1

Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan

1. Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan ngu ai ganing re ai lam
hpe tsun ai rai? : Anhte yu maya lam hku gaw, kalang mung rai n lang yu, n bu hpun yu, n
jai lang ga ai arung arai ni hpe ningnan ngu tsun ga ai re. Chyum laika hta shinggyim masha a
matu, ningnan ai ngu ai gaw, dingsa hte n bung sai asak sum dam hpe tsun ai re. Dingsa
shaloi na lam ni lai wa nna, moi de n chye ga ai, n byin ga ai, n mu ga ai, n lu ga ai lam ni
tinang a asak hkrung lam hta chye wa ai, byin wa ai, madu la lu ai, dang di wa ai, myit mada
shara nga wa ai lam ni hpe tsun mayu ai re.
Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan ngu ai gaw,
asak hkrung nga lu ai a npawt, asak hkrung nga ai a lachyum, asak hkrung nga ai lam a yaw
shada ai lam, asak hkrung nga lu ai a manu dan ai lam, asak hkrung nga lu ai a sari sadang ni
hpe Karai Kasang a chyeju hte chye na hkawn hkrang wa lu ai lam hta, lani hte lani, laning
hte laning grau grau rawt jat galu kaba wa lu ai lam re. Karai Kasang a mai kaja ai lam hte ga
sadi ni tinang a asak hkrung lam hta grau grau dik tup wa ai hpe lani hte lani,laning hte laning
grau grau sakse hkam la lu nna makam masham grau grau rawt jat galu kaba wa ai hpe tsun ai
lam re.
2. Hpa majaw shinggyim masha ni Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam
ningnan hpe ra kadawn ga ta?: Shinggyim masha ni hpe hpanda ai sha loi, Karai Kasang
gaw aga hta na ga yun hte shinggyim hkrang shachyaw nna, ladi hta hkrung ai nsoi nsa kawut
bang ai hte hpan da ai re (N.N 2:7). Dai majaw shinggyim masha hta ga yun ngu ai shingra
arung arai hte nsa ngu ai Karai Kasang gawut matut dat ya ai hkrung ai asak lahkawng rau rai
nga ai re. Rai tim Karai Kasang jahkrung ai nsa gawut bang hkrum ai shaloi she hkrung ai
ngu ai Karai Kasang jaw ya ai asak hpe lu la let hkrung ai shinggyim masha tai wa ai re. Dai
majaw shinggyim masha yawng gaw hkrung ai asak lu la nna hkrung nga lu ai rai tim, a asak
hkrung lam gaw Karai Kasang a nsa hte wenyi hku dingyang matut mahkai let hkrung yang
chyu sha Karai Kasang jaw ai chyeju hte hpring ai asak hkrung lam hpe hkam la lu ai re.
Karai Kasang gaw galu kaba nga ai hte n htum n wai Karai re ai majaw Kasang Kasang hte
matut ai asak hkrung lam mung n htum n wai re ai chye ju hta hkrung nga lu ai re. Nhtum
nwai ngu ai gaw, dingyang grau grau mai kaja, galu kaba hkik hkam ai lam re.
Edin sun kaw Adam yan Ewa nga ai aten hta Karai Kasang a hpan da ai a yaw shada
ai hku madat mara hte, Karai Kasang hte htinglu htinglai kawnawn mazum asak hkrung ai
majaw, hkum tsup kup ai asak hkrung lam hte sak hkrung ai re. Dai aten na sak hkrung lam
masa hpe nachying kaja ai ngu Karai Kasang tsun ai re (N.N 1:31). Dai rai nna, ra rawng ai
lam n nga ai, hkum tsup ai majaw ningnan ngu ai n ra ai re. Rai tim Karai Kasang tsun da ai
Edin sun a “kaja ai hte n kaja ai hpe chye ginhka shangun ai hpun hta na chyawm gaw, nang
n sha lu na n dai” ngu ai hpe sha ai majaw na chying kaja ai ngu ai madang kaw na hkrat sum
mat sai re. Dai hkrat sum mat sai n li tum kaw na bai shaprat ai shinggyim masha ni yawng n
hkum tsup ai ni hkrai, yubak lu ai, yubak galaw chye ai ni hkrai rai mat wa ai re. Yubak a
majaw, n hkum tsup mat sai. Yubak a mayam (roma 6:2); hkum sai shan a mayam (Roma
 2

