kontsula
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Titus Flavius Domitianus
Jaiotza	Erroma, 51ko urriaren 24a
Herrialdea	Antzinako Erroma
Heriotza	Erroma, 96ko irailaren 18a (44 urte)
Heriotza modua	giza hilketa: labankada
Familia
Aita	Vespasiano
Ama	Domitila Nagusia
Ezkontidea(k)	Domitia Longina
Seme-alabak	ikusi Titus Flavius Caesar (en) ; Flavia (en) ; Vespasian the Younger (en) ; Domitian the Younger (en) ;
Haurrideak	ikusi Tito; Domitilla Gaztea;
Leinua	Flaviar leinu; Flavii Sabini (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	latina
Irakaslea(k)	Publius Papinius Statius (en)
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Antzinako Erromako erlijioa

Domiziano^[1] (latinez: Titus Flavius Domitianus; 51ko urriaren 24a - 96ko irailaren 18a) Flaviar leinuko azken enperadorea izan zen, 81etik hil zen arte.

Lehen urteak

Erroman jaio zen Domiziano. Goi mailako gazte baten heziketa jaso zuen. Erretorika eta literatura ikasi zituen. Suetonioren arabera, nerabe ikasia eta elkarrizketa dotorekoa zen Domiziano. Titok ez bezala, ez zuen Vespasiano aitaren kanpainetan parte hartu.

Vespasiano enperadore bihurtzerakoan, Senatuan Flaviar leinuko lehen ordezkaria izan zen, aita eta anaiak iritsi baino lehen.

70ean Domitia Longinak dibortziatzea lortu zuen Domizianok. Berarekin ezkondu zen eta bikote bitxia osatu zuten. Domiziano gonazale porrokatua izan arren, Domitia ez zen jeloskor. Are gehiago, iturri batzuek diotenez, senarrarekin bat egiten zuen maitaleengan zihoazela. Bi seme-alaba izan zituzten, baina gazte hil ziren biak.

Bigarren semea izanda, Domizianok ez zeukan ardurarik. Ohorezko kargu batzuk izan zituen, baina batek ere ez zion botererik eman. Titoren agintaldian egoerak berdin jarraitu zuen. Hala ere, Domizianok bere handinahiak zituen. Tito hiltzen ari zela, oinordeko izendatzea eskuratu zuen Pretoriar Guardiari esker.

Agintean

Gobernarik kaskarra zela hasiera-hasieratik erakutsi zuen Domizianok. Ekonomiak behera egin zuen eta zergak gora. Herriaren mirespena lortzeko nahian, dirutza gastatzen zuen obra publikoetan. Erromak oraindik jasotzen zituen Neronen garaiko sutearen ondorioak.

85ean, bere burua behin betiko zentsore izendatu zuen. Erromatarren morala eta jokabidea ikuskatu nahi zituen. Bere morala, ordea, ereduetatik urrun zegoen. 83rako, biek sortutako eskandaluek bikote inperiala apurtu zuten. Domitia eta maitalea elkarrekin atzemanda, dibortzioa eta Domitiaren erbesteratzea eskuratu zuen Domizianok. Maitalea hil egin zuten. Titoren alabarekin maitemindu zen orduan Domiziano, baina erditzen ari zela, hil zen. Geroztik, Domitia bueltatu zen Jauregi Inperialera, Domiziano harekin berriro ezkondu ez bazen ere.

Domizianoren grina nagusiak artea eta jokoak ziren. Kapitoliko Jokoak asmatu zituen. Joko Olinpikoetan bezala, mundu guztietako atletek parte hartzen zuten lau urte oro, Domizianok bidaia ordaindu behar bazien ere. Gladiadoreen ikuskizunetan, berrikuntzak ekarri zituen: nanoen edo emakumezkoen borrokak esate baterako.

Agintaldiaren azken urteetan bere ankerkeria erakutsi zuen Domizianok. Juduak eta kristauak jazarri zituen. Jazarpen-paranoia garatu zuen Domizianok berak. Aristokraziari beldur zionez, Senatuari botere guztiak kendu zizkion.

96ko irailean erail zuten Domiziano, senatariek, Pretoriar Guardiak eta Domitiak osatutako konspirazio batean. Domizianoren ondorengoa Senatuak hautatu zuen: Nerva.

Domiziano eta kristauak

Erromatar guztiek Domizianoren Kultua gurtu behar izan zuten, enperadorearekiko leialtasuna frogatzeko. Kristauen dotrinak idolo faltsuak gurtzea debekatzen duenez, kristauek muzin egin zioten ohitura inperial honi.

Kinka larri horretan, kristau asko kristautasuna uzteko zorian egon zen. Hori zela eta, Patmoseko Joanek Apokalipsia idatzi zuen, hainbat autorek diotenez. Kristauei oroitarazi zien Salbatzailea berriro etortzekoa zela, fidelak saritzera eta traidoreak zigortzera.

