Gereformeerde kerk Noupoort

Die Gereformeerde kerk Noupoort was ’n gemeente van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika op die Noord-Kaapse spoorwegdorp Noupoort, binne wie se gemeentegrense die dorpie Hanover ook geval het.

Die dorp Noupoort is 45 km suid van Colesberg geleë en het sy naam gekry na aanleiding van 'n nou poort in die Carltonheuwels 27 km noordwes van die dorp. Die syspoor na De Aar vanaf die hooflyn tussen Kaapstad en Johannesburg is in 1881 voltooi. Ten einde 'n rangeer-en-aansluitingswerf daar te stel asook 'n steenkooldepot, is die plaas Hartebeeshoek in 1884 van Barend Kruger aangekoop en 'n stasie daarop gebou. Die oorspronklike naam, Naauwpoort, na aanleiding van 'n aangrensende plaas, is in 1963 verafrikaans tot Noupoort. 'n Dorpie het mettertyd om die stasie ontwikkel en in 1942 munisipale status verwerf. Die meeste bedrywighede op die dorp het gewentel om die spoorweë; in 'n stadium het tot honderd treine daagliks deur die dorp gery.

In die ou dae was dié gebied tussen Colesberg en Middelburg, Kaap, deel van die hartland van die Doppers in die destyds Kaapland. In 1893 is op ’n kerkraadsvergadering van Colesberg, binne wie se grense Naauwpoort (soos dit destyds gespel is) geval het, gevra of dit moontlik sou wees om daar dienste te hou. Vir eers is die saak nie verder gevoer nie, ook nie nadat ds. Stephanus Postma op 24 Mei 1902 gemeld het dat hy op die spoorwegdorpie gepreek en kinders gedoop het nie.

Op 26 Januarie 1906 het diaken Du Toit van Colesberg weer gevra of dienste van tyd tot tyd op Naauwpoort gehou kon word. Weer was die tyd blykbaar nog nie ryp daarvoor nie, maar op 3 April 1914 het Colesberg se kerkraad besluit om een maal per jaar Woord en Sakrament op Naauwpoort te bedien, hoewel die gemeente eers in 1917 ’n kerkerf aangekoop het. Voor en ná dié tyd het die plaaslike Doppers byeengekom in die kerk van die plaaslike NG gemeente, maar reeds van vroeg af aan het lidmate in die Naauwpoort-wyke hulle beywer vir ’n eie kerkie.

In Mei 1925 het oudl. P. Viljoen aangekondig dat die Doppers van Naauwpoort daarvoor moes werk om hul eie kerkgebou op te rig. In 1925 het Colesberg se kerkraad ingewillig dat vir dié doel gekollekteer kon word. Omstreeks dieselfde tyd het die kerkraad verlof tot ses eredienste per jaar gegee. Op 19 Maart 1938 is die plaaslike Gereformeerdes se jare lange wens vervul toe die kerkgebou op Naauwpoort in gebruik geneem is. Danksy dié voorwaartse stap kon die plaaslike eredienste in 1939 tot 12 per jaar vermeerder word.

In 1944 het die NG gemeente Naauwpoort hier tot stand gekom en reeds vyf jaar later 1 545 siele gehad van wie 841 belydende lidmate was. Twee jaar later het dit toegeneem tot 1 583 en 870. Die Gereformeerdes het aansienlik minder getel, want toe die drie Naaupoortse wyke einde 1950 van Colesberg afstig, het die siele net sowat 124 getel. In die Gereformeerde Kerk se eeufeesjaar (1959), toe die naam reeds verafrikaans is tot Noupoort, het die sieletal het ietwat toegeneem tot 135, van wie 81 belydende en 54 dooplidmate was. Ds. J.C. van der Walt het destyds die gemeente in kombinasie met Colesberg bedien.

Einde 2001 het net 14 belydende en drie dooplidmate oorgebly nadat die ingrypende veranderinge in die personeelsamestelling van die Spoorweë sedert omstreeks 1994 die wit bevolking van Noupoort drasties laat afneem het. In 2002 het die gemeente, wat toe net twee ouderlinge en twee diakens oorgehad het, besluit om te ontbind. In dieselfde jaar het ook Sterkstroom en Johannesburg ophou bestaan. Hierna het die lidmate ingeskakel by Middelburg. Eredienste is nog tot 2008 in die Dopperkerk op Noupoort gehou. In 2009 is die kerk aan die Noupoort Christian Centre, die omstrede sentrum waar dwelmverslaafdes gerehabiliteer word, verkoop op voorwaarde dat die Gereformeerde Kerk dit gebruik wanneer nodig. Die klok en orrel is verskuif na die Gereformeerde kerk Graaff-Reinet.

In sy hele 52-jarige bestaan het Noupoort nooit ’n eie predikant gehad nie, maar is dit deur Colesberg se leraar bedien, behalwe in die geval van ds. Aucamp van Middelburg, Kaap. Hulle was:

1. Snyman, Philippus, 1950–1952
2. Coetsee, Abraham Jacobus, 1961–1968
3. Vorster, Nikolaas, 1969–1971
4. Aucamp, Roelof Grove, 1973–2002 (nog tot 2011 leraar van Middelburg)

• (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Van der Walt, dr. S.J. (voorsitter: deputate almanak). 1997. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1998. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Venter, ds. A.A. 1957. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1958. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Vogel, Willem (red.). 2014. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2015. Potchefstroom: Administratiewe Buro.