7:5), si hkrung si htan a mayam (6:9), mungkan shingra tara a mayam (Roma 12:2) tai nga
mat ra ai re. Dai gaw mu lamu e n mu, na lana e nna, tsinyam tsindam, hte yubak a shabrai si
ai kaw jahtum na re. Dai kaw nna shalawt la lu ai, galai shai kau ya lu ai, ningnan shatai la lu
ai Karai Kasang a chyeju ra kagawn ai re. shinggyim masha ni hpe bai hkum tsup wa lu hkra,
Karai Kasang gaw shinggyim masha ni hpe dingyang chyeju jaw matut mahkai nga ai re.
Jahtum e Yesu Hkristu hku shinggyim hkum hkrang dagraw let yubak a matu si hkam ya nna,
bai hkrung rawt ai asak hte anhte hpe jahkum shatsup ya nga ai re.
3. Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan hpe Gara Kaw Nna Lu
La Na?: Masha Nkau myi shaning ningnan shang wa na shana yup tung hta, rai dingsa ni
hkrut, hka ni shin rai nna, shaning nnan hta chyeju ningnan hkam lalu na matu hkyen lajang
chye ga ai. Ningnan hpe hkap tau ai hku hkyen lajang ai lam hku gaw hkrak ai ngu mai mu
mada tim, dai hte hte sha gaw shaning ninnan hta asak hkrung lam ningnana, chyeju ningnan
n madu la lu ai. Nkau mi gaw, moi de n lu la yu, n madu la lu yu ain i lu la mayu ma ai. Ja
gum hpraw grau jat lu wa jang, hpaji jangmau garau jat lu wa jang, arawng a ya grau jat wa
jang asak hkrung lam ningnan hpe lu la ai hku htai la nga ma ai. Rai tim asak hkrung lam
ningnan, chyeju ningnan ngu ai gaw ja gumhpraw, hpaji degree, arawng aya ni hta grau hkik
hkam galu kaba ai lam re. Ja gumhpraw, hpaji degree, arawng aya ni lu madu la lu ai hte hta
sha gaw shaning ninnan hta asak hkrung lam ningnan, chyeju ningnan n madu la lu ai.
Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan gaw, ningnan ngu ai
hpe hpan da ai Wa, ningnan hpe madu ai wa kaw nga nga ai lam re. Dai majaw, ningnan ai
ngu ai gaw, ningnan ngu ai hpe hpan da ai Wa, ningnan hpe madu ai Karai Kasang kaw sit
shang hpyi nem ai hku nna sha lu la mai ai lam re.

4. Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan Gara Hku Nna Lu La
Na?: Karai Kasang a chyeju hte hpring ai asak hkrung lam ningnan gaw, ningnan ngu ai hpe
hpan da ai Wa, ningnan hpe madu ai wa kaw kam hpa manoi manat let Shi a hpung
shingkang n pu hta sak hkrung hkawm sa ai shalaoi she lu la wa ai baw re.
Shaning nnan hta shingra tara mabyin masa kaning re ai mi byin nga tim, Karai a
hpung shingkang gaw shingra atra hta garau dawn jan ai re. Ginding aga akrin ayang re ai the
asana wan, nsin mung sung ai shara e sin up nga ai kaw nna, nhtoi, tsawm thap ai mungkan,
manu dan hkik hkam ai mungkan byin shangun ai re. Abraham hpe aru arat ni lamu na
shagan zawn law htam shangun na,…zai bru jang na zai bru zawn law htam shangun na ngu,
Karai Kasang ga sadi jaw ai aten hta, shingra tara masa hku n mai byin ai masa/ n mai myit
mada ai masa re.Rai tim Abraham kam ai. Dai majaw shi a aru arat ni law htam nna shi a
majaw shinggyim masha ni gumring gumrat ai chyeju hkam la lu ai re. Abraham hte Isareal
ni hpe Karai Kasang jaw ai ga sadi ni gaw, dai ni Kam sham ai anhte ni yawng hpe hkam la
lu shangun na ga sadi byin wa ai re. Dai majaw shaning nnan hta shingra tara hte makau grup
yin a mabyin masa hpe yu nna asak hkrung na matu n re. Karai Kasang hpe kam sham let, ga
sadi ni a ntsa myit mada let sak hkrung na matu re. Joseph yup mang lu la ai hpe hkai dan ai
majaw shi a kahpu kanau ni jawm n ju ai, jawm dut sha ai, mayam tai ra ai, Potifa a madu jan
n tara ai hku tsun nna htawng sharawng hkrum ai re. Rai tim, Karai hpe kam ai, Karai jaw
yupmang shingran hta myit maju jung let, sadi dung kang ka hkra sak hkrung ai. Dai majaw ,
Karai Kasang a mau hpa chyeju hkam la lu ai, hte shi a jaw e Karai Kasang a amying
ningsang hpung shingkang dan hkung sai re. Yawba a lam hpe yu ai shaloi mung Karai
Kasang hpe ngang ngang kang kang kam sham nga ninglen, machyi makaw kaba hkrum ai,
tsa dan a gunglau zingri ai hkrum ai. Kashu kasha, du sat yam nga ai si ai hkrum ai. Rai tim
jahtum e Karai Kasng a mau hpa shaman chyeju hkam la lu ai re. Pawlu yan Sila kabu gara
shi ga mungga htawn tsun ai majaw htawng kaw sharen da hkrum ai re. Rai tim makam
masham kaba ai hte akyu hpyi chyeju shakawn kungdawn ai shaloi, shan yan a makam
masham hku nna Karai Kasang mau hpa magam bungli galaw ai re. Yesu a asak hpe yu ai
 3

