Ysg October 2013

FO Éèí∂~°∞ƒù=ó ã¨fió `«`«ûq`«∞~°fiˆ~}ºO Éèí~Àæ^Õ=ã¨º nè=∞Ç≤Ï kèÜ≥∂Ü≥∂#ó „Ñ¨KÀ^ŒÜ«∂`ü
Ü«ÚQÆâ◊HÎ̃ FO =O^Õ ÉèíQÆ=fO ^ÕgO N~å=∞OK« [QÆ^Œ∞æ~°∞O

QÍÜ«∞„u
„ÑŸ~° „Ñ¨[˝ áê^ŒÑ¨^Õ‡ `«Ü≥∂ó „t`åfi „Ñ¨}=∂q∞ =ÚÇ¨ï~°∞‡Ç¨ïó ã¨[Å „â◊^Œú
ãÖHõÅÊO – ãÖ~°HõΔ}
"Õ^Œ=¸iÎ, `«áÈx+¨ª, ÑÖ_ç`« â◊H˜ÎÑ¨Ó*Ï ~°Ç¨Ïã¨ºO
N~å=∞ â◊~°‡ PKå~°º â◊HÑÎ̃ Ó¨ [‰õΩ â◊HÎ̃ ã¨g∞Hõ~}
° P=â◊ºHõO. P ã¨g∞Hõ~} ° ÖËx^Õ â◊HÑÎ̃ Ó¨ [ ™ê^èºŒ O HÍ^Œ∞.
â◊H˜Î ã¨fi~°∂Ñ≤}˜ rq`«OÖ’ ^•x Ñ¶ë`«=Ú JO^Œ^Œ∞. â◊H˜Î ã¨g∞Hõ~°} [iy# KÀ@ ã¨∞YO, ã¨`å¯~åÅ∞,
=∂`å ÉèíQÆ=f ^Õq â◊~°‡ âßOu J<Õ Ñ¨ÙëêÊÅ∞ =i¬™êÎ~Ú. â◊H˜Î ã¨g∞Hõ~°} KÕã≤# =ºH˜ÎÜÕ∞ ã¨=∞~°÷=O`«∞_»∞,
Ñ¨„^è•# ãÖáê^Œ‰Ωõ Å∞ |∞kú‰Ωõ â◊Å∞_»∞, J^Œ$+ì̈=O`«∞_»∞ J=Ù`å_»∞.
_®Hõì~ü „Ñ¨}"£ ÑÖ_®º â◊HÑÎ˜ Ó¨ [ KÕÜ∞« QÀˆ~"å~°∞ â◊HÎ˜ ã¨g∞Hõ~}° HÔ · #_»∞O ayOKåe. =∞Ç¨â◊HÎ˜ Ñ¨Ó[ HÀã¨"∞≥ ÿ
ãÖáê^ŒHõ =∞O_»e D HõΔ}O #∞O_Õ ã¨<åflÇ¨Å∞ KÕÜ«∂e. âßs~°Hõ â◊H˜Î, =∂#ã≤Hõ â◊H˜Î, ÉèÏ=<å`«‡Hõ â◊H˜Î,
_®Hõì~ü =∂Ô~à◊§ N~å=∞Hõ$+¨‚ Pi÷Hõ â◊H˜Î, P^è•ºu‡Hõ â◊H˜Î D J~Ú^Œ∞ â◊‰õΩÎÅ#∞ ã¨g∞HõiOK«_»O ^•fi~å =ºH˜ÎÖ’x
=ÚHÍ¯=∞Å ~°`åflHõ~ü „Ñ¨ã#¨ fl`« =O^Œ~Ô @∞¡ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Jk ã¨`¯« ~°‡Å‰õΩ ã¨kfixÜ≥∂QÆO J=Ù`«∞Ok. Ñ¶e¨ `«OQÍ
_ç.q.P~ü.=¸iÎ =ºH˜Î ™êÑ¶¨ÅºÑ¨Ù tY~å„QÍxfl KÕ~°∞‰õΩO\Ï_»∞.
™ê^è#Œ #~°ãO≤ Ç¨Kå~°º â◊~°#fl=~å„uÖ’x `˘q∞‡k ~ÀAÅ∞ â◊H˜ÎÑ¨Ó[Ö’x D ~°Ç¨Ï™êºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ<Õ
N=∞u ÅH©;~å[QÀáêÖò ~ÀAÅ∞. D `˘q∞‡k ~ÀAÅ∞ ã¨g∞HõiOz# â◊H`Î˜ À =∞#O =∂`« ÉèQí =Æ ux Ñ¨Ól™êÎ=Ú.
D `˘q∞‡k ~ÀAÅÖ’ Z<≥fl<Àfl ~°ÇÏ¨ ™êºÅ∞ Wq∞_ç L<åfl~Ú. „Ñ¨^•è # ~°ÇÏ¨ ™êºÅ ãÖYº
ãÖÑ¨Ù\˜ 18 - ãÖzHõ 05 `˘q∞‡k. Wq `«`,ü ã¨q`«∞ó, =ˆ~}ºO, Éè~í Àæ, ^Õ=ã¨º, nè=∞Ç≤Ï, kèÜ∂≥ , Ü≥∂#ó, „Ñ¨KÀ^ŒÜ∂« `ü
JHÀì|~ü 2013 J<Õ QÍÜ«∞„f =∞O„`«OÖ’x `˘q∞‡k â◊ÉÏÌÅÖ’ Wq∞_ç L<åfl~Ú. D `˘q∞‡k â◊ÉÏÌÅ
Ñ¨„uHõ JO^Œx"å~°∞ =∞iÜ«Ú =∞Ç≤Ï=∞=Å¡ Éèí∂ó, Éèí∞=ó, ã¨fió ~°∂ÑÖÖ’ ã¨∂÷Å, ã¨∂HõΔ ‡, HÍ~°} â◊s~åÅÖ’x â◊‰õΩÎÅhfl
Ñ¨„uHõ‰Ωõ ã¨∂K«#Å∞, ã¨ÅÇ¨Å∞ "Õ∞Å∞H˘O\Ï~Ú. Ñ¶ë`«OQÍ FOHÍ~° Ñ¨~°=∞Ñ¨^ŒO „áêÑ≤Îã¨∞ÎOk.
W=fi^ŒÅz#"å~°∞ D „HÕk
`«# rq`«OÖ’x HõΔ}HõΔ}O â◊H˜ÎÖ’x Hõ}Hõ}Ïxfl ã¨g∞HõiOz, ^•xx ã¨`«¯~°‡Å
á¶È<£ #O|~°Ö¡ ’ ãÖ„Ñ¨kOK«QÅÆ ~°∞
HÀãÖ ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕã,≤ `«^•fi~å qâ◊fi"åºÑ≤ J~Ú# "Õ^=Œ ∂`«, ^Õ==∂`«, qâ◊fi=∂`«
040–23700722 QÍÜ«∞„ux J~°Û#, P~å^èŒ# KÕ¿ã =ºH˜Î rq`«O P Ñ¨~°=∞Ñ¨^•xfl á⁄O^Œ∞`«∞Ok.
99491 11175

94407 69798
z`«Îâ◊√kú, F~°∞Ê, Ñ¨@∞ì^ŒÅ HÍ~°ºã≤kúH˜ P=â◊ºHÍÅ∞
Ü«ÚQÆâ◊H˜Î QÍÜ«∞„u – JHÀì|~ü 2013 1
q+¨Ü«∞ ã¨∂zHõ ã¨^Œ∞æ~°∞ "å}˜
1. ãÖáê^ŒH©Ü«∞O : â◊H˜Î Ñ¨Ó*Ï ~°Ç¨Ïã¨ºO 1 "≥∂ãÖ KÕ¿ãÎ J^èÀQÆu `«Ñ¨Ê^Œ∞
2. q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ–ã¨^Œ∞æ~°∞ "å}˜ :
"≥∂ãÖ KÕ¿ãÎ J^èÀQÆu `«Ñ¨Ê^Œ∞ 2 x*Ï~Úu ÖË x "å_» ∞ ã≤ ÷ ~ ° O QÍ LO_Õ
3. "Õ^Œ=∞O„`«O : ^Õâ◊ ~°HõΔ} 3 ÖÏÉèÏÅ#∞ á⁄O^Œ_»=∞<Õk ãÖ^ÕÇ¨Ï"Õ∞.
4. QÍÜ«∞„f q^Œº - 37 : ã¨fi~° Ü≥∂QÆO–7 4 x*Ï~Úu ÖËx"å_»∞ ‰õÄ_® x*Ï~Úu J<Õ
5. QÍÜ«∞„f z„`å=o – 16 : ã¨^Œ∞ƒkú^•Ü«∞x ã¨~°ã¨fiu 7 =Úã¨∞QÆ∞ HõÑ¨C‰õΩ<Õ ÖÏÉèíO ‰õÄ_® á⁄O^Œ=K«∞Û. áêÅÖ’ hà◊√§
6. ÉÏÅÅ Éèíq`«‰õΩ |OQÍ~°∞ÉÏ@ – 36 : HõeÑ≤ J"Õ∞‡"å~°∞, <≥~Úºx HõeÎ KÕã≤ J"Õ∞‡"å~°∞ "åiÃÑ· qâßfiãÖ
™ê^èŒ# – ™ê^èŒ#=ÚÅ∞ – ™ê^èŒº=Ú 8 L#flO`«=~°Hˆ P Ñ¨x KÕÜ∞« QÆÅ~°∞. Wk „áê=∂}˜H`õ ,« qâßfiã¨=ÚÅ
7. Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ã¨∞n~°…Ü«∂„`« - 16 : Ñ¶ë`«O. qâßfiãÖ áÈQ˘@∞ì‰õΩO>Ë "åi Ñ¨x WHõ =ÚO^Œ∞‰õΩ
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨`åÎ P^Õâ◊O 9 ™êQÆ^Œ∞. Z=~°∞ "åix #=∞‡~°∞. ÃÇÏKü.Z"£∞.\˜., ¿Ñ¶=~üÅ∂ÉÏ,
ã‘HÀ HõOÃÑhÅ QÆ_Ü » ∂« ~åÅ∞, á¶È~°∞¤ HõOÃÑh HÍ~°∞,¡ ÉÏ\Ï HõOÃÑh
8. =∞Ç¨`å‡QÍOnè [#‡k# „Ñ¨`ÕºHõO : K≥Ñ¨CÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q Ys^Œ∞ J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ „Ñ¨[Å∞ H˘#∞QÀÅ∞
™êÑ¶¨ÅºO H˘~°‰õΩ ~°Ç¨Ïã¨º ã¨∂„`åÅ∞ 14
KÕ™êÎ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñ¨[Å‰õΩ "å\˜ÃÑ· qâßfiã¨"Õ∞ HÍ~°}=Ú.
9. ÖÏÖò|Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ã≤Î [#‡k# „Ñ¨`ÕºHõO : WHõ #H˜b =ã¨∞Î=ÙÅ∞ `«Ü«∂~°∞ KÕ¿ã HõOÃÑhÅ∞ Z‰õΩ¯= HÍÅO
=∂#=~°`«flO – ÖÏÖò|Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ã≤Î 16
xÅ∞==Ù. H˘O^Œix H˘xfl ~ÀAÅ∞ "≥∂ãÖ KÕÜ∞« =K«∞Û. `«~∞° "å`«
10. Ü«ÚQÆx~å‡} Ü≥∂[# : Ñ¨@∞ì|_»Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞, ^≥|ƒÅ∞ u#Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞.
=∞Ç¨HÍÅ∞x w`«–ã¨`«ûOHõÖÏÊÅ∞ – 9 19
11. ‰õΩO_»eh =∞Ç¨q*Ï˝#O–2 :
QÍÜ«∞„u – ™êq„u – ‰õΩO_»ex
12. ^Õq #=~å„`«∞Å „Ñ¨`ÕºHõO :
22 Ü«ÚQÆâ◊H˜Î QÍÜ«∞„u
K«O^• ~°∞ã¨∞=Ú#∞ P<£Öˇ·<£ ^•fi~å ÑÖÑ≤OK«O_ç.
â◊H˜Î ™ê^èŒ# ZÖÏ Ñ¶ëã¨∞ÎOk? 26 ÉÏºO‰õΩ ¿Ñ~°∞: Zãπ.a.S., Z„~°QÆ_»¤ âßY
13. ã¨=∞Ü«∞^•#O-"å#„Ñ¨ã¨÷O – 3 : MÏ`å¿Ñ~°∞ : N "Õ^Œ=∂`« QÍÜ«∞„f „@ã¨∞ì
"å#„Ñ¨ã¨÷O ^•fi~å ã¨=∂[ x~å‡}O 28
14. =ºH˜Î x~å‡}O : MÏ`å<≥O. : 32506416087
HõëêìÅ∞ =¿ãÎ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ – ZkiOK«∞ 31 IFSC Code : SBIN-0013272
15. ã¨=∂[ x~å‡}O : J>Ë¡ =∞x P~°¤~°∞ ^•fi~å HÍx, ÉÏºO‰õΩ „_®Ñ¨Ùì ^•fi~å HÍx
[# *ÏQÆ~°} ˆHO„^•Å∞QÍ ^Õ"åÅÜ«∂Å∞ 33 K«O^• ~°∞ã¨∞=Ú#∞ ÑÖÑ¨=K«∞Û. P<£Ö<·ˇ £ ^•fi~å ÑÖÑ¨Ù#Ñ¨C_»∞
16. =∞#O – =∞# P~ÀQÆºO : ÉÏºOH± Hõg∞+¨<£ „HÕ^Œ ~°∂. 20/– K«O^•‰õΩ J^Œ#OQÍ
P~ÀQÆºOQÍ LO_»\ÏxH˜ =ÚYº"≥∞ÿ# ã≤^•úO`«=ÚÅ∞ 36 ÑÖÑ¨ „áê~°÷#. P<£Öˇ·<£Ö’ ÑÖÑ≤#Ñ¨C_»∞ ÉÏºO‰õΩ K«ÖÏ#
17. Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ J=∞$`«"å}˜ : l~å‰õΩû HÍÑ‘x g∞ z~°∞<å=∂#∞ (Ñ≤<£HÀ_£`À ã¨Ç¨)
QÍÜ«∞„uÜÕ∞ HÍ=∞^èÕ#∞=Ù–4 39 `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ =∂‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ ÑÖÑ≤OK«O_ç.
18. <å "åi`À <å =∂@ : ''N "Õ^Œ=∂`« QÍÜ«∞„f „@ã¨∞ì——
™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê^èŒ#`À<Õ pHõ@∞¡ `˘Å∞QÆ∞`å~Ú 42
QÍÜ«∞„f KÕ`«<å ˆHO„^Œ=Ú, ÃÇÏKü.Ñ≤. ~À_£, =¸™ê¿Ñ@
19. P~ÀQÆº"Õ∞ =∞Ç¨ÉèÏQÆºO – 31: Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂ "≥·^Œº ¿ã= 44 Jtfix Ç¨Ï∫ãπ ^ŒQÆæ~°, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ – 500 018.
20. ^è•~å"åÇ≤ÏHõ „Ñ¨*’˝Ñ¨x+¨^£ – P~°= J^è•ºÜ«∞O ("≥Ú^Œ\ ˜ á¶È<£: 040–23700722, ÃãÖò: 9949111175
„Ñ¨Hõ~°}O) : ã¨`åûÇ¨Ïã¨ – ãÖÑ¶¨∞~°¬} „Ñ¨Hõ~°}O 45
21. #~°ã≤OÇ¨Ï â◊`«HõO–#=h`« ã¨∂HõÎO - 2 46 q_ç „Ñü ~°∂II 12/– 3 ãÖII K«O^• ~°∂II 350/–
22. "å~°ÎÅ∞ : ~åROÖ’ [iy# qq^èŒ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ 48 ãÖII K«O^• ~°∂II 120/– 10 ãÖII K«O^• ~°∂II 1116/–
rq`«O, HÍÅO ZO`À qÅ∞"≥·#q

2 Ü«ÚQÆâ◊H˜Î QÍÜ«∞„u – JHÀì|~ü 2013
"Õ^Œ =∞O„`«O
^Õâ◊ ~°HõΔ}
L„QÀ ~å*Ï =∞#º~å<À „ÉÏÇ¨Ï‡}O Ü≥∂ lÑ¶¨∞`«ûu I Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ=_»O ÖË^Œ∞. nx Ñ¶ë`«OQÍ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ J*Ï˝#
Ñ¨~å `«`ü ã≤K«Û`Õ ~åR „ÉÏÇ¨Ï‡}À Ü«∞„`« rÜ«∞`Õ I JO^èŒHÍ~°O "åºÑ≤ã¨∞Î#flk. „Ñ¨[ÅÖ’ ã¨`«º=Ú Jã¨`«º=ÚÅ
(J^èŒ~°fi"Õfi^Œ 5/19/6) `Õ_® `≥Å∞ã¨∞H˘<Õ q"ÕHõ|∞kú #tOzáÈ`«∞#flk, ^Õâ◊O uiy
ÉèÏ"å~°÷O : U ^Õâ◊OÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞, "Õ^Œ"Õ`«ÎÅ∞ ÉÏkèOK« ÉÏxã¨=∂~°Oæ Ö’ =ÚO^Œ∞‰õΩáÈ~Ú tkäÅã≤u÷ H˜ KÕ~∞° ‰õΩO@∞#flk.
|_»∞`å~À P ^Õâ◊O *Ï˝#Ç‘Ï#"≥∞ÿ #tOzáÈ`«∞Ok. x*Ï~ÚfÑ¨~∞° Å∞, ã¨`º« x+¨μÖª #·ˇ =º‰õΩÅÎ ∞, ZO`« "≥kH˜<å
ãÖ^Õâ◊O : „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å, q^•fiOã¨∞Å |∞∞+¨μÅ ^Œ$+≤ª KåÖÏ ^˘~°‰Ωõ @ ÖË^∞Œ . L#fl H˘kÌ=∞Ok L¿ÑHõ,Δ "≥H¯˜ iO`«, HõëêìÅ#∞
xt`«OQÍ, „Ñ¨HÍâ◊O`À LO@∞Ok. "åi Hõ#∞flÅ∞ ^Œ∂~° Éèíiã¨∞Î<åfl~°∞. Ñï}Ï=∞ ã¨fi~°∂ÑÖQÍ ™êfiaè=∂#O #+¨ì"≥∞ÿ
^Œ∂~åÅ#∞ K«∂_»QÅÆ ∞QÆ∞`å~Ú. "å~°∞ ^Œ∂~°^~Œ ∞° ≈Öˇ,· ã¨=∞Ü«∞O ™êfi~°÷Ñ¨ÓiÎH˜ ZO`«ÔH·<å kQÆ*Ï~°\ÏxH˜ ã≤^ŒúÑ¨_»∞`«∞<åfl~°∞.
Ü≥ÚHõ¯ J=ã¨~°O `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. ã¨=∂*Ïxfl ^À+¨– 'Ü«∞^è• ~å[ `«^ä• „Ñ¨*— ™ê"≥∞`« K«i`å~°÷=∞=Ù`«∞#flk.
^Œ∞~°∞æ}ÏÅ #∞O_ç q=ÚH˜Î KÕÜ«Ú@‰õΩ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕ™êÎ~°∞. „ÉèíëêìKå~åÅ∞, ‰õΩ„@Å K«~°Û JO`«\Ï [~°∞QÆ∞`«∞#flk. „Ñü
^Õâ◊OÖ’x áœ~°∞ÅO^Œix jÅ=O`«∞Å∞, ãÖ™ê¯~°=O`«∞Å∞, =ºH˜Î „ÉèíëêìK«~°}ÜÕ∞ ã¨Ñ¶¨Å`«‰õΩ ãïÜ≥ÿ∞# ^•iÜ«∞x
*Ï˝#=O`«∞Å∞QÍ KÕÜÚ« @‰õΩ x~°O`«~O° Hõ$+≤ KÕ™êÎ~∞° . ã¨∂~°∞º_»∞ qâ◊fiã≤ã∞¨ <Î åfl_»∞. ^ÕâO◊ Ö’ #Å∞"≥Ñ· Ù¨ ÖÏ J*Ï˝#O J~åK«H`õ fi« O
JO^èŒHÍ~å#flO`«\ ˜h JO`«O KÕ™êÎ_»∞. J^Õq^èŒOQÍ "åºÑ≤Oz# Ñ¶e¨ `«OQÍ q^Õjâ◊‰Ωõ ÅÎ ∞ =∞# ^Œ∞¢+Ê¨ =$`«∞ÅÎ #∞O_ç
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ^•fi~å "åºÑ≤OÑ¨KÕ¿ã *Ï˝#=Ú ã¨=∂[=ÚÖ’ ÖÏÉèíO á⁄Ok, D |OQÍ~°∞ zÅ∞Hõ#∞ `«=∞ =ÅÖ’
"åºÑ≤Oz# J*Ï˝#=Ú, ^Œ∞~åKå~åÅ∞, ^Œ∞~åÖ’K«#Å#∞ zH˜¯OK«∞‰õΩ<Õ Z`«∞ÅÎ ∞ "Õã∞¨ <Î åfl~°∞.
#tOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. ^Œ∞~åKå~°O HõO>Ë ã¨^•Kå~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ WÑ¨Ê\˜H© ã¨=∞Ü«∞O q∞OzáÈÖË^Œ∞. =∞#O "Õ∞ÖÁ¯<åe.
„Ñ¨ÉèÏ=O J<ÕHõ Ô~@∞¡ Z‰õΩ¯=. PÖ’zOK«‰õÄ_»x ^•xx ^ÕâO◊ Ö’x x["≥∞#ÿ q^•fiOã¨∞Å∞, "Õ^"Œ `Õ ÅÎ« ∞ K«∂Ñ≤# =∂~åæxfl
PÖ’zOK«∞@, „ÉèíëêªKå~°}, W"Õ <Õ\ ˜ ã¨=∞ã¨ºÅ∞. x["≥∞ÿ# J#∞ãïOz, ^Õâßxfl ~°HOΔ˜ K«∞HÀ"åe. ^Õâßxfl <åâ◊#O HÍ‰õΩO_®
„ÉÏÇ¨Ï‡} q^•fiOã¨∞_Õ g\˜x =∂~°∞Û@Ö’ ã¨=∞~°∞÷_»∞. K«∂_®e.
ã¨=∂[OÖ’ J@∞=O\˜ Ü≥∂QÆ∞ºÅ#∞ Q“~°qOKåe. ^Õâ◊Ç≤Ï`«"Õ∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å Hõ~°Î=ºO.
"åiH˜ |∞∞}Ñ¨_ç L<åfl=∞x ÉèÏqOKåe. <å~°^∞Œ _»∞ P |∞∞+≤
Ñ¨~O° Ñ¨~‰° Ωõ „Ñüxkè. "å~°∞ x~°O`«~O° , ZO`« Hõ+"ì¨ ∞≥ <ÿ å Éèií Oz
ã¨=∂[OÖ’ "åºÑ≤Oz# ã¨=∞ã¨ºÅ#∞, K≥_∞» ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å#∞ ÑÖ_»∞QÆÅ∞
`˘ÅyOK«∞@Ö’ x=∞QÆfl=∞ÜÕ∞º"å~°∞. PÜ«∞##∞ JO^Œ~°∞ JHÀì|~ü 2013
Q“~°qOKÕ"å~°∞. ÉèQí =Æ O`«∞_ç ^Œ~åƒ~°∞Ö’xˆHHÍHõ, U q^è"Œ ∞≥ #ÿ 02–10–2013 QÍOnè [Ü«∞Ou
P@OHõO ÖË‰õΩO_® PÜ«∞# JO`«óÑ¨Ù~°=ÚÖ’xH˜ ‰õÄ_®
"≥à◊¥ÎO_Õ"å~°∞. ~å=∞~å[ºO nx=Å#<Õ ãÖÉèí="≥∞ÿ#k.
12–10–2013 ^Œ∞~åæ+¨ìq∞
13–10–2013 =∞Ç¨Ï~°fl=q∞
^À+¨^∞Œ ~°∞}æ ÏÅ QÆ∞iOz `åi¯HõOQÍ #K«ÛK≥ÑÊ≤ , ã¨<å‡~°Oæ Ö’
#_çÑ≤OKÕ Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞, q^•fiOã¨∞Öˇ·# =º‰õΩÎÅ#∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ 14–10–2013 q[Ü«∞^Œâ◊q∞
Q“~°=hÜ«ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOKÕ"å~°∞. #=O|~ü 2013
<Õ_»∞ ^èŒ~°‡O, *ÏfÜ«∞`«, *Ï˝#=Ú, ã¨^•Kå~åÅ QÆ∞iOz 03–11–2013 náê=o
âßO`«OQÍ PÖ’z¿ãÎ „Ñü ã¨=∞ã¨º‰õΩ Ñïëê¯~°O ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok
QÍÜ«∞„f q^Œº–37
ã¨fi~°Ü≥∂QÆO–7
K«„HõOÖ’ ^è•º#O KÕ¿ãÎ D qHÍ~åÅ∞ âßOu™êÎ~Ú.
™ê^èŒ<å q^è•#O : L^ŒÜ«∞O WOHÍ pHõ\ ˜ LO_»QÍ<Õ
(QÆ`« ãÖzHõ `«~°∞"å~Ú...) „Ñ¨âßO`« ™ê÷#OÖ’, Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ Pã¨#OÃÑ· ~Ô O_»∞ HÍà◊√§ "≥#Hõ‰Ωõ
Pk â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ "å~°∞ Ñ¨~ÀHõΔ q*Ï˝#=Ú#‰õΩ XHõ =∞_»z ‰õÄ~ÀÛ"åe (=„*Ïã¨#O). Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å∞ É’i¡Oz,
=∂~åæxfl, `«`«fi*Ï˝<åxfl LÑ¨^ÕtOKå~°∞. Jk WHõ¯_» ãÖH˜ΔÑ¨Î "≥∂HÍà◊§ g∞^Œ ÃÑ@∞ìHÀ"åe. KÕu "Õà◊√§ Ö’ÑëH˜ =∞_»z
~°∂ÑÖÖ’ Wã¨∞Î<åfl=Ú. Ñ¨~ÀHõΔ*Ï˝#O H˘~°‰õΩ ã¨fi~°âßGOÖ’ á⁄@ì"≥·Ñ¨Ù LO_Õ@@∞¡ LOK«∞HÀ"åe. `«~°∞"å`« <åtHõ
XHõ JuQÆ∞Ñ¨Î ™ê^è#Œ L#flk. Jk ZO`« =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ ^À, J„QÆÉèÏQÆO g∞^Œ ^Œ$+≤ì LOz =¸ÖÏ^è•~° K«„HõOÖ’ 'ÅO—
PÖ’zOK«^Œy#^ŒO>Ë ^•xH˜ `«y# ¿Ñ~°∞ `«`«fi*Ï˝#=∞x c[O`À ‰õÄ_ç# K«`∞« ëÈ¯} Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù~°OQÆ∞QÆÅ Ñ¨$käfix ^è•º#O
ÃÑ@ì=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. `«`fi« O JO>Ë ™ê~°O, =¸ÅÉè∂í `« =ã¨∞=Î Ù. K≥Ü«∂ºe. WÖÏ KÕÜ«∞_»O =Å# <åtHõ ã¨∞QÆO^èŒÉèíi`«=∞=Ù
P^è•ºu‡Hõ q*Ï˝#=ÚÖ’ `«`«fi*Ï˝#=∞<Õ â◊|ÌO P`«‡, Dâ◊fi~° `«∞Ok. â◊s~°O |OQÍ~°∞ Ñ¨ã≤q∞ J=Ù`«∞Ok. ^è•º#O KÕ¿ã
ãÖ|O^èŒ K«~Û° Ö’ LÑ¨Ü∂≥ yOK«|_»∞`«∞Ok. Éè∫uHõ âßG"Õ`ÅÎ« ∞ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ¨$näfi`«`«fi ã¨=∞ã¨Î QÆ∞}=ÚÅ#∞ ^è•º#OÖ’
„Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHõ¯ =¸ÅÉèí∂`« HÍ~°}=ÚÅ#∞ `«`«fi=ÚÅx `≥K«∞ÛHÀ"åe. 'ÅO— c[ =∞O„`«=Ú#∞ =∞#ã¨∞ûÖ’<Õ
JO\Ï~°∞. ã¨fi~°Ü≥∂QÆOÖ’ ‰õÄ_® J@∞=O\˜ JO`«~°OQÆ (â◊|Ì~°∂ÑÖÖ’ HÍHõ ^èŒfix ~°∂ÑÖÖ’) [ÑÖ KÕÜ«∂e.
™ê^èŒ#Å∞ L<åfl~Ú. [Å`«`fi« O
+¨@Û„Hõ Éè^Ë #Œ Ö’=Öˇ ã¨fi~°q*Ï˝#OÖ’ `«`fi« =ÚÅ Láêã¨# á⁄@ì „HÕ^Œ, [#<ÕO„kÜ«∞=ÚÅ ÃÑ·ÉèÏQÆOÖ’ ™êfikèëêª#
K≥Ü«∞º=Åã≤ LO@∞Ok, „Ñ¨ã¨∞Î`«O â◊s~°=ÚÖ’ U `«`«fiO K«„HõO – [Å`«`«fi ™ê÷#O L#flk. D K«„HõO ''Éèí∞=ó—— Ö’Hõ
#_»∞ã¨∞#Î fl^À `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. "å\˜ q=~åÅ∞ WÖÏ L<åfl~Ú. „Ñüxkè. ~°OQÆ∞ `≥Å∞Ñ¨Ù, PHõ$u J~°÷ K«O„^•HÍ~°O, QÆ∞}=Ú
Ñ¨$näfi`«`fi« O ~°ã=¨ Ú. KÕ^∞Œ , Ñ¨ÙÅ∞Ñ¨Ù, =QÆ~∞° "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ~°∞K«∞Å∞ D [Å`«`fi«
D `«`«fiO Ü≥ÚHõ¯ ™ê÷#O =¸ÖÏ^è•~° K«„HõO J#QÍ HÍ~°}OQÍ =™êÎ~Ú. nx *Ï˝<ÕO„kÜ«∞O lÇ¨Ïfi (<åÅ∞Hõ)
QÆ∞^ŒO #∞O_ç Ô~O_»∞ JOQÆ∞à◊=ÚÅ∞ JO_»HÀâ◊=ÚÅ "≥·Ñ¨Ù Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∞O eOQÆ=Ú. "≥∂Ç¨k qHÍ~°=ÚÅ∞ D `«`fi« qHõ$u
L#flk. ã¨∞+¨μ=∞fl Ü≥ÚHõ¯ „áê~°OÉèOí WHõ¯_ç #∞O_ç "≥Ú^ŒÅ=Ù =Å# =™êÎ~Ú.
`«∞Ok. „Ñü K«„HõO Ü≥ÚHõ¯ PHÍ~°O Hõ=∞Å Ñ¨Ù+¨ÊO (`å=∞~°) ™ê^èŒ<å q^è•#O : Ñ¨$näfi`«`«fi ™ê^èŒ<å q^è•#OÖ’
=Öˇ LO@∞Ok. Wk Éèí∂Ö’Hõ „Ñüxkè. Ñ¨$näfi`«`«fiO Ü≥ÚHõ¯ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ ‰õÄ~°∞Ûx '=O— c[ =∞O„`åxfl, J~°÷ K«O„^•HÍ~°
^è•º#O =¸ÖÏ^è•~° K«„HõOÖ’ K≥Ü«∂ºe. `≥Å¡x K«O„^Œ∞x=O\˜ [Å`«`«fi=Ú#∞ ™êfikèëêª# K«„HõOÖ’
Ñ¨$näfi`«`fi« O Ü≥ÚHõ¯ PHõ$u K«`∞« ëÈ¯}O, ~°OQÆ∞ Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù, ^è•º#O K≥Ü«∂ºe. WÖÏ K≥Ü«∞º_»O =Å# PHõe ^ŒÑ≤ÊHõÅ∞
QÆ∞}=Ú QÆO^èŒO. JO^Œ∞=Å# nxx `≥Å∞ã¨∞HÀQÆeˆQ LO_»=Ù. ã¨Ç¨Ï# â◊H˜Î L`«Ê#fl=∞=Ù`«∞Ok.
*Ï˝<OÕ „kÜ«∞O <åtHõ, Hõ~ˆ ‡O„kÜ«∞O QÆ∞^ŒO (anus). Ñ¨ãH≤ ~õ Å° ∞ Jyfl`«`fi« O
(jaundice), É’^ŒHÍÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ~ÀQÆ=ÚÅ∞ Ñ¨$näfi`«`«fiO
<åaè™ê÷#OÖ’x =∞}˜ÑÓ¨ ~°Hõ K«„HõOÖ’ Jyfl`«`fi« x"åãÖ.
Ü≥ÚHõ¯ qHõ$u =Å# L`«ÊuÎ J=Ù`å~Ú. ÉèíÜ«∞O "≥Ú^ŒÖˇ·# Wk ''ã¨fió—— Ö’Hõ „Ñüxkè. D `«`fi« O Ü≥ÚHõ¯ PHõ$u „uHÀ}O,
=∂#ã≤Hõ qHÍ~°=ÚÅÖ’ nx „áê^è•#º`« L#flk. =¸ÖÏ^è•~° ~°OQÆ∞ Z~°∞Ñ¨Ù, QÆ∞}=Ú ~°∂Ñ¨=Ú. *Ï˝<OÕ „kÜ«∞=ÚÅ∞ <Õ„`«=Ú,
_≥·\ÕQ∑ JO>Ë `«‰õΩ¯= u#@O HÍ^Œ∞