Genealogia

Erreferentziak

↑ Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak... Euskaltzaindiaren 76. araua

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Domiziano

Datuak: Q1423
Multimedia: Domitianus / Q1423

[1] Latin eta greziar pertsona-izen klasikoak... Euskaltzaindiaren 76. araua

[1]

i e a Erromatar eta bizantziar enperadoreak
Printzerria 27 BC – 235 AD	Augusto Tiberio Kaligula Klaudio Neron Galba Oton Vitelio Vespasiano Tito Domiziano Nerva Trajano Hadriano Antonino Pio Marko Aurelio eta Luzio Vero Komodo Pertinax Didio Juliano (Peszenio Nigro) (Klodio Albino) Septimio Severo Karakala eta Geta Makrino eta Diadumeniano Heliogabalo Alexandro Severo
Krisialdia 235–284	Maximino Trax Gordiano I.a eta Gordiano II.a Pupieno eta Balbino Gordiano III.a Filipo Arabiarra eta Filipo II.a Dezio eta Herenio Etrusko Hostiliano Treboniano Galo eta Volusiano Emiliano Valeriano Galieno, Salonino eta Valeriano II.a Klaudio Gotiko Kintilo Aureliano Tazito Floriano Probo Karo Karino eta Numeriano Galietako enperadoreak: Postumo (Leliano) Mario Viktorino (Domiziano II.a) Tetriko I.a eta Tetriko II.a
Dominatua 284–395	Diokeziano (inperio osoa) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) Diokeziano (ekialdea) eta Maximiano (mendebaldea) eta Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (West) Galerio (ekialdea) eta Konstantzio Kloro (mendebaldea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Severo II.a (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Maxentzio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Galerio (ekialdea) eta Lizinio (mendebaldea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) Maxentzio (bakarrik) Lizinio (mendebaldea) eta Maximino Daia (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (bere burua aldarrikatua) eta Valerio Valente Lizinio (ekialdea) eta Konstantino I.a Handia (mendebaldea) eta Lizinio II.a, Konstantino II.a eta Krispo (Martiniano) Konstantino I.a Handia (inperio osoa) eta Krispo Konstantino II.a Konstante Magnentzio eta Dezentzio Konstantzio II.a eta Vetranio Juliano Apostata Joviano Valentiniano I.a Valente Graziano Valentiniano II.a Magno Maximo eta Flavio Viktor Teodosio I.a Handia (Flavio Eugenio)
Mendebaldeko Inperioa 395–480	Honorio (Konstantino III.a eta Konstantzio II.a) Konstantzio III.a Joan, mendebaldeko usurpatzailea Ravenan Valentiniano III.a Petronio Maximo eta Paladio Avito Maioriano, Libio Severo, Antemio eta Olibrio Glizerio Julio Nepote (de iure) Romulo Augustulo (usurpatzailea)
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 395–1204	Arkadio Teodosio II.a Pulkeria Martziano Leon I.a Leon II.a Zenon I.a (1. agintaldia) Basilisko eta Marko Zenon I.a (2. agintaldia) Anastasio I.a Justino I.a Justiniano I.a Justino II.a Tiberio II.a Maurizio eta Teodosio Fokas Heraklio Konstantino III.a Heraklonas Konstante II.a Konstantino IV.a eta Heraklio, Tiberio eta Justiniano II.a Justiniano II.a (1. agindaldia) Leontzio Tiberio III.a Justiniano II.a (2. agintaldia) eta Tiberio Filipiko Anastasio II.a Teodosio III.a Leon Isauriarra Konstantino V.a Artabasdo Leon IV.a Khazariarra Konstantino VI.a Irene Nizeforo I.a Estaurazio Mikel I.a Rangabe eta Teofilakto Leon V.a Armeniarra eta Konstantino Mikel II.a Teofilo Mikel III.a Basilio Mazedoniarra Leon VI.a Jakituna Alexandro Bizantziokoa Konstantino VII.a Porfirogeneta Erroman I.a Lakapetarra eta Kristobal, Eztebe eta Konstantino Erroman II.a Nizeforo II.a Fokas Joan I.a Tzimiskes Basilio II.a Konstantino VIII.a Zoe (1. agindaldia) eta Erroman III.a Zoe (1. agindaldia) eta Mikel IV.a Mikel V.a Zoe (2. agindaldia) eta Teodora Zoe (2. agindaldia) eta Konstantino Monomako Konstantino Monomako (bakarrik) Teodora Mikel VI.a Isaak I.a Komneno Konstantino X.a Dukas Erroman IV.a Diogenes Mikel VII.a Dukas eta Androniko, Konstantzio eta Konstantino Nizeforo III.a Botaniates Alexio I.a Komneno Joan II.a Komneno eta Alexio Komneno Emanuel I.a Komneno Alexio II.a Komneno Androniko I.a Komneno Isaak II.a Angelo Alexio III.a Angelo Alexio IV.a Angelo Nikolas Kanabos, usurpatzailea Alexio V.a Dukas
Nizeako Inperioa 1204–1261	Konstantino Laskaris Teodoro I.a Laskaris Joan III.a Dukas Vatatzes Teodoro II.a Laskaris Joan IV.a Dukas Laskaris
Ekialdeko/ Bizantziar Inperioa 1261–1453	Mikel VIII.a Paleologo Androniko II.a Paleologo eta Mikel IX.a Paleologo Androniko III.a Paleologo Joan V.a Paleologo Joan VI.a Kantakuzeno eta Joan V.a Paleologo eta Mateo Kantakuzeno Joan V.a Paleologo Androniko IV.a Paleologo Joan VII.a Paleologo Androniko V.a Paleologo Emanuel II.a Paleologo Joan VIII.a Paleologo Konstantino XI.a Paleologo
Letra etzanean usurpatzaile edo enperadorekideak.