shaloi mung, nhtoi 40 ya lu sha gam ngut ai hpang tsa dan gunglau hkrum ai re. Karai Kasang
a amying ningsang hte tsadan a gunglau ai lam yawng hpe awng dang ai lam madun lai wa
sai re. Jahpoi asawng ai, wudang hpai ra ai, zingri hkrum ai mayen mahaw hkrum ai, bye
hkrum ai, kayet zingri hkrum ai, wu dang ntsa hta du daw sai hkaw hkrum ai re. Dai tim dai
lam ni yawng gaw shinggyim masha ni hkye hkrang la hkrum na matu lachyum pru ai, madu
dan ai, hkik hkam ai lam tai wa sai re. 3 ya ngu ai nhtoi hta bai hkrungrawt ai hte si du hpe
awng dang ai hpung shingkang hta htani htana hkrung nga ai Karai Kasang rai nga ai hpe
madun lai wa sai re.
Ga Hpungdim: Tsaw ra ai hpu nau ni, ndai 2021 ning shaning nnan hta mung, kaning re ai
lam ni hta rai tim mung, Karai Kasang hpe shaga nna, Karai Kasang bai htan ai n sen hpe
madat let asak hkrung sa wa ga. “Ngai hpe shaga e, ngai nang hpe htan na de ai; nang n chye
na ai, galu kaba ai hte yak la ai amu, ngai nang hpe madun na de ai”, ngu nna ga sadi jaw nga
ai Karai re. Machyi makaw, myit ru myit ra, myit htum myit chyum lam ni a matu Karai
Kasang kaw mahtai nga ai. Karai hpe shaga let shi kaw sit shang jang, Karai Kasang hte grau
ni htep wa lu ai, makam grau kaba lu ai, hpung shingkang n-pu hta sit shang lu ai mahkrum
madup hte, Karai a tsaw ra myit hpe grau grau chye na hkam sha lu ai. Ningnan ai chyeju
grau grau hkam la lu wa na re. Ja gum hpraw sut su chye ai atsam jaw ai Karai re. Hpaji
byeng-ya jaw nga ai Karai re. Shagrau shatsaw la nga ai Karai re. Karai a hpung shingkang
hta asak hkrung nga jang, jawya ai maga de grau grau n-gun kaba wa lu ai chyeju, daw jau ai
maga de grau grau sharawng shara hte daw jau wa lu ai chyeju, masha wa hpe garum
shingtau ai maga de grau grau n-gun dat lu ai chyeju, Karai a hpung shingkang a matu grau
grau sak hkrung lu ai chyeju ningnan ni hkam la lu na ga ai law. Hkristu ngu ai baw hte lam
shagu hta rawt jat galu kaba wa na ga ai law! To God be the Glory.

Ginlen Shalai ai,

Lahpai Awng LI
Professor, MIT, Insein.