Hõˆ~‡O„kÜ«∞O áê^Œ=Ú. „HÀ^•kè =∂#ã≤Hõ qHÍ~°=ÚÅ∞, „Ñüx`«ºO ÑÖK«``« fi« =ÚÅ#∞ P~°∞ =∂ã¨=ÚÅ∞ JÉèºí ã≤¿ãÎ
"åÑ¨ÙÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# âßsiHõ qHÍ~°=ÚÅ∞ D `«`«fiO Ü≥ÚHõ¯ `«`«fiã≤kú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. `«`«fi=ÚÅ#∞ QÆ∞iÎOK«∞@ ã¨~°à◊
QÆ_a» _» =Å# =™êÎ~Ú. ^•xx ãïKÕã∞¨ HÀ=_»O =Å# PHõe =∞=Ù`«∞Ok.
ÖËHáõ È=_»O Jr~°O‚ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q ^Œ∂~°O J=Ù`å~Ú. ‰õΩO_»eh `«`«fi=ÚÅ#∞ QÆ∞iÎOK«\ÏxH˜ U q^èŒOQÍ JÉèÏºãÖ
â◊H˜Î *ÏQÆ$`«O HÍ=_®xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O Åaèã¨∞ÎOk. K≥Ü«∂ºÖ’ K≥Ñ¨Ê|_çOk. WHõ¯_» `«`«fi=ÚÅ#∞ QÆ∞iÎOK«\ÏxH˜
™ê^èŒ<å q^è•#O : Ñ¨$näfi`«`«fiOÖ’ K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ ã¨∂÷Å LáêÜ«∞=ÚÅ∞ K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞#flq. ã¨fi~°=ÚÅ`À áê@∞
Pã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx '~°O— c[=∞O„`«O`À ‰õÄ_ç# „uHÀ}ÏHõ$u `«`«fi=ÚÅ L^ŒÜ«∞O ‰õÄ_® [~°∞QÆ∞`«∞Ok. XHõ ã¨fi~°O
QÆÅ, Jyfl`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# Z~°∞Ñ¨ÙQÆÅ Jyfl`«`«fi=Ú#∞ #_»∞ã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ ÑÖK« `«`«fi=ÚÅ∞ XHõ\ ˜ `«~åfi`« XHõ\ ˜
=∞}˜ÑÓ¨ ~°Hõ K«„HõOÖ’ ^è•º#O K≥Ü∂« ºe. D `«`fi« O ã≤kOú K«_O» L^Œ~ÚOz `«=∞ ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨ÓiÎ J~Ú# `«~åfi`« Jã¨qÎ ∞™êÎ~Ú.
=Å# J`«ºO`« PÇ¨~°=Ú#∞ ã‘fiHõiOK«QeÆ Qˆ â◊H,Î˜ J`«ºO`«OQÍ `«`«fi=ÚÅ Ñ¨sHõΔ P~°∞ ~°HÍÅ∞QÍ K≥Ü«∞º=K«∞Û.
„`åQÆQÆeˆQ â◊H˜Î† Jyflx ã¨Ç≤ÏOK«QÆeˆQ â◊H˜Î Åaèã¨∞ÎOk. 1) âßfiã¨ ^•fi~å : `«`fi« =ÚÅ L^Œ~ÚOK«@O`À áê@∞ <åtHõÅ
"åÜ«Ú`«`fi« O ^•fi~å #_çKÕ âßfiã¨ Ñ¨^Œúu =∂~°∞`«∞Ok. <åtHõÅ =∞^èŒºÖ’
D `«`fi« =Ú Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™ê÷#OÖ’ L#fl@∞=O\˜ J<åÇ¨Ï`« "åÜ«Ú=Ù #_»∞ã¨∞OÎ >Ë Ñ¨$näfi`«`fi« =Ú, „HÕ^Œ "≥Ñ· Ù¨ H˜ #_»∞ã¨∞OÎ >Ë
K«„HõOÖ’ LO@∞Ok. Wk '=∞Ç¨Ïó— Ö’Hõ „Ñüxkè. ~°OQÆ∞ [Å`«`«fiO, =OHõ~°\ ÕHõ~°QÍ #_»∞ã¨∞ÎO>Ë "åÜ«Ú`«`«fiO, ÃÑ·
P‰õΩÑ¨K«Û, PHõ$u +¨\’¯}O =∞iÜ«Ú QÀàÏHÍ~°OQÍ "≥·Ñ¨ÙQÍ #_»∞ã¨∞ÎO>Ë Jyfl`«`«fiO, #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #_»∞ã¨∞ÎO>Ë
LO@∞Ok. QÆ ∞ }=Ú ã¨ Ê ~° ≈ , *Ï˝ < Õ O „kÜ« ∞ O K« ~ ° ‡ O, PHÍâ◊`«`«fi L^ŒÜ«∞OQÍ `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
Hõˆ~‡O„kÜ«∞=Ú K≥~Úº. L|ƒãÖ "≥Ú^ŒÖˇ·# ~ÀQÆ=ÚÅ∞ D 2) PHõ$u ^•fi~å : U^≥·<å â◊√„Éèí"≥∞ÿ# J^ŒÌOÃÑ· <åtHõÅ ^•fi~å
`«`«fiO qHõ$u =Å# ãÖÉèíq™êÎ~Ú. QÍex *’~°∞QÍ =^ŒÅO_ç. JÑ¨C_»∞ J^ŒÌOÃÑ· âßfiã¨Ü≥ÚHõ¯
™ê^è<Œ å q^è•#O : Ñ¨$näfi`«`fi« OÖ’ K≥ÑÊ≤ # q^èOŒ QÍ ‰õÄ~°∞Ûx Pqi =Å# XHõ PHõ$u U~°Ê_»∞`«∞Ok. nx`À `«`«fiÑ¨sHõΔ
'Ü«∞O— c[O`À ‰õÄ_ç# QÀàÏHÍ~°Ñ¨Ù P‰õΩÑ¨K«Ûx HÍOuQÆÅ KÕÜ«∞=K«∞Û. K«`«∞~°∞ƒù[OQÍ LO>Ë Ñ¨$käfi, J~°÷ K«O„^•HÍ~°O
"åÜ«Ú`«`fi« =Ú#∞ J<åÇ¨Ï`« K«„HõOÖ’ ^è•ºxOKåe. D `«`fi« O LO>Ë [ÅO, „uHÀ}O LO>Ë Jyfl, ™êQÆnã≤# QÆ∞O„_»OQÍ
ã≤ k ú O z#Ñ¨ C _» ∞ Ñ¨ ‰ õ Δ Ω Å=Öˇ Zyi PHÍâ◊ Q Æ = ∞#O LO>Ë "åÜ«Ú=Ù, z#fl z#fl aO^Œ∞=ÙÅ∞QÍ LO>Ë PHÍâ◊
KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. `«`fi« =∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
PHÍâ◊``« fi« O 3) =¸Å™ê÷#O ^•fi~å : â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ U ™ê÷#O U
`«`fi« =Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#^À =ÚO^Õ K≥ÑÊ¨ |_çOk. ^è•º#O
â◊s~°OÖ’ nx x"åãÖ qâ◊√kúK«„HõO. D K«„HõO HõO~î°
KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ U ™ê÷#OÖ’ qâı+¨ K≥·`«#ºO LO>Ë, P `«`«fiO
™ê÷#OÖ’ L#flk. Wk '[#ó— Ö’Hõ „Ñüxkè. nx ~°OQÆ∞
Ü≥ÚHõ¯ x~åúiOK«|_ç# ~°OQÆ∞ Hõ#|_»∞`«∞O>Ë, P `«`«fiO
hÅO, PHõ$u JO_®HÍ~°O (HÀ_ç„QÆ∞_»∞¤), QÆ∞}O â◊|ÌO,
ã¨fi~°OÖ’ L^Œ~Úã¨∞Î#fl^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe.
*Ï˝<ÕO„kÜ«∞O K≥=ÙÅ∞, Hõˆ~‡O„kÜ«∞O "å}˜ (<åÅ∞Hõ).
4) á⁄_»=Ù ^•fi~å : ÉÏQÍ UH˜# ^Œ∂kx HÍx, "≥∞`«xÎ ^è∂Œ oQÍx
™ê^èŒ<å q^è•#O : Ñ¨$näfi`«`«fiOÖ’ K≥Ñ≤Ê# q^èŒOQÍ
J~°KÕuÖ’H˜ fã¨∞‰õΩx âßfiã¨ #_»∞ã¨∞Î#fl <åtHõ ^ŒQÆæ~°‰õΩ
Pã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx 'Ç¨ÏO— c[ =∞O„`«=Ú#∞ [ÑÖ KÕã¨∂Î
fã¨∞HÔ àÏ§e. ZO`« ^Œ∂~°OÖ’ ^Œ∂k ÖËHõ ^è∂Œ o Hõ^∞Œ Å∞`«∞#fl^À
z„`« qz„`« ~°OQÆ∞Å∞ QÆÅ PHÍâ◊ `«`fi« =Ú#∞ qâ◊√kú K«„HõOÖ’
JHõ¯_» PÑ≤, <åtHõ #∞Oz P ™ê÷#O ZO`« ^Œ∂~°OQÍ L#fl^À
^è•º#O K≥Ü«∂ºe. nx=Å# „uHÍÅ *Ï˝#O, Sâ◊fi~°ºO
H˘Å"åe. Jk 12 JOQÆ ∞ à◊ = ÚÅ~Ú`Õ Ñ¨ $ kä fi , 16
J}˜=∂k ã≤^Œ∞úÅ∞ „áêÑ≤Î™êÎ~Ú.
JOQÆ∞à◊=ÚÅ~Ú`Õ [ÅO, 4 JOQÆ∞à◊=ÚÅ~Ú`Õ Jyfl, 8
_≥·\ÕQ∑ JO>Ë ãïÜ≥ÿ∞# PÇ¨~åxfl fã¨∞HÀ=_»O

JOQÆ∞à◊=ÚÅ∞ J~Ú`Õ "åÜ«Ú=Ù, 20 JOQÆ∞à◊=ÚÅ∞ J~Ú`Õ ^•fi~å ^è•º#O K≥Ü«∂ºe. Ô~O_»∞ K≥=ÙÅÖ’ Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å
PHÍâ◊``« fi« O L^Œ~Úã¨∞#Î fl^Œx `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. ÉÁ@# "Õà√◊ §, ~Ô O_»∞ Hõà§◊ g∞^Œ ~Ô O_»∞ KÕ`∞« Å K«∂Ñ¨Ù_»∞ "Õà√◊ §,
5) ~°∞z ^•fi~å : ^è•º#Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ Ñ¨sH˜¿Δ ãÎ Uq∞ u##Ñ¨C_»∞ =∞^èŒº "Õà◊√§, Ô~O_»∞ <åtHõÅÃÑ· Ô~O_»∞ KÕ`«∞Å J<åq∞HõÅ∞
‰õÄ_® <åÅ∞HõÃÑ· qq^èŒ ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ ~°∞K«∞Å∞ (LOQÆ~°O "ÕÅ∞) Ô~O_»∞ ÃÑ^Œ=ÚÅ =∞^èŒº (<À\˜ÃÑ·) z\˜H˜#
=ã¨∞ÎO\Ï~Ú. ã¨∂HõΔ ‡^Œ$+≤ì`À Ñ¨sHõΔ KÕã≤#Ñ¨C_»∞ <À\˜Ö’ "Õà◊√§ LOz ^è•º#O K≥Ü«∂ºe. ã¨fi~° ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# ^è•º#O
uÜ«∞º^Œ#O LO>Ë Ñ¨$käfi, =QÆ~∞° QÍ LO>Ë [Å`«`fi« O, KÕ^∞Œ QÍ H˘~°‰õΩ D =Ú„^Œ LÑ¨Ü≥∂QÆHõ~°=∞x K≥Ñ¨Ê|_çOk.
LO>Ë Jyfl, Ñ¨ÙÅ¡QÍ LO>Ë "åÜ«Ú=Ù, HÍ~°OQÍ LO>Ë PHÍâ◊ ã¨fi~°âßGO Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚ q*Ï˝#=Ú#∞ D
`«`fi« =∞x `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. q^èŒOQÍ „Ñ¨â◊Oã≤OKå~°∞.
6) ã¨=∞Ü«∞O ^•fi~å : ™ê^è•~°}OQÍ XHõ ã¨fi~°O XHõ QÆO@ ã¨fi~° *Ï˝#O #ˆ~ Ü«∞„`« ÅH©;ó áê^Œ `«ÖË Éèí"Õ`ü I
#_»∞ã¨∞ÎOk. nxÖ’ Ñ¨$näfi`«`«fiO 20 xq∞ëêÅ∞, [Å`«`«fiO ã¨~°fi„`« K« â◊sˆ~Ñ≤ ã¨∞YO `«ã¨º ã¨^• Éèí"Õ`ü II
16 xq∞ëêÅ∞, Jyfl`«`«fiO 12 xq∞ëêÅ∞, "åÜ«Ú`«`«fiO 8 Z=iH˜ ã¨fi~°*Ï˝#O L#fl^À ÅH˜; J`«x áê^•Å =^ŒÌ
xq∞ëêÅ∞, PHÍâ◊`«`«fiO 4 xq∞ëêÅ∞ LO@∞Ok. LO@∞Ok. J`«x â◊s~°O ZÅ¡Ñ¨C_»∞ ã¨∞YOQÍ LO@∞Ok.
^è•º#Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ `«`fi« Ñ¨sHõΔ KÕã∞¨ #Î flÑ¨C_»∞ +¨}∞‡d =Ú„^Œ
=∞^Œ# "≥∂Ç¨Ï# =∂Å=º

=∞^Œ# "≥∂Ç¨Ï# =∂Å=º ¿Ñ^Œ ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’ [x‡Oz Hõ+¨ìÑ¨_ç a.U. Ñ¨sHõΔÖ’ LfÎ~°∞‚_≥· 50 ~°∂áêÜ«∞Å <≥Å
r`«O`À Láê^è•ºÜ«∞ =$uÎx KÕÑ¨\Ïì~°∞. D ã¨fiÅÊ "Õ`«#O #∞O_çÜÕ∞ H˘O`« _»|∞ƒ#∞ P^•KÕã≤ ¿Ñ^Œ q^•º~°∞÷Å‰õΩ Y~°∞Û
KÕ¿ã"å~°∞. qkè x~°fiÇ¨Ï}Ï#O`«~°O P^• KÕÜ«∞QÆey# ã¨=∞Ü«∂xfl ‰õÄ_® Ö’Hõ¿ã=ÔH· qxÜ≥∂yOKÕ"å~°∞. WO`ÕQÍHõ
~åR HÍO„ÔQãπ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ "å~°∞ K«∂¿Ñ „ÑüÉèí, K≥¿ÑÊ LÑ¨<åº™êÅ∞ J^Œ∞ƒù`«OQÍ LO_Õq. JkfifÜ«∞"≥∞ÿ# D
áê„`«#∞ K«∂ã≤ =ÚQÆ∞_ú ·≥ ~å*Ï HÍÖÏHõH~õ ü J`«ºO`« „Ñ¨ÉÏè q`«∞_≥,· Ç≤ÏO^Œ∞™ê÷<£ "å~°Ñ„¨ uHõ‰Ωõ ãÖáê^Œ‰Ωõ _çQÍ KÕ™ê_»∞. 50
~°∂áêÜ«∞Å <≥Å "Õ`«#O ~°∂.200 ‰õΩ ÃÑiyOk. HÍh ÃÑiy# <åÅ∞QÆ∞Ô~@¡ r`«O =∂Å"åºx JHõ¯_» Z‰õΩ¯= HÍÅO
LO_»hÜ«∞ÖË^Œ∞. ~å*Ï HÍÖÏHõHõ~üH˜ „`åˆQ JÅ"å@∞#flk. JO^Œ∞ˆH Ñ¨^Œqx, ÃÑ^ŒÌ "Õ`«<åxfl =^Œe "Õã≤ =∂Å"åº
Éˇ<å~°ãπ "≥o§ =H©Å∞ Ñ¨sHõΔ‰õΩ K«^Œ=™êQÍ~°∞. PÜ«∞# nHõΔ J#uHÍÅOÖ’<Õ PÜ«∞##∞ Q˘Ñ¨Ê =H©Å∞#∞ KÕã≤Ok, HÍx
HÍÅO Ü≥ÚHõ¯ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù qx DÜ«∞# xtÛO`«QÍ LO_»ÖËHõáÈÜ«∂_»∞. gÖˇ·#O`« Z‰õΩ¯= HÍÖÏxfl ~å¢+‘ìÜ«∞ HÍ~°º„Hõ=∂Å‰õΩ
qxÜ≥∂yOK«™êQÍ~°∞. [#∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ÅÃÑ· PÜ«∞# „Ñ¨ÉèÏ=O KåÖÏ Z‰õΩ¯=QÍ Ñ¨_»™êyOk. Ñ¶ë`«OQÍ ˆHO„^Œ
=º=™ê÷Ñ#¨ ‰õΩ ã¨^ãŒ ∞¨ ºxQÍ Z#∞flHÀÉ_®¤~∞° . Ñ¨ÓiÎ ã¨=∞Ü«∞O P HÍ~°º„Hõ=∂ÅÔH· qxÜ≥∂yOK«|_çOk. 'JÉè∞í º^ŒÜ∞« O— J<Õ
"å~°Ñ¨„uHõ, '=∞~åº^Œ— J<Õ =∂ã¨Ñ¨„uHõ „Ñ¨K«∞~°}#∞ „áê~°OaèOKå~°∞. Éˇ<å~°ãπ Ç≤ÏO^Œ∂ qâ◊fi q^•ºÅÜ«∂xH˜ Ñ¨Ù<åk
"Õã≤Ok ‰õÄ_® gˆ~. WO`«\ ˜ „ÑüÉèÏ=O`«∞x q#=∞„`« K«∂¿ãÎ KåÖÏ Pâ◊Û~°ºO Hõeyã¨∞ÎOk. HõÅHõ`åÎ qâ◊fi q^•ºÅÜ«∞O
giH˜ Q“~°= _®Hõ¤ˆ~@∞ Ñ¨^Œqx „Ñ¨^•#O KÕÜ«∂Åx, „Ñ¨Éèí∞`«fiO ''ã¨~ü——QÍ ã¨<å‡xOKåÅx ÑÖ_ç`« ã¨Éèí ''ÑÖ_ç`« ~å*Ï——
J<Õ a~°∞^Œ∞ W"åfiÅx PHÍOHõΔ#∞ =ºHõÎO KÕã≤#Ñ¨C_»∞ g~°∞ x~åHõiã¨∂Î „Ñ¨ã¨∞Î`«O L#fl ''ÑÖ_ç`«—— a~°∞^Œ∞ XHõ¯^•xfl
ã¨kfixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞QÆey`Õ KåÅ∞#x Jaè=∂#∞Å‰õΩ KÕ`«∞ÖˇuÎ #=∞ã¨¯iOKå~°∞. x~å_»O|~°∞_»∞QÍ, Hõ~°‡Ü≥∂yQÍ,
q∞`«=ºÜ«∞O`À, B^•~°ºO`À giÜ≥ÚHõ¯ =ºHÎ̃QÆ`« rq`«O xO_ç LO_»@O =Å¡ ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# DÜ«∞# J™ê=∞#∞º_»∞QÍ
JãÖMÏº‰õΩÅ‰õΩ „¿Ñ~°}xzÛ K«i„`«Ö’ z~°™ê÷~ÚQÍ xÅzáÈÜ«∂~°∞.
– „Ñ¨*Ï˝Ñ¨Ù~å}O #∞O_ç
J#∞"å^ŒO: N=∞u <Õ=∂x Q“s ™êq„u
ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ WO\˜x ã¨ˆ~Ìã¨∞‰õΩO>Ë Z=~°∞ ZÑ¨C_»∞ =zÛ<å W|ƒOk LO_»^Œ∞

QÍÜ«∞„f z„`å=o – 16
ã¨^Œ∞ƒkú^•Ü«∞x ã¨~°ã¨fiu
=∂e#ºO, K«OK«Å`«fiO, J<å~ÀQÆºO xO_ç L#flÑ¨C_»∞
=∞ã≤Î+¨¯=Ú |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ, ã¨‡~°}â◊H˜Î `«yæ, K«∞~°∞‰õΩ^Œ#=Ú
HÀÖ’Ê~Ú, =∞O^Œ|∞kú`À PÅã¨ºOQÍ J~°=÷ ∞QÆ∞@, KåÖÏ¿ãÑ¨\˜
=~°‰Ωõ q+¨Ü∞« =Ú `ÀK«Háõ È=Ù@, É∫kúHõ q+¨Ü∂« Å K«~Û° ÅÖ’
=∞ã≤Î+¨¯O JÅã≤áÈ=Ù@ "≥ÚII qHÍ~åÅ∞ L`«Ê#fl=∞=Ù`å~Ú.
D ^ÀëêÅ HÍ~°}OQÍ q^•º~°∞÷Å∞ "≥#∞Hõ|_»∞`å~°∞.
Ñ¨sHõΔÅÖ’ `«Ñ¨C`å~°∞. =H©à◊√§, _®Hõì~°∞¡, =HõÎÅ∞, ~°K«~Ú`«Å∞
ZH“O>ˇO\òÅ∞, KÕu=$`«∞ÅÎ "å~°∞ `«=∞ `«=∞ Ñ¨#∞ÅÖ’ J<ÕHõ
`«ÑC¨ Å∞ KÕ™êÎ~∞° . nx=Å# H©iÖÎ ’, r=<ÀáêkèÖ’ ~Ô O_çO\˜Ö’
Ö’@∞ =ã¨∞ÎOk. „Ñ¨QÆu PyáÈ`«∞Ok.
QÍÜ«∞„u |∞kú Ü≥ÚHõ¯ =∞O„`«=Ú. ^•xÖ’ '„Ç‘ÏO— `«`«fi
Láêã¨# „Ñ¨^•è #=Ú. D =∞Ç¨=∞O„`«=Ú`À |∞kú =∂e#º=Ú
`˘ÅyáÈ`«∞Ok. =∞ã≤Î+¨¯=Ú`À Ñ¨xKÕ¿ã "åiH˜ q[Ü«∞O
Åaèã¨∞ÎOk. q^•º~°∞÷Å∞ Ñ¨sHõΔÅÖ’ LfÎ~°∞‚Å=Ù`å~°∞. W`«~°
|∞kúr=ÙÅ∞ ‰õÄ_® HÍ~°º™êÑ¶¨ÅºO =Å# Ñ¨Ù~ÀQÆq∞™êÎ~°∞.
=∞ã≤+Î ¯¨ |ÅO ÃÑiy J<ÕHõ =∂#ã≤H~õ ÀQÆ=ÚÅ∞ xÜ«∞O„uOK«
FO Éèí∂~°∞ƒù=ó ã¨fió
|_»`å~Ú. QÍÜ«∞„f Láêã¨# ^•fi~å `«Å <˘Ñ≤Ê, áê~°≈fi<˘Ñ≤Ê,
Ñ≤zÛ, Éèí∂`À<å‡^Œ=Ú, K≥_»∞ã¨fiÑ¨fl=ÚÅ∞, ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞@,
P^Œºâ◊H˜Î =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∂=∞~Ú QÍÜ«∞„uH˜ =¸_»∞ =¸~°ÛÅù ∞, =∂#ã≤Hõ qHõÖÏOQÆ`« "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q `˘ÅQÆ∞`å~Ú.
~°∂áêÅ∞<åfl~Ú. Jq „Ç‘ÏO, NO, H©¡O. ã¨~°ã¨fiux „Ç‘ÏO ã¨^∞Œ ƒkú Ü≥ÚHõ¯ ãÖ|O^è=Œ Ú ã¨^∞Œ }æ =ÚÅ`À LO@∞Ok.
Jx, ÅH˜;x NO Jx, HÍox H©O¡ Jx JO\Ï~°∞. JxflO\˜HOõ >Ë Ñ¨ûúŒ „Ñ¨HÍ~°=Ú Ñ¨#∞Å∞, ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ Jaè„áêÜ«∂Å∞, ã≤~÷ |° ∞kú,
"≥Ú^Œ\ k˜ , =ÚYº"≥∞#ÿ k „Ç‘ÏO. ã¨~ã° fi¨ u ~°∂ÑÖÖ’ ™ê^è‰Œ Ωõ x ^Œ∂~°^Œi≈`«fiO, „Ñü+¨ª, =º=Ç¨~°O, âßO`«z`«ÎO, q"ÕHõO,
=∞#ã¨ ∞ ûÖ’ ã¨ ^ Œ ∞ ƒù k ú ~° ∂ Ñ≤ Ü ≥ ÿ ∞ # g}Ïáê}˜ Éè í Q Æ = u ã¨∞Å∞=ÙQÍ „QÆÇ≤ÏOK«∞@ W=hfl ã¨^Œ∞ƒkú`À<Õ Åaè™êÎ~Ú.
„Ñ¨"Õtã¨∞ÎOk. Ç¨ÏOã¨=Öˇ h~°H©Δ~° q"ÕHõ=Ú HõeyOKÕ ã¨^∞Œ ƒkúH,˜ â◊√^Œ|ú ∞kúH˜ „Ñ¨fHõÖ#·ˇ ã¨¢ÔæŒ ^è=Œ ÚÅ ™êOQÆ`º« =Ú#∞
^Œ∂~°^Œi≈`«fiO JO`«óHõ~°}Ö’ ã¨^•â◊Ü«∞=ÚÅ#∞ "Õ∞ÖÁ¯e¿Ñ x`«º=Ú [~°∞Ñ¨ÙHÀ"åe. QÍÜ«∞„f Láêã¨# Ñ¶ë`«OQÍ =∂`«
~°≠OHÍ~°=Ú. D Ô~O_»∞ HÍ#∞HõÅ∞ ™ê^èŒ‰õΩxH˜ „áê~°OaèHõ Ü≥ÚHõ¯ D |Ç¨ï=∞u `«# „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ
„Ñ¨™ê^ŒOQÍ Åaè™êÎ~Ú. Åaèã∞¨ OÎ k.
|∞kú x~°‡Å=∞QÆ∞@, ã¨^Œ∞ƒùkú ÅaèOK«∞@ J<Õ D Ô~O_»∞
– J#∞"å^ŒO : _®II `«∞=¸‡i
|Ç¨ï=∞`«∞Å#∞ =∂`« `«# Éèí‰õΩÎÅ‰õΩ Wã¨∞ÎOk. |∞kúÖ’
U^≥·<å Ñ¨x "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ_ç`Õ Jk Ñ¨ÓiÎKÕÜ«∂eûO^Õ
ÉÏÅÅ Éèíq`«‰õΩ |OQÍ~°∞ ÉÏ@–36
™ê^èŒ#–™ê^èŒ#=ÚÅ∞–™ê^èŒº=Ú
~å=∂ÅÜ«∞OÖ’ ã¨zÛ^•#O^Œ g∞ ™ê^è•ºxfl KÕ~∞° ‰õΩ#fl>Ë¡ Jx J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. J~Ú`Õ =∞#O
™êfiq∞ "åi „Ñ¨ãO¨ QÆO ™êyáÈ`ÀOk. "å~°∞ KÕ¿ã ™ê^èŒ# ™êfi~°÷O ÖËxkQÍ K«∂ã¨∞HÀ"åe.
''™ê^è#Œ –™ê^è#Œ =ÚÅ∞–™ê^èºŒ =Ú—— QÆ∞iOz ™êfiq∞r WOHÍ WÖÏ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞ – ''hà◊√§ "≥∂¿ã =ºH˜ÎH˜
q=iã¨∞<Î åfl~°∞. „Ñ¨ãO¨ QÆO JO`å P^è•ºu‡HõÑ~¨ O° QÍ H˘#™êQÆ∞`ÀOk. XHõ_»∞ #∂~°∞ aO^≥Å hà◊§`À t=ÙxH˜ Jaè¿+HõO KÕ¿ãÎ ~å[
Éèí‰õΩÎ_»∞ ÉèíH˜Î J#fl ™ê^èŒ#O ^•fi~å =ÚH˜Îx ™êkè™êÎ_»∞ Jx ^•x Ü≥∂QÆO Ñ¨_»∞`«∞Ok—— Jx Z=~À K≥Ñ≤`Õ q<åfl_»@. KÕuÖ’ Ñ¨<Õ
™ê~åOâ◊O. W^ŒO`å „Ñ¨Hõ¯<Õ L#fl _®ÉÏÃÑ· Ñ¨_»∞‰õΩ#fl ã¨f+π Hõ^•! Jx L`åûÇ¨ÏO`À Jaè¿+Hõ HÍ~°º„Hõ=∞O „áê~°OaèOKå_»@.
qO@∞<åfl_»∞. qx qx ''10= `«~°QÆuÖ’ JkèHõOQÍ =∂~°∞¯Å∞ aO^≥ aO^≥‰õΩ XHõ™êi `«Å#∞, KÕ`«∞Å#∞ `«_çq∞ K«∂ã¨∞‰õΩ<Õ
™êkèOK«∞HÀ"åÅO>Ë ZÖÏO\˜ ™ê^èŒ# K≥Ü«∂ºe? ^•xx `«y# "å_»@. ZO^Œ∞HÀ `≥Å∞™ê? `«ÅÃÑ· H˜s@O, KÕ`∞« Å‰õΩ, Éè∞í [H©~∞° ÅÎ ∞
™ê^èŒ#O Uq∞\˜? Ñ≤Å¡Å‰õΩ ZÖÏO\˜ ™ê^è•ºÅ∞ LO_»"å? Jx =KåÛÜÕ∞"≥∂#x. 99 aO^≥Å∞ áÈ¿ã=~°‰õΩ FÑ≤Hõ Ñ¨\Ïì_»@. WHõ
PÖ’zOK«™êQÍ_»∞. U"≥∞ÿ<å ã¨ˆ~ XHõ Pk"å~°O ™êfiq∞ ^ŒQÆæ~°‰õΩ qã¨∞QÆ∞Ñ¨Ù\˜ì #∂~°= aO^≥#∞ t=Ùx <≥uÎg∞^Œ H˘\˜ì "≥o§
"≥o§ `«# J#∞=∂<åÅ∞ f~°∞Û‰õΩx f~åe—— J#∞‰õΩO@∂ x„^ŒÖ’H˜ áÈÜ«∂_»@. ™ê^èŒ# J<Õk D q^èŒOQÍ LO_»~å^Œ∞.
*ÏiáÈÜ«∂_»∞. áê=Ú ‰õΩ|∞™êxfl q_çz#@∞¡ `«#Ö’x ^Œ∞~°∞æ}ÏÅ#∞ =ke
J#∞‰õΩ#fl@∞¡ Pk"å~°O ~å<Õ =zÛOk. =∞^è•ºÇ¨Ïfl "ÕÜ∂« e. JO>Ë K≥_∞» ¿ãflÇ¨Å∞, zÅ¡~° JÅ¡~∞° ,¡ Jã¨∂Ü«∞, ^ÕfiëêÅ∞,
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™êfiq∞ ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥àÏ§_»∞. áê^•Å‰õΩ #=∞ã¨¯iOKå_»∞. JÇ¨ÏOHÍ~°O "≥Ú^ŒÅ~Ú#=xflO\˜h Ñ¨ÓiÎQÍ =ke "ÕÜ«∂e.
™êfiq∞ z~°∞#=Ùfi`À nqOz „Ñ¨Hõ¯# ‰õÄ~ÀÛÃÑ@∞ì‰õΩ<åfl_»∞. K≥@∞¡ ‰õÄ_® ™ê^èŒ# KÕã¨∂Î LO\Ï~Ú. ZÖÏQÀ `≥Å∞™ê? P‰õΩÅ∞
q+¨Ü∞« O Uq∞@x =∞$^Œ∞=ÙQÍ „Ñ¨tflOKå_»∞. ''UOÖË^∞Œ ™êfig∞r! ~åeÛ H˘`«Î zQÆ∞à◊§#∞ "Õ™êÎ~Ú. "≥∞Å¡"≥∞Å¡QÍ PHÍâ◊O "≥·Ñ¨Ù‰õΩ
g∞~°∞ Ti[<åÅO^ŒiH© ''™ê^è#Œ –™ê^è#Œ =Ú–™ê^èºŒ =Ú—— JO@∂ K«∂ã¨∂Î Z^Œ∞QÆ∞`å~Ú. q^•º~°∞÷Å ™ê^èŒ# ‰õÄ_® P q^èŒOQÍ
J<ÕHõ q+¨Ü«∂Å∞ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞ Hõ^•! =∞i =∂ q^•º~°∞÷Å‰õΩ H˘#™êQÍe. „ÑüHõΔ}O Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ ÃÑ@∞ì‰õΩ<Õ Hõ$+≤
ãÖ|OkèOz# ™ê^è#Œ ZÖÏ LO_®e K≥ÑÊ¨ ~°∂!—— JO@∂ QÀ=ÚQÍ KÕÜ«∂e. ™ê^èŒ‰õΩ_ç P^Œ~°≈O JO>Ë JÖÏ<Õ LO_®e =∞i. J~°÷O
J_çQÍ_»∞. „Ñ¨H¯õ WO\˜Ö’<Õ LO_»@O =Å¡ ã¨f+π‰Ωõ L#fl K«#∞=Ù J~ÚO^•?—— JO@∂ „¿Ñ=∞`À `«Å xq∞~å~°∞ ™êfig∞r.
JÖÏO\˜k =∞i. K«H¯õ QÍ PÖ’zOKå=Ù. KåÖÏ ãÖ`À+Ö. K≥áêÎ ã¨f+π P#O^•xH˜ J=^èŒ∞ÖË¡=O>Ë #=∞‡O_ç. =∞~˘Hõ¯™êi
q#∞ – D Ö’HõOÖ’ JÑ¨C_Õ Hõ#∞fl `≥iz# áêÑ¨ ‰õÄ_® ''U_»∞Ñ¨Ù—— =∞#ã¨∂ÊùiQÎ Í áê^•Å‰õΩ #=∞ã¨¯iOz ÖËz xÅÉ_®¤_∞» . ''ZÑ¨C_»∞
J<Õ ™ê^èŒ#O`À LOQÍ LOQÍ JO@∂ ™ê^èŒ# KÕã≤, PHõe U ãÖ^ÕÇÏ¨ O =zÛ<å `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® g∞ ^ŒQiæÆ Hˆ =™êÎ#∞ ™êfig∞r!——
f~°∞ÛHÀ=_»O J<Õ ™ê^è•ºxfl KÕ~°∞‰õΩO@∞Ok. JÖÏˆQ „ÑürqH˜ JO@∂ WO\˜ =ÚYO Ñ¨\Ïì_»∞ ã¨f+π.
`«#^≥·# ™ê^è•ºxfl KÕ~°∞HÀ=_»O HÀãÖ `«y# ™ê^èŒ#O`À ™ê^èŒ# q<åfl~°∞ Hõ^•! Ñ≤Å¡Å∂! =∞#‰õΩ JO@∂ U z#fl PÖ’K«#
KÕÜ«∞Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. WHõ q^•º~°∞÷Å QÆ∞iOz J_çQÍ=Ù Hõ^• K≥áêÎ =zÛ<å ^•xx JO`«~°OQÆOÖ’<Õ J}z"ÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. `≥eã≤#
q#∞. "åi ^ŒQÆæ~° K«iÛOz ^•xx J#∞Éèí=OÖ’xH˜ `≥K«∞Û‰õΩx f~åe.
„Ñü q^•ºi÷ Láê^è•ºÜ«ÚÅ∞ K≥¿ÑÊ áê~îåºOâßÖË ™ê^è<Œ åÅ∞QÍ HõOII ™ê^èŒ# ¿ãÜ«∞QÆ^ŒÅz#
LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀ"åe. „ÑüHõ} Δ O "å\˜x =∞##O KÕã∞¨ ‰õΩO@∂, ™ê^èŒ# ™ê=∞„y#O`« ã¨=∞=ÚQÍ h=Ù<£
rq`åxH˜ J#fiÜ«∞O KÕã∞¨ ‰õΩO@∂, Éèqí +¨º`«∞‰Î Ωõ =Ú_çÃÑ@∞ì‰Ωõ O@∂ ™êkèOz Ü«ÚOK«∞H˘#∞K«∞#∞
„â◊^ŒúQÍ K«^Œ∞=ÙHÀ=_»"Õ∞ ™ê^èŒ#. P q^èŒOQÍ ãÖáêkOz# ™ê^èŒºO|∞#∞ KÕ~°∞H˘#QÆ ™êQÆ∞=Ú ÉÏÖÏ!
*Ï˝#O`À `«e¡^ŒO„_»∞Å Pâ◊Å#∞ ÑÖ_çã¨∂Î, ^Õâ◊ Éèíq+¨º`«∞Î#∞ – =∞^èŒ∞~° Hõ=~Ú„u,
fiÛk^Œ∞Ì`«∂, `À\˜"åiÖ’ P^Œ~°≈=¸~°∞ÎÅ∞QÍ rqOK«QÆey`Õ á⁄#∂fl~°∞ ÃÇ·Ï=∞=f âß¢ã≤Î
q^•ºi÷ ^Œâ◊Ö’ Hõ+¨ìÑ¨_ç`Õ rq`«OÖ’ X_ç^Œ∞_»∞‰õΩÅ∞ LO_»=Ù
Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ã¨∞n~°…Ü«∂„`«–16
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨`åÎ P^Õâ◊O
(QÆ`« ãÖzHõ `«~°∞"å~Ú...) Ü«ÚQÆ^èŒ~°‡ ™ê÷Ñ¨#‰õΩ P=â◊º"≥∞ÿ# ™ê^èŒ##∞ h KÕ`«
Z=~°∞ Hõc~À, Z=~°∞ ~å=∞^•™È, Z=~°∞ ~å=∞Hõ$ëÈ‚ KÕ~Ú™êÎ=Ú.—— N~åO =ÚO^Œ∞ [#‡ÅÖ’ r=# „Hõ=∂xfl
Jk #∞"Õfi. D JO`«~~Ì° ≈° #O `«=∂ëê H˘~°‰Ωõ HÍ^Œ∞. "≥Å∞QÆ∞ x~å÷iOz#@∞¡ D [#‡Ö’ ‰õÄ_® x~åúiOK«|_çOk. Dâ◊fi~°∞_»∞
ÖÏQÍ, Hõ x Ñ≤ ã ¨ ∞ Î # fl P =∂~° æ ^ Œ ~ ° ≈ Hõ ã¨ ` åÎ ÃÑ^Œ = ÙÅ∞ Z=i`À Ñ¨#∞Å∞ KÕ~ÚOK«∞‰õΩO\Ï~À ^•xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#
Hõ^∞Œ Å∞`«∞<åfl~Ú. P ÃÑ^Œ=ÙÅ#∞O_ç U xˆ~âÌ ßÅ∞ =ã¨∞<Î åflÜ≥∂ |Å=Ú#∞, ™ê^è#Œ =ÚÅ#∞ =ÚO^Œ~ˆ `«Ü∂« ~°∞KÕã≤ LOK«∞`å_»∞.
Jq â◊|Ì~°∂ÑÖÖ’ ÖË=Ù. ^•xx Ñ¨~å"å}˜ Jx ‰õÄ_® HÍh Jq J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ ^˘~°Hõ=Ù. "å\˜ H˘~°‰õΩ ™ê^èŒ<å
K≥Ñ¨ÊÖË=Ú, ZO^Œ∞HõO>Ë ^•xH˘~°‰õΩ ÃÑk=∞Å#∞ HõkeOK« Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷O K≥Ü«∞º=Åã≤#^Õ.
=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. <åaè #∞Oz, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O #∞Oz ''D ~ÀA #∞O_Õ, WÑ¨Ê\˜ #∞O_Õ, qt+¨ª"≥∞ÿ# ™ê^èŒ#‰õΩ
L^Œ~ÚOKÕ Ñ¨â◊ºOu™ê÷~Ú "å}˜ Z=i HÀãÖ xˆ~ÌtOK« ãÖã≤^ŒúO HÍ"åe. ™ê^èŒ# Ü≥ÚHõ¯ XHõ K«~°}=Ú 24
|_ç#^À "åiH˜ =∂„`«"Õ∞ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°â◊Û~°} â◊$OYÅ ~°∂ÑÖÖ’
K≥Ñ¨ÙÎ<åfl~°∞ – ''h H˘~°‰õΩ XˆH „¿Ñ~°} L#flk, LO@∞Ok. XHõ ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ 24 ÅHõΔÅ QÍÜ«∞„f
nxx xˆ ~ Ì â ◊ O QÍ ‰õ Ä _® Éè Ï qOK« = K« ∞ Û. =∞Ç¨=∞O„`« [Ñ¨ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°â◊Û~°} KÕÜ«∞=Åã≤
J^Õq∞@O>Ë ™ê^èŒ#—— LO@∞Ok. PÇ¨~° qÇ¨~°=ÚÅÖ’ ãÖÜ«∞=∞O
N~åO =∞#ã¨∞ûÖ’ l*Ï˝ã¨ HõeyOk. ^•xx áê\ÕK«=Åã≤#^Õ, `«Ñ¨â◊Û~°ºÅ J#∞âßã¨#=ÚÅ∞
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅO Jx ‰õÄ_® J#=K«∞Û. =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ‰õÄ_® áê\ÕK«=Åã≤ LO@∞Ok. ÉÏs¡`À KÕã≤#
ã¨`åÎ „Ñ¨^=Œä ∞ ^Œ~≈° #OÖ’<Õ „Ñ¨QÍ_è» qâßfiãÖ U~°Ê_ç ~˘>ˇìÅ∞, P=ÙáêÅ`À `«Ü«∂~°~Ú# =∞l˚QÆ h
K˘Ñ¨Ê^ŒO@∞ „Ñ¨â◊flÅ∞ "ÕÜ«∞_®xH˜ ‰õÄ_® ãÖHÀK«O PÇ¨~°O. â◊s~°O #_»Ñ¨\ÏxH˜ HÍ=Åã≤#O`«
ÖË^Œ∞. N~åO =∂~°æ^Œ~°≈Hõã¨`åÎ#∞ WÖÏ PÇ¨~°O =∂„`«"Õ∞ fã¨∞HÀ"åe. ~°∞z, "åã¨#,
J_çQÍ_»∞—— q∞=∞‡efl "≥^HŒ ‰õ Ωõ O_® g∞~°∞ =∂‰õΩ PÇ¨~°O Ü≥ÚHõ¯ áœ+≤ªHõ`« QÆ∞iOz Ñ¨\ ˜ìOK«∞
ÅÉèºí =∞Ü«∂º~°∞. g∞~°∞ L#fl@∞ìO_ç „Ñ¨`º« Hõ"Δ ∞≥ ÿ ™ê^è#Œ HÀ=^Œ∞.Ì JÑ¨ÊyOz# Ñ¨#∞Å‰õΩ HÍ=Åã≤# P~ÀQÆºO,
K≥Ü«∞º=∞x P^Õtã¨∞Î<åfl~°∞? Jk Z@∞=O\˜ ™ê^èŒ#? WÖÏ â◊H˜Î QÆ∞iOz k=º â◊‰õΩÎÅ∞ K«∂K«∞‰õΩO\Ï~Ú.——
J_»∞QÆ∞`«∞O>Ë N~åO ÃÑ^Œ=ÙÅÃÑ· XHõ z~°∞#=Ùfi "≥Åã≤Ok. x~åúiOz# Láêã¨<å„Hõ=∞=Ú#‰õΩ HõhãÖ P~°∞ QÆO@Å∞
=∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨`åÎ ‰õÄ_® #qfiOk. ^Œ@ìOQÍ, á⁄_»=ÙQÍ HÍ=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. =∂~°^æ ~Œ ≈° Hõ ã¨`åÎ N~åO‰õΩ ™ê^è<Œ å q^è•#O
L#fl g∞ã¨=ÚÅ "≥#∞Hõ L#fl ÃÑ^Œ=ÙÅÃÑ· P z~°∞#=Ùfi K«H¯õ QÍ JÑ¨ÊyOz# P ~ÀA =ãÖ`« ÑÖK«q∞. P ~À*Ë x~åúiOz#
HõxÑ≤ã¨∞Î#flk. PÜ«∞# WÖÏ J<åfl~°∞ – ''QÆ∞~°∞=Ù t+¨μº_çx Láêã¨# „Hõ=∞O "≥Ú^ŒÅ~ÚOk. XHõ ãÖ=`«û~°OÖ’ 24
"≥`«∞‰õΩ¯O\Ï_»∞. t+¨μº_»∞ QÆ∞~°∞=Ùx "≥`«∞HÀ¯_»∞. #∞=Ùfi QÆ`« ÅHõÅΔ QÍÜ«∞„f =∞O„`«[Ñ¨ J#∞ëêª#O H˘~°‰Ωõ „Ñü~ÀA 66
[#‡Å Ü«∂„`«ÅÖ’ <å`À<Õ L<åfl=Ù. <å "ÕÅ∞ Ñ¨@∞ì‰õΩ =∂ÅÅ [ÑÖ (ã¨∞=∂~°∞ 7000 ™ê~°∞¡ QÍÜ«∞„f =∞O„`«
#_çKå=Ù. WÑ¨C_»∞ uiy ™ê^è#Œ K≥Ü∞« ºQÆey# ã≤u÷ H˜ =KåÛ=Ù. LKåÛù~°}) J=ã¨~°O J=Ù`«∞Ok.
JO^Œ∞ˆH h ^ŒQÆæ~°‰õΩ =KåÛ=Ú.—— [ÑÖ ZÑ¨C_»∞ Ñ¨ÓiÎ J~ÚO^À ‰õÄ_® `≥eÜ«∞@O ÖË^∞Œ .
''h [#‡ k=º"≥∞ÿ#k. D [#‡Ö’ ‰õÄ_® "Õ∞=Ú h‰õΩ [ÑÖ, ã¨q`å ^Õ=`« ^è•º# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™ê^è<Œ å ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ
=∂~°æ^Œ~°≈#O KÕ™êÎ=Ú, ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ™êÎ=Ú. WÑ¨C_»∞ ~°Hõ~°HÍÅ „Ñ¨â◊flÅ∞ L`«Ê#fl=∞ÜÕ∞ºq. „Ñ¨â◊flÅ∞ J_»QÆ‰õΩO_®<Õ
Hõ„~°Å`À, Hõ`«∞ÎÅ`À ™êkèOK«ÖËxk „¿Ñ=∞`À ™êkèOK«=K«∞Û

