Gereformeerde kerk Middelburg, Mpumalanga

Gereformeerde kerk Middelburg, Mpumalanga
Sluit in	Middelburg, Mpumalanga
Klassis	Lydenburg
Huidige predikant(e)	P.W. (Pieter) Kurpershoek
Belydende lidmate	288
Dooplidmate	78
Adres	H.v. John Magagula- en Bhimy Damanestraat Middelburg, Mpumalanga
Geskiedenis
Stigtingsdatum	25 Oktober 1890
Afgestig van	Pretoria
Eerste predikant	Ds. P.S. Snyman (1891–1900)

Die Gereformeerde kerk Middelburg, Mpumalanga (ook nog genoem Middelburg, Tvl.) is die oudste van die twee gemeentes van die GKSA op Middelburg, Mpumalanga. Dis die naasoudste gemeente van die 16 gemeentes in die Klassis Lydenburg nadat dit tot die jongste indeling lank die oudste was in die Klassis Middelburg, Tvl. Die Gereformeerde kerk Middelburg-Noord het in 1982 van Middelburg afgestig. Die Oos-Kaapse gemeente met dieselfde naam staan bekend as die Gereformeerde kerk Middelburg, Kaap.

Middelburg is aanvanklik bedien as ’n wyk van die Gereformeerde kerk Pretoria. Op 18 Junie 1889, 16 maande voor die gemeente gestig is, het die Gereformeerdes op Middelburg vier erwe van die Volksraad van die ZAR bekom. Op 14 Junie 1890 is die hoeksteen van die eerste kerkgebou deur lidmate van die Middelburg-wyk gelê, en op 7 November 1890 (twee weke ná die stigting van die gemeente op 25 Oktober met 106 belydende lede en as konsulent ds. Petrus Postma van Pretoria) is besluit om sonder verwyl met die oprigting van die kerkgebou voort te gaan. Op 24 Januarie 1891 is die eerste kerkgebou in gebruik geneem. Dit is opgerig teen 'n koste van ongeveer £3 600. Dit was nadat die gemeente besluit het om sy kerkplaas te verkoop teen £1 400 en £440 gekollekteer is vir kerkbou. In 1892 is steeds fondse vir die kerkgebou ingesamel; daar is gemeld dat £5 en 'n koei en kalf vir dié doel ontvang is. Die eerste Kanselbybel is deur broeder Jacob Maré geskenk.

Tydens die Tweede Vryheidsoorlog is die kerkgebou deur die Rooikruis as hospitaal gebruik en heelwat skade is aangerig. So is byvoorbeeld 19 banke, 'n tafel, 11 gordyne, 30 lampe, die klok en die voorsingersbank met twee stoele as vermis aangedui. Ná die oorlog is 'n rekening aan die Rooikruis voorgelê en hulle is gevra om huur van £30 per maand te betaal vir solank die kerkgebou nog gebruik is.

Nadat daar ’n taamlike verwisseling van konsulente en kerkraadslede was, het daar in 1908 ’n vaster vorm gekom toe die kerkraad besluit om in kombinasie met Lydenburg, Belfast en Roossenekal ’n plaaslike leraar te beroep. So is ds. N.H. van der Walt, toe nog proponent van die Gereformeerde Teologiese Skool op Potchefstroom waar hy opgelei is deur prof. Jan Lion Cachet, as eerste predikant beroep. Teen 1916 het die belydende lede toegeneem tot 290 en die dooplidmate, in die tyd van groot gesinne, tot 300.

Op 14 Julie 1913 is besluit om twee ligte in die kerk te installeer, wat eindelik in 1924 – ná 'n lang stryery – met elektriese ligte vervang is. In Januarie 1917 is die eerste orrel vir £100 aangekoop. Intussen het mans en vroue nog afsonderlik gesit en wanneer 'n broer in die vrouebanke plaasgeneem het, is hy gou-gou deur die koster weggejaag.

ln 1944 is die eerste keer gepraat oor die wenslikheid daarvan om die ou kerkgebou te herbou of om 'n nuwe gebou op te rig. ln 1948 is die gebou herbou en nuwe stoele aangekoop. Op 9 September 1968, in die dae toe talle mooi ou kerke afgebreek is, is planne goedgekeur om 'n nuwe kerkgebou op te rig op die plek waar die oue gestaan het, teen 'n koste van R50 000 en met Neels Venter as argitek. Op 14 Junie 1969 is die gebou in gebruik geneem. Ds. L.J. Buys het die gedenkplaat onthul met die woorde "Soli Deo Gloria" as saamtrekpunt op die hoeksteen. Die oorspronklike kerkgebou se hoeksteen is in die voorportaal van die nuwe kerkgebou ingebou. Teen 1972 was die gemeente sonder enige kerkbouskuld.

Intussen is in 1961 katkisasielokale reg langs die kerkgebou opgerig. In 1980 is die orrel van die kerkgebou van die Christelijke-Gereformeerde Kerk Apeldoorn in Nederland ingevoer om die bestaande orrel te vervang. ln 2005 is die kerkgebou se dak vervang.

Einde 2015 het die gemeente 338 belydende en 95 dooplidmate gehad, vergeleke met 394 en 136 einde 2001. In 1960, toe Middelburg ook deel was van die Klassis Lydenburg en 22 jaar voor die Noord-gemeente afgestig het, was dit onderskeidelik 316 en 253.

1. Snyman, Philippus, 1891 – 1900
2. Kruger, Gert Hendrik, 1903 – 1905
3. Van der Walt, Nicolaas Hendrik, 1908 – 1925
4. Boneschans, Jan Hendrik, 1926 – 1928 (in kombinasie)
5. Postma, Willem Jacobus, 1929 – 1947
6. Van der Walt, Gert Louis, 1951 – 1953
7. Geertsema, dr. Paul Geert, 1955 – 1956
8. Venter, Willem, 1956 – 1959
9. Buys, Louis Johannes, 1959 – 1970
10. Du Plessis, Willem Jacobus Ignatius Michael, 1971 – 1977
11. Mulder, Andries Hermanus, 1977 – 1983
12. Bingle, dr. Johannes Petrus, 1984 – 2000
13. Van Dyk, Philippus Daniël, 2001 – 2006
14. Kurpershoek, Pieter Willem, 2007 – hede

• (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
• (af) Schalekamp, ds. M.E. (voorsitter: redaksiekommissie). 2001. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2002. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Van der Walt, dr. S.J. (voorsitter: deputate almanak). 1997. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1998. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1960. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1961. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Vogel, Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.