P k"åº`«‡ ™êxfl^äŒºOÖ’ P „Ñ¨â◊flÅ‰õΩ ã¨=∂^è•<åÅ∞ JO^Œ∞=Å# ã¨∂÷Å â◊s~°O J=ã¨~°O =∞iÜ«Ú LÑ¨Ü≥∂QÆO
"å@O`«@"Õ ã¨∞ÊùiOKÕq. Wq ZHõ¯_ç #∞O_ç =ã¨∞<Î åfl~Ú J<Õ ‰õÄ_®.
„Ñ¨â◊fl‰õΩ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O #∞O_ç Jx ã¨=∂^è•#O U ˆHΔ„`«OÖ’ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨`åÎ x"åãÖ
=zÛOk. JHõ¯_çH˜ =∂=¸Å∞ â◊s~åÖ`À "≥à§◊ _»O ãÖÉè=í O LO@∞Ok? JHõ¯_»‰õΩ =∞#O "≥à◊§QÆÅ=∂? =∞#ã¨∞ûÖ’ D
HÍ^Œ∞. ã¨∂÷Å â◊s~åxH˜ XHõ Ñïkè L#flk. Jk ™ê=∂#º „Ñ¨â◊fl ~åQÍ<Õ ["å|∞ `«HõΔ}"Õ∞ =zÛOk. `«HõΔ}O J#_»O
^Œ∞~°æ=∞ „Ñ¨^ÕâßÅ‰õΩ ‰õÄ_® "≥à◊§*ÏÅ^Œ∞. Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å ‰õÄ_® `«¿ÑÊ HÍ=K«∞Û, „Ñ¨âfl◊ `À<Õ ã¨=∂^è•#O ‰õÄ_® =zÛOk.
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O Jx K≥Ñ¨Ê|_Õ „Ñ¨^ÕâßxH˜ "≥à◊§_»O JãÖÉèí=O. KÕ`#« `«fiOÖ’ ã¨=∞Ü«∞O, ã‘=∞ (time and space) LO_»=Ù.
™ê=∂#º ã¨∂HõΔ ‡ â◊s~åÅ`À "≥à◊§_»O ‰õÄ_® Hõ+¨ì"Õ∞. JHõ¯_» JO^Œ∞=Å# „Ñ¨â◊fl ["å|∞ÅÖ’ |Ç¨ïâ◊ ["å|∞ =ÚO^Œ∞
L#fl `Õ[ã¨∞û, =~°Ûã¨∞ûÅ „Ñ¨ÉèÏ=O ™ê^è•~°} ã≤÷uÖ’ L#fl =zÛO^Œx ‰õÄ_® K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. ~åÉ’ÜÕ∞ ~ÀAÅÖ’ ^Õ"å`«‡
Jã≤`Î åfiÅ#∞ ^Œ∂~°OQÍ<Õ LOK«∞`«∞Ok. ZO^Œ∞HõO>Ë P Hˆ „Δ `«OÖ’ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=ÚÅ`À ÑïKÕÜ∞« O KÕÜ∞« |_»∞`«∞O^Œx =∞#ã¨∞û‰õΩ
P`«‡ KÕ`«#`«fi „Ñ¨Ü≥∂QÆ Ñ¨sHõΔÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. `«\ Oì̃ k. #∞=Ùfi =ã¨∞`Î ó« P Hˆ „Δ `«O Ü≥ÚHõ¯ x"åã≤=x QÆ∞~°∞‰Î Ωõ
ã¨∂÷ÅO Ü≥ÚHõ¯ Ñïkè – ^•x P=â◊ºHõ`« ~å"åe. D â◊s~°O, D ~°∂ÑÖ =Å# Jk QÆ∞~°∞Î‰õΩ~å=_»O
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡ ã¨∂÷Åâ◊s~°O XHõ Ñïkè =~°‰õΩ ÖË^Œ∞. XHõ qt+¨ª"≥∞ÿ# Ñ¨x H˘~°‰õΩ WHõ¯_»‰õΩ ÑÖÑ¨É_®¤=Ù.
=∂„`«"∞Õ Ñ¨xKÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞. "å~°∞ ZO`« =∞Ç¨`«∞‡Öˇ<· å, Q˘Ñ¨Ê Ö∫H˜Hõ HÍ~°º=Ú KÕÜ«∞=Åã≤ L#flk. JO^Œ∞=Å# â◊s~°OÃÑ·
"åÔ~·<å "åiKÕ k=º"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ∞ KÕ‰õÄ~°=Ù. H˘OK≥O =¸`« (cover) "ÕÜ«∞|_»¤k.
â◊s~°=Ú#∞ ã¨∂HõΔ ‡ ™ê÷~ÚH˜ KÕ~°∞Û@‰õΩ Hõ~îÀ~° `«Ñ¨â◊Û~°ºÅ∞ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ „Ñ¨^Õâ◊O ÔH·ÖÏãÖ
J=ã¨~O° J=Ù`å~Ú. =^ŒÌ L#flk. Wk z„`«Ñ¨\ÏÅÖ’, =∂Ñπ (map) ÅÖ’
ã¨∂Å÷ â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ LÑ¨Ü∂≥ QÆO ÃÑ^ŒQÌ Í ÖËHáõ È`Õ ^•xx K«∂Ñ≤OKÕ HÔ Ö· ÏãÖ HÍ^Œ∞. ã≤k[ú #∞Å HÔ Ö· ÏãÖ ã¨~fi° ^• aè#flO,
ZO^Œ∞‰õΩ ~°HOΔ˜ K«∞HÀ"åÅx, ZO^Œ∞‰õΩ ã¨∂HõΔ ‡ â◊s~°OÖ’ ÅÜ«∞O "Õ~°∞QÍ LO@∞Ok. ãÖ`«∞Å∞, =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ QÀ=ÚMÏxH˜
KÕã∞¨ HÀ‰õÄ_»^∞Œ J<Õ „Ñ¨âfl◊ L^Œ~ÚOzOk. ^•xH˜ ã¨=∂^è•#O ^ŒQ~æÆ Ö° ’ x=ã≤™êÎ~∞° . Hˆ ^•~° Hˆ „Δ `«OÖ’ ‰õÄ_® "åiH˜ LÑ¨ÜÚ« HõÎ
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ „Ñ¨^Õâ◊O #∞O_Õ =zÛOk. J^Õq∞@O>Ë ã¨∂÷Å ™ê÷#O L#flk. JHõ¯_» LO_ç ã¨∂HõΔ ‡Ö’HÍÅ‰õΩ "≥à◊§_®xH˜
`«Ü∂« ~°=Ù`å~°∞. JO^Œ~∂° "≥à§◊ ÖË~∞° . #∂\˜HÀ HÀ\˜HÀ XHõ~∞°
â◊s~åxH˜ ^•x =∞Ç¨`«ºO ^•xH˜ L#flk. ã¨∂Å÷ â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯
"≥à§◊ QÆÅ∞QÆ∞`å~°∞. w`«Ö’ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ "ÕÖÏk =∞#∞+¨μºÅÖ’
â◊ H ˜ Î KåÖÏ=~° ‰ õ Ω â◊ s ~åxH˜ HÍ=Åã≤ # J=ã¨ ~ åÅ∞
XHõ~∞° ^•xx „áêÑ≤OÎ K«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ „Ñ¨Ü∞« `«flO KÕ™êÎ~∞° . JÖÏ
f~°∞Û‰õΩ<ÕO^Œ∞ˆH x=∞QÆfl=∞=Ù`«∞Ok. ~ÀQÍÅ∞, [|∞ƒÅ∞,
„Ñ¨Ü«∞`«flO KÕã≤# "åiÖ’ ‰õÄ_® Z=~À XHõˆ~ ^•xx
^Œ∞~°ƒÅ`«Å∞, H˘O`«HÍÅO `«~∞° "å`« =KÕÛ =Úãë`«#O â◊s~åxfl
á⁄O^Œ∞`å~°∞.
Z‰õΩ¯= Ñ¨xKÕÜ«∞x=fi=Ù. â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ â◊H˜Î KåÖÏ =~°‰õΩ
r=#Ü«∂<åxˆH ãïáÈ`«∞Ok. J~Ú#Ñ¨Ê\˜H˜ nx LÑ¨Ü∂≥ QÆO Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂Å Ü≥ÚHõ¯ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O=Öˇ, P^è•ºu‡Hõ ˆHΔ„`«O
nxH˜ L#flk. HõO\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ Ñ¨#∞Å∞ D ã¨∂Å÷ â◊s~°O`À<Õ Ü≥ÚHõ¯ ^è$Œ =ˆHO„^ŒO QÆ∞iOz ‰õÄ_® WÖÏˆQ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe.
[~°∞QÆ∞`å~Ú. =∞#∞+¨μºÅ#∞ HõÅ∞ã¨∞HÀ=_»O, HÍ=Åã≤# W=fi|_ç# ™ê^èŒ<å „Hõ=∞O ã¨=ºOQÍ KÕã≤# `«~åfi`« JHõ¯_çH˜
=∂~°∞ÊÅ∞ KÕÜ«∞_»O, D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ WzÛÑ¨ÙK«∞Û HÀ=_»O x#∞fl Ñ≤Å∞™êÎ~∞° . <åÅ∞QÆ∞ <åÅ∞QÆ∞ ~ÀAÅ∞ JHõ¯_» LO_»=Åã≤
ã¨∂÷Åâ◊s~°O`À<Õ ™ê^èŒº=∞=Ù`«∞Ok. PÜ«∞# `«=∞ bÅÅ =ã¨∞ÎOk. "Õ∞=Ú ''=∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨`åÎ—— ~°∂ÑÖÖ’ h`À ‰õÄ_®
P#O^•xfl á⁄O^•Å#∞‰õΩO>Ë `«<å‡„`«Å`À â◊s~åxfl `«Ü∂« ~°∞ LO\Ï=Ú. ã¨∂HõΔ ‡â◊s~åxfl ^è•~°} KÕã≤, ^•x`À ZHõ¯_çÔH·<å
KÕã¨∞‰õΩO\Ï_»∞. D `«<å‡„`«Å∞ Uq∞\˜? U ÑÖK«`«`åfiÅ`À "≥à◊§=K«∞Û, „Ñ¨"ÕtOK«=K«∞Û. ^•xH˜ Z@∞=O\˜ W|ƒOk
=∞# â◊s~åÅ∞ `«Ü«∂~°Ü«∂ºÜ≥∂ "å\˜ ™ê~°Éèí∂`« JOâ◊O. LO_»^∞Œ . JHõ¯_» HÍ=Åã≤# U~åÊ@∞¡ KÕÜ∞« |_»`å~Ú. JHõ¯_çH˜
XHõ¯™êi "≥o§=¿ãÎ ã¨∂HõΔ ‡~°∂ÑÖ ZO`« ã¨=∞~°÷=O`«OQÍ
„¿Ñ=∞`À, FÑ≤Hõ`À =º=Ç¨Ïi¿ãÎ Z@∞=O\˜ ã¨=∞ã¨º J~Ú<å ã¨=∞ã≤áÈ`«∞Ok
LO@∞O^À h‰õΩ J#∞Éèí=OÖ’H˜ =ã¨∞ÎOk. Ô~O_»∞ â◊s~åÅ∞, HÍx J`«x „Ñ¨}ÏoHõ =∞#∞+¨μºÅ#∞ Ñ¨Ù~°∞ëêi÷QÍ KÕÜ«∞_»O.
~Ô O_»∞ ã¨`åÎÅ∞ J#∞Éè=í OÖ’xH˜ =¿ãÎ Jhfl `ÕeHõQÍ LO\Ï~Ú. ~åÉ’ÜÕ∞ ~ÀAÅÖ’ ^èŒ~°‡Ü«Ú^ŒúO KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk.
|∞∞+≤ QÆ}ÏÅ∞ `«=∞ ãÖHõÖÏÊÅ#∞ ZÖÏ Ñ¨ÓiÎ KÕ™êÎ~À J~°÷O ^•xÖ’ JO^Œix ÉèÏQÆ™êfi=ÚÅ∞QÍ KÕÜ«∂e. JO^Œ~°∞
KÕã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`å=Ù. W=fi|_ç# =∞Ç¨`«fiHÍ~åºÅ#∞ Ñ¨ÓiÎ =∞Ç¨Ü≥∂^èŒ∞Å∞ HÍ=Åã≤# J=ã¨~°O ÖË^Œ∞. ÉèíÅ∂¡Hõ=ÚÅ∞,
KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ HÍ=Åã≤# HõΔ=∞`« ‰õÄ_® P |∞∞+≤ Ñ¨ÙOQÆ=ÙÅ "å#~°∞Å∞, L_»∞`«Å =O\˜ JÅÊ„áê}∞Å#∞ ‰õÄ_® ÖˇHõ¯Ö’H˜
™êxfl^èŒºOÖ’ *ÏQÆ$`«O J=Ù`å~Ú. fã¨∞HÀ"åe. ÃÑ^Œ–Ì z#fl, =∞Oz–K≥_∞» , Ñ¨H–Δõ qÑ¨HΔõ Éè∂í q∞HõÅ∞
Ñ¨Ù~°â◊Û~°} ™ê^èŒ#`À áê@∞ WOHÍ Ô~O_»∞ Ñ¨#∞Å∞ Jxfl xâ◊Û~ÚOK«|_ç<å~Ú.h=Ù =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ ãÖ^Õâßxfl
W=fi|_®¤~Ú. Wq =∞Ç¨ J#∞ëêª#OÖ’x"Õ HÍh Ö∫H˜H"õ ∞≥ #ÿ q. ÑÖáêe. #∞=Ùfi XO@iQÍ Uq∞ KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞`å#x
„Ñ¨HÍâ◊Ñ¨ÙO[O #∞Oz „¿Ñ~°} Åaèã¨∂Î<Õ L#flk. „QÍ=∞OÖ’, PÖ’zOK«=^Œ∞.Ì XHõ ÃÑ^ŒÌ ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å ã¨=Ú^•Ü«∞O h HÀãÖ
ã¨=∂[OÖ’ U"≥<· å `«ÑC¨ Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞#fl@∞¡ HõxÑ≤¿ãÎ "å\˜x Z^Œ∞~°∞ K«∂ã¨∞Î#fl^Œx h‰õΩ Hõ#∞Ñ≤ã¨∞ÎOk. "åiH˜ h=Ù
Z^Œ∞~À¯"åe. Jq [~°QÆ‰õΩO_® K«∂_®e, =ÚO^Œ∞ =ÚO^Œ∞ =∂~°æ^Œ~°≈#O KÕÜ«∂e.
JÖÏ [~°∞QÆ‰õΩO_® K«∂_®e. ™êfi`«O„`«º ã¨=∞~°OÖ’ áêÅ∞ ÑÖK«∞HÀ=_»O, Ö’Hõ tHõ}Δ
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ÉèÏ~°`«^Õâßxfl q^ÕjÜ«ÚÅ ^•ã¨ºO #∞O_ç „Ñ¨}ÏoHõ=O\˜ ÉÏ^èºŒ `«Å∞ z=iQÍ W=fi|_®¤~Ú. PÖ’K«#Å∞,
ãÖHõÅÊ qHõÅÊ=ÚÅ`À áê@∞ ^è•º#O ã¨=∂^èŒ∞Å „Ñ¨"åÇ¨ÏO
q=ÚH˜Î KÕÜ«∂Å#∞‰õΩO@∞<åfl_»∞. qâ◊fiOÖ’ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O
„Ñ¨=Ç≤Ïã¨∂Î<Õ L<åfl~Ú. z`«ÎO ã¨q`å ^Õ=`« ^è•º#OÖ’
#∂`«# Éèí∂q∞Hõ x~°fiÇ≤ÏOK«=Åã≤ L#flk. ~åÉ’ÜÕ∞
=Úxy`Õ, XHÀ¯™êi P `Õ[ã¨∞ûÖ’ `«##∞ `å#∞ HÀÖ’Ê`«∞#fl@∞¡
â◊`åÉÏÌÅÖ’ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O Ü≥ÚHõ¯ Q“~°=O W#∞=∞_çã¨∞ÎOk.
JxÑ≤ã¨∞Î#flk, Jxfl =∞O_çáÈ~Ú Éèíã¨‡O J~ÚáÈÜ«∂~Ú,
JO^Œ∞H˘~°‰õΩ ÉèÏ~°`«^Õâ◊O ã¨fi`«O„`«O HÍ=_»O J`«ºO`«
H˘xfl Hõ} Δ =ÚÅ `«~åfi`« `«# ã¨fi`«O„`« KÕ`#« uiy =zÛOk.
P=â◊ºHõO. PÜ«∞# „¿Ñ~°}`À<Õ [#=∂#ãÖÖ’ ã¨fi`«O„`«`« HÍh Jk ÉÏQÍ ÑïÑ¨Hfiõ =∞~Ú#@∞¡, ã¨=∞~°÷ =O`«=∞~Ú#@∞¡
LaH˜ =ã¨∞Î#flk. D HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ h ã¨Ç¨ÏHÍ~°O HÍ"åe. QÀK«iã¨∞Î#flk. WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞Hõ<åfl |ÅOQÍ L#fl@∞¡
ZHõ¯_» J=ã¨~=° ∞~Ú`Õ JHõ¯_» „Ñ¨`º« HõOΔ QÍ q~ÀkèOKåe. JxÑ≤ã∞¨ #Î flk. KÕ`#« `«fiO Ü≥ÚHõ¯ ~°™êÜ«∞<åÅ∞ =∂~°∞`«∞<åfl~Ú.
„Ñ¨[Å#∞ `«Ü«∂~°∞ K≥Ü«∞º_®xH˜ "å}˜x, ÖËdxx ("å‰õΩ¯, U^Õ^À [~°∞QÆ∞`«∞#flk. D „Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ =∂~°æ^Œ~°≈Hõ ã¨`åÎ
HõÅO) LÑ¨Ü∂≥ yOKåe. ÉèQí =Æ O`«∞x ãÖ^Õâ=◊ Ú#∞ JOkOK« ‰õÄ_® Z^Œ∞~°∞QÍ<Õ LÑ¨ã`÷≤ ∞« Öˇ#· @∞¡ J#∞Éè=í O Ö’xH˜ =ã¨∞#Î flk.
_®xH˜ WOHÍ LáêÜ«∂Å∞ L<åfl~Ú. Jq JxflO\˜h Ñ¨ Ù ã¨ Î H õ O Ö’ ¿ÑrÅ∞ „uÑ¨ C `« ∞ #fl@∞=O\˜ J#∞Éè í = O
LÑ¨Ü≥∂yOKåe. WÖÏO\˜ „¿Ñ~°}Å`À áê@∞ J<ÕHõ ~°HÍÅ HõÅ∞QÆ∞`«∞#flk.
PÖ’K«#Å∞ ‰õÄ_® =ã¨∞ÎO\Ï~Ú. ^Õâ◊OÖ’ 30–32 HÀ@¡ D =∞^èŒºÖ’ J=∞‡ Ñ¨Ó*ÏQÆkÖ’H˜ J<ÕHõ™ê~°∞¡ `˘Oy
=∞Ok „Ñ¨[Å∞ L<åfl~°∞. "å~°O^ŒiH˜ J~°÷O JÜÕ∞º@@∞¡ K«∂zOk. ã¨∂~°∞ºx ã≤O^èŒ∂~°Ñ¨Ù =~°‚O =∂~°∞`«∂<Õ N~åO
K≥Ñ¨Ê\ÏxH˜, <Õ~°Ê_®xH˜ ZO`« ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨_»∞`«∞Ok? nxH˜ ãÖ^èŒº Ñ¨ÓiÎ J=Ù`«∞Ok. HÍh W"åà◊ U=∞~ÚOk? ãÖ^èŒº
h XHõ¯_ç |ÅO ãïáÈ`«∞O^•? XO@iQÍ Uq∞ KÕÜ∞« QÆÅ=Ù? ZO^Œ∞‰õΩ Ñ¨ÓiÎ HÍÖË^Œ∞? N~åO ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’H˜ "≥à◊§ÖË^Œ∞
ZO`À=∞Ok ã¨=∞~°=÷ O`«∞Å∞, â◊HâÎ̃ ßÅ∞~°∞ LO_»=K«∞Û. HÍh Hõ^•! P ~ÀAÅÖ’ N~åO `«O„_çQÍ~°∞ rqOKÕ L<åfl~°∞.
HÀ@¡ =∞Ok =∞#∞+¨μºÅ#∞ ÖË¿Ñ_»O #∞=Ùfi XHõ¯_ç"Õ KÕÜ∂« e. PÜ«∞#‰õΩ Jxfl qkè q^è•<åÅ∞ `≥Å∞ã¨∞. ã¨=∂kè ã≤u÷ #∞O_ç
Wk ÉèQí =Æ O`«∞x HÀiHõ J~Ú`Õ „Ñ¨[Å =∞#ã¨∞ûÖ’ J@∞=O\˜ "≥#∞Hõ‰õΩ fã¨∞‰õΩ=ã¨∞ÎO_Õ"å~°∞. =∞i WÑ¨C_»∞ ã¨=∂kè ã≤÷u
„¿Ñ~°} ^•#O`«@ J^Õ ZO^Œ∞‰õΩ L|Hõ^Œ∞? #∞O_ç Z=~°∞ "≥#∞Hõ‰Ωõ fã¨∞‰õΩ~åQÆÅ~°∞? J=∞‡‰õΩ ~°H~õ H° ÍÅ
PÖ’K«<å „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú#∞ P k=º „¿Ñ~°} PÑ≤"Õã≤Ok. J#∞=∂<åÅ∞. WÑ¨C_»∞ „H˘`«Î ™ê^è#Œ „áê~°OaèOK«QÍ<Õ N~åO‰õΩ
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∂#=ÙxH˜ âßfiã¨ fã¨∞‰õΩx =keÃÑ@ì_»O `«# =∂~°^æ ~Œ ≈° ‰õΩ_»∞ Z^Œ∞~°∞QÍ L#fl>Ë¡ JxÑ≤ã∞¨ #Î flk. PÜ«∞#
WzÛ#>Ë¡ |O^èŒ#O =ÚH˜Î Ü≥ÚHõ¯ „¿Ñ~°} ‰õÄ_® W=fiQÆÅ_»∞. LÑ¨ã≤÷u =∞#ã¨∞ûÖ’, „áê}OÖ’, KÕ`«#`«fiOÖ’ ~°q∞ã¨∞Î#flk.
„Ñü~ÀA H˘kÌ ¿ãÑ¨~Ú<å ^è•º#O K≥Ü«∂ºe
J=∞‡ Ñ¶≤~åº^Œ∞ =∂@Å∞ JO@∞#flÑ¨C_»∞ `å~¸r =ÚYOÖ’ XH˜¯O`«
''W"åà◊ JO`å Ñ¨Ó*Ï =∞Ok~°OÖ’ ‰õÄ~°∞ÛO\Ï"å? QÆ~fi° O`À ‰õÄ_ç# J#∞~åQÆO `˘OyK«∂ã≤Ok. P"≥∞Ö’ ZHõ¯_À
[QÆ<å‡`«‰õΩ H˘OK≥O q„âßOu W=Ùfi N~åO.—— QÆ∞~°∞ã¨`åÎ QÆ~fi° O, ãÖ`À+Ö. `«# Ñ¨Ù„`«∞_»∞ `«# `«O„_ç `å`«Å =∂~°Oæ Ö’
™êxfl^èŒº J^è•ºÜ«∞O Ñ¨ÓiÎ J~Ú# `«~åfi`« D [QÆ`«∞ÎÖ’ #_»=_®xH˜ `«Ü∂« ~°=Ù`∞« <åfl_»∞ Jx ÉèÏqã¨∞#Î flk. P"≥∞ ÖˇH¯õ Ö’
"≥Ú^Œ\ ˜ J#∞Éèí=O J=∞‡ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù. Ñ¨Ó*Ï =∞Ok~°OÖ’H˜ Ñ¨Ó*Ï Ñ¨Ù#™ê¯~åÅ∞ `«~åfi`« áœ~ÀÇ≤Ï`«ºO, Ñ¨Ù~å} Hõ^äŒÅ∞
J<ÕHõ ™ê~°∞¡ `˘Oy K«∂ã≤ WHõ LO_»ÖËHõ áÈ~ÚOk. P"≥∞ qxÑ≤OK«_»"Õ∞. N~åO ["å|∞ Uq∞ W=fiÖË^Œ∞. =∂\Ï¡_»
P"≥∞‰õΩ `≥eã≤#@∞¡QÍ N~åOx ÖËÑ¨_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOzOk, ‰õΩO_® PÖ’zã¨∞Î<åfl_»∞. J=∞‡ =∞m§ J_çyOk – ''QÍÜ«∞„f
WO`«Ö’ N~åO ÖË=<Õ ÖËKå_»∞. J=∞‡ `«# =Ú^Œ∞ÌÅ H˘_»∞‰õΩ =∂`« U=∞O@∞#flk?—— h=Ù WO`«¿ãÑ¨Ù Ñ¨Ó[ KÕã≤ Uq∞
ÖË=_»O K«∂z uiy "≥o§Ok. "ÕkHõÃÑ·# nÑÖÖ’ N~åO J_çQÍ=Ù?——
WOH˘OK≥O <≥~Úº "Õâß_»∞. WÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ Ñ¨Ó[ JÜÕ∞ºO`« N~åO J<åfl_»∞ – ''Uq∞ J_»QÆÖË^Œ∞—— ãÖ^è•º=O^Œ#O
=~°‰õΩ nÑÖ "≥Å∞QÆ∞`«∂<Õ LO_Õk, <≥~Úº J~ÚáÈ~Ú# KÕã¨∞Î#flÑ¨C_»∞ =∂ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ „Ñ¨`«ºHõΔ=∞Ü«∂º~°∞. PÜ«∞#
`«~°∞"å`« =uÎ ‰õÄ_® HÍeáÈÜÕ∞k. nÑÖ PiáÈÜÕ∞k. =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥àı§ =∂~°æO Uq∞\’ K≥áêÊ~°∞. PÜ«∞# K≥Ñ≤Ê#
WOHÍ H˘OK≥O <≥~Úº "≥Ü∞« º_»O JO>Ë J~°O÷ nÑÖ "≥Å∞QÆ∞`«∂<Õ =∂~°æOÖ’ #_»"åe.
LO_»@O. QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ K≥ÑÊ≤ # q^è•#O "≥O@<Õ J=∞Å∞Ö’xH˜ ''Uq∞ K≥áêÊ_»∞ PÜ«∞#?—— #∞=Ùfi <å‰õΩ WzÛ# =∂@#∞
=zÛOk. =∞Ç¨ Ñ¨Ù~°â◊Û~°} ™ê^èŒ#`À áê@∞ JYO_»*’ºu Uq∞ KÕ™êÎ=Ù? g∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ x#∞fl ã¨<åºã≤ J==∞x
J=`«~}° ‰õÄ_® P ~ÀA<Õ „áê~°OÉè=í ∞~ÚOk. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç K≥áêÊ~å? `å~¸r ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç ÖËz #∞OK«∞#flk. N~åO P"≥∞#∞
JYO_» *’ºu „Ñ¨[fieã¨∂<Î Õ L#flk. `«~∞° "å`« P„QÍ, =∞^ä∞Œ ~° F^•~°∞ã¨∂Î ''ÖË^Œ∞ J=∂‡ ÖË^Œ∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ h ^ŒQÆæ~° LO_Õ
75 ãÖ=`«û~°=ÚÅ Ü«∂„`« Ñ¨ÓiÎ J~ÚOk. 1971Ö’ ™ê^èŒ# K≥Ü«∞º=∞x K≥áêÊ~°∞—— „Ñü~ÀA 5–6 QÆO@Å∞ [Ñ¨
JYO_»*’ºu âßOu‰õΩO*ò (Ç¨Ïi^•fi~ü)Ö’ ™ê÷Ñ≤OKå~°∞. ^è•º<åÅ∞ KÕ™êÎ#∞. 24 ãÖ=`«û~åÅ∞ D ™ê^èŒ# K≥Ü«∂ºÅx
N~åO Z^Œ∞~°∞QÍ q~å["≥∞ÿ# [QÆ<å‡`«‰õΩ „Ñ¨}Ï=∞O QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ K≥áêÊ~°∞. P=ÙáêÅ =∞l˚QÆ, ÉÏs¡ ~˘>ˇìÅ∞
KÕâß_»∞, P ~ÀA qã¨~°˚# KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ãÖ^è•º=O^Œ#OÖ’ PÇ¨~°OQÍ fã¨∞HÀ"åe. Ñ¨Ó*ÏQÆ$Ç¨ÏOÖ’ L#fl náêxfl
[ÑÖÖ’ P "åÇ¨Ï#O KÕã≤ z=iQÍ qã¨~#˚° KÕÜ∞« |_»∞`«∞Ok. JYO_»OQÍ LOKåe. nÑÖÖ’ <≥~Úº ZÅ¡ÑC¨ _»∂ LO_®e.
=∞Ç¨Ñ¨Ù~°â◊Û~°}Ö’ qã¨~°˚# KÕÜ«∞|_»^Œ∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jk ''24 ãÖ=`«û~åÅ∞ Uq∞\˜, r=#=∞O`å ™ê^èŒ#
x~°O`«~°O [iˆQ J#∞ëêª#O. x`«º Láêã¨# XHõ ~ÀAÖ’<Õ KÕ ã ¨ ∞ ‰õ Ω O@∂ LO_» ∞ . <åˆ H q∞ W|ƒOk ÖË ^ Œ ∞ . <Õ # ∞
Ñ¨ÓiÎ JÜÕ∞º J^è•ºÜ«∞O =O\˜k HÍh =∞Ç¨ Ñ¨Ù~°âÛ◊ ~°} XHõ HÀ~°∞‰õΩO@∞#flk #∞=Ùfi <å ^ŒQÆæˆ~ LO_®e. #∞=Ùfi ##∞fl
ÃÑ^ŒÌ „QÆO^äŒO Ü≥ÚHõ¯ JYO_» áê~åÜ«∞} =O\˜k. nxÖ’ =ke ZÑ¨C_»∞ "≥à§◊ ‰õÄ_»^∞Œ .—— Jx `å~¸r H˘OK≥O ã¨~∞° ‰Ì Ωõ x
Z<Àfl J^è • ºÜ« ∂ Å∞ LO\Ï~Ú. W=hfl J=QÍÇ¨ Ï # J#flk. =∞~°Å PÖ’zã¨∞Î#flk. Ö’Ñ¨Å Uq∞ ã¨∞Êù~°}
KÕã∞¨ HÀ=_®xH˜ KåÖÏ ã¨=∞Ü«∞O Ñ¨_∞» `«∞Ok. Jq Ñ¨Ó~°Ü
Î ∞Õ ºO`« ÅaèOzO^À N~åOx Ñ≤ezOz, WÖÏ J#flk – ''náêxfl
=~°‰õΩ ^Õ=â◊‰õΩÎÅ J~°Û#, JÉèíº~°÷# #_»∞ã¨∂Î<Õ LO@∞Ok. JYO_»OQÍ LOKåe JO>Ë J=ã¨~=° ∞~Ú#Ñ¨C_»∞ <≥~Úº "Õã∂¨ Î
=∞# PK«~°}, PÖ’K«#, P ^Õ=â◊‰õΩÎÅ‰õΩ J#∞~°∂ÑÖQÍ LO_»∞. Wk K≥Ü«∞º_®xH˜ KåÖÏ "≥∞Å‰õΩ=QÍ LO_®e. <Õ#∞
LOK«∞HÀ"åe. JYO_»*’ºu ™ê÷Ñ#¨ P ^Õ=`åâ◊‰Ωõ ÅÎ x~°O`«~° D Ñ¨x K≥Ü«∞ºÖË#∞. D JYO_»*’ºu Ñ¨~°º"ÕHõΔ} <Õ#∞
LÑ¨ã≤÷uH˜ ã¨∂÷Å „Ñ¨=∂}O. K≥Ü∞« ºÖË#∞.——
Ñ¨Ó*ÏQÆ$Ç¨ÏO #∞O_ç |Ü«∞@ =zÛ#Ñ¨C_»∞ J=∞‡ =∞m§ N~åO `å~¸r =∂@Å∞ *Ï„QÆ`«ÎQÍ qO@∞<åfl_»∞.
J^Õ Ñ¶≤~åº^Œ∞, J^Õ „Ñ¨â◊fl. ''QÍÜ«∞„f=∂`«`À WO`« ¿ãÑ¨Ù =ÚYO g∞^Œ JÅ=Ú‰õΩ#fl QÆQ∞Æ ~åÊ@∞ ‰õÄ_® K≥kiáÈ~ÚOk.
Uq∞ K≥Ñ¨ÙÎ<åfl=Ù? P"≥∞‰õΩ q„âßOu W™êÎ"å? W=fi"å? D `å~¸r H˘xfl HõΔ}ÏÅ∞ PyOk. h‰õΩ ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ=Åã≤#
ã¨=∂[OÖ’ „Ñü"åiH˜ "å~°∞ x~°fiÇ≤ÏOK«=Åã≤# ÉÏ^èŒº`« LO@∞Ok
=Ü«∞ã¨∞û =zÛOk. ÃÑo§ KÕã¨∞HÀ. WO\’¡H˜ HÀ_»Å∞ =¿ãÎ `«#∞ `«Å^Œ∂~°Û\ÏxH˜ W+¨Ñì _¨ _» O» ÖË^∞Œ . `å#∞ Ñ¨Ó*ÏQÆ$Ç¨ÏO
JYO_» nÑÖ Ü≥ÚHõ¯ ÉÏ^èŒº`« fã¨∞HÀQÆÅ^Œ∞. <å‰õΩ ‰õÄ_® ÉÏ^èºŒ `« fã¨∞‰õΩO\Ï#O>Ë N~åO XÑ¨CHÀ_»x `≥Å∞ã¨∞. U^≥<· å
ã¨Ç¨ Ü«∞O ^˘~°∞‰õΩ`«∞Ok. J=ã¨~°O LO>Ë ã¨Ç¨Ü«∞O KÕ^•Ì=∞x JHõ¯_Õ L#flk. HÍh
N~åO Uq∞ =∂\Ï¡_Ö» ^Ë ∞Œ . J`«x =∞ø<åxfl J=∞‡ J`«x N~åO Ñ¨Ó*ÏQÆ$Ç¨ÏO Ñ¨#∞Å∞ ZO`« `«#‡Ü«∞`«fiOQÍ
ã‘fiHõ$uQÍ ÉèÏqOzOk. N~åO U^≥·<å JO>Ë ZÖÏ K≥áêÊÖ’ KÕã¨∞Î<åfl_»O>Ë Jk ã¨=∂kè =O\˜ ã≤÷u. Z=~°∞ =ã¨∞Î<åfl~°∞?
=∞#ã¨∞ûÖ’<Õ ã≤ÔúŒ QÍ LOK«∞‰õΩ#flk. HÍh J=ã¨~O° ~åÖË^∞Œ . Z=~°∞ "≥à◊√Î<åfl~°∞? J`«xH˜ Uq∞ `≥eÜ«∞@O ÖË^Œ∞.
P ~ÀA<Õ `«# |O^è∞Œ =ÙÅ`À =∞Oz Hõ#º#∞ K«∂_»=∞x K≥ÑÊ¨ _»O náêxfl JYO_»*’ºuQÍ LOKÕ ãÖHõÅÊO fã¨∞‰õΩ#fl
"≥Ú^ŒÅ~ÚOk. `å~¸r KÕã∞¨ #Î fl Ñ¨#∞Å∞ JãÖ`«$Ñ≤QÎ Í L<åfl `«~°∞"å`« =uÎx XHõ ÃÑ^ŒÌ „Ñ¨q∞^ŒÖ’H˜ =∂~åÛ_»∞. P ~ÀA
N~åO KÕÜ∞« =Åã≤# Ñ¨#∞Å∞ QÆ∞iOz PÖ’zã¨∞<Î åfl_»∞. J=∞‡`À Ñ¨ÓiÎ ã¨=∞Ü«∂xfl, ^è•º<åxfl JYO_»*’ºuÃÑ·<Õ LOKå_»∞.
=∂\Ï¡_ç# `«~°∞"å`« QÀâßÅ‰õΩ "≥o§ XHõ HõÑ≤Å P=Ù#∞ ¿ã= JÉèÏºãÖ`À ^•xx QÆ∞iOz ÃÑ^ŒÌQÍ PÖ’zOK«=Åã≤#
H˘~°‰Ωõ ZOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. P HõÑÅ≤ P=Ù áêÅ #∞Oz `«Ü∂« ~°Ü∞Õ º J=ã¨~O° ÖËHáõ È~ÚOk. P =ãÖ`« ÑÖK«q∞ ™êÜ«∞O ãÖ^èºŒ Ö’
<≥~Úº, =∞l˚QÆ#∞ =∂„`«"Õ∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩ<ÕO^Œ∞‰õΩ ^•^•Ñ¨Ù Ô~O_»∞ QÆO@Å∞ ‰õÄ~°∞Û<åfl_»∞. P L^ŒÜ«∞O,
xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. ™êÜ«∞O„`«O J`«x r=#OÖ’<Õ HÍHõ *QÆ`∞« Î Ü≥ÚHõ¯ WuÇ¨ãÖÖ’
HõÑ≤Å P=Ù ¿Ñ_»`À Ñ¨Ó*Ï =∞Ok~åxfl JeHÍ_»∞. J=∞‡ ‰õÄ_® XHõ „H˘`«Î ¿Ñr „"åÜ«∞|_çOk.
K«∂ã≤Ok HÍh Uq∞ J#ÖË^Œ∞. XHõÑ¨C_»∞ J~Ú`Õ N~åO (ã¨â+ı O¨ )
KÕ`« J@∞=O\˜ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« xKÕÛk HÍ^Œ∞. J`«x Ñ¨#∞Å`À
™êfiÉèÏqHõ ã¨∞QÆO^èŒO
K«O„^Œ∞_çH˜ W^ŒÌ~°∞ ãÖ`å#=Ú, XHõ ‰õΩ=∂~°∞_»∞, XHõ ‰õΩ=∂Ô~Î. ‰õΩ=∂~°∞_ç ¿Ñ~°∞ Ñ¨=<£, ‰õΩ=∂Ô~Î ¿Ñ~°∞ POnè (`«∞á¶ê#∞).
<å `«O„_ç ‰õÄ_® ™ê^è•~°}"≥∞ÿ# JO^Œi `«O„_»∞Å=Å<Õ ''‰õΩ=∂Ô~ÎÜ«∞x ‰õΩ=∂~°∞_»x—— ÉèË^Œ ÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤ã¨∞Î<åfl_»∞ Jx POnè
=º^èŒ K≥OkOk. W^ŒO`å „QÆÇ≤Ïã¨∞Î#fl K«O„^Œ∞_»∞ `«# Ñ¨Ù„uHõ Ü≥ÚHõ¯ P`À‡#flu (qHÍãÖ) H˘~°‰õΩ `«# J=ã¨~°O L#fl^Œx
xâ◊Û~ÚOK«∞‰õΩ<åfl_»∞.
K«O„^Œ∞_»∞ `«# ãÖ`å#"≥∞#ÿ POnè, Ñ¨=<£ W^ŒiÌ x `«# =^Œ‰Ì Ωõ Ñ≤Åz WÖÏ J<åfl_»∞. ''Ñ≤ÅÅ¡ ∞ g∞~°∞ ZÑ¨C_≥<· å ã¨fi~°Öæ ’HõOÖ’QÆÅ
WO„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯ L^•º#=#OÖ’ L#fl áêi*Ï`«=Ú J<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ ^Õ==$HΔÍxfl K«∂™ê~å? Jx „Ñ¨tflOKå_»∞.
^•xH˜ "åi~°∞=Ù~°∞ J=Ù#∞! K«∂™ê=Ú. Jx UHõ ã¨fi~°O`À ["åaKåÛ~°∞. 'J~Ú`Õ g∞i~°∞=Ù~°∞ "≥o§ P áêi*Ï`« ^Õ=
=$HΔÍxH˜ U_»∞=∂~°∞¡ „Ñ¨^ŒH˜Δ} KÕã≤ ~°O_ç— Jx K«O„^Œ∞_»∞ J<åfl_»∞.
`«# `«O„_ç P[˝#∞ `«=∞ t~À^è•~°º=ÚQÍ ÉèÏqOz, W^ŒÌ~°∞ P áêi*Ï`« ^Õ= =$HõΔ=Ú =^ŒÌ‰õΩ "≥àÏ§~°∞. POnè `«∞á¶ê#∞=Öˇ
ÑïÔQuÎOk. P"≥∞ ^èŒ∂o`À xO_ç# P‰õΩÅ`À K≥`åÎK≥^•~°O`À "ÕQÆOQÍ ÑïÔQuÎ, „Ñ¨^ŒH˜Δ}Å∞ Ñ¨ÓiÎKÕã≤ `«# `«O„_ç=^ŒÌ‰õΩ =zÛ
xÅ|_ç, WO`« `«fi~°QÍ Ñ¨x Ñ¨ÓiÎKÕã≤ =zÛ#O^Œ∞‰õΩ <å `«O„_ç ##∞fl „¿Ñ=∞`À "≥#∞fl K«iz "≥∞K«∞Û‰õΩO\Ï_»∞ Jx J#∞‰õΩ#flk.
H˘O`« ã¨=∞Ü«∂xH˜ ‰õΩ=∂~°∞_≥#· Ñ¨=<£ ‰õÄ_® `«O„_ç=^Œ‰Ì Ωõ =KåÛ_»∞. HÍx J`«x ~åHõ`À P Éè=í #=∞O`å ã¨∞QÆO^èŒ Ñï=∞à◊O
xO_çáÈ~ÚOk. K«O„^Œ∞_»∞ ‰õΩ=∂Ô~Î`À WÖÏ J<åfl_»∞ ''Ñ¨Ù„f! J`åºkèHõ"≥∞ÿ# "ÕQÆO`À ÑïÔQ`åÎ=Ù HÍh MÏmQÍ L#fl *’Öˇ`À
uiy =KåÛ=Ù. Z=i ã≤÷u ã¨fiÉèÏqHõOQÍ LO@∞O^À, "åi Ü≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞û ã¨∞QÆO^èŒO`À xO_ç LO@∞Ok, "å`å=~°}=∞O`å
‰õÄ_® ã¨∞QÆO^èŒO`À "≥^Œ[Å¡|_»∞`«∂ LO@∞Ok.——
– JYO_»*’ºu, [#=i 1985
J#∞"å^ŒO: N=∞u ÔH. ã¨~Àlx^Õq
=∞Oz #_»=_çHõ`À ã¨=∂[OÖ’ =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ~åQÆÅ~°∞

=∞Ç¨`å‡QÍOnè [#‡k# „Ñ¨`ÕºHõO
™êÑ¶¨ÅºO H˘~°‰õΩ ~°Ç¨Ïã¨º ã¨∂„`åÅ∞
(Ñ¨~°=∞ Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ P`«‡Hõ^äŒ #∞O_ç)
Jq ™êfi`«O„`«º ãÖ„QÍ=∞Ñ¨Ù `˘e ~ÀAÅ∞. JÑ¨Ê\˜HO˜ HÍ XHõ ~ÀA "ÕÑ¨K≥@∞ì #∞O_ç Ñ¨à◊√§ `À=ÚHÀ=_®xH˜ "ÕÑ¨
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ^Œ~≈° #ÉèÏQÆºO HõÅ∞QÆÖ^Ë ∞Œ . „QÍ=∞OÖ’ XHõ HÍO„ÔQãπ Ñ¨ÙÅ¡ `«∞Oz ^ŒO`«^è•=#O KÕã¨∞‰õΩO@∂ LO>Ë P~ÀA
HÍ~°ºHõ~°ÎQÍ LO@∂ LO_Õ"å_çx. „QÍ=∞OÖ’x "å~°O^Œ~°∂ Ñ¨sHõ‰Δ Ωõ ~åÖˇ#· g∞~å|Ç¨Ï<£ K«∂z ''J#=ã¨~O° QÍ JO`« ÃÑ^ŒÌ
QÍOnèrx JÖ∫H˜Hõ â◊‰Ωõ ÅÎ ∞ QÆÅ"åxQÍ Ñ¨Ólã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. Ñ¨ÙÅ¡#∞ ZO^Œ∞‰õΩ qiKå=Ù? XHõ"Õà◊ qi¿ãÎ XHõ =ÚHõ¯
POˆQ¡Ü«ÚÅ∞ QÍOnèrx *ˇ·Å∞Ö’ ÃÑ\˜ì#Ñ¨C_»∞ PÜ«∞# `«# W`«~°∞Å‰õΩ W=fi=K«∞Û#∞ Hõ^•!—— J#flk. JO`ÕHÍHõ ''Lq∞‡x
ã¨fiâ◊H˜Î`À *ˇ·Å∞ #∞O_ç |Ü«∞@‰õΩ =KÕÛ"å~°∞ Jx JO^Œ~°∂ ZHõ¯_» Ñ¨_ç`Õ JHõ¯_» HÍHõ, HÍÅ∞=Ö’<Õ L=∂‡e—— J#flk.
K≥Ñ¨C‰õΩ<Õ"å~°∞. "Õ∞=∞O^Œ~°O PÜ«∞##∞ ÉèÏ~°`« ^Õâ◊=Ú#‰õΩ ''Ñ¨ÙÅ¡#∞O_ç `«∞Oz# P‰õΩÅ#∞ K≥`«Î‰õΩO_ôÖ’ "ÕÜ«∞_»O,
™êfi`«O„`«º ™ê^è#Œ H˘~°‰Ωõ J=`«iOz# ^Õ=^Œ∂`«QÍ ^ŒO`«^è•=#O J#O`«~°O Ñ¨ÙÅ¡#∞ ‰õÄ_® *Ï„QÆ`«ÎQÍ
ÉèÏqOKÕ"å~°O. Hõã∞¨ =Ù _»ÉÏƒÖ’ "ÕÜ∞« _»O =∞~°∞=‰õÄ_»^∞Œ , hà◊§#∞
QÍOnèQÍi =^ŒÌ Ü≥∂QÍÉèÏºãÖ <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ Z‰õΩ¯= LÑ¨Ü≥∂yOK«‰õÄ_»^Œ∞—— Jx J#flk. ÃÑ·
HÀiHõ <å‰õΩ HõeyOk. ã¨|~°‡f P„â◊=∂xH˜ ã¨∂K«#ÅxflO\˜h <Õ#∞ `«∞.K«. `«Ñ¨Ê‰õΩO_®
L`«~Î O° „"åã≤ H˘xfl <≥ÅÅ∞ LO_Õ J#∞=∞ux áê\ÕKå#∞.
á⁄O^•#∞. "≥O@<Õ JHõ¯_»‰Ωõ KÕ~∞° ‰õΩ<åfl#∞. „Ñü~ÀA _≥·s „"å¿ã"å_çx, Jk QÍOnè
~Ô O_»= ~ÀA #∞O_Õ <å‰õΩ Ñ¨x JÑ¨ÊyOKå~°∞. QÍ~°∞ K«∂¿ã"å~°∞. D q^èŒOQÍ =¸_»∞ <≥ÅÅ∞
Jk áê~ÚMÏ<åÅ#∞ (Latrines) Hõ_Q» _Æ O» , QÆ _ ç K å~Ú. WK« Û @‰õ Ω Ü≥ ∂ QÆ O ^•fi~å
P„â◊=∞Ñ¨Ù =ÚOyex â◊√„ÉèíOQÍ LOK«_»O. K«=∞`å¯~åÅ∞ <Õ~°∞ÛHÀ=_®xH˜ =KåÛ#∞.
P„â◊=∞"åã¨∞Å‰õΩ "≥Ú^Œ@ K≥¿ÑÊ xÜ«∞=∞O "Õ ~ ˘Hõ QÍOnè J"åÅxÑ≤ ¿ ãÎ ^•xH˜
K≥`åÎ K≥^•~°O fã≤"ãÕ ≤ `å#∞ L#fl ã¨Ö÷ Ïxfl J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º ™ê^èŒ# <Õ~°∞Û‰õΩ<Õ gÅ∞
ã¨fiK«ÛOù QÍ LOK«∞HÀ=_»O. Öˇ„\˜<û£ #∞ <Õ#∞ ^˘~°HÖõ ^Ë ∞Œ . uiy "≥o§áÈÜÕ∞ ~ÀA ^ŒQ~æÆ °
KåÖÏ *Ï„QÆ`QÎ« Í Hõ_Qç Í#∞. HÍh xsHõ‰Δ Ωõ #‰õΩ <å Ñ¨x #K«ÛÖË^∞Œ . Ñ¨_∞» `«∞#fl H˘nÌ <å P`«∞~°`« ÃÑiyOk. XHõ~ÀA ^è~·≥ º° O KÕã≤
`«Ñ¨CÅ#∞ K«∂Ñ≤Oz <å KÕ`« =∞~°Å =∞~°Å Hõ_çyOKå~°∞. QÍOnèr Ãã„Hõ@s J~Ú# =∞Ç¨Ï^Õ"É£ Ïè ~Ú ^ÕâßÜü∞ PÑ¶ã‘ ∞¨ ‰õΩ
â◊s~åxfl ZO`« â◊√„ÉèOí QÍ LOK«∞‰õΩO\Ï"≥∂ JO`« â◊√„ÉèOí QÍ "≥o§ <Õ#∞ P„â◊=∂xH˜ =zÛ# HÍ~°}Ïxfl q=iOKå#∞. PÜ«∞#
áêH©^˘_çx¤ ‰õÄ_® LOKåe J<åfl~°∞. JÑ¨Ê\˜ #∞O_ç xsHõ‰Δ Ωõ x qx #qfi WÖÏ J<åfl~°∞. ''<Õ#∞ Ü≥∂QÆ ã≤^Œ∞ú_çx HÍ#∞
`«$Ñ≤Î "Õ∞~°‰õΩ <Õ#∞ Ñ¨x KÕâß#∞. nx`Àáê@∞ „ÑüÎ =_»Hõ_»O QÍOnèQÍ~°∞ HÍ=K«∞Û#∞, h=Ù ˆ~Ñ¨Ù L^ŒÜ«∞O PÜ«∞# „áê`«ó
‰õÄ_® <å k#K«~°ºÖ’ XHõ ÉèÏQÆOQÍ LO_Õk. „Éèí=∞}ÏxH˜ "≥àı§ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ PÜ«∞#`À Hõeã≤ "≥o§ Ü≥∂y
XHõ ~ÀA Hõ>ˇìÅ∞ H˘>Ëì Ñ¨x W=fi|_çOk. KÕâß#∞. JÜÕ∞º =∂~åæxfl `≥Å∞ã¨∞HÀ!—— Jx J<åfl~°∞. <Õ#∞ ã¨~ˆ J<åfl#∞.
xsHõΔ‰õΩ_»∞ =zÛ Hõ>ˇìÅ∞ ÉÏQÍ<Õ H˘\Ïì=Ù HÍh JHõ¯_» Ñ¨_ç QÍOnèQÍi`À áê@∞ „áê`«ó„Éèí=∞}ÏxH˜ "≥àı§ "åi
L#fl z#fl z#fl z`«∞‰õΩÅ∞ Z=iÔH·<å QÆ∞K«∞ÛHÀ=K«∞Û#∞. ãÖ^ÕÇ¨ Å∞ fˆ~q, QÍOnèQÍi #_»Hõ Ñ¨ÓiÎ JÜÕ∞ºk. „á⁄^Œ∞#Ì
"å\˜x *Ï„QÆ`«ÎQÍ Ui =O@ WO\’¡H˜ fã¨∞H˘x "≥à◊√§. 5 QÆO@Å‰õΩ <Õ#∞ PÜ«∞# `«Å∞Ñ¨Ù =^ŒÌ xÅ∞K«∞<åfl#∞.
WO^èŒ<åxH˜ Ñ¨xx =™êÎ~Ú J<åfl~°∞. JÖÏ<Õ KÕâß#∞. W^Õ QÍOnèQÍ~°∞ W=`«Å‰õΩ ~åQÍ<Õ PÜ«∞##∞ J#∞ãïOKå#∞.
Ñ¨xx KåÖÏ ~ÀAÅ∞ <å KÕ`« KÕ~ÚOKå~°∞.
#=∞‡HÍÅ∞ =∞#∞+¨μºÅ#∞ HõÅ∞Ñ¨Ù`å~Ú
=∞Ç¨^Õ=ÉèÏ~Ú QÍOnèQÍiH˜ <å QÆ∞iOz K≥áêÊ~°∞ HÍÉ’Å∞. x["≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#‰õΩ, q[Ü«∞™ê^èŒ#‰õΩ =∂~°æO D
''h=Ù QÍOnè JÜÕ∞º Ü≥∂QÆq^Œº <Õ~°∞ÛHÀ=_®xH˜ =KåÛ"å?—— q^èŒOQÍ <å‰õΩ ÅÉèíº"≥∞ÿOk. =∞x+≤ ZÅ¡Ñ¨C_»∂ P^Œ~å≈xfl
Jx J_çQÍ~°∞. <Õ#∞ <å =¸_»∞ <≥ÅÅ HÍ~°º„Hõ=∞ q=~°}#∞ ÅHõΔ ºOQÍ ÃÑ@∞ìH˘x x+¨ì`À Ñ¨x KÕã¨∞H˘O@∂ áÈ"åe. „Ñü
PÜ«∞#‰õΩ q=iOz K≥áêÊ#∞. ''W^Õ QÍOnèÖÏQÍ HÍ=\ÏxH˜ Ñ¨xx ÉÏ^èºŒ `«`À, W+Öì `À K≥Ü∂« ºe. =¸_»∞ <≥ÅÅ ã¨|~°‡u
HÍ=Åã≤# Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#—— Jx J<åfl~°∞ PÜ«∞#. P„â◊=∞OÖ’ LO_ç „Ñü z#fl Ñ¨xx ÉÏ^èŒº`«`À, „Hõ=∞O
<å‰õΩ J~°÷O HÍÖË^Œ∞. JO^Œ∞=Å¡ PÜ«∞# XHõ ãÖÑ¶¨∞@# `«ÑÊ¨ ‰õΩO_® K«H¯õ QÍ W+Öì `À KÕÜ∞« _»O <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl#∞. xsHõ‰Δ Ωõ Å∞
`≥eáê~°∞. Jk J`«ºO`« „ÑüÉèÏ ãÖÑ¨#∞fl_»∞, âßG"Õ`Î« J~Ú# `«Ñ¨CÅ∞ ãïk^ÕÌ"å~°∞.
''^ä•=∞ãπ _Õg—— rq`«=ÚÖ’ [iyOk. z#fl`«#OÖ’ PÜ«∞# <Õ#∞ K«=∞`å¯~åÅ∞ K«∂Ñ≤OKÕ Ü≥∂y#"åfiÅ<Õ ÉÏÅº
KåÖÏ c^Œ"å~°∞. PÜ«∞#‰õΩ âßG"Õ`«Î J"åfiÅ<Õ HÀiHõ KåÑ¨ÖÏºxfl =kÖËâß#∞. =¸_»∞ <≥ÅÅ ã¨=∞Ü«∞O J~Ú#
„Ñ¨|ÅOQÍ LO_Õk. HÍh qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ KÕi K«^Œ∞=Ù `«~°∞"å`« JO^Œi=^ŒÌ g_À¯Å∞ fã¨∞H˘x WO\˜H˜ uiy
HÀ=_®xH˜ `«y# Pi÷Hõ ™ÈÎ=∞`« ÖË^Œ∞. JÑ¨C_»∞ _Õg `«# =KåÛ#∞. QÍOnèr K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∂Å#∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’
`«e¡`À `«#x XHõ âßGA˝x =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞H˘x "≥o§ =kÖË¿ãÎ Ñ¨kÅOQÍ LOK«∞‰õΩ<åfl#∞. W^Õ <å Jxfl q[Ü«∞=ÚÅ‰õΩ
"åi WO\˜Ñx¨ KÕãÃ≤ Ñ\ì̃ "åi =^ŒÌ âß¢™êÎÉÏè ºã¨=Ú KÕ™êÎ#x, =¸ÅHÍ~°}=Ú.
J<åfl_»∞. J`«x `«e¡ J<Õ‰õΩÅ =^ŒÌ‰õΩ fã¨∞H˘x "≥o§Ok.
JO^Œ~°∂ =∂H˘^Œ∞Ì JO>Ë =∂H˘^Œ∞Ì Jx J<åfl~°∞. XHõ
âßGA˝_»∞ ''g∞ JÉÏƒ~Úx ˆ~Ñ¨Ù fã¨∞H˘x~å Ñ¨xH˜=¿ãÎ <Õ#∞ N QÍÜ«∞„f â◊`«HõO
`«ÑÊ¨ xãïQÍ âßGA˝_Qç Í KÕ™êÎ#∞ J<åfl_»∞.—— _Õgx fã¨∞H˘x 101. 'Ü≥∂— Ü«∞x J#OQÆ P ^Õq Ç¨Ïã¨#=∞Å~°
Ô~O_»= ~ÀA PÜ«∞# =^ŒÌ‰õΩ "≥o§Ok. P âßGA˝_»∞ _ÕgH˜ Ñïî`« Ç¨Ï$^ŒÜ«∂# H˘Å∞=ÙO_ç Éèí„^Œ"≥Úã¨QÆ∞
pÑ¨Ù~∞° Hõ@ì WzÛ â◊√„ÉèÑí ~¨ K° ∞« Jx J<åfl_»∞. _Õg ZO`« â◊√„ÉèOí QÍ J\˜ì `«~°∞}Ï# =∞O„`«=Ú‡ Ç¨~ÚQÆ∂~°∞Û
`«∞_çKå_»O>Ë ZHõ¯_®, U =¸ÖÏ, U =ã¨∞Î=Ù g∞^Œ XHõ¯ qâ◊fi [#~Ú„u QÍÜ«∞„u "Õ^Œ=∂`«
^è∂Œ oHõ}O ‰õÄ_® ÖË^∞Œ . WÅ∞¡ JO`å J^ŒOÌ =Öˇ `«à`◊ à« Ö◊ Ï_»∞ `å:– 'Ü≥∂— J<Õ =∞O„`«ÉèÏQÍxfl LK«ÛùiOK«QÍ<Õ P
`ÀOk. âßGA˝_»∞ _ÕgH˜ `«∞_çKÕ Ñ¨xÖ’ „â◊^Œú, `«#‡Ü«∞`«fiO, ^Õ=^Õq JÅ~åˆ~ #=Ùfi`À ™ê^è‰Œ Ωõ x Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ H˘Å∞"≥·
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ XHõ =º=ã¨÷Ö’ LOKÕ QÆ∞}O L#fl^Œx J~°÷O LO_ç Éè„í ^Œ`#« ∞ Wã¨∞OÎ k. P ã¨=∞Ü«∂# ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ ZO`À
KÕã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. JO^Œ∞=Å¡ W`«xH˜ <ÕiÊ# q^Œº Ñ¨ÓiÎQÍ Ç¨~Úx Wã¨∞ÎOk P `«e¡.
<Õ~°∞ÛH˘#QÆÅ_»x x~åúiOK«∞‰õΩ<åfl_»∞. _Õg WO\˜Ñ¨x KÕã¨∂Î 102. '#ó— Ü«∞x J#OQÆ P Ü«∞=∞‡ #QÆ=Ù zeH˜
J`«x =^ŒÌ K«^Œ∞=Ù‰õΩ<åfl_»∞. z=~°‰õΩ „Ñ¨MÏº`« âßG"Õ`«ÎQÍ â◊√^ŒúÉèí‰õΩÎx Ç¨Ï$^ŒÜ«∂# ã¨∞^èŒÅ∞xOÑ¨Ù
¿Ñ~°∞QÍOKå_»∞. J\˜ì `«~°∞}Ï# =∞O„`«=Ú‡ Ç¨~ÚQÆ∂~°∞Û
QÍOnèQÍ~°∞ ÃÑ· ãÖÑ¶∞¨ @#Å#∞ `≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ WÖÏ J<åfl~°∞. qâ◊fi [#~Ú„u QÍÜ«∞„u "Õ^Œ=∂`«
''WK«Û@ hKÕ KÕ~ÚOK«|_ç# „Ñü Ñ¨x hÖ’ W+¨ì`«#∞, `å:– =∞O„`«=∞O^Œe '#ó— J<Õ JHõ~Δ åxfl Ñ¨Å∞‰õΩ@`À_»<Õ
ÉÏ^èŒº`«#∞ ÃÑOá⁄OkOKå~Ú. <åÖ’ L#fl Ü≥∂QÆ â◊H˜Î W^Õ!
P Ü«∞=∞‡ #=ÙfiÅ∞ zeH˜ã¨∂Î x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎx
J^Õ, x#∞fl WHõ¯_»‰õΩ fã¨∞H˘x =zÛOk. <å HÍ~°º ™êÑ¶¨ÅºO
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OÖ’ *Ï˝#ã¨∞^èŒÅ∞ xOÑ¨Ù`«∞Ok. P ã¨=∞Ü«∂#
Ü≥ÚHõ¯ ~°Ç¨Ïã¨ºO W^Õ! h=Ù KÕ¿ã „Ñü Ñ¨x ZO`« z#flk
J~Ú<å ^•xx Ñ¨ÓiÎ ÉÏ^èºŒ `«, Jaè~∞° z`À KÕ¿ãÎ „ÑüÑ¨xÖ’#∞ ™ê^è‰Œ Ωõ xH˜ Ñ¨~=° ∂#O^•xfl KÕ‰Äõ ~°∞ã¨∞OÎ k QÍÜ«∞„f=∂`«.
q[Ü«∞O ™êkè™êÎ=Ù. Jk ^è•i‡Hõ ˆHΔ„`«"≥∞ÿ<å, ~å[hu ~°K«#: ã¨Ç¨Ï[ Hõq, ™êÇ≤Ï`«º ~°`«fl,
ˆHΔ„`«"≥∞ÿ<å, ‰õΩ@∞O| ã¨=∞ã¨ºÖˇ·<å q[Ü«∞O ™êkèOK«_®xH˜ â◊`«Hõ K«`«∞~å##, Ñ¨^Œº Hõq`åã¨∞^è•xkè
W^Õ ~å[=∂~°æO.—— N J~Ú<åÅ =∞ÖË¡â◊fi~° ~å=Ù
J#∞=∂<åÅ∞ =∞#∞+¨μºÅ#∞ "Õ~°∞ KÕ™êÎ~Ú

ÖÏÖò|Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ã≤Î [#‡k# „Ñ¨`ÕºHõO
=∂#= ~°`«flO – ÖÏÖò|Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ã≤Î
1921= ãÖ=`«û~°O ã¨Ç¨Ü«∞ x~åHõ~°} PO^Àà◊# Z#∞flH˘#|_®¤_∞» . W\˜ì ÉèÏ~°`« „Ñ¨^•è x Ñ¨^qŒ x JÅOHõiOz#
TÑÖ^Œ∞‰õΩ#fl ~ÀAÅ∞. D Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#O^Œ∞‰õΩ#fl B`åûÇ≤Ï‰õΩÖˇ#· ÖÏÖò |Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ã≤Î <å=∞^èÕÜ«∞O QÆey# =ºH˜ÎH˜ ã¨fiO`«
„Ñ¨[ÅO`å ÅHõΔÖÏkQÍ ^Õâ◊"åºÑ¨ÎOQÍ D L^Œº=∞OÖ’ WÅ∞¡ ÖË^Œ∞. nxH˜ `À_»∞ "å~Ú^•ÅÃÑ· K≥e¡OKÕÖÏ HÍ~°∞#∞
^Œ∞q∞HÍ~°∞. q^•º~°∞÷Å∞ q^•ºÅÜ«∂Å#∞ q_»zÃÑ@ìQÍ, Ys^Œ∞ KÕã<≤ å_»x `≥eã≤H˘#fl W`«~° ~åR <åÜ«∞‰õΩÅ∞ Pâ◊Û~°º
HÍi‡‰õΩÅ∞ Hõ~å‡QÍ~åÅ#∞ q_»∞=QÍ, <åºÜ«∞"å^Œ∞Å∞ HÀ~°∞ì áÈÜ«∂~°∞. =∞Ç¨=∞O„u Kå}‰õΩºxH˜ ™ê\˜ÖxË L^•Ç¨Ï~°}QÍ
|Ç≤Ï+¨¯iOK«QÍ, =º=™êÜ«∞^•~°∞Å∞ Éèí∂q∞ tã¨∞Î K≥e¡OK«∞@ =∞#=ÚO^Œ∞<åfl_»∞ DÜ«∞#.
xeÑ≤"Ü Õ ∞« QÍ, ~Ô Å· ∞, áÈã¨Öì ,ò >ˇeá¶È<£ ã¨sfiã¨∞Å qxÜ≥∂yOK«∞@ ÖÏÖò|Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ãÎ≤ XHõ Q˘Ñ≤ÊO\˜ a_»H¤ Í^Œ∞, ÖËHõ Q˘Ñ¨Ê
=∂x"Õâß~°∞. q^Õj =ã¨∞=Î ÙÅ qxÜ≥∂QÍxfl |Ç≤Ï+¨¯iOKå~°∞. =ºH˜`Î À "≥∞ey#"å_»∞ HÍ^Œ∞! WO`«\ ˜ Q˘Ñ¨Ê L#fl`« ™ê÷<åxH˜
16 ãÖ=`«û~åÅ Ü«ÚHõÎ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ L#fl Z^Œ∞QÆ∞@‰õΩ ã¨Ç¨ÏHõiOzOk ˆH=ÅO PÜ«∞#Ö’x
ã≤OÇ¨Ïã¨^Œ$â◊ P`À‡#fl`«∞_»∞, Ü«ÚQÆ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù#∞ =∂#gÜ«∞ ã¨^Œ∞æ}ÏÅ∞ =∞iÜ«Ú ã¨^•Kå~° ã¨`«¯~°‡Å∞
JO^Œ∞‰õΩx L^Œº=∞OÖ’ xÅ|_®¤_∞» . áê~îâ° ßÅ#∞ =∂„`«"∞Õ .
|Ç≤Ï+¨¯iOz =zÛ#KÀ =KÕÛ #+¨ì=Ú `«#Hõ<åfl 1904 JHÀì|~°∞ 2= `Õk "≥ÚQÆÖò ã¨~å~ÚÖ’ âß¢ãrÎ‘
q^èŒ=~åÖˇ·# `«# `«e¡ Éèíq`«‰õΩ Z‰õΩ¯= #+¨ì=Ú [x‡OKå~°∞. PÜ«∞# `«O„_ç N âß~°^•„Ñ¨™ê^£ XHõ
HõeyOK«∞#x QÆ=∞#OÖ’xH˜ =zÛOk. `«O„_ç Z@∞¡ ™ê=∂#º Láê^è•ºÜ«Ú_»∞. âß¢ã≤ÎQÍi ÉÏÅºOÖ’<Õ
qkè `«Å=Oz "≥o§áÈÜ«∂_À, WÑ¨C_»∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ `« O „_ç =∞~° } ˜ O Kå~° ∞ . ÉÏÅºOÖ’<Õ
‰õÄ_® ™êfi`«O„`«º L^Œº=∞O PO^Àà◊#Ö’H˜ âß¢ãQÎ≤ Íi r=# áÈ~å@O „áê~°OÉè"í ∞≥ Oÿ k.
"≥à◊√§@ K«∂¿ãÎ `«e¡ ZO`« ^Œ∞ódã¨∞ÎO^À ‰õΩ@∞O| Pi÷Hõã≤÷u cèuH˘ÖËÊÖÏ LO_Õk.
J<Õ zO`«# J`«xx ÉÏkèOK«™êyOk. `«e¡ ~å"£∞^Œ∞ÖÏi U=∂„`«O ‰õΩ@∞OÉÏxH˜
|O^è∞Œ =ÙÅ∞ =ÚO^Œ∞QÍ<Õ D Ü«Ú=‰õΩx ^ÕâÉ◊ Híè Î˜ ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ ã¨Ç¨Ü«∂xfl JOkOK«*ÏÅx ã≤÷uÖ’ LO_Õk. `«O„_çÖËx P
ÉÏ^èŒÅ#∞ `≥ã¨∞ÎO^Œx K≥Ñ¨Ê™êQÍ~°∞. Wxfl PÖ’K«#Å`À ÉÏÅ∞_»∞ `«#O`«@ `å#∞QÍ XHõ ã¨Ç¨ Ü«∂xfl "≥`∞« ‰õΩ¯<åfl_»∞.
q=â◊√_≥,· =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à§ı =∂~°Oæ HÍ#Hõ z=~°‰Ωõ `«# JO`«ó Ñ¨Ù}º áê=#QÆOQÆ P ÉÏÅ∞xH˜ ã¨Ç¨Ü«∞HÍiQÍ xÅzOk.
Hõ~°} É’^èŒ# „Ñ¨HÍ~°O `«# `«~°QÆu J^è•ºÑ¨‰õΩx Z^Œ∞@ D`« <ÕiÊOk. X_ç^Œ∞_»∞‰õΩÅ rq`«OÖ’, ™êÇ¨Ïã¨∞xQÍ
xÅ|_ç WÖÏ „áêi÷OKå_»∞. ''QÆ∞~°∞^Õ"å! <å‰õΩ WÑ¨C_»∞ J#∞[˝ xÅ|_»∞@‰õΩ HÍ=Åã≤# áê~îåÅ#∞ <ÕiÊOk, J>Ë¡ `«#ÖÏ
W=fiO_ç—— J<åfl_»∞. J^è•ºÑ¨‰Ωõ xH˜ ÉÏÅ∞x ‰õΩ@∞O| Ñïã≤u÷ (QÆOQÆÖÏ) x~°‡ÅO, x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# r=<åxfl rqOK«∞@‰õΩ
`≥Å∞ã¨∞ =∞iÜ«Ú J`«xH˜ QÆÅ „Ñ¨QÍ_è» ^ÕâÉ◊ Híè Î˜ ‰õÄ_® `≥Å∞ã¨∞. `«y# ™ê=∞~å÷ºxfl JOkOzOk.
Ô~O_çO\˜x =∞kÖ’ #∞OK«∞H˘x ''‰õΩ=∂~å! H˘kÌ <≥ÅÅ
HÍÅ=ÚÖ’<Õ ÃÇ·Ïã¨∂¯Öò Ñ¨sHõΔÅ∞ [~°∞QÆ#∞<åfl~Ú. „â◊q∞Oz 12 ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ `«# ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å`À HõÅã≤,
h=Ù Ñ¨sHõΔÅ∞ „"åã≤# L`«Î=∞ „âı}˜Ö’ LfÎ~°∞‚_»~Ú#KÀ g∞ QÆOQÆ P=e f~°O "≥O@ [~°∞QÆ∞`«∞#fl u~°∞<åà◊§#∞ K«∂_»\ÏxH˜
J=∞‡‰õΩ `À_»∞QÍ xÅK≥^Œ=Ù—— Jx ÉÏÅ∞x ã¨=∂^è•#Ñ¨~°K« "≥àÏ§_»∞. u~°∞<åà◊§ #∞O_ç WO\˜H˜ uiy =K«∞Û@ÔH· QÆOQÆ#∞
„Ñ¨Ü«∞uflOKå_»∞. Láê^è•ºÜ«Úx =∂@Å`À ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨_»x ^•@∞@‰õΩ <å="åxH˜ K≥eO¡ K«=Åã≤# ÃÑã· Å¨ ∞ `«# =^ŒÌ ÖË=Ù.
Ü«Ú=‰õΩ_»∞, ^Õâ◊O Ü≥ÚHõ¯ Ç≤Ï`«OÖ’<Õ `«# `«e¡ ˆHΔ=∞O ^•y =∞Oz |Å"≥∞#ÿ Ñ¨ÇÏ≤ ÖÏfi#∞ Ãã`· O« D^ŒÖxË J~°"∞≥ Åÿ ∞ QÆOQÆ#∞
L#fl^Œx `«Åz, ã¨Ç¨ Ü«∞ x~åHõ~}° L^Œº=∞OÖ’ KÕiáÈÜ«∂_»∞. D^Œ∞‰õΩO@∂ ^•\Ï_»∞. Ñïã≤`÷ ∞« Å‰õΩ J#∞QÆ∞}OQÍ rqOK«∞@
JÅ<å\˜ D Ü«Ú=‰õΩ_Õ, `«^Œ∞Ñï ÉèÏ~°`«^Õâ◊ „Ñ¨^è•xQÍ ÉÏÅºO #∞O_Õ <Õ~∞° Û‰õΩ<åfl_»∞.™ê^è#Œ Å ÖËq∞ „Ñ¨QuÆ H˜ x~À^èHŒ Oõ
„Ñ¨Hõ$uH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ rq`åxfl =∞ÅK«∞HÀ"åe
HÍ^Œx, ÉÏ^èŒÅ‰õΩ HÍ~°}O HÍ^Œx, g∞^Œ∞ q∞H˜¯e „¿Ñ~°}‰õΩ âß¢ãQÎ≤ ÍiH˜ U Ñ¨x JÑ¨ÊyOz<å, J`«ºO`« „â◊^•úã‰¨ Ωõ ÅÎ `À,
=¸Å=∞x ÉÏÅºOÖ’<Õ „QÆÇ≤ÏOz# nè=∞O`«∞_»∞. Dâ◊fi~°∞x Láêã¨<å suQÍ KÕ¿ã"å_»∞. nx Ñï}Ï=∞O
q^•º~°˚# xq∞`«Î"≥∞ÿ |O^èŒ∞=ÙÅ Wà◊§Ö’ P„â◊Ü«∂xfl âß¢ãQÎ≤ ÍiÖ’x Q˘Ñ¨Ê`«<åxfl JO^Œ~∂° QÆ∞iÎOK«™êQÍ~°∞. P<å\˜
á⁄O^•_»∞, nxx J==∂#OQÍ `«ÅOK«ÖË^Œ∞. `«# ã≤÷ux Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê <åÜ«∞‰õΩÅ ^Œ$+≤ìÖ’ âß¢ã‘Îr XHõ =∞Oz qâßfiã¨
J~°÷O KÕã≤H˘x ^•xx =∞#óÑ¨Ó~°fiHõOQÍ ã‘fiHõiOKå_»∞. áê„`«∞xÖÏ, HÍ~°º™ê^èŒ‰õΩxÖÏ, q#„=ÚxÖÏ QÆ∞iÎOÑ¨Ù
âß¢ã≤ÎQÍ~°∞ `«# rq`«OÖ’x "åã¨Î= ã≤÷ux JOwHõiOK«∞@ á⁄O^•~°∞. nx`À HÍO„ÔQã¨∞ L`«Î=∞ <åÜ«∞‰õΩÅÖ’ XHõxQÍ
=Å# ã¨^•Kå~°jÅ∞xQÍ, Ñï„â◊=∞jÅ∞xQÍ, ÉÏ^èŒº`å âß¢ã‘Îr ÖˇH˜¯OÑ¨|_®¤_»∞. âß¢ã‘Îr „Hõ=∂#∞QÆ`« Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ‰õΩ,
Ü«Ú`«∞xQÍ q#„=ÚxQÍ `«##∞ `å#∞ fiÛk^Œ∞Ì‰õΩ<åfl_»∞. PÜ«∞#Ö’x Hõ+Ñì¨ _¨ ç Ñ¨xKÕ¿ã QÆ∞}=Ú, Ñ¨xÑ¨@¡ x+¨ª =∞iÜ«Ú
UHÍ„QÆ`«Å∞ „Ñ¨=ÚYOQÍ `À_»Ê_®¤~Ú.
âß¢ã‘Îr fHõΔ} |∞kúQÆÅ (`≥e"≥·#) "å_»∞, `«# `«~°QÆuÖ’
ã¨~fi° ™ê^è•~°}OQÍ „Ñ¨^=Œä ÚxQÍ =KÕÛ"å_»∞. nx "≥#∞Hõ J`«x P^Œ~å≈Å Ñ¨@¡ âß¢ã‘ÎrH˜QÆÅ =∞‰õΩ¯=, Ñ¨@∞ì^ŒÅ PK«~°}
Hõ~îÀ~° Ñï„â◊=∞ LO_Õk. J`«_»∞ =∞#ã¨∞û ÃÑ\˜ì, „â◊q∞Oz k#k# „Ñ¨=~°÷=∂#"≥∞ÿ ^èŒ$_è»`«~°"≥∞ÿOk. <≥·x\ÏÖò *ˇ·Å∞Ö’
K«k"Õ"å_»∞. nxH˜ „ÑüÑ¶¨ÅOQÍ, Ç≤ÏOn q^•ºÑ‘~î°O #∞O_ç L#flÑ¨C_»∞ âß¢ã‘Îr ‰õΩ=∂Ô~Î [|∞ƒ Ñ¨_çOk. ‰õΩ=∂Ô~Î#∞
''âß¢ã≤Î—— Ñ¨sHõΔÖ’ „Ñ¨^äŒ=∞„âı}˜Ö’ LfÎ~°∞‚_≥·<å_»∞. ãÖ^Œi≈OK«∞ xq∞`«=Î Ú ¿Ñ~ÀÖòÃÑ· q_»∞^ŒÅ HÍ=Åã≤ L#flKÀ,
„"å`«ÑÓ¨ ~°fiHõ=ÚQÍ J#∞=∞ux HÀ~°∞K«∂, ÃÑ~ÀÖò HÍÅ=∞O^Œ∞
`«# ‰õΩ@∞O| ã≤u÷ ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ ^≥#· Ñ¨Ê\˜H©, âß¢ã≤Î `«#
Z@∞=O\˜ PO^Àà◊#Å#∞ KÕÑ¨@ì#x Ç¨g∞ W=fi=Åã≤
ÅHΔÍºxfl ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ ^•xxQÍ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘#ÖË^∞Œ . =∞~À
LO_»QÍ, âß¢ã‘Îr nxx J#∞z`«OQÍ ÉèÏqOKå_»∞. JÑ¨C_»∞
™ê^è•~°} Ü«Ú=‰õΩ_»∞ J~Ú`Õ `«# ‰õΩ@∞O| ã≤u÷ H˜ `«Å=Oz,
*ˇ·Åˆ~ U JÉèíº~°÷# ÖË‰õΩO_®<Õ `å<Õ J`«xx ÃãÅ=Ù WzÛ
ÃÇ·Ïã¨∂¯Öò q^Œº Ñ¨ÓiÎHÍQÍ<Õ L^ÀºQÍxfl "≥`«∞H˘¯x, XHõ
ÑÖáê_»∞. âß¢ã‘Îr ^Œ$_è»ãÖHõÖÏÊxH˜, ÅHõΔ ºO Ñ¨@¡ PÜ«∞#‰õΩ
QÆ∞=∂™êÎQÍ<À, J^è•ºÑ¨‰Ωõ xQÍ<À ã≤~÷ Ñ° _¨ áç ÈÜÕ∞"å_»∞. âß¢ãrÎ‘
QÆÅ x|^Œú`«#∞ Wk `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~Ú.
XHõ Ñ¨q„`« ^Õâ◊ÉèíH˜Î `«`«Ê~°∞_≥·#O^Œ∞#, `«# ‰õΩ@∞O| ã≤÷ux
Z#fl_»∂ ÉèÏ~°OQÍ, P@OHõOQÍ ÉèÏqOK«ÖË^Œ∞. âß¢ã‘Îr `«# =ºH˜ÎQÆ`« J=ã¨~åÅ Ñ¨@¡ Z#fl_»∂, „â◊^Œú
K«∂Ñ≤ Z~°∞QÆ_»∞. *ˇ·Å∞ rq`«HÍÅ=∞O^Œ∞, ã¨Ç¨ÏK«~° Mˇ·nÅ∞
‰õΩ@∞O| PÇ¨~° ã¨=∞ã¨º `«# =ÚO^Œ∞ XHõ ã¨"åÅ∞QÍ
z#fl z#fl =ã¨∞Î=ÙÅÔH· *ˇ·Å∞ JkèHÍ~°∞Å#∞ „áê^èÕÜ«∞Ñ¨_»∞`«∂
LO_Õk. HÍx ÖHõΔ º ™ê^èŒ##∞ Ñ¨ÓiÎ KÕã≤H˘#∞@ÔH· z#fl<å\˜
LO>Ë, `å#∞ =∂„`«O `«# ^ŒQÆæ~° L#fl"åxx W`«~°∞Å‰õΩ
#∞O_ç `«# Hõ$+≤x H˘#™êyã¨∂<Î Õ L<åfl_»∞. WO^Œ∞ÅÔH· âß¢ãrÎ‘
ÑÖK«∞`«∂, "åix ‰õÄ_® D =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ "å_»∞H˘#∞@ÔH·
`«# rq`« J=ã¨~åÅ#∞ Ju ã¨fiÅÊOQÍ KÕã¨∞H˘<åfl_»∞. `«#
J#∞=∞uã¨∂Î `«^•fi~å `å#∞ ZO`À P#O^•xfl á⁄O^Õ"å_»∞.
Ñ¨#∞Åhfl `«<Õ KÕã∞¨ H˘<Õ"å_»∞. PÜ«∞# Ö’Hõ¿ã"å ãÖÑ¶∞¨ =ÚÖ’
`å#∞ á⁄O^Œ=Åã≤#^•xx `«# ã¨Ç¨ÏK«~°∞xH˜ WKÕÛ"å_»∞,
KÕi, `«# q∞„`«∞_≥·# JÅ∞QÆ∞~åÜü∞KÒ^Œi`À Hõeã≤ „Ñ¨*Ï
PÜ«∞# \ÏÖò™êìÜü∞ q~°z`« „QÆO^äŒ"≥∞ÿ# ''J<åfl ˆHˆ~x<å——
¿ã"åHÍ~°º„Hõ=∂Å „áê~°OaèOKå_»∞. âß¢ã≤ÎQÍiÖ’x „â◊q∞OKÕ
K«^Œ∞=Ù`«∂ LO_Õ"å_»∞. *ˇ·Å∞ rq`åxfl XHõ `«Ñ¨ã¨∞ûQÍ
QÆ∞}O, x+¨,ª `«`Ê« ~°`Å« QÆ∞iOz ÖÏÖÏ Å[Ñü~åÜü∞ =ÚQÆ∞_ú ,·≥
ÉèÏqOz P suÖ’<Õ rqOKå_»∞. D q^èOŒ QÍ *ˇÅ· ∞ rq`åxfl
âß¢ã≤ÎQÍix ãÖÑ¶¨∞ Ü«∂=r˚= ã¨Éèí∞ºxQÍ KÕâß_»∞. PÜ«∞#‰õΩ
‰õÄ_® XHõ „Hõ=∞Ñ¨ûúŒ Ö’ xÜ«∞=∞|^ŒOú QÍ rqOK«∞@ K«∂ã≤#
<≥Å‰õΩ 7 ~°∂áê~ÚÅ |`åÎ ÅaèOKÕk, `«^∞Œ Ñï Wk ~°∂.100/
*ˇÅ· ∞ JkèHÍ~°∞Å∞ ‰õÄ_® âß¢ãQÎ‘ Íix K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈÜÕ∞"å~°∞.
- HÍQÍ, nxx `«# ‰õΩ@∞OÉÏxH˜ JOkOKÕ"å_»∞.
D suQÍ âß¢ã‘ÎQÍ~°∞ *ˇ·Å∞Ö’ Z<Àfl „QÆO^ä•Å∞ K«^Œ∞=Ù`«∂,
1927Ö’ âß¢ã≤ÎQÍi q"åÇ¨ÏO Åe`å^ÕqQÍi`À ''"Õ∞_»"∞£ ‰õÄºs—— rq`åxfl QÆ∞iOz XHõ Ñ¨Ùã¨HÎ Íxfl ~°zOKå~°∞.
[iyOk. `«# rq`« ÅHΔÍºxfl ÉèÏ~°º`À K≥Ñ¨ÊQÍ, ^•x<Õ `«#
H˘xfl ãÖ=`«û~åÅ áê@∞ *ˇ·Å∞ rq`åxfl QÆ_çáê_»∞.
r=# ÅHõΔ ºOQÍ KÕã≤H˘x âß¢ã≤ÎQÍi J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÅÖ’
~å„uO|=à◊√§ „â◊q∞Oz Ñ¨xKÕã¨∂Î P*Ïn PO^Àà◊#
#_çzOk P ™ênèfi=∞}˜.
HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ „Ñ¨=ÚY áê„`«#∞ áÈ+≤OKå~°∞. PÜ«∞# Ç¨ÏãÖÎ
„Ñ¨ÑÖK«OÖ’ Un h ã¨fiO`«O HÍ^Œ∞

ZHõ¯_» L#fl^À JK«Û@ „Ñ¨[Å∞ „¿Ñˆ~Ñ≤OÑ¨|_ç ãÖÑ¶¨∞\˜`«∞Öˇ·, „Ñ¨^è•x Ñ¨^ŒqH˜ `«y# =ºH˜Î HÍ^ŒO@∂ ÃÑ^Œq qiKå~°∞.
L^Œº=∂xH˜ J_»∞QÆ_»∞QÆ∞<å "åi „áÈ`åûÇ¨#flOkOKÕ "å~°∞ HÍx âß¢ãrÎ‘ `«#‰õΩ [#‡`«ó Jaƒ# ã¨^∞Œ }æ ÏÅ`À áê@∞ „â◊q∞OKÕ
D q^èŒOQÍ âß¢ã‘Îr `«# =Ú„^Œ#∞ "Õ¿ã"å~°∞. HÍh ZHõ¯_® `«`åfixfl PÅO|#QÍ KÕã≤H˘x, 18 <≥ÅÅ Ñ¨^Œg HÍÅOÖ’
`«# ¿Ñ~°∞ „Ñü+¨ìÅÔH· „áê‰õΩÖÏ_»∞@ HõxÊOKÕk HÍ^Œ∞. `«#‰õΩ `å<Õ ™ê\˜ Jx `«# ™ê=∞~å÷ºxfl x~°∂Ñ≤OK«∞H˘x,
ã¨#flQÍ, ^Œ$_è»OQÍ, J`«ºO`« ™ê^•ã‘^•QÍ HõxÑ≤OKÕ D <≥„Ç¨˙#∞ q∞Oz#"åxQÍ x~°∂Ñ≤OK«∞‰õΩ#fl HÍ~°º^Œ‰õΔΩ_»∞.
=„[ ã¨=∂#"≥∞#ÿ =ºH˜`Î åfixfl =∞iÜ«Ú J`«x „â◊q∞OKÕ `«`åfixfl, ÉèÏ~°`« áêH˜™ê÷<£ ^ÕâßÅ =∞^èŒº Ü«Ú^ŒúO [iy#
Ñ¨xÑ¨@¡ PÜ«∞#‰õΩ QÆÅ xëêªã¨‰õΩÎÅ#∞, „â◊^Œú#∞, qâßfi™êÅ ã¨=∞Ü«∞OÖ’, ÉèÏ~°`«^Õâ◊ ã¨fi~°∂áêxfl „Ñ¨ÑÖK«O HõàÏ§~å
=Å# PÜ«∞#‰õΩ L`«Î~°„Ñ¨^Õâò ~åR=∞O„u =∞O_»eÖ’ QÆ$Ç¨Ï K«∂ã≤Ok, nx`Àáê@∞ âß¢ãrÎ‘ D Ü«Ú^•úxfl XHõ ã¨"åÅ∞QÍ
=∞O„uQÍ ™ê÷#O ÅaèOzOk. `«^Œ∞Ñï =ÚYº=∞O„uQÍ ã‘fiHõiOz, `«#‰õΩ QÆÅ z#fláê\˜ â◊s~°OÖ’ ZO`«\ ˜
xÜ«∞q∞OÑ¨|_®¤_»∞. DÜ«∞#Ö’x „Ñ¨`ÕºHõ`« ÃÑ#∞ã¨"åà◊§#∞ â◊H˜Î=O`«"≥∞ÿ# P`«‡ x"åã¨"≥∞ÿ L#fl^À „Ñ¨ÑÖKåxH˜ Kå\˜
Z^Œ∞~˘¯x ã¨Ñ¶¨Å`« á⁄O^Œ∞@Ö’ PÜ«∞#‰õΩ PÜ«∞<Õ ™ê\˜. K≥áêÊ_»∞.
Hˆ O„^Œ=∞O„u =∞O_»eÖ’ ~Ô Ö· fiË =∞O„uQÍ xÜ«∞q∞OÑ¨|_ç PÜ«∞# rq`«O q∞H˜¯e Hõ~°‡=∞Ü«∞"≥∞ÿ#k, H˘xfl
K«H¯õ x „ÑüÉè#í ∞ Hõ#|~°Kå~°∞. `«# Ñ¨^gŒ HÍÅ=∞O^Œ∞ [iy# ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ Ñ¨xÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ, PÜ«∞# Éè’[<åxfl ‰õÄ_®
Ô~O_»∞ Ô~·Å∞ ^Œ∞~°…@#Å‰õΩ `å#∞ <≥·uHõ ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOz `«# =∞~°z áÈÜÕ∞"å_»∞. =∞iÜ«Ú Ñ¨xÖ’ PÜ«∞# JÅã≤áÈ=Ù@
Ñ¨^qŒ H˜ ã¨fiK«ÛOù ^ŒOQÍ ~år<å=∂#∞ ã¨=∞iÊOz XHõ #∂`«# Z#fl_»∂ [~°∞QÆÖË^Œ∞. JãÖÉèí==∞xÑ≤OKÕ Ñ¨#∞Å∞ PÜ«∞#
P^Œ~°≈ r=#q^è•<åxH˜ ^•iK«∂Ñ≤# =∞Ç¨ =∂#=`å"åk, KÕuÖ’ Ñ¨_»QÍ<Õ PÜ«∞# KÕ¿ã Ñï„â◊=∞`À Jk ã¨Ç¨Ï[OQÍ
`åºQÆjÅ∞_»∞ âß¢ãrÎ‘ . J@∞Ñ≤=∞‡@ "ÕÅ ãÖYºÖ’, q~À^è∞Œ Å∞ [iyáÈÜÕ∞q.
Ãã·`«O PÜ«∞##∞, `«# ~år<å=∂#∞ LÑ¨ãÖÇ¨ÏiOK«∞H˘x, âß¢ãrÎ‘ `«# ÉÏÅº=Ú #∞O_ç JÉèºí ã≤Oz# „¿Ñ=∞`«`fi« =Ú
uiy Ñ¨^Œg ÉÏ^èŒº`«Å KÕÑ¨@ì=∞x Ji÷Oz<å, `«# ^Œ$_è» =Å# Ö’Hõ¿ã"å ÉÏ^èŒº`«Å∞ KÕÑ¨\ ˜ì „Ñ¨^è•#=∞O„u Ñ¨^Œqx
ãÖHõÖÏÊxfl Wã¨∞=∞O`≥·<å ã¨_»ÅhÜ«∞ÖË^Œ∞. D q^èŒOQÍ
x~°fiÇ≤ÏOKÕ ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞, PÜ«∞# q~À^è∞Œ Å∞ Ãã`· O« PÜ«∞#
„Ñ¨*Ï™êfi=∞º áêÅ#Ö’, ["å|∞^•s`«<åxH˜ xÅ∞"≥`«∞Î
Jaè=∂#∞Å∞QÍ =∂~å~°∞. ~å[hu J<Õ ã¨~À=~°OÖ’ XHõ
L^•Ç¨Ï~°}QÍ xÅz, áêÅ‰õΩÅ‰õΩ XHõ K«H¯õ x xÜ«∞=∂=oH˜
Ñ¨^‡Œ OÖÏ qHõãã≤ ∂¨ ,Î ~å[H©Ü∞« ã¨~ã° ∞¨ ûÖ’x HõÑ@¨ , "≥∂™êÅ#∞
NHÍ~°O K«∞\˜ì# P^Œ~°≈=¸iÎ.
|∞~°^Œ#∞ `«#‰õΩ JO@∞H˘#hÜ«∞ÖË^Œ∞.
XHõ ™ê^è•~°} <åQÆi‰õΩ_»∞, #=∞‡Hõ"≥∞ÿ# =ºH˜Î`«fiO Hõey
L#fl"åxH˜ Åaè O KÕ „Ñ¨ u Ñ¶ ¨ Å O, Éè Ï ~° ` « ^ Õ â ßxH˜ XHõ 1965Ö’ ~°ëêº ^ÕâO◊ Ö’x `åÃ+¯O\òÖ’ ÉèÏ~°`« áêH˜™êÎ<£
#=∞‡Hõã¨∞Î_≥·# „Ñ¨*Ï<åÜ«∞‰õΩ_»∞, XHõ #=∞‡Hõã¨∞Î_≥·# „Ñ¨^è•# ^ÕâßÅ Ü«Ú^Œú ã¨=∂Ñ≤Î ã¨=∂"Õâ"◊ àÕ ◊ „Ñ¨ÑO¨ K« ™ê÷~Ú ~å[H©Ü∞«
=∞O„u ~°∂ÑÖÖ’ ÅaèOzOk. J`«_Õ ÖÏÖò|Ç¨Ï^Œ∂~ü âß¢ã≤Î. "Õ∞^è•=ÙÅÖ’ XHõxQÍ QÆ∞iÎOÑ¨Ù á⁄Ok# âß¢ã‘Îr Jã¨∞=ÙÅ
DÜ«∞#Ö’x „Ñ¨`ÕºHõ`«Å∞ 1) „Ñ¨*Ï^èŒ<åxfl `«# ã¨fiO`åxH˜ ÉÏÜ«Ú@ KåÖÏ qKå~°Hõ~°O.
qxÜ≥∂yOÑ¨‰Ωõ O_»∞@. 2) ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï `«##∞ XHõ ™ê^è•~°} ÉèÏ~°`« „Ñ¨^è•x âß¢ã‘Îr =∞~°}Ï#O`«~°O `«# "å~°ã¨∞Å∞
=ºH˜ÎQÍ<Õ ÉèÏqã¨∂Î, `å#∞ XHõ „Ñ¨*Ï¿ã=‰õΩxQÍ<Õ `«ÅOz, xÅK«∞@‰õΩ h_»xKÕÛ WO\˜x HÍh, Éèí∂ãÖÑ¨^Œ HÍh, ^èŒ#
`«^Œ#∞QÆ∞}OQÍ rqOK«∞@ 3) HÍ=∞~å*ò <å_®~ü Ñ¨^äŒHÍxH˜ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞ HÍh q_»zÃÑ@ìÖË^Œ∞. `«##∞, `«# Ñï"å~åxH˜
`˘@ì`˘Å∞`« `«# =∞O„u Ñ¨^ŒqH˜ ~år<å=∂#∞ ã¨=∞iÊOz, JOH˜`«O QÍqOK«∞H˘#Hõ, Ü«∂=`ü ^ÕâßxH˜ JOH˜`«"≥∞ÿ `«#
HÍO„ÔQãπ áêsì Ñ¨@¡ `«# q^èÕÜ«∞`«#∞, #=∞‡HÍxfl Kå@∞@. "åiH˜ P^Œ~°≈OQÍ xÅz, XHõ =„[OÖÏ, =∞}˜Ñ¨Óã¨ÖÏ
ÉèÏ~°`^« âÕ Ñ◊ Ù¨ `˘e „Ñ¨^•è x <≥„Ç¨˙ =∞~°}Ï#O`«~O° âß¢ãrÎ‘ rqOKå_»∞.
P Ñ¨^Œqx KÕÑ¨@∞ì@ [iyOk. ÉèÏ~°fÜ«ÚÅ`Àáê@∞ – Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ "åV‡Ü«∞O 51 (4.55) #∞O_ç
q^ÕjÜ«ÚÅ∞ ‰õÄ_® âß¢ã‘Îrx <≥„Ç¨˙r`À áÈÅ∞Û‰õΩO@∂ J#∞"å^ŒO: Z. "Õ}∞QÀáêÅÔ~_ç¤
#∞=Ùfi u<Õ „Ñü "≥∞`«∞‰õΩ D ã¨=∂[O JOkOz#^Õ
Ü«ÚQÆ x~å‡} Ü≥∂[#
=∞Ç¨HÍÅ∞x w`«–ã¨`«ûOHõÖÏÊÅ∞ – 9
Jqhu`À á⁄Ok# ™êÑ¶¨ÅºO HõO>Ë hu=∂~åæ# á⁄Ok#
Ñ¨~å[Ü«∂<Õfl t~°™ê =Ç≤Ï™êÎ=Ú
ZO^Œ∞Ö’<≥·<å ™êÑ¶¨ÅºO ™êkèOz# "åiH˜ „Ñ¨[ÅO`å HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ KÕÜ«∞ÖË=Ú. =∂#=`åfixfl =ke"Õã≤ á⁄O^Õ
h~å[#O Ñ¨_`» å~°∞. q[Ü«∞O ™êkèOz# "å~°∞ JO^ŒiKÕ`« q[Ü«∞O =Å¡ HõhãÖ =∞x+≤QÍ Ñ≤Å∞=|_Õ Q“~°"åxfl ‰õÄ_®
Jaè#OkOK«|_»`å~°∞. HÍh P q[Ü«∞O hu=∂~°æOÖ’ ^ŒH˜¯OK«∞HÀÖË=Ú. U =ºH˜Î J~Ú<å "Õ∞_»ÃÑ· #∞O_ç `«fi~°QÍ
ãÖáêkOKå~å ÖËHõ Jqhu =∂~°Oæ Ö’ ãÖáêkOKå~å J<Õk „HÕkH˜ "≥àÏ§Å<Õ `˘O^Œ~Ö° ’ ÃÑ· #∞O_ç ^Œ∂H˜ HÍà◊√§, KÕ`∞« Å∞
KåÖÏ=∞Ok Ñ¨\ ˜ìOK«∞HÀ~°∞. "≥∂ã¨"≥∂, ‰õΩ„\’ U^À XHõ\ ˜ q~°H˘¯@∞ì‰õΩO>Ë U=∞<åe? H˘kÌQÍ PÅã¨ºOQÍ KÕi<å
KÕã≤ HÍ=Åã≤# Ñ¨^Œqx, Q“~°"åxfl á⁄O^Œ∞`å~°∞. „Ñ¨[Å∞ P Ñ¨~°"åÖË^Œ∞ Hõ^•!
ãÖáê^Œ##∞, "≥·Éèí"åxfl K«∂ã≤ "åix á⁄QÆ_»ÎÅ`À =ÚOK≥uÎ "≥Ú‰õ¯ "Õà◊§‰õΩ hà◊√§ JOk`Õ Jk ÉÏQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok.
ã¨=∞i÷ã¨∞ÎO\Ï~°∞. D Ñ¨^Œúu ã¨Ô~·#^•? HÍ^•? Jx J^Õ q^èŒOQÍ Jqhux áÈ+≤ã¨∂Î LO>Ë Jk qÑ¨s`«OQÍ
PÖ’zOK«~Ô O^Œ∞‰õΩ? ™êÑ¶Å¨ ºO HõO>Ë hu KåÖÏ L#fl`«"∞≥ #ÿ k. ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. Ñ‘_ç`«∞Öˇ·#"å~°∞ =∞ø#OQÍ ã¨Ç≤Ïã¨∂Î LO>Ë
hu=∂~°Oæ Ö’ #_»∞ã¨∂Î Ñïã≤`÷ ∞« Å „áê|ÅºO =Å¡ JÑ¨[Ü«∞O Jk J^Œ∞#∞QÍ fã¨∞H˘x J`åºKå~°∞Å ™êÇ¨ÏãÖ kfiQÆ∞}©H$õ `«
Hõey<å Jk ‰õÄ_® Q“~°qOK«^yŒ #kQÍ<Õ LO@∞Ok. huH˜ =∞=Ù`«∞Ok. "å_»∞ `«# =∂~åæxH˜ J_»∞Ö¤ ‰Ë Ωõ O_® áÈ~ÚO^Œ#∞
XHõ ã≤÷~°"≥∞ÿ# Q˘Ñ¨Ê`«#O LOk. HÍh ™êÑ¶¨ÖÏºxH˜ ã≤÷~°`«fiO H˘x Ô~\˜ìOz# L`åûÇ¨ÏO`À J<åKå~åÅ‰õΩ áêÅÊ_»`å_»∞.
ÖË^Œ∞. q[Ü«∞O ÅaèOK«HõáÈ`Õ Éè∫uHõ rq`«OÖ’ H˘kÌáê\˜ J<åºÜ«∂xfl ã¨Ç≤ÏOK«_»=∞O>Ë `«#=O\˜ ZO`À=∞OkH˜ P
J™œHõ~°ºO LO@∞Ok, J^Õ hux q_çzÃÑ_ç`Õ WÇ¨ÏÖ’Hõ, ÉÏ^èŒ#∞ ÉèíiOKÕ ã≤÷ux HõeÊOK«_»"Õ∞. Jqhux ã¨Ç≤ÏOK«_»
Ñ¨~°Ö’HÍÖ’¡ P`«‡ãÖ`À+¨=Ú, =ºH˜Î`«fi=Ú, ^èŒ~°‡O, Hõ~°Î=ºO =∞O>Ë PHõ`å~ÚÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«_»"Õ∞.
"≥Ú^ŒÖˇ·#=hfl <åâ◊#"≥∞ÿáÈ`å~Ú. t"år, ~å}Ï„Ñ¨`åÑπ, Jqhu`À Ñ‘_Oç Ñ¨|_Õ"åix K«∂ã≤ Ñ¨H¯õ "å~°∞ 'UO KÕ™êÎO
QÆ∞~°∞QÀqO^ŒãO≤ ÇπÏ, ÅH©;ÉÏ~Ú, ã¨∞ÉèÏ+πKO« „^ŒÉ’ãπ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ KÕã∞¨ ‰õΩ<åfl_»∞, J#∞Éèqí ã¨∞<Î åfl_»∞, =∞#ÔHO^Œ∞‰õΩ D J#=ã¨~Ñ° Ù¨
"å~°O`å Z<Àfl™ê~°∞¡ F@q∞x Z^Œ∞~˘¯<åfl~°∞. HÍh "åiH˜ P ã¨=∞ã¨º— Jx „Ñ¨Hõ¯‰õΩ `«Ñ¨C‰õΩO@∞O\Ï~°∞. XHõ_»∞ ÉÏkèOÑ¨
Ñ¨~å[Ü«∞O q[Ü«∞OHõO>Ë KåÖÏ qÅ∞"≥·#k. ^èŒ~°‡=Ú, |_»∞`«∂ LO>Ë q∞ye# "å~°∞ KÀ^ŒºO K«∂™êÎ~°∞. 'WOHÍ
ã¨^•Kå~åÅÃÑ· ^Œ$_è»OQÍ xÅ|_®Å#∞‰õΩ<Õ"å~°∞ q[Ü«∞=Ú #Ü«∞O "å_»∞ =∞=∞‡efl ‰õÄ_® Ñ‘_çOK«ÖË^Œ∞— Jx Hõà◊√§
#O^Œ∞HÍHõ Hõ~°Î=ºáêÅ#Ü«∞O^Œ∞ âßOux J#∞Éèí∂u =¸ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. Wk QÆ=∞xOz# P ^Œ∞O_»QÆ∞Å‰õΩ WOHÍ
K≥O^Œ∞`å~°∞. Jqhu, Ñ¨~å[Ü«∞O D Ô~O_çO\˜Ö’ U^À á⁄QÆÔ~H˜¯ U ~°Hõ"≥∞ÿ# J_»∞¤ ÖË‰õΩO_® g~°qÇ¨~°O KÕ™êÎ~°∞.
XHõ^•<Õfl ZOK«∞HÀ=Åã≤ =¿ãÎ Jqhux HÍ‰õΩO_® JÑ¨[Ü«∂Å<Õ #Å∞QÆ∞~°∞ QÆ∞O_®Å∞ 100 =∞OkÖ’H˜ K˘~°|_ç XHõi^ŒÌix
HÀ~°∞HÀ"åe. `«fi~°`«fi~°QÍ ÖÏÉèíO á⁄O^•Å<Õ „Ñ¨Ö’ÉèíOÖ’ HõuÎ`À á⁄_»∞™êÎ~°∞. "≥O@<Õ JO^Œ~°∂ QÆ∞q∞QÆ∂_ç KÀ^ŒºO
Ñ¨_ç Jqhu =∂~°Oæ Ö’ #_»"åÅ#∞HÀ=_»O KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ `«ÑC¨ . K«∂™êÎ~°∞, Hõà◊√§ =¸ã¨∞‰õΩO\Ï~°∞ ÖË^• JHõ¯_ç #∞O_ç
`«ÑC¨ KÕ¿ãÎ =∂„`«O ZÑ¨Ê\˜HÔ <· å „áêÜ«∞tÛ`«OÎ KÕã∞¨ HÀ=Åã≤O^Õ. áêiáÈ`å~°∞. =∞#‰õΩ ‰õÄ_® ^≥|ƒÅ∞ `«QÆ∞Å∞`åÜÕ∞"≥∂#<Õ
ÉèÜ
í ∞« O`À P ^Œ∞O_»Q∞Æ Å#∞ Z=fi~°∂ P¿Ñ ™êÇ¨ÏãÖ KÕÜ∞« ~°∞.
x*ÏxH˜ hu=∂~åæxfl =ke"Õã≤ =∂#"Àz`«"≥∞ÿ#
ã¨=∂[ ~°∞}O f~°∞ÛHÀ"åe
W@∞=O\˜ |ÅÇ‘Ï#`«Å#∞ Ñ¨ãQ≤ \Æ #ì˜ "å~°∞ ~åÉ’ÜÕ∞ ~ÀAÖ’¡ "åˆ~ ãÖã¨¯~°ÅÎ ∞. J<åºÜ«∂xfl ZkiOKÕO^Œ∞‰õΩ Z<Àfl ^≥|ƒÅ#∞
WOHÍ `«ÑC¨ Å∞, Ç¨Ï`«ºÅ∞, ^˘OQÆ`<« åÅ∞, Å∂sîÅ∞, Y∂hÅ∞, F~°∞ÛH˘x, ZO`« #+¨ìO [iy<å #=Ùfi`«∂ t~À^è•~°º=∞x
|ÖÏ`å¯~åÅ∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ U=∂„`«O "≥#HÍ_»~∞° . W=hfl Hõà§◊ `À ã‘fiHõiOKÕ"å~°∞ g~°∞Å∞. W@∞=O\˜ =∞Ç¨=∂#=ÙÅ‰õΩ
K«∂ã≤#"å~°∞ ™êHõΔ ºq∞KÕÛO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Œ∞‰õΩ~å~°∞. P =∂#=*Ïu "≥Ú`«ÎO ZÅ¡Ñ¨C_»∂ Hõ$`«[˝`« Hõey LO_®e.
^Œ∞O_»Q∞Æ Å∞ <åºÜ«∞™ê÷#O #∞O_ç ‰õÄ_® `«ÑÊ≤ OK«∞‰õΩO\Ï~°∞. K«i„`« "åix ZÑ¨Ê\˜H© Jaè#Okã¨∂Î<Õ LO@∞Ok. ZO`«\ ˜
WOHÍ ~Ô \Õì z# L`åûÇ¨ÏO`À „Ñ¨[ÅÃÑ· P„Hõ=∞}Å∞ KÕ™êÎ~∞° . PÑ¨^<Œ <·≥ å F~°∞ÛHÀQÆeQˆ "åˆ~ WÖÏ Q“~°"åxH˜ J~°∞›Å∞. "å~°∞
XH˘¯Hõ¯~°∞QÍ D qâßÅ [#ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ Ñ‘_çã¨∞ÎO\Ï~°∞. x[OQÍ ^èŒ#∞ºÅ∞. Jqhux ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ ZkiOKÕ
WO`«\ ˜ „Ñ¨*Ïâ◊H˜Î ‰õÄ_® "åi<≥kiOK«ÖËHõ xã¨ûÇ¨Ü«∞OQÍ „Ñ¨=$uÎ „Ñ¨[ÅÖ’ fã¨∞‰õΩ~å"åe. D =∂~°æOÖ’ Z^Œ∞~°ÜÕ∞º
xÅ|_çáÈ`«∞Ok. Wk ^Õâ◊=ÚÃÑ·, ã¨=∂[=ÚÃÑ· K≥~°QÆx HõëêìÅ#∞ ZkiOz áÈ~å_»QeÆ y#"åiH˜ Jxfl "≥Ñ· Ù¨ Å #∞O_ç
=∞K«Û. nx=Å¡ ÉÏ^èÅŒ #∞ ã¨ÇÏ≤ OKÕ PÜ«∂ =~åæÅ"å~°∞ Ñ≤iH˜ Jaè#O^ŒÅO^Œ∞`å~Ú. W@∞=O\˜ „Ñ¨âO◊ ã¨Å =Å¡ „Ñ¨[ÅO^ŒiH©
"å~°∞QÍ, #Ñ¨ÙOã¨‰õΩÅ∞QÍ, cè~°∞=ÙÅ∞QÍ, xs˚=ÙÅ∞QÍ Jqhu`À áÈ~å_®Å<Õ HÀiHõ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
x~° ∂ Ñ≤ O K« | _» ` å~° ∞ . W@∞=O\˜ " åix Ñ¨ Ù ~° ∞ +¨ μ Åx XHÀ¯™êi W@∞=O\˜ =∂@Å∞ K≥¿ÑÊO^Œ∞‰õΩ, W@∞=O\˜
Ñ≤Å=‰õÄ_»^∞Œ . Ñ¨Ù~°∞ëê~°O÷ KÕ¿ã"å~°∞, ™êÇ¨Ïã¨=Ú, â∫~°º=Ú Ñ¨#∞Å∞ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ =∞#ã¨∞û J_»∞¤ K≥ÑÙ¨ OÎ k. Jk KÕÜ∞« ‰õÄ_»^xŒ
K«∂Ñ≤OKÕ"åˆ~ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞QÍ Ñ≤Å∞=|_»`å~°∞. Wk KåÖÏ Ñ¨x Jx `≥eã≤<å ‰õÄ_® |Å=O`«O g∞^Œ KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ H˘O^Œ~∞°
ã≤QÆ∞æ Ñ¨_»=Åã≤# q+¨Ü«∞O. XÑ¨C‰õΩO\Ï~°∞. W@∞=O\˜ XuÎ_ç ZkÔ~·#Ñ¨C_»∞ H˘O`«
™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ JO^Œ~°∂ Hõeã≤ "åix ZkiOK«ÖËHõ ãÖkQÆ÷`« U~°Ê_»∞`«∞Ok. UO KÕÜ«∂Ö’, UO KÕÜ«∞‰õÄ_»^À
áÈ=_»O =Å¡ XH˘¯Hõ¯~°∞QÍ Ñ‘_çOÑ¨|_»∞`«∞<åfl~°∞. P `ÀK«^Œ∞. |ÅÇ‘Ï#∞Öˇ·#"å~°∞ KÕÜ«∞ÖË=∞x K≥Ñ¨ÊÖË~°∞ ‰õÄ_®.
™ê=¸Ç≤ÏHõ â◊HxÎ˜ WHõ `«\Öì˜ áË êe. D~ÀA Z=iHÀ [iyOk, =∞#O Uk =∞Ozk HÍ^Œ∞ J#∞‰õΩO\Ï"≥∂ ^•xfl XÑ¨CHÀ‰õΩO_®
ˆ~Ñ¨Ù =∞#‰õΩ [~°QÆ=K«∞Û Hõ^•! W`«~°∞ÅÃÑ· J`åºKå~°O LO_»_"» ∞Õ ã¨`åº„QÆÇÏ¨ O. =∞#‰õΩ W+¨"ì ∞≥ #ÿ "åi`À, |O^è∞Œ =ÙÅ`À,
[~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ #∞=Ùfi ã¨Ç¨ Ü«∞O K≥Ü∞« ºHõáÈ`Õ, ~ˆ Ñ¨Ù =∞#ÃÑ· ÃÑ^ŒÅÌ `À ‰õÄ_® =∞#O WÖÏ<Õ „Ñ¨=iÎ™êÎ=Ú. WO^Œ∞Ö’ =∞#O
J`åºKå~°O [~°∞QÆ∞`«∞#flÑ¨C_»∞ =∞#‰õΩ Z=~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞ KÕ¿ãk J^èŒ~°‡=∂, J#∞z`«=∂ J<Õ „Ñ¨ã¨ˆHÎ ÖË^Œ∞. K«i„`«Ö’
Ñ¨_»`å~°∞? W^ŒO`å PÖ’z¿ãÎ P Q˘_»=Ö’¡H˜ "≥o`Õ =ºH˜ÎQÆ`« W@∞=O\˜ L^•Ç¨Ï~°}Å∞ HÀH˘Å¡Å∞. „Ñ¨Ç¨ ^¡ ∞Œ _»∞, Éè~í `° ∞« _»∞,
~°H}Δõ <Õk LO_»^∞Œ , Pi÷Hõ #+Öì HõÅ∞QÆ=K«∞Û, âßsiHõ Hõ+"ì¨ ∞≥ <ÿ å qcè+}¨ ∞_»∞, |e "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°∞ `«=∞‰õΩ #K«Ûxk KÕ¿ãO^Œ∞‰õΩ
HõÅ∞QÆ=K«∞Û. JO^Œ∞‰õΩ =ÚO^Õ ã≤^ÑúŒ _¨ ®e. ^•xx =∂#=`«fi=Ú XÑ¨CHÀÖË^Œ∞. J~°∞˚#∞xH˜ `«# QÆ∞~°∞[#∞Å`À áÈ~å_®Åx
Ü≥ÚHõ¯ ÉÏ^èºŒ `«QÍ ÉèÏqOz Ñ¨ÓiÎ KÕÜ∂« e, F~°∞Û‰õΩ<Õ f~åe. `≥Å∞ã¨∞. J~Ú<å ãÖHÀzOKå_»∞. "≥∂Ç¨ÏÑ¨Ói`«∞Öˇ·#
^≥|ƒÅ∞ u#fl â∫~°º=O`«∞ÅˆH „Ñ¨É∞íè `«fi Ñ¨Ù~™° ê¯~°O á⁄O^ÕO^Œ∞‰õΩ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ ÖË^• ãÖ~°HõΔ‰õΩÅ∞ `«=∞ Ñ≤Å¡ÅKÕ`« J<ÕHõ K≥_»∞
J~°›`« Åaèã¨∞ÎOk. JÑ¨C_Õ "åiÑ¨@¡ JO^ŒiH© „â◊^Œú Ñ¨#∞Å∞ KÕ~Úã¨∞ÎO\Ï~°∞. Jqhu =∂~°æOÖ’ "åºáê~°O KÕ¿ã
HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ÃÑ^ŒÌÅ∞ `«=∞ Ñ≤Å¡Å KÕ`« ‰õÄ_® P Ñ¨<Õ KÕ~Ú™êÎ~°∞. `«=∞
=∞Ç¨=∂#=ÙÅ∞ =¸_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ LO\Ï~°∞. 1) =¸~°`ö åfiÅ<Õ J#∞ãïOKåÅx XuÎ_ç KÕ™êÎ~∞° . XÑ¨CHÀHõáÈ`Õ
™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, 2) ãÖã¨¯~°ÎÅ∞, 3) g~°∞Å∞. H˘O^Œ~°∞ `«=∞ JÅ∞QÆ∞`å~°∞. P~ÀÑ¨}Å∞ KÕ™êÎ~°∞. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’ Ñ≤Å¡Å∞
PK«~°}ÅÖ’, PÖ’K«#ÅÖ’, ÉèÏ=#ÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú#∞ UO KÕÜ«∂Ö’ J~°÷O HÍx ã≤÷uÖ’ LO_»#=ã¨~°O ÖË^Œ∞. Uk
ÃÑOá⁄OkOK«∞H˘x LO\Ï~°∞. "åˆ~ ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞. H˘O^Œ~°∞ Lz`«=∞xÑ≤¿ãÎ P "≥Ñ· Ù¨ ‰õΩ "≥o`Õ ãïáÈ`«∞Ok. JHõ¯_» =∞#ˆHn
qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ =∂iÛ ã¨∞=º=ã¨#÷ ∞ `«Ü∂« ~°∞ KÕÜÚ« @Ö’ ãïQÍæ ÖË^xŒ Ñ≤¿ãÎ ZO`« |Å=O`«ÃÑ\˜<ì å D<å\˜ ã¨=∂[OÖ’
b#"≥∞ÿáÈ`å~°∞. g~°∞ J#∞z`«"≥∞ÿ# "å\˜x x~°∂‡eOz P XÑ¨CHÀ‰õÄ_»^Œ∞. D<å_»∞ J<ÕHõ =¸_è®Kå~åÅ#∞ „QÆ∞_ç¤QÍ
™ê÷#OÖ’ Bz`«º=Ú#∞ ™ê÷Ñ≤OKÕO^Œ∞‰õΩ ã≤^Œú=∞=Ù`«∞O\Ï~°∞, J#∞ãïOKÕ"å~°∞ KåÖÏ=∞Ok L<åfl~°∞. giÖ’ H˘O^Œ~°∞
‰õΩ@∞O|OÖ’ XHõiH˜ XHõ~°∞ =∞^ŒÌ`«∞ WK«∞ÛHÀ"åe

Ñ≤Å¡Å‰õΩ `«fi~°QÍ q"åÇ¨ÏO KÕã≤ "åi P~ÀQÍºxfl, q^Œº#∞ u<Õ"å~°∞ `«Ü∂« ~°=Ù`«∞<åfl~°∞. "å~°∞ KåÖÏ `≥eqQÍ Jqhux
<åâ◊#O KÕã≤ áêˆ~ã¨∞ÎO\Ï~°∞. WÖÏ U"≥·<å `«=∞‰õΩ #K«Ûx ZkiOK« = ^Œ Ì x `« = ∞ „Ñ¨ u Éè í # O`« \ ˜ h qxÜ≥ ∂ yOz
q+¨Ü«∂Å∞O>Ë Ñ≤Å¡Å∞ "≥ÚO_çQÍ „Ñ¨=iÎOK«‰õΩO_® ÃÑ^ŒÌÅ‰õΩ K≥Ñ¨ÙÎO\Ï~°∞. H˘O`«=∞Ok W+¨ì=Ú<åfl, ÖËHõáÈ~Ú<å "åi
"≥∞Å¡QÍ #K«ÛK≥Ñ¨Ê=K«∞Û. =∂‰õΩ Y~°∞ÛÅ`À ‰õÄ_»∞‰õΩ#fl D =∂@Å‰õΩ ÖÁOyáÈ`å~°∞. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ =∞#O ™êÇ¨Ïã≤Oz
q"åÇ¨Ï=∞O>Ë W+Öì ÖË^xŒ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û ÖË^• =∞s `«ÑÊ¨ HõáÈ`Õ ã¨Ê+ì̈OQÍ, <≥=∞‡kQÍ =ºuˆ~HÕKåe. ZkiOK«_»O, ã¨Ç¨Ü«∞
Hõ@flO fã¨∞HÀ‰õΩO_®, |OQÍ~°O fã¨∞HÀ‰õΩO_®, ÃÑo§x =∂„`«O x~åHõ~°}, =ºuˆ~HÕK«_»O, áÈ~å_»_»O=O\˜ <åÅ∞QÆ∞
Ñ¶¨∞#OQÍ KÕã¨∞‰õΩO\Ï#∞ Jx ãïÌK≥áêÊe. WÖÏ KÕÜ«∞_»O PÜ«Ú^è•Å`À =∞#O Jqhux, Jq"ÕHÍxfl Z^Œ∞~À¯"åe.
=Å¡ JO^ŒiH© "Õ∞Å∞ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. JO^ŒiH© Wk `«Ñ¨CQÍ ã¨`«º=Ú, <åºÜ«∞=Ú H˘~°‰õΩ D PÜ«Ú^è•Å#∞ g~°∞Å=Öˇ
JxÑ≤Oz<å, D x[O KÕ^Œ∞QÍ L<åfl nxfl u~°ã¨¯iOK«_»"Õ∞ „Ñ¨Ü≥∂yOKåe.
„âıÜ«∞ã¨¯~°O. ÖËHõáÈ`Õ Jk J^èŒ~°‡=∞x K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞Ok. JHõƒ~ü ~å}Ï„Ñ¨`åÑπ‰Ωõ XHõ ãÖ^ÕâO◊ ÑÖÑ≤OKå_»∞. 'g∞~°∞
D<å_»∞ ¿ãflÇ¨Ï=∞<Õ ¿Ñ~°∞`À ã≤Q~ÔÆ @∞¡, =∞^Œº=Ú, ¿ÑHÍ@, =∂`À â◊„`«∞`«fiO =kÖËã≤ ¿ãflÇ¨ÏO KÕ¿ãÎ J_»=ÙÅ∞ Ñ¨\ ˜ì
E^ŒO WÖÏ Z<Àfl JÅ"å@∞¡ J=Ù`∞« O\Ï~Ú. W=hfl =∞x+≤x u~°QÆ=Åã≤# J=ã¨~°=ÚO_»^Œ∞. g∞ ~å[ºO g∞H˜KÕÛ™êÎ#∞—
K≥_∞» =∂~°Oæ Ö’H˜ „`À¿ã™êÎ~Ú. W@∞=O@Ñ¨C_»∞ W=hfl <å‰õΩ Jx ^•x `å`«Ê~°ºO. D „Ñ¨Ö’ÉèÏxH˜ ~å}Ï„Ñ¨`åÑπ ÖÁOQÆÖ^Ë ∞Œ .
W+¨ìO ÖË^Œ∞ Jx x~À‡Ç¨Ï=∂@OQÍ K≥¿ÑÊÜ«∂e. =∞Oz '=∂ ^èŒ~å‡xfl ~°H˜ΔOK«∞‰õΩ<Õ q+¨Ü«∞OÖ’ „áê}O W=fi=Åã≤
¿ãflÇ¨Ï=∞O>Ë K≥_»∞=∂~°æO #∞O_ç =∞Oz =∂~°æOÖ’H˜ fã¨∞‰õΩ =zÛ<å "Õ∞O "≥#∞HÍ_»O— Jx K≥Ñ≤Ê J`«x „Ñ¨Ö’ÉèÏxH˜
"≥à§◊ _»O. JO`ÕHÍh =∞OzQÍ L#fl"åix ÃÑ_»„`À= Ñ¨\Oì˜ K«_O» ÖÁOQÆÖË^Œ∞.
HÍ^Œ∞. WOHÍ W^Õ q^èŒOQÍ JÑ¨CÅ∞ KÕ¿ã"å~°∞, J_»∞‰õΩ¯ – J#∞"å^ŒO: =b¡ Nx"åãπ
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx ãÖK«∞Å∞
ã¨=∞ã¨Î K«~åK«~° „Ñ¨ÑÖKåxfl ã¨$+≤ìOz# „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ F™êi =∂#=Ù_çx `«# =^ŒÌ‰õΩ Ñ≤ez ''hˆHq∞ HÍ"åe?—— Jx
J_çQÍ_»∞. =∂#=Ù_»∞ WÖÏ |^Œ∞eKåÛ_»∞ – ''<Õ#∞ ÉÏQÍ ÃÑH· ˜ ~å"åe. ã¨∞YâßO`«∞Å`À `«∞Å`«∂QÍe. Ö’‰õΩÅO`å ##∞fl
á⁄QÆ_®e.——
„|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ =∂#=Ùx =ÚO^Œ∞ Ô~O_»∞ ãÖK«∞Å∞ LOKå_»∞. WÖÏ J<åfl_»∞ – ''D Ô~O_»∞ ãÖK«∞Å#∞ fã¨∞HÀ, XHõ
ãÖzÖ’ h á⁄~°∞QÆ∞"åx `«Ñ¨CÅ∞<åfl~Ú. ^•xfl gÑ¨Ùg∞^Œ "Õã¨∞HÀ. ^•xfl ZÑ¨C_»∂ qÑ¨Ê‰õΩ, h=Ù K«∂_»‰õÄ_»^Œ∞.
W`«~°∞Å‰õΩ K«∂Ñ≤OK«‰õÄ_»^Œ∞. Ô~O_À ãÖzÖ’ h `«Ñ¨CÅ∞<åfl~Ú. ^•xfl h Z^Œ∞@ "ÕÖÏ_»nã¨∞H˘x LOK«∞. ^•xfl Ñ¨^Õ
Ñ¨^Õ qÑ≤Ê K«∂ã¨∂Î LO_»∞.——
=∞#∞+¨μº_»∞ Ô~O_»∞ ãÖK«∞Å#∞ fã¨∞H˘<åfl_»∞. HÍx J`«#∞ K≥Ñ≤Ê#^•xH˜ =ºuˆ~HõOQÍ KÕâß_»∞. `«# `«Ñ¨CÅ∞#fl
ãÖzx gÑ¨Ù g∞kH˜ Z`«∞ÎH˘KåÛ_»∞. ^•x =¸ux QÆ\ ˜ìQÍ ayOz LOKå_»∞. á⁄~°∞QÆ∞ =∞x+≤ `«Ñ¨CÅ∞#fl ãÖzx
Z^Œ∞~°∞QÆ∞O_® "ÕÖÏ_»nâß_»∞. JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ ^•x =¸`« qÑ≤Ê K«∂ã¨∂Î, W`«~°∞Å‰õΩ ‰õÄ_® K«∂Ñ≤ã¨∂Î LO_Õ"å_»∞.
nx=Å¡ [iyOk Uq∞@O>Ë „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_∞» WzÛ# =~°O `«Å„HÕ^Œ∞Å~ÚOk. J`«#∞ zuH˜áÈ™êQÆ_∞» . J`«xH˜ ã¨∞YâßO`«∞Å∞
ÅaèOK«HõáÈQÍ ^Œ∞óYO, JâßOu Z‰õΩ¯= HÍ™êQÍ~Ú. Ö’‰õΩÅ∞ J`«xfl ^Œ∂+≤OK«™êQÍ~°∞.
„Ñü =∞x+≤ `«#`«Ñ¨CÅ∞ k^Œ∞ÌHÀ"åe. JÑ¨C_Õ J`«#∞ ÃÑ·H˜ =™êÎ_»∞. J`«xH˜ ã¨∞YâßO`«∞Å∞ Åaè™êÎ~Ú. „Ñ¨[Å∞
J`«xfl =∞#™ê~å „Ñ¨â◊Oã≤™êÎ~°∞.
– J#∞"å^ŒO: l. K≥#flˆHâ◊=~å=Ù
‰õΩ@∞O| ã¨Éèí∞ºÅ`À ã¨Ç¨Ï#QÆ∞}O`À =º=Ç¨ÏiOKåe
‰õΩO_»eh =∞Ç¨q*Ï˝#O–2
QÍÜ«∞„u – ™êq„u – ‰õΩO_»eh =∞Ç¨â◊H˜Î
‰õΩO_»ex QÆ∞iOz# g∞=∂Oã¨ QÍÜ«∞„f =∞Ç¨„Ñ¨[˝ ^Œ∞+¨μìÅ#∞ F_çOKÕ „|Ç¨Ï‡^ŒO_» ~°∂ÑÖÖ’ K«∂_»=K«∞Û.
Ü≥ÚHõ¯ `«`«fi^Œ~°≈# QÆ∞iOz# K«~°Û`À „áê~°OÉèí=∞=Ù`«∞Ok. P^è•ºu‡Hõ ˆHΔ„`«OÖ’ P"≥∞ ã¨fi~°∂ÑÖ „|Ç¨Ï‡ =~°ÛãπQÍ
QÍÜ«∞„f Láêã¨# Jã¨Å∞ ^èŒ~°‡^è•~°}, ÉèÏ=ãÖ"Õ^Œ#Å ^Œ~≈° #q∞ã¨∞OÎ k.
„Ñ¨Ü∂≥ QÆO. WO^Œ∞Ö’ P`«‡â’^è#Œ ‰õΩ „áê^è•#º`« W=fi|_çOk. QÍÜ«∞„u `«~°∞"å`« ™êq„u ™ê^èŒ# QÆ∞iOz =ã¨∞ÎOk.
^è•º# ^è•~°}`À ÉèíH˜Î ãÖKå~°O HÍqã¨∂Î „|Ç‘Ï‡KÕ`«##∞ ™êq„u Láêã¨# QÍÜ«∞„u Ü≥ÚHõ¯ Éè∫uHõ Ñ¨HõΔ"Õ∞. Éè∫uHõ
ã¨g∞áêxH˜ Ñ≤Å=_»O ÖË^• ^•x`À HõÅã≤áÈ=_»O [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ‰õΩ â◊H˜Î HÍ"åe. â◊s~°=ÚÖ’ L#fl ÑÖK«
ZO_ç# Hõ>ˇìÅ#∞ =∞O_çOK«_»O ÖË^• =∞O_Õ =∞O@ÅÖ’ `«`«fi=ÚÅ∞, ÑÖK« „áê}=ÚÅ∞ WO^èŒ#=∞#∞‰õΩO>Ë "å\˜
WO^èŒ#O "≥Ü«∞º_»O XˆH ~°Hõ"≥∞ÿ# Ñ¨#∞Å∞, `Õ_® Uq∞@O>Ë ^•fi~å Ö’Ñ¨Å L#fl Jyflx ~°yeOÑ¨KÕÜ«∞=K«∞Û. D Jyfl
P`«‡ ã¨=∞~°Ê}`À J^≥· fi`«ãu÷≤ H˜ ~å=_»O`À Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ „Ñ¨[fiÅ<Õ ™êq„u ™ê^è#Œ . ™êq„u, ‰õΩO_»eh ™ê^è#Œ ÅÖ’
Ñï}˜u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ã¨=∞~°Ê}ÏÉèÏ=O ÖËHõáÈ`Õ ™êfi~°÷ `Õ_® L#flÑ¨Ê\˜H© "å\˜x XHõ^•xH˘Hõ\ ˜ ã¨=∞`«∞ÅºOQÍ
„Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞ <≥~"° ~Õ =° K«∞ÛQÍHõ, HÍh W`«~∞° Å‰õΩ =∞Ozx J~°O÷ KÕã∞¨ H˘#=K«∞Û.
ÑÖK«QeÆ Qˆ ™ê=∞~°º÷ O Ç¨Ïã¨QÎ `Æ O« HÍ^Œ∞. D`«QÍ_»∞ `«#∞
áœ~å}˜Hõ Hõ^äŒ J#∞ãïOz „|Ç¨Ï‡^Õ=ÙxH˜
XHõ¯_Õ D^ŒQÆÅ_»∞. HÍh <åq‰õΩ_»∞ =O^ŒÖÏk
W^ŒÌ~°∞ ÉèÏ~°ºÅ∞. XHõ\ ˜ QÍÜ«∞„u, Ô~O_»=k
=∞Okx #kx ^•\ÕK«QÅÆ _»∞.
™êq„u. Wk JÅOHÍiHõ =~°#‚ , XHõ\ ˜
QÍÜ« ∞ „u Ü≥ Ú Hõ ¯ ã¨ H Í=∞,
*Ï˝#KÕ`#« ~Ô O_»=k Ñ¨^•~°÷ ãÖÑ¨^QŒ Í
xëê¯=∞ ™ê^èŒ#ÅÖ’ W^Õ `Õ_®. `«=∞
K≥Ñ¨CH˘#=K«∞Û. XHõ\ ˜ Ñ¨~å„Ñ¨Hõ$u
`«=∞ ™ê÷~Úx |\˜ì ™ê^è‰Œ Ωõ Å‰õΩ ~Ô O_»∞
J~Ú`Õ WOH˘Hõ\ ˜ JÑ¨~å „Ñ¨Hõ$u.
q^è•Å∞QÍ ™êÑ¶¨ÅºO Åaèã¨∞ÎOk.
Ñ¨~å „Ñ¨H$õ u JO`«~`æ° O« QÍ =∞#ã¨∞û,
QÍÜ«∞„f `«`«fi^Œ~°≈#Ñ¨Ù Ö’`«∞Å |∞kú , z`« Î O , JÇ¨ Ï OHÍ~° O ,
Ö’H˜ "≥àÎı =∞ã≤+Î ¯¨ OÖ’x '*Ï˝#c[O— |∞∞`«∞OÉèí~å „Ñ¨[˝ "≥Ú^ŒÖˇ·#q
`À<Õ =∞# ã¨ = ∞ã¨ Î KÕ ` « # `« fi O ãïÊ}˜ ‰õΩO_»eh, ^•x U_»∞ K«„Hõ=ÚÅ∞ *Ï˝#ˆHΔ„`«OÖ’ =™êÎ~Ú. Ô~O_»=
„Ñ¨ÉÏè q`«O J=Ù`∞« O^Œx `≥Å∞ã¨∞OÎ k. ÉèÏ~°º ™êq„u, ^•xx JÑ¨~å „Ñ¨Hõ$u, Ñ¨^•~°÷ KÕ`«#, [_»
â◊s~° x~°fiÇ¨Ï}, Ö’Hõ =º=Ç¨~°=ÚÅÖ’ ^•x Éèí∂q∞Hõ „Ñ¨Hõ$uQÍ K≥áêÎ~°∞. Ñ¨^•~°÷=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞ã¨Î QÆ∞}QÆ}ÏÅ∞
„Ñ¨^•è #OQÍ LO@∞Ok. LK«Ûãù sÎ¨ Ü«∞ Éè∂í q∞HõÖ’ D Hˆ O„^Œ"∞Õ nxÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú. Ñ¨~°=∂}∞=ÙÅ „Éèí=∞}O,
JfO„kÜ«∞ ™ê=∞~°º÷ =ÚÅ L^Œ=æ ∞ Hˆ O„^Œ=∞=Ù`«∞Ok. z=~°Ö’ ~°™êÜ«∞#=ÚÅ „Ñ¨ÉèÏ==Ú, q^Œ∞º`«∞Î, "Õ_ç, „Ñ¨HÍâ◊=Ú,
„|Ç¨Ï‡, r=ÙÅ HõÅ~ÚHõQÍ r=# ÅHΔÍºxfl Ñ¨ÓiÎKÕã¨∞ÎOk. PHõ~°¬}, D^äŒ~ü nxÖ’ ÉèÏQÆ"Õ∞. Ñ¨^•~°÷ q*Ï˝#"Õ`«ÎÅ∞ D
Ñ¨~=° ∂#O^Œ „Ñ¨„H˜Ü∞« Ñ¨ÓiÎJ=Ù`«∞Ok. „|Ç¨Ï‡~°O„^èOŒ JO>Ë ™ê^èŒ#=ÚÅ#∞ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩx JQÆ}˜`« Pqëê¯~°=ÚÅ∞
„|Ç¨Ï‡ ãÖ™ê÷#=Ú, „|Ç¨Ï‡Ö’Hõ=Ú<Õ QÍÜ«∞„u Ü≥ÚHõ¯ KÕâß~°∞. J<ÕHõ ™œHõ~åºÅ#∞ `«Ü«∂~°∞ KÕâß~°∞, D JÑ¨~å
„ÉÏÇ‘Ï‡â◊H˜ÎQÍ K≥Ñ¨Ê|_çOk. ^•x „Ñ¨ÉèÏ= ˆHΔ„`«=Ú *Ï˝# „Ñ¨Hõ$u<Õ ™êq„u Jx JO\Ï~°∞. ™êq„u Ü≥ÚHõ¯ JÑ¨~å
KÕ`«#fi=Ú. QÍÜ«∞„ux „ÉÏÇ¨Ï‡}˜, „|Ç¨Ï‡Ñüfl J<Õ =~°‚# „Ñ¨Hõ$u`À<Õ „áê}∞Å∞ â◊s~åÅ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»∞`å~Ú.
PÅOHÍiHõ ^Œ$+≤ìHÀ}O`À KÕÜ«∞|_çOk. ^•x ™ê=∞~°÷ºO „Ñ¨ÑÖK«O Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨QÆu K«„HõO #_»∞ã¨∞ÎOk. ã¨`ü, ~°[ã¨∞û,
Éè∫uHõ[QÆ`«∞ÎÖ’ ^Œ∞óY^•i„^Œº=ÚÅ#∞ q<åâ◊#O KÕ¿ã, `«=∞ã¨∞û, ÑÖK«``« fi« =ÚÅ∞, ÑÖK« `«<å‡„`«Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜
W`«~°∞Å∞ KÕã≤# =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ QÆ∞iÎOKåe
ã¨∂„`«ãO¨ KåÅ# D â◊Hˆ Î x~°fiÇ≤Ïã¨∞OÎ k. ã≤^∞Œ Åú ∞, =~°^•#=ÚÅ∞ =zÛ#Ñ¨C_»∞, P â◊|ÌO PÅOHÍiHõ J~°÷OÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOK«
D â◊HÎ˜ J#∞„QÆÇÏ¨ O`À<Õ Åaè™êÎ~Ú. =∞x+≤ â◊s~°OÖ’ P~ÀQÆºO, |_çO^Œx ÉèÏqOKåe. KÕ`#« ã¨`åÎ Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩ@∞O| Ñï"å~°O
n~°…r=#O, |ÅO, ã¨∂ÊùiÎ, ™êÇ¨ÏãÖ, ™œO^Œ~°ºO "≥Ú^ŒÖˇ·# =∞#∞+¨μºÅ=Öˇ H˘OK≥"∞Õ LO@∞O^•? HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë, Jyfl
ÖˇHõ¯ÖË#xfl qâı+¨`«Å∞ nxÃÑ·<Õ P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú. Wk `«`«fiO Ü≥ÚHõ¯ "Õ_ç, "≥Å∞`«∞~°∞#∞ Jyfl Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°ºÅ∞QÍ
ã¨~fi° „`å "åºÑ≤Oz L#flÑ¨Ê\˜H˜ Ñ¨$käfiÜ≥ÚHõ¯ ^è$Œ =ˆHO„^Œ=ÚÅÖ’ K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û. D q^èŒOQÍ K≥Ñ¨CHÀ=_»O #K«ÛHõáÈ`Õ
„Ñ¨`ºÕ HõOQÍ LO@∞Ok. â◊s~°OÖ’x =¸ÖÏ^è•~° K«„HõO nxH˜ Ñ¨Ù„uHõÅ∞QÍ K≥Ñ¨CHÀ=K«∞Û. D q^èŒOQÍ âß¢™êÎÅÖ’ ‰õÄ_®
qâı+¨"≥∞ÿ# ˆHO„^ŒO. ™ê^èŒ<å „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ H˘~°‰õΩ nx<Õ =i‚OK«|_ç#q. H˘xflKÀ@¡ ã¨~ã° fi¨ ux „|Ç¨Ï‡ÑüflQÍ, H˘xflKÀ@¡
‰õΩO_»eh â◊H˜Î JO\Ï~°∞. ‰õΩO_»eh â◊H˜Î *ÏQÆ~°}`À Jxfl Ñ¨Ù„uHõQÍ =i‚OKå~°∞. g\˜x ã¨∂÷Å"≥∞ÿ# Ö’HÍKå~° ÉèÏ+¨Ö’
„Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ∞ Ñ¨ÓiÎ J=Ù`å~Ú, â◊HÎ˜ ™ê=∞~°º÷ =ÚÅ∞ Ç¨Ïã¨QÎ `Æ « HÍHõ PÅOHÍiHõ =~°‚#QÍ J~°÷O KÕã¨∞HÀ"åe, LÑ¨=∂#OQÍ
=∞=Ù`å~Ú. âß¢™ÈÎHõÎ „Ñüáê^Œ#Ö’ ^Œ$+≤ì™êi¿ãÎ H˘xflKÀ@¡ ÉèÏqOKåe. P`«‡â◊H˜Î QÍÜ«∞„u, =ã¨∞Îâ◊H˜Î ™êq„u. P`«‡KÕ`«#
™êq„u – ‰õΩO_»ex XHõ¯>Ë#x K≥ÑÊ¨ |_ç`Õ JHõ¯_»H¯õ _» "Õ~∞° "Õ~x° Ü≥ÚHõ¯ T~°÷fiQÆ=∞#O, =ºH˜Î`«fi qHÍãÖ, „âı+¨ª"≥∞ÿ# Ñ¨#∞ÅÖ’
K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú. ™ê^èŒ# Ñ¨^Œú`«∞Å∞ ‰õÄ_® "Õ~°∞"Õ~°∞QÍ x=∞QÆflO HÍ=_»O, L#fl`«"∞≥ #ÿ PÖ’K«#Å∞, r=#∞‡H˜,Î QÍÜ«∞„f
K≥Ñ¨Ê|_®¤~Ú. HÍh â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂HõΔ ‡ ãÖ~°K«# ^•x ™ê^èŒ# Ñ¶¨Åâ◊$`«∞Å∞. ‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°} â◊s~°QÆ`« „áê}
`«O„`«=Ú#∞ *ÏQÆ$`«O KÕ¿ã qkèq^è•<åÅ∞ âßâ◊fi`«OQÍ T~°˚ „Ñ¨ã¨∞Ñ≤Î–q=$uÎÅ x"å~°}Å „Hõ=∞O ™êq„f ™ê^èŒ#Ö’
LO\Ï~Ú. Éè^Ë OŒ J<Õk P â◊HxÎ˜ qxÜ≥∂yOKÕ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅ JO`«~°æ`«OQÍ =ã¨∞ÎOk. q^Œ∞º`«∞Î‰õΩ |∞∞}, ^èŒ# ^è•~°Å∞
Ö’<Õ L#flk. LO\Ï~Ú. ~Ô O_»∂ Hõeã≤#Ñ¨C_Õ â◊HÎ˜ „Ñ¨"åÇ¨ÏO U~°Ê_»∞`«∞Ok.
‰õΩO_»eh Ü≥∂QÆOÖ’ „H˜Ü«∂Ü≥∂QÆO „Ñ¨^è•#OQÍ QÍÜ«∞„u, ™êq„uÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O`À<Õ ™ê^èŒ# Ü≥ÚHõ¯
LO@∞Ok. <å_ôâ’^èŒ#, „u<å_ç Ñ¨~°=∂~°˚#, +¨@¯~°‡Å∞, ã¨=∞„QÆ"≥∞ÿ# P=â◊ºHõ`« Ñ¨Ó~°Î=Ù`«∞Ok. P^è•ºu‡Hõ ÖÏÉèíO
K«„HõÉË^èŒ# "≥Ú^ŒÖˇ·#q Jhfl „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ ^è•º# á⁄O^Œ\ÏxH˜ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ QÍÜ«∞„f ™ê^è#Œ Ü≥ÚHõ¯ J=ÅO|<åxfl
^è•~°}Å`À áê@∞ âßsiHõ „H˜Ü«∂HõÖÏáêÅ‰õΩ „áê^è•#º`« (P^è•~°O) fã¨∞‰õΩx "≥Ú^ŒÅ∞ÃÑ\Ïìe. W^Õ ‰õΩO_»eh ™ê^èŒ#
W=fi|_çOk. „áê}Ü«∂=∞O Ü≥ÚHõ¯ „áê} „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ „áê~°OaèHõ ã¨fi~°∂ÑÖ. Wk ã¨Ê+¨ìOQÍ ÖËHõáÈ`Õ D
qz„`« „Hõ=∞O J#∞ãïOK«=Åã≤ LO@∞Ok. |O^èŒ=ÚÅ∞, kâ◊Ö’ KÕ¿ã „Ñ¨Ü«∂ã¨Å∞ x~°~°÷HõO J=Ù`å~Ú.
=Ú„^ŒÅ∞, Pã¨#=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#q ‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°} P^è•ºu‡Hõ ˆHΔ„`«OÖ’ *Ï˝#ÉèÏQÍxfl ^ŒH˜Δ} =∂~°æO Jx
„Ñ¨„H˜Ü«∞Ö’ qâı+ÖQÍ LÑ¨Ü≥∂yOK«|_»`å~Ú. qâ◊√^Œú"≥∞ÿ# JO\Ï~°∞. ^•xx xQÆ=∞–~å[Ü≥∂QÆO, "Õ^=Œ ∂~°=æ ∞x ‰õÄ_®
™êq„f ™ê^è#Œ =∞ã≤+Î ¯‘ Ü«∞ Hˆ „Δ `« ÑïkèÖ’ LO@∞Ok. ã¨ÇÏ¨ „™ê~° K≥Ñ¨Ê|_çOk. Ô~O_»= „H˜Ü«∂ÉèÏQÆO "å=∞ =∂~°æO, PQÆ=∞
Hõ=∞ÅO, „|Ç¨Ï‡~°O„^èŒO, Ñ¨Ùéˇ]Ö’ L#fl „^Œ=ºO `«# Ñ¨^ŒúuÖ’ `«O„`«O, Ç¨Ï~îÜ° ∂≥ QÆO "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ~°∂Ñ¨=ÚÅÖ’ q=iOKå~°∞.
L#fl@∞ìO_ç *ÏQÆ$`«=∞=Ù`«∞Ok. Ö’Ñë Ñ¨HõΔ=Ú#∞ „|Ç¨Ï‡ ~Ô O_çO\˜ aè#fl`«, „Ñü‰õÄÅ`« Ç¨xHÍ~°H=õ ∞=Ù`å~Ú. nx=Å¡
~°O„^èOŒ K«∂ã¨∞‰õΩO@∞Ok, |Ü«∞@ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ P*Ï˝K„« HõO HõÅÇ¨Ï=Ú, q<åâ◊#O [~°∞QÆ∞`å~Ú. ^Õ"åã¨∞~° ãÖ„QÍ=∞=ÚÅ
– `«$fÜ«∞ <Õ„`«O K«∂ã¨∞‰õΩO@∞Ok. HÍh ™êq„u, ‰õΩO_»ex Hõ^ÅŒä ∞ K«kq#Ñ¨C_»∞ Z=iH˜ P#O^ŒO HõÅ∞QÆ^∞Œ . P =~°#‚ Å∞
ã¨q∞‡o`« ™ê^è#Œ KÕ¿ãÎ ~Ô O_»∞ q^è•<åÅ XHõ ã¨q∞‡o`« ã¨fi~°∂ÑÖ K«^∞Œ =Ù`«∞O>Ë ^Œ∞óYO Lá⁄ÊOQÆ∞`«∞Ok. ^Õ=`«Å∞, ~åHõãΔ ∞¨ Å∞
J=Ù`«∞Ok. Ñ¶e¨ `«O ‰õÄ_® `«^#Œ ∞™ê~°O =∂~°∞`«∞Ok. „Ñ¨ã∞¨ `Î « HõÅã≤ ã¨=Ú„^Œ =∞O^ä#Œ O KÕã#≤ Ñ¨C_»∞ P Hˆ „Δ `«OÖ’ Ñ¨_ç L#fl
™ê^èŒ# ~°∂ÑÖ H˘OK≥O J@∞=O\˜^Õ. JO^Œ∞=Å¡<Õ „Hõ=∞ Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¨^Œ ÅaèOzOk. ã¨=Ú„^Œ =∞O^ä#Œ Ñ¶Å¨ ã¨fi~°∂ÑÖQÍ
„Hõ=∞ ™Èáê<åÅÖ’ QÍÜ«∞„u, ™êq„u, ‰õΩO_»ehÅ ã≤^•úO`«O, ÅaèOz# 14 |Ç¨ï=¸Åº ~°`åflÅ Hõ^äŒ ã¨~°fi qk`«"Õ∞.
„Ñ¨Ü≥∂QÆ Ñ¨HõΔO K«~°Û [~°∞QÆ∞`«∞#flk. QÍÜ«∞„u ™êq„uÅ ã¨=∞#fiÜ«∞O ^Õ"åã¨∞~° ã¨ÇÏ¨ Ü≥∂QÆ ™ê÷~ÚQÍ
âßG=ÚÅÖ’ „|Ç¨Ï‡Ñüfl ~°∂ÑÖÖ’ D ™ê^è#Œ q^è•<åÅ∞ K≥Ñ¨Ê=K«∞Û.
=∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕã≤# "åix Jaè#OkOKåe

t=áê~°fi`«∞Å q"åÇ¨ÏO`À W^ŒÌi XO@i`«#O ^Œ∂~°O „áê~°OaèOz# ™Èáê#OÃÑ· #_çÑO≤ z ã¨∞ãÖÑ¨#∞flÅ#∞ KÕâß~°∞.
J~ÚOk. "åi ãÖÜ≥∂QÆO`À W^ŒÌ~°∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ [x‡OKå~°∞. ^Õ"ÀÑ¨=∞#OQÍ KÕâß~°∞. PÜ«∞# ‰õÄ_® ‰õΩO_»eh ™ê^èŒ#Å
XHõ~∞° ã≤kú ^•Ü«∞‰õΩ_≥#· QÆ}+Ë .π ~Ô O_»="å_»∞ Jã¨∞~°xHõO^Œ#∞_»∞ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ tHõΔ} WKåÛ~°∞. Jk „âı+¨ª`«Å ãÖ=~°÷#O
HÍiÎˆHÜ«Ú_»∞. XHõi =Å# ^èŒ~°‡™ê÷Ñ¨# [iy`Õ WOH˘Hõi H˘~°ˆH, Ñ¨~°Ç≤Ï`å~°÷O H˘~°ˆH LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»¤k. U P`«‡"Õ`«ÎÅ
=Å# J^è~Œ ‡° q<åâ◊#O [iyOk. QÆ}+Ë μ¨ x =~°^•#O '„Ñ¨[—˝ , =ÚO^Œ∞ Éè∫uHõ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ L<åflÜ≥∂ "åiH˜ „áê~°OaèHõ tHõ}Δ
HÍiÎHˆ Ü«Úx =~°^•#O 'â◊H—Î˜ . HÍiÎHˆ Ü«ÚxH˜ P~°∞ =ÚY=ÚÅ∞ `«~∞° "å`« ™êq„f ™ê^è#Œ #∞ J=ÅO|# fã¨∞HÀ"åÅx K≥áêÊ~°∞.
L<åfl~Ú. g\˜<Õ +¨@Û„HÍÅ∞ Jx JO\Ï~°∞. D ã¨¯O^èŒ∞x ^Œnèz, Éèíw~°^äŒ∞_»∞, Ö’=∞â◊|∞∞+≤, â◊$Oy, qâßfiq∞„`«∞_»∞
J=`«~°}x ‰õΩO_»eh =∞Ç¨â◊H˜Î`À ãÖ|O^èŒO L#fl +¨@Û„Hõ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å~°∞ ™êq„f ™ê^èŒ#`À<Õ Éè∫uHõ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=ÚÅ∞
ã¨=¸Ç¨ÏO, "å\˜ „Ñ¨ÉÏè ==ÚÅ =~°#‚ QÍ J~°O÷ KÕã∞¨ HÀ"åe. ™êkèOKå~°∞. "å~°∞ KÕã≤# ™ê^èŒ#Å∞ Ñ¨~°=∂~°÷ „Ñ¨Ü≥∂[#O
[#<ÕO„kÜ«∞ =¸ÅOÖ’ L#fl P^è•~°Jyfl ¿Ñˆ~ H˘~°Hˆ . HÍh ™ê^è#Œ =∂~°Oæ , LÑ¨„Hõ=∞O, qkè q^è•#O `«^#Œ ∞
‰õΩO_»ex. t=~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# ã¨Ç¨Ï„™ê~°O *ÏQÆ$`«O–„Ñ¨Ñ¨Ùe¡`«O ™ê~°OQÍ =∂~°∞Ê KÕÜ∞« |_ç<å~Ú. J~°∞#˚ ∞_»∞, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞
HÍ=_»O =Å# *ÏiÑ¨_¤» Ñ¨~åQÆ =∞Hõ~O° ^•xfl t=Ùx ~ˆ `«ã∞¨ ûQÍ =O\˜"å~°∞ „áêÑÖzHõ QÆ_»a_»Å#∞ â◊q∞OÑ¨ KÕÜ«∞=Åã≤
K≥áêÊe. ‰õΩO_»eh P^è•~°Jyfl ^•xx „QÆÇ≤ÏOzOk. P~°∞ =zÛOk. "å~°∞ ‰õÄ_® P^è•ºu‡Hõ q*Ï˝<åxH˜ JO`«~°æ`«OQÍ
Hõ$uÎHÅõ ∞ ^•xx ÑïÑ¨Hfiõ O KÕâß~Ú. D P~°∞ Hõ$uÎHÅõ ∞ P~°∞ Éè∫uHõ âßG"≥∞ÿ# ™êq„u, ‰õΩO_»eh ™ê^èŒ##∞ KÕÜ«∞=Åã≤
K«„Hõ=ÚÖË. P~°∞ Hõ$uÎHÅõ KÕ ÑïáÈ+≤OK«|_»¤ P~°∞ =ÚY=ÚÅ =zÛOk. =∂ ™ê^èŒ# ‰õÄ_® D L^ÕÌâ◊º=ÚÅ H˘~°ˆH
HÍiÎˆHÜ«Ú_»∞ JÅOHÍiHõ ~°∂ÑÖÖ’ +¨@Û„Hõ „Ñ¨ÉèÏ="Õ∞#x LÑ¨Ü≥∂yOKå=Ú, ãïÜ≥ÿ∞# =∂~°æOÖ’ "≥à◊§_»O =Å#
`≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. „ÑüÑ¶¨ÅO ‰õÄ_® JÖÏˆQ ÅaèOzOk.
+¨@Û„HÍÅ∞ Uq∞\˜? ZHõ¯_» L<åfl~Ú? ZO^Œ∞‰õΩ L<åfl~Ú? ™êq„f ™ê^èŒ#, ‰õΩO_»eh *ÏQÆ~°}Å ã¨=∞#fiÜ«∞
U ã≤÷uÖ’ L<åfl~Ú? "å\˜ „Ñ¨Ü≥∂[#O Uq∞\˜? D „Ñ¨Ü∂≥ QÆO [iy#Ñ¨C_»∞ K«=∞`å¯~° Ñï}Ï=∞=ÚÅ∞ Åaè™êÎ~Ú.
q+¨Ü«∂Å QÆ∞iOz WHõ¯_» ÃÑ^ŒÌQÍ K«iÛOK«|_»@O ÖË^Œ∞. q^Œ∞ºK«ÛHù Î˜ H˘xfl ÃãHõO_»Ö¡ ’ `«# Ñ¨x KÕã≤ K«∂Ñ≤ã∞¨ OÎ k. q^Œ∞º`«∞Î
g\˜ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞–LÑ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ ã¨fi~°∂ÑÖ, q*Ï˝# â◊=^ŒÇ¨Ï# QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ (electric crematorium) D
ã¨=∞‡`« q"ÕK«# `«~°∞"å`« W=fi=Åã≤ L#flk. Éè∫uHõ Ñ¨x `ÕeHõQÍ [iyáÈ`«∞Ok. =∂=¸Å∞ JyflÃÑ· J#flO,
=∂^èŒº=∞O ^•fi~å P`«‡ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ H˘~°‰õΩ Ñ¨Ñ¨C =O_®ÅO>Ë ‰õÄ_® PÅã¨ºO J=Ù`«∞Ok. P^è•ºu‡Hõ
LK«Ûùã¨ÎsÜ«∞"≥∞ÿ# ÖÏÉèí=ÚÅ H˘~°‰õΩ, Z=Ô~·`Õ â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ k=º`«fi=Ú PÅã¨ºO HÍ‰õΩO_® ã¨∞áê„`« ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ `«=∞
Ñ¨Ó[ KÕ™êÎ~À, Z=Ô~·`Õ â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç¨Ï`«fiO JkèHõ=∞x ÅHΔÍºxfl `«fi~°QÍ ™êkèOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. "åiH˜ D q^è•#O
PÖ’z™êÎ~À "åi HÀã¨"Õ∞ D ‰õΩO_»eh QÆ∞iOz# K«~°Û „âıÜ«∞ã¨¯~°=Ú. qâ◊√^Œú ‰õΩO_»eh ™ê^èŒ# `«O„`« =∂~°æO –
[~° ∞ QÆ ∞ `« ∞ #flk. ^Õ " åã¨ ∞ ~° ã¨ O „QÍ=∞OÖ’ Jã¨ ∞ ~° ∞ Å∞ "å=∞ =∂~°Oæ JO`«~`æ° O« QÍ =ã¨∞OÎ k. HÍh QÍÜ«∞„u, ™êq„u,
ãÖáêkOK«∞‰õΩ#fl â◊HÎ̃x xHõ$+ì̈ „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅÖ’ áÈQ˘@∞ì ‰õΩO_»eh ã¨=∞#fiÜ«∞O J~Ú#Ñ¨C_»∞ Ü≥∂QÆ=∂~°Oæ ^ŒH}Δ˜ =∂~°æ
‰õΩ<åfl~°∞. q+¨μ‚ ÉèíQÆ"å#∞x LK«Ûùã¨ÎsÜ«∞ P`«‡â◊H˜Î „Ñ¨Ü≥∂QÆO „Ñ¨^è•#OQÍ J=Ù`«∞Ok.
"åix J}z"Õã≤Ok. ^Õ=`«fiO`Àáê@∞ â◊H˜Î™ê^èŒ# *’_çOz =ã¨∞^èŒ ãÖHõ\ÏÅÖ’ Ñ¨_ç#Ñ¨C_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =~åÇ¨Ï,
#Ñ¨C_»∞ JÑ¨C_Õ Jk Ñ¶e¨ ã¨∞OÎ k. JÖÏO\˜ Ñ¶e¨ `«O âßâ◊fi`«OQÍ #$ã≤OÇ¨Ï, Ñ¨~°â◊√~å=∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# ~°∂áêÅ#∞ ^èŒiOK«=Åã≤
LO@∞Ok, ™ê^è•~°} [#∞Å‰õΩ Jk ZÑ¨C_»∞ Ç≤Ï`«HÍiÜÕ∞. =zÛOk. t=ÙxH˜ Éè’ÖÏâ◊O‰õ~°∞_»x K≥áêÊ~°∞ HÍx PÜ«∞#
â◊√„HÍKå~°∞º_»∞ ‰õΩO_»eh q^ŒºÖ’ xëê‚`«∞_»∞. J`«#∞ ‰õÄ_® ^ŒHõΔ „Ñ¨*ÏÑüÃÑ· HÀÑÖ =zÛ#Ñ¨C_»∞ g~°Éèí„^Œ∞x
`«# t+¨μºÅ#∞, Jã¨∞~°∞Å‰õΩ nx =∂~°æ^Œ~°≈#O, „Ñ¨tHõΔ} L`«Ê#flO KÕã≤ ^Œ‰õΔΩx JÇ¨ÏOHÍ~åxfl ã¨~°fi<åâ◊#O KÕâß_»∞.
WKåÛ_»∞. |$Ç¨Ïã¨Êu ^Õ=`«Å QÆ∞~°∞=Ù. PÜ«∞# Ü≥∂QÆ∞Å‰õΩ, PÑ¨`«û=∞Ü«∞OÖ’ J=ã¨~åxfl |\˜ì â◊=∞#O, =∞~°Ì<åÅ
`«Ñ¨ã¨∞fiÅ‰õΩ, „|Ç¨Ï‡"Õ`«Î „âıÜ«∂~°∞÷Å‰õΩ QÍÜ«∞„f =∞O„`« „Ñ¨Ü≥∂QÆO [~°∞QÆ∞`«∞Ok.
=∞# „Ñ¨=~°Î<Õ P#O^•xH˜ xÅÜ«∞O
J=`å~° â◊‰Ωõ ÅÎ ∞, LK«Ûãù sÎ¨ Ü«∞ P`«‡Å∞ Ñïã≤`÷ ∞« Å#∞ K«∂ã≤ „Ñ¨=∂^ŒHõ~°O J=Ù`«∞Ok. HÍ~°∞ #_»Ñ¨@O <Õ~°∞Û‰õΩ#fl"å_»∞
W`«~°∞Å KÕ`« D HÍ~°ºO KÕ~Ú™êÎ~°∞. ZO^Œ∞HõO>Ë `«=∞ â◊H˜Î HÍ~°∞#∞ K«H¯õ QÍ #_»ÑQ¨ ÅÆ ∞QÆ∞`å_»∞, Ü«∂„u‰õΩÅ#∞ Jcè+ª¨ ™ê÷#O
H©}
Δ O˜ K«‰Äõ _»^<Œ Õ L^ÕâÌ º◊ O`À<Õ. qâßfiq∞„`«∞_»∞ `«# Ü«∞*Ï˝xfl =~°‰Ωõ KÕ~∞° ™êÎ_∞» . ‰õΩO_»eh *ÏQÆ~} ° =∞Ç¨Ï`«ºO, ikúã^≤ ∞Œ Åú
`«<Õ ã¨fiÜ«∞OQÍ ~°HOΔ˜ K«∞HÀQÆÅ_»∞. HÍx „HÀ^èOŒ =Å# =~°Ûã¨∞û „áêÑ≤Î "≥Ú^ŒÖˇ·#q `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û, qx J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
HÀÖ’Ê`å_»∞. JO^Œ∞=Å# `å@H˜, ã¨∞ÉÏÇ¨ï, =∞sK«∞_»∞ =O\˜ HÍh =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩx ã¨Ç¨Ü«∞O ÖË‰õΩO_® `«=∞O`«@ `å"Õ∞
"åix =kèOK«_®xH˜ ~å=∞ÅHõΔ ‡}∞Å=O\˜ Hõ„Δ uÜ«∞ ÉÏÅ‰õΩÅ<Õ U^À ™ê^èŒ#Å∞ KÕÜ«∞‰õÄ_»^Œ∞. WÖÏO\˜ "å\˜Ö’ =ÚO^Œ∞H˜
=ÚO^Œ∞ ÑÖH˜ÎÖ’ LOKå_»∞. |Å–Ju|Å q^ŒºÅ#∞ <ÕiÊ ^Œ∂H˜, =ÚO^Œ∞ =~°ã¨Ö’ xÅ|_»QÆÅQÆ_»O ™êÇ¨ÏãÖ ‰õÄ_ç#
"åi KÕ`« ~°H}Δõ Ñ¨x KÕ~ÚOKå_»∞. ã¨=∞~°÷ ~å=∞^•ã¨∞ t"år Ñ¨x, HÍh „Ñ¨=∂^ŒO ‰õÄ_® `«‰õΩ¯"Õq∞ HÍ^Œ∞.
KÕ`«, Kå}∞‰õΩº_»∞ K«O„^ŒQÆ∞Ñ¨ÙÎx KÕ`« KÕ~ÚOz# HÍ~°º=ÚÅ∞ ‰õΩO_»eh q^ŒºÃÑ· PHõ~¬° } `«‰Ωõ ¯"Õq∞ HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å#
"å~°∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ KÕã¨∞HÀQÆey#"Õ. „|Ç¨Ï‡`Õ[O KåÖÏ
QÍÜ«∞„u, ™êq„u, ‰õΩO_»eh ã¨=∞#fiÜ«∞O QÆ∞iOz# K«~°Û
qÅ∞"≥·#k. HÍ|\˜ì Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ H˘~°‰õΩ
KåÖÏ *Ï„QÆ`«ÎQÍ KÕÜ«∂e. ~°Ç¨Ïã¨º=∞Ü«∞ q*Ï˝#O HÍ=_»O
ã¨∞~°H˜Δ`«OQÍ LOK«∞HÀ"åe. W`«~°∞Å‰õΩ K«OÑ¨_®xH˜ „|Ç¨Ï‡
=Å# ^•xÃÑ· Ñ¨~^° • "ÕÜ∞« _»O [iyOk. ‰õΩO_»eh q*Ï˝#O
`Õ[ã¨∞û#∞ JÑ¨=ºÜ«∞O KÕÜ«∞~å^Œ∞. D q^èŒOQÍ ™êq„u,
‰õΩO_»eh ã¨=∞#fiÜ«∞ ™ê^èŒ# `«=∞ Ü≥ÚHõ¯, W`«~°∞Å Ü≥ÚHõ¯ Ü≥ÚHõ¯ ã≤^•úO`«=Ú, ã¨fi~°∂ÑÖ, =º=Ç¨~°O `≥Å∞ã¨∞HÀ=_»O
™ê=∂#º™ê÷~Ú ãÖHõ@=ÚÅ#∞ x"åiOK« =K«∞Û, "≥·Éèí= Lz`«"∞≥ #ÿ ^Õ, J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ^Õ. Wk ÖËHáõ È`Õ ã¨∂„`« ãÖHˆ `«=ÚÅ∞
™ê=∞~å÷ºÅ#∞ ÃÑOá⁄OkOK«∞HÀ=K«∞Û. ZHõ¯_»~Ú<å ÅÉèíº=∞~Ú`Õ =ºH˜Î ^•xx `«#‰õΩ `å#∞ J~°÷O
KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ „Ñ¨Ü«∞uflOK«=K«∞Û. Uq∞ `≥eÜ«∞HõáÈ~Ú<å
XHõ =ºH˜Î `«# ™ê^èŒ#`À Pi˚OK«∞‰õΩ#fl ™ê=∞~°÷ºO`À WÖÏO\˜ J<Õfi+¨} Hõ+¨ì™ê^èŒºO, ã¨=∞Ü«∞™ê^èŒºO. q*Ï˝#O
J<Õ‰õΩÅ‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞O K≥Ü«∞º=K«∞Û, "å`å=~°}=Ú#∞ Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚ ^è•~°Å#∞ `≥Å∞ã¨∞HÀ=_®xH˜ Ç¨Ï^Œ∞ÌÅ∞
=∂~°Û=K«∞Û. Ñï"å~å#flO\˜x =∞O^äŒ#O KÕã≤ ã¨=∞„QÆOQÍ Uq∞ ÖË=Ù. „Ñ¨Ü∂≥ QÆO KÕÜ∞« _®xH˜ =∂„`«O Ç¨Ï^Œ∞ÅÌ ∞ L<åfl~Ú.
Ñï=~°Î# KÕÜ«∞=K«∞Û. Wk ã¨`«º=Ú, J#º^•#=ÚÅ=Öˇ â◊|ÌÉËkè ÉÏ}=Ú#∞ ã¨=ºOQÍ „Ñ¨Ü≥∂yOK«HõáÈ`Õ Jk
â◊H^Î˜ •#O ‰õÄ_® KÕÜ∞« =K«∞Û. P`«‡â◊HÑÎ˜ ~¨ ∞° Å∞ Z=Ô~<· å ã¨=∞~°∞Å÷
„Ñ¨Ü≥∂yOz# "åxÃÑ·ˆH =ã¨∞ÎOk, P`«‡Ñ¶¨∂`«Hõ=∞=Ù`«∞Ok.
#∞Oz â◊HÎ˜ J#∞^•#=Ú#∞ J_çy, ^•xx Lz`« HÍ~°º=ÚÅÖ’
Y~°∞Û KÕÜ«∞=K«∞Û. ÉÏºO‰õΩÅÖ’ JÑ¨C fã¨∞‰õΩ#fl@∞¡ â◊H˜Îx ‰õΩO_»eh q^Œº#∞ ™ê^è•~°} Ñ¨Ó[QÍ, XHõ P@QÍ
á⁄O^Œ=K«∞Û. ZÖÏÔQ`· Õ ^èxŒ ‰õΩÅ∞ `«=∞ ãÖÑ¨^ÖŒ ’ XHõ JOâßxfl ÉèÏqOK«~å^Œ∞. D q^Œº#∞ <Õ~∞° ÛH˘#∞@‰õΩ áê„`«`« Jx"å~°º=Ú.
^•#O KÕ™êÎ~À, JÖÏˆQ Ü≥∂QÆ∞Å∞ ™ê=¸Ç≤ÏHõ Hõ+¨ì=ÚÅ∞ `«y# Ñ¨$+¨ªÉèí∂q∞x `«Ü«∂~°∞ KÕã¨∞HÀ"åe. „Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú
ãÖÉèqí Oz#Ñ¨C_»∞, qâ◊fi=ã¨∞^èŒ H˘~°‰Ωõ `å=Ú ãÖáêkOK«∞ „áê~°OaèOKÕ =ÚO^Œ∞ xëê‚`«∞Å KÕ`«∞ÅÖ’<Õ LO_®e.
‰õΩ#fl â◊H˜Îx ã¨`åÊ„`«∞Å‰õΩ ^•#O W™êÎ~°∞. ‰õΩ@∞O|OÖ’ – JYO_»*’ºu, [#=i 1987
ãÖáêkOKÕ"å~°∞ XHõ~∞° LO_»=K«∞Û. WO\’¡ "å~°O^Œ~∞° "åi
"åi J=ã¨~åÅ#∞ |\ì̃ ãÖáêkOK«=Åã≤# J=ã¨~O° ÖË^∞Œ , ÉèQí =
Æ O`«∞_»∞ ã¨~fi° "åºÑ≤
L#fl ^•xx JO^Œ~°∂ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞‰õΩO\Ï~°∞. ZHõ¯_» K«∂ã≤# ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ HõxÑ≤™êÎ_»∞. =ÚO^Œ∞
‰õΩO_»eh *ÏQÆ~}° Ju Hõi#î "≥∞#ÿ q^Œº. Wk q^Œ∞ºK«ÛHù `Î˜ À HõxÑ≤™êÎ_∞» , "≥#∞Hõ HõxÑ≤™êÎ_∞» . ÉÏ_ôQÍ~°∞Ö¤ ÏQÍ, ÃÑÅ· \ò
P@ÖÏ_»@O =O\˜k. „Ñ¨=∂^ŒO`À ‰õÄ_ç#k. ‰õΩO_»eh ÖÏQÍ x#∞fl "≥#flO>Ë LO\Ï_»∞. PÜ«∞# h „Ñ¨Hõ¯#
*ÏQÆ~°} „Ñ¨Ü≥∂QÆOÖ’ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩÅ ÖËq∞ =Å#, áê„`«`« L#flÑ¨C_»∞ x~°ƒÜ ù ∂« xH˜, xtÛO`«`‰« Ωõ Ö’>Ë=ÚO@∞Ok?
ÖËq∞ =Å# J<ÕHõ =º‰õΩÎÅ∞ Ñ≤zÛ"å~°∞ J=_»O K«∂™ê=Ú. – JYO_»*’ºu, E<£ 1993
H˘O^ŒiH˜ Ñ¨HõΔáê`«O =zÛ# "å~°∞<åfl~°∞. HÍ~°∞ ¢_≥·qOQ∑ J#∞"å^ŒO: J~°∞}Ï ã‘`å~åO
QÆ∞iOz# Ñ¨Ùã¨ÎHõO K«kq HÍ~°∞ #_çÑ≤`Õ ^•x Ñï}Ï=∞O
WO\˜H˜ =zÛ# Ju^äŒ∞Å`À =∞~åº^Œ Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ =º=Ç¨ÏiOKåe
^Õq #=~å„`«∞Å „Ñ¨`ÕºHõO
â◊H˜Î ™ê^èŒ# ZÖÏ Ñ¶ëã¨∞ÎOk?
Pâ◊fiÜ«Ú[ #=~å„`«∞Ö’¡ Z<Àfl xQÆ∂_è»"≥∞ÿ# ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ „Ñ¨`ºÕ Hõ"∞≥ #ÿ Ñ¨ûúŒ x J=ÅOaOKåÖÏ? D `«^•ä ºxH˜ ~°ÇÏ¨ ã¨ºî
^•y L<åfl~Ú. ãÖÑ¶¨∞\˜`« â◊H˜ÎH˜ „Ñ¨fHõ J~Ú# =∞Ç¨â◊H˜Î Hõ~°"≥∞ÿ#, qã¨Î $`«"≥∞ÿ# q=~°}#∞ Ptã¨∞ÎO\ÏO. ™ê^èŒ‰õΩx
^Œ∞~°æ, QÍÜ«∞„f Láêã¨#Å∞ KÕã≤ ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ D ~°Ç¨Ï™êºÅ‰õΩ =~°=Î ∂# rq`åxfl, J`«x ãÖ™ê¯~åÅ#∞ ^Œ$+≤Öì ’ ÃÑ@∞ì‰Ωõ x
`≥~°fã¨∞ÎO\Ï_»∞. ™ê^èŒ‰õΩxÃÑ· `«e¡ Ü≥ÚHõ¯ J#O`« Hõ$Ñ¨ QÆ∞~°∞=Ù XHõ ™ê^è<Œ å =∂~åæxfl ã¨∂z™êÎ_∞» , J`«#∞ P =∂~°Oæ Ö’
=i¬Oz#Ñ¨C_»∞ D ~°ÇÏ¨ ™êºÅhfl |Ç≤Ï~°`æ =« ∞=Ù`å~Ú. JÑ¨Ê\˜ „Ñ¨Ü«∂}ÕK«_®xH˜ ãÖÑ¨Ó~°‚OQÍ Hõ$+≤ KÕ™êÎ_»∞. J`«x
=~°‰õΩ =Ú#∞Ñ¨\ ˜ÖÏQÍ<Õ JO`å H˘#™êQÆ∞`«∞Ok. P =∂`«$ â◊H#Î˜ O`«\h˜ X_ç¤ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞`å_»∞† ZO^Œ∞HõO>Ë J`«xH˜
â◊HHÎ̃ ˜ ãÖÑ¨Ó~°O‚ QÍ ã¨=∞iÊOK«∞‰õΩ#fl ™ê^è‰Œ Ωõ xÃÑ#· =∂„`«"∞Õ QÆ∞~°∞=Ù Ñ¨@¡ Jáê~°"≥∞ÿ# „â◊^Œú, JO`«∞ÖËx ÉèíH˜Î LO\Ï~Ú.
`«e¡ Hõ$Ñ¨ =i¬ã¨∞ÎOk. ã¨=Ú„^ŒOÖ’ h\˜ aO^Œ∞=ÙÅ=ÖË P "å\˜ P^è•~°OQÍ Jxfl ~°HÍÅ HõëêìÅ#∞, ~åÉ’ÜÕ∞ qÑ¨`∞« ÅÎ #∞
`«e¡`À `å^•`«‡ºO K≥O^•e, ^è≥·~°ºOQÍ Z^Œ∞~˘¯x =ÚO^Œ∞‰õΩ
JO`å Hõeã≤ XHõ>ˇÿáÈÜ«∂Hõ ™êQÆ∞`å_»∞. #=Ü«ÚQÆ x~å‡}
J^≥ · fi`« O `« y æ á È`« ∞ Ok, Ü≥ ∂ [#‰õ Ω ã¨ ∂ „`åÅ#∞
`«~°∞"å`« Jã¨Å∞ J^≥· fi`«"Õ∞ JOkOz# Ñ¨ ~ ° = ∞Ñ¨ Ó [º
q∞QÆ Å ^Œ ∞ , Jhfl â◊ H ˜ Î = ∞Ü« ∞ QÆ ∞ ~° ∞ ^Õ = ÙÅ Ñ¨ @ ¡ ‰õ Ä _®
=∞=Ù`å~Ú. W@∞=O\˜ #=∞‡HõO, x+¨,ª „â◊^úŒ
Pâ◊fiÜ«Ú[ #=~å„`«∞Å∞ ZO`À J=ã¨~°O. QÍÜ«∞„f
â◊ H ˜ Î ™ê^è Œ # ‰õ Ω `« Q Æ æ Q˘Ñ¨ Ê Ñï"å~°OÖ’x xëêª=O`«∞Öˇ·#
Ñ¨~°fik<åÅ∞. D™êi JHÀì|~°∞ ™ê^èŒ‰õΩÅO^ŒiÖ’ D ÉèÏ=#
5 (áê_»ºq∞) "≥Ú^ŒÅ∞‰õΩx 13 =∞m§ „áê}O áÈã¨∞‰õΩO>Ë D
(#=q∞) =~°‰õΩ #=~å„`«∞Å∞ Pâ◊ fi Ü« Ú [ #=~å„`« ∞ Å∞
[~° ∞ Ñ¨ Ù ‰õ Ω O\ÏO. „Ñ¨ u J^Œ ∞ ƒù ` « " ≥ ∞ ÿ # , Pâ◊ Û ~° º Hõ ~ °
ã¨ O =`« û ~° O ÖÏQÍ<Õ D Ñ¨ i }Ï=∂xfl, „Ñ¨ É è Ï "åxfl
#=~å„`«∞Å HÍÅOÖ’ ‰õÄ_® J#∞ëêª#O H˘#™êQÍe. HÍx K«∂Ñ¨Ù`å~Ú† ZO^Œ∞HõO>Ë „Ñ¨ã¨∞Î`«O =∞Ç¨ãÖ„Hõ=∞} HÍÅO
QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç, „Ñü™êiÖÏQÍ D #=~å„`«∞Å∞ ‰õÄ_® H˘#™êQÆ∞`ÀOk. WÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ™ê^èŒ‰õΩÅO^Œ~°∞
™ê=HÍâ◊OQÍ =zÛ, ™ê^è•~°}OQÍ "≥o§áÈ‰õÄ_»^Œ∞, =∞# W@∞=O\˜ ™ê^èŒ# KÕÜ«∞_»O KåÖÏ J=ã¨~°O.
=∞#ã¨∞û#∞ `åHõ‰õΩO_® TiˆH QÆ_çzáÈ‰õÄ_»^Œ∞. Pâ◊fiÜ«Ú[ HÍÖÏxfl |\˜ì ™ê^èŒ# =∂~°∞Ê K≥O^Œ∞`«∞Ok, |∞∞+¨μÅ∞
=∂ã¨ „áê=ÚYº`« QÆ∞iOz Ñ¨Ù~å}ÏÖ’¡ KåÖÏKÀ@¡ K≥áêÊ~°∞. x~°O`«~O° „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ∞ KÕã∂¨ Î D =∂~°∞Ê#∞ Hõ#∞Q˘O\Ï~°∞.
D #=~å„`«∞Å =Å¡ ^•x „áê^è•#º`« J<ÕH~Ôõ @∞¡ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok. ™ê^è‰Œ Ωõ Å∞ D =∂~°∞ÊÅ`À ‰õÄ_ç# ™ê^è#Œ #∞ JÉèºí ã≤ã∞¨ OÎ \Ï~°∞.
=∞# rq`åÖ’¡ D „áê=ÚYº`« J=`«iOz, ™ê^èŒ# ã¨Ô~·# HÍh H˘xfl ™ê^è#Œ Å∞ HÍÖÏxH˜ Jf`«"∞≥ #ÿ q. Jxfl HÍÖÏÖ’#∞
Ñ¨^ŒÌuÖ’ PK«i¿ã<Î ,Õ rq`«OÖ’ ™ê^è#Œ Ü≥ÚHõ¯ ™êÑ¶Å¨ ºO XˆH q^èŒOQÍ, ÖË^• H˘kÌáê\˜ =∂~°∞ÊÅ`À Jq JÉèíºã≤OK«
„ÑüaOaã¨∞OÎ k. |_»`å~Ú. "å\˜Ö’ „Ñ¨=ÚY"≥∞ÿ#q QÍÜ«∞„f =∞O„`«O,
JO^Œ~°∞ KÕ¿ã q^èŒOQÍ<Õ "Õ∞=Ú KÕÜ«∂ÖÏ? ÖËHõ "Õˆ~ =∞Ç¨=∞$`«∞ºO[Ü«∞ =∞O„`«O, #"å~°‚ =∞O„`«O "≥Ú^ŒÖˇ·#q.
W`«~°∞Å‰õΩ =∞~åº^Œ W¿ãÎ áÈÜÕ∞^Õk LO_»^Œ∞

Ü«ÚQÆ|∞∞+≤ ÑÖ_ç`« N~å=∞â◊~‡° PKå~°º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ H©e`«"∞≥ #ÿ =Å¡ HÍã¨Î Ñ¨Ù}ºO ãÖ`«iOK«∞‰õΩO^À ÖË^À, HÀiHõÅ =ÅÜ«∞O
QÍÜ«∞„f =∞O„`åxfl JO^ŒiH© JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ `≥KåÛ~°∞. K«∞@∞ì=Ú_»∞`«∞Ok. #=~å„`«∞Å J#∞ëêª#O J=Ù`«∂<Õ =KÕÛ
QÍÜ«∞„f ™ê^è#Œ #∞ ã¨~fi° ã¨∞ÅÉèOí QÍ, ã¨~fi° [h#O KÕ™ê~°∞. D ÖÏÉèÏÅ#∞ K«∂ã≤ Pâ◊Û~°ºáÈ`«∂O\ÏO, =KÕÛ #=~å„`«∞Ö’¡
Ü«ÚQÍxˆH Q˘Ñ¨Ê "≥*· Ï˝x‰õΩ_≥#· S<£ã<ì‘ £ E=mc J<Õ ã¨∂„`åxfl
2 JO`«HOõ >Ë Q˘Ñ¨Ê^Õ^À Åaèã∞¨ OÎ ^Œx Ptã¨∞OÎ \ÏO. â◊HÎ˜ Åaè¿ãÎ
HõxÃÑ@ì_»O ZO`« Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¶¨∞@<À, Wn JO`« Q˘Ñ¨Ê ^•x=Å# ÖÏÉèÏÅ∞ LO\Ï~Ú, HÍx P ÖÏÉèÏÅhfl zK«∞Û|∞_»¡
ãÖÑ¶∞¨ @#. J~Ú<å nx „áê=ÚYº`« =∞Ç¨`«∞‡Öˇ#· |∞∞+¨μÅ∞ ÖÏQÍ Ô~O_»∞ HõΔ}ÏÅ∞ "≥Å∞QÆ∞Å∞ q~°[e¡ K«ÖÏ¡iáÈ`å~Ú.
=∂„`«"Õ∞ J~°úO KÕã¨∞HÀQÆÅ~°∞. QÍÜ«∞„f ™ê^èŒ#`À =∞x+≤ ^•x=Å# =ºH˜Î`«fiOÖ’ ZÖÏO\˜ =∂~°∞Ê ~å^Œ∞. Wk=~°‰õΩ
[#‡ [<å‡O`«~åÅ ãÖ™ê¯~åÅ #∞O_ç q=ÚH˜Î á⁄O^ŒQÅÆ _»∞, ZÖÏ L<åfl"≥∂, JÖÏˆQ LO_çáÈ`åO. `«~°∞"å`« =∞#O
Wk u~°∞QÆ∞ÖËx `«^ºŒä O. WHõ #=~å„`«∞Ö’¡ QÍÜ«∞„f J#∞ëêª#O J#∞ëêª<åxfl, =∞O„`åÅ#∞, "å\˜H˜ ãÖ|OkèOz# "å\˜h
=∞iO`« „áê^è•#º`« ãÖ`«iOK«∞‰õΩO@∞Ok. u@∞ì‰Ωõ O@∞O\ÏO.
™ê^è Œ ‰ õ Ω x rq`« O Ö’x „Ñ¨ Q Í_è » JO^è Œ H Í~åxfl Jã¨Å∞ D J#∞ëêª#O ZO^Œ∞‰õΩ KÕã∞¨ <Î åflO J<Õ q+¨Ü∂« xfl
QÍÜ«∞„f=∂`« `˘ÅyOz, |OQÍ~°∞ "≥Å∞QÆ∞ H˜~°}ÏÅ`À QÆ∞~°∞ÎÃÑ@∞ìHÀ"åe. U L^ÕÌâ◊O`À ™ê^èŒ# KÕã¨∞Î<åflO? =∞#
xOÑ¨Ù`∞« Ok. ™ê=¸Ç≤ÏHõ QÍÜ«∞„f ™ê^è#Œ `À "å`å=~°}OÖ’ ÅHõΔ ºO, Pâ◊Ü«∞O WÑ¨ÙÊ_»∞ K≥Ñ¨ÙÊ‰õΩ#fl q^è•#OÖ’ LO>Ë
=∂~°∞Ê ãÖÉèí==∞=Ù`«∞Ok. ™ê^èŒ‰õΩ_»∞ L<åfl_»∞, ™ê^èŒ<å =∂„`«O, ™ê^èŒ# KÕã≤ =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛHÀQÆÅO HÍx
=∂~°Oæ `≥Å∞ã¨∞, ™ê^è#Œ Ñ¨@¡ JO`«∞ÖËx Pã¨HÎ̃ ‰õÄ_® LOk. =ºH˜Î`«fiOÖ’ =∂~°∞Ê#∞ =∂„`«O PtOK«ÖËO. ™ê^èŒ#`À
J~Ú#Ñ¨Ê\˜H© ™ê^èŒ# =Å¡ rq`«OÖ’ HÀ~°∞‰õΩ#fl =∂~°∞ÊÅ∞ rq`«OÖ’ =∂~°∞Ê `≥K∞« ÛHÀ=_»"∞Õ =∞# L^ÕâÌ "◊ ∞≥ `ÿ Õ #=~å„`«∞Å
Hõ#Ñ¨_»HõáÈ`Õ Jk ÉÏ^è•Hõ~°"≥∞ÿ# q+¨Ü«∞"Õ∞. =ºH˜Î`«fiOÖ’ =O\˜ J<ÕHõ J#∞ëêª<åÅ∞ qkè q^è•<åÅ`À Ñ¨ÓiÎ KÕã¨∂Î<Õ
=∂~°∞Ê Jã¨Å∞ ZO^Œ∞‰õΩ Hõ#|_»@O ÖË^Œ∞? ~å=∞<å=∂xfl LO_®e, "å\˜H˜ |^Œ∞Å∞QÍ ^Õhfl HÀ~°∞HÀ‰õÄ_»^∞Œ . HÀiHõÅ∞,
u~°ˆQã≤ [Ñ≤¿ãÎ ~°`åflHõ~°∞_»∞ "åb‡H˜ =∞Ç¨Ïi¬QÍ =∂~°QÆey "åã¨#Å∞ ãÖ`«iOK«∞‰õΩ#fl â◊H˜Î#O`«\ ˜h Ç¨Ïi™êÎ~Ú.
#Ñ¨ÙÊ_»∞, =∞Ç≤Ï=∂xfi`«"∞≥ #ÿ QÍÜ«∞„f ™ê^è#Œ KÕ¿ãÎ P =∂„`«O ãÖÜ«∞=∞#O â◊HÎ˜ ÉèÏO_®QÍ~åxfl =$kú KÕã∞¨ OÎ k. HÍ|\˜ì D
=ºH˜Î`«fiOÖ’ =∂~°∞Ê ~å^•! ™ê^èŒ# KÕ™êHõ ‰õÄ_® =∞x+≤ Pâ◊fiÜ«Ú[ #=~å„`«∞ÅÖ’ =∞#O W@∞=O\˜ ™ê^è#Œ KÕÜ∂« e.
=ºH˜`Î fi« O Wk=~°H\õ Ö˜ ÏQÍ "≥∂@∞QÍ, JÑïÑ¨Hfiõ OQÍ<Õ L#flk J#∞ëêª#O Ü≥ÚHõ¯ q^è•<åxfl QÍÜ«∞„f =∞Ç¨q*Ï˝#O K«kq
JO>Ë PÖ’zOK«^ŒQÆæ q+¨Ü«∞"Õ∞. ZHõ¯_À U^À zÅ∞¡Ñ¨_ç, `≥Å∞ã¨∞HÀ=K«∞Û.
xOÑ≤#^ŒO`å HÍiáÈÜÕ∞@@∞ì KÕ™ÈÎOk. |Ç¨ïâß D '"Õ∞=Ú =∂~°∞`åO, Ü«ÚQÆO =∂~°∞`«∞Ok— J<Õ ã¨∂„`åxfl
|ÅÇ‘Ï#`« ™ê^èŒ‰õΩx ãÖÜ«∞=∞#OÖ’x Ö’@∞ HÍ=K«∞Û. rq`åÖ’¡ J=ÅOaèOK«∞‰õΩO\Ï=∞<Õ ãÖHõÅÊO`À J#∞ëêª#O
#=~å„`«∞Å∞ â◊HÎ̃ ™ê^è#Œ ‰õΩ ãÖ|OkèOz# Ñ¨~fi° k<åÅ∞. KÕÜ«∞O_ç. =∞# =ºH˜Î`«fiOÖ’ ~å=Åã≤# =∂~°∞Ê‰õΩ `«y#O`Õ
JÑ¨ÙÊ_»∞ KÕã#≤ J#∞ëêª#O`À â◊HÎ˜ Lá⁄ÊOy á⁄~°∞`¡ ∂« ™ê^è‰Œ Ωõ x HÍHõ, "å`å=~°}OÖ’x Pã¨∞sâ◊‰õΩÎÅ∞ ‰õÄ_® |ÅÇ‘Ï#
=∞#ã¨∞ûÖ’H˜ =i¬ã∞¨ OÎ k. ™ê^è‰Œ Ωõ _»∞ xã¨ûO^ÕÇÏ¨ OQÍ D â◊HxÎ˜ Ñ¨_OÕ `«\˜ â◊HxÎ˜ J#∞ëêª#O #∞O_ç ãÖ`«iOK«∞HÀ"åe. =∞#O
¿ãHõi™êÎ_»∞. HÍx ãÖÜ«∞=∞#O Ö’Ñ≤OK«_»O =Å¡ =~°^ŒÖ’¡ ã¨=∂[OÖ’ XHõ ÉèÏQÆO. HÍ|\˜ì =∞# ™ê^è#Œ , =∞#`À áê@∞
ÖÏQÍ D â◊H˜Î H˘@∞ì‰õΩá⁄`«∞Ok. "ÕQÆOQÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOKÕ =~°^Œ ã¨=∂[O Ü≥ÚHõ¯ Jaè=$kú, L^Œú~°}Å‰õΩ ‰õÄ_® LÑ¨Ü≥∂QÆ
^•iÖ’x "å@xfl\˜h `«#`À áê@∞ H˘@∞ì‰õΩáÈ`«∞Ok. â◊H˜Î Ñ¨_®e. D =∞Ç¨ãÖ„Hõ=∞} HÍÅO #∞O_ç q"≥∂K«#O
Åaèã∞¨ OÎ k. HÍx ™ê^è‰Œ Ωõ xÖ’x ÖˇH¯õ ÖË#xfl HÀiHõÅ∞, "åã¨#Å∞, HõÅQÍÅO>Ë „â◊^•ú–x+¨ªÅ`À #=~å„`«∞Å J#∞ëêª#O
Pâ◊Å∞, Pâ◊Ü∂« Å∞ Jhfl Hõeã≤ â◊HxÎ˜ ZO_»Q_Æ `» å~Ú. J^Õq∞ H˘#™êyOKåe.
^Œ∞~åƒùQÆº"≥∂! ãÖ`«iOK«∞‰õΩ#fl Ñ¨Ù}Ïº#flO`«\ ˜h WÖÏ – JYO_»*’ºu, ÃãÃÑìO|~°∞ 2009
Ñ¨xH˜~å‰õΩO_® Y~°∞Û ÃÑ@ì_O» ã¨~^° •QÍ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. ™ê^è#Œ J#∞"å^ŒO: N ZO.q. „Ñ¨™ê^£, [Ü«∞ÅH˜Δ ‡
PÇ¨~°"Õ∞ =∞#ã¨∞ûQÍ =∂~°∞`«∞Ok
ã¨=∞Ü«∞^•#O-"å#„Ñ¨ã¨÷O – 3
"å#„Ñ¨ã¨÷O ^•fi~å ã¨=∂[ x~å‡}O
`«iyáÈ`«∞#fl PÜ«Ú=Ù, =∞x+≤x "å#„Ñ¨ãÑ÷¨ ~¨ O° Ñ¨~° ^•fi~å =K«∞Û#∞. U „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú H˘~°‰õΩ D =∂#= rq`«=Ú
rq`« K«~=° ∂OHõ=Ú#∞ ã¨~fi° „âı+ª¨ suÖ’ ã¨^∞Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆÑ~¨ K° ∞« ÅaèOz#^À P Ñ¨~=° ∞ÖHõΔ ºO Ñ¨Ó~åfi~°=ú ÚÖ’ H˘kÌQÍ <≥~"° iÕ `Õ,
HÀ=∞x <˘H˜¯=HÍ¯}˜ã¨∞ÎOk. =ºH˜ÎQÆ`«=ÚQÍ Ç≤Ï`«Hõ~°"≥∞ÿ# ã≤ O Ç¨ Ï Éè Ï QÆ = ∞O`å L`« Î ~ å~° ú = ÚÖ’ X#QÆ ∂ _» ∞ `« ∞ Ok.
™ê^èŒ<å ^Œ$+≤ì`À K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ Wk J`«ºO`« `≥e"≥·# Ñ¨x L`«Î~å~°ú=ÚÖ’ =∞#ã¨∞û g∞^Œ XuÎ_ç, ‰õΩ@∞O|ÉèÏ~°=Ú
Jx x~° ∂ Ñ≤ ` « = ∞=Ù`« ∞ Ok. =∞ã≤ Î + ¨ ¯ =Ú, â◊ s ~° = ÚÅ∞ `«Q∞Æ @
æ KÕ`« =∞#ã¨∞û „Ñ¨âßO`« Ñ¨_∞» `«∞Ok. z`«KÎ åOK«Åº=Ú,
JÅã≤áÈ~Ú#Ñ¨C_»∞ P PÜ«Ú=Ù (rq`«=Ú) J@∞ Éè∫uHõ Jã≤~÷ -° qHõÅ =∂#ã≤Hãõ u÷≤ u~ÀQÆq∞™êÎ~Ú. =∞~°}ã¨=∞Ü«∞O
PHõ~°¬}ÅÖ’ ÅQÆfl=∞ÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#kQÍ LO_»^Œ∞, KÕ~°∞==Ù`«∞#fl "Õà◊Ö’ áê~°=∂i÷Hõ"≥∞ÿ# Ñ¨Ù}º~åtx ÃÑOK«∞
W@∞„Ñ¨Hõ¯ Q˘Ñ¨Ê Q˘Ñ¨Ê =∞Ç¨Ï`åfiHÍOHõΔÅ#∞ ™êkèOKÕO^Œ∞‰õΩ HÀ"åÅx, ÉèÏq[#‡Ö’ LK«Ûã≤÷ux JO^Œ∞HÀ"åÅ<Õ L`«¯O~î°
`«y# Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=Ú, Ñ¨~å„Hõ=∂Å#∞ „Ñ¨^Œi≈OK«ÖË^Œ∞. ZQÆã≤Ñ¨_»∞`«∞Ok. ÅHõΔ ºã≤kúÔH· Hõ+¨ì=Ú, J~°∞zHõ~°=Ú Jx
J@∞=O\˜ ^ŒâÖ◊ ’ ‰õÄ_® Ü«∞ø=<å=ã¨Ö÷ ’ ZQÆãÑ≤ _¨ Õ PHÍOHõΔ JxÑ≤Oz#Ñ¨Ê\˜H© =∞iO`« Ö’`«∞QÍ k=º"≥∞#ÿ @∞=O\˜ r=#
(HÀiHõ) Å#∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÃÑOK«∞‰õΩO>Ë =∞$`«∞º=Ùx ^ŒQÆæiH˜ q^è•#=Ú#∞ J#∞ãïOKåe.
PÇ¨fixOz#>Ë¡ J=Ù`«∞Ok. „|Ç¨Ï‡q^Œº‰õΩ K≥Ok# `«`«fi^Œ~°fi#Ñ¨Ù *Ï˝#™ê^èŒ#,
r=#„Ñ¨=∂}=Ú `«~°∞QÆ∞`«∞#fl "Õà◊Ö’ HÍ=ÚHõ`«`À Ü≥∂QÍÉèÏºã¨=Ú#‰õΩ K≥Ok# `«áÈ™ê^è#Œ , Ö’Hõ=∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ
P@ÖÏ_Õ"å~°∞ xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ x~°~°÷Hõ=ÚQÍ<Õ =∞~°}˜™êÎ~°∞. ¿ã"å™ê^èŒ# J<Õ J=∞$`«=∞Ü«∞ ^≥·g^è•~°Å∞ HõÅã≤ „u"Õ}©
~ÀQÆ=ÚÅ∞, Jâ◊HõÎ`« J<Õ Ö’Ü«∞ÅÖ’ ÉÁHõ¯É’~å¡ *ÏiÑ¨_ç ãÖQÆ=∞ „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú#∞ JOk™êÎ~Ú. `«^•fi~å D
áÈ`å~°∞. =Úãë`«#=ÚÖ’ =Ú_»`Å« ∞ Ñ¨_#ç K«~‡° O =∞x+≤x K«~°=∂OHõã≤÷uÖ’ ÉÏÅ-H“=∂~°-Ü«∞ø=<å=ã¨÷ÅÖ’ á⁄O^Õ
J<åHõ~°¬}©Ü«∞=ÚQÍ KÕã¨∞ÎOk. JÖÏˆQ uO_ç g∞^Œ Ü«∂= P#O^Œ=ÚHõO>Ë Z‰õΩ¯= J^Œ∞ƒù`« P#O^Œ=Ú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
H˘^ÀÌ-Q˘áÈÊ L#fl r~°„‚ H˜Ü∞« #∞ =∞iO`« =∞O^ŒyOÑ¨*ãË ∞¨ OÎ k. Z<Àfl qÉèí∂`«∞Å∞ LÑ¨Å|ú=∞=Ù`å~Ú. ãÖÑ¨^ŒÅKÕ`«
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ `«~°∞"åu `«~°=Ú"å~°∞ Ç¨Ï‰õΩ¯Å#∞ ÔH·=â◊=Ú qÉè∂í `«∞Å ™ê÷~Ú ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞Ok, Ñ¨Ó~åfi~°=ú ÚÖ’ Láêi˚Oz#
KÕã∞¨ HÀ"åÅ#∞‰õΩO\Ï~°∞. "åiH˜ Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ =â◊=Ú HÍ#Ñ¨C_»∞ ^•x`À áÈe¿ãÎ L`«Î~å~°ú=ÚÖ’ á⁄Ok#^Õ Z‰õΩ¯=x
WO\’¡ "Õ ~ åÊ@∞^è À ~° } ˜ ÃÑK« Û iÅ∞¡ ` « ∞ Ok. ã¨ Å Ç¨  Å∞, `Õ@`≥Å¡=∞ø`«∞Ok. H“=∂~°-Ü«∞ø=<å=ã¨÷Å ^Œ∞_»∞‰õΩ`«#=Ú
ãÖ„Ñ¨kOÑ¨ÙÅ∞, =∂~°^æ ~Œ ≈° #=Ú, ã¨ÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=Ú, xÜ«∞O„`«}Å ã¨=∞ã≤áÈ=Ù@KÕ`« Ñ¨~°=∂~°÷Ñ¨~åÜ«∞}`«Ö’ „Ñ¨"Õâ◊=Ú
ÉÏ^èºŒ `«Å#∞ xÉèÏ~Úã¨∂Î HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï} ÉèÏ~°=Ú#∞ Ñ≤ÅÅ¡ g∞^Œ HõeyOz# L`«Î~å~°ú"Õ∞ Q˘Ñ¨Ê^Œ#fl J#∞Éèí∂u HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ÃÑ\˜ì#@¡~Ú`Õ "åiH˜ tHõΔ} Åaèã¨∞ÎOk, =ºH˜ÎQÆ`«=ÚQÍ `«# Ü«∞ø=#=ÚÖ’ á⁄O^ŒÖxË Z<Àfl J#∞^•#-=~°^•#=ÚÅ#∞
|~°∞=Ù ‰õÄ_® H˘O`« `«Q∞Æ `æ ∞« Ok. JkèHõ P^•Ü«∂xH˜ K≥Ok# "≥∂ã¨∞H˘ã¨∞ÎOk. =ºHÎ̃QÆ`«=ÚQÍ Ç≤Ï`«=Ú#∞ KÕÕ‰õÄˆ~Û ^Œ$+≤ì`À
ÖÏ"å^ÕgÅ`À ã¨`«=∞`«=∞=Ù`«∂O>Ë =∞#ã¨∞û XuÎ_çH˜ Ö’<≥· K«∂ã≤#Ñ¨C_»∞ "å#„Ñ¨™ê÷„â◊=∞O Ju =∞Ç¨Ï`«fiÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ#k.
~°HõÎáÈ@∞, Jx„^Œ=O\˜ ~ÀQÆ=ÚÅ∞ K«∞@∞ì=Ú_»`å~Ú. ™ê=∂lHõ ^Œ$+≤ì`À ÑïHÕz#KÀ ^Õâ◊Ñ¨Ù, ™ê=∂lHõ
=Ü«∞ã¨∞û ÃÑ|· _»∞`«∞#flÑ¨C_»∞ #=#"À<Õ‡+¨"∞≥ #ÿ P#O^Œ=Ú#∞ L#fluH˜ K≥Ok# ã¨=∞ã¨Î Pâ◊Å∞, J=HÍâßÅ∞ D aO^Œ∞=Ù
ÃÑOK«∞HÀ=@=Ú =∞Oz^Õ. `«`Ê« eù `«=ÚQÍ =∞x+≤ P^è•ºu‡Hõ- =^Œ<Ì Õ Hˆ O„nHõ$`«"∞≥ ÿ LO\ÏÜ«∞x ã¨Ê+¨=ì ∞ø`«∞#flk. g\˜H˜ K≥Ok#
áê~°Ö∫H˜Hõ Ñ¨^Œú`«∞Å#∞ J#∞ãïã¨∂Î rq`«Ñ¨Ù L`«Î~å~°ú=Ú#∞ „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ ÖˇH¯õ ‰õΩ q∞Oz L<åfl~Ú. HÍh ZO^Œ~À PÖ’K«<å
#∂`«#[#‡ ZuÎ#O`« =∞$^Œ∞=∞^èŒ∞~°=ÚQÍ =∞ÅK«∞H˘# Ñ¨~∞° Å∞ ~°∂á⁄OkOz#, ~°∂á⁄Okã¨∞#Î fl L`«=Î ∞ „Ñ¨}ÏoHõÅ#∞
=∞#ã¨∞ûÖ’ JÅ[_»∞ÖË J<å~ÀQÍºxH˜ HÍ~°}O

PK«~}° ™ê^èºŒ O KÕÜ∞« QÆeQˆ Ü≥∂QÆ∞ºÖˇ#· =º‰õΩÅÎ ∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞@ "ÕÜ«∞_»=Ú ÖË^Œ∞. ã¨^•ƒù=<åãÖÑ¨#∞flÅ∞, ã¨∞Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞,
J#fl^Õ Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ Ñ¨x, J=∞Å∞‰õΩ <ÀK«∞HÀx P =∞Oz „Ñ}¨ ÏoHõÅhfl Hõ~°‡x+¨μªÖˇ·# HÍ~°ºHõ~°ÎÅ Ö’>Ë D ^Ò~åƒùQÆºÑ¨Ó~°‚"≥∞ÿ# ã≤÷uH˜
"≥∞^Œ_»∞Ö’ Hõ^ŒÖÏ_»∞`«∂ HÍy`åÅˆH Ñïq∞`«"≥∞ÿáÈ`å~Ú. HÍ~°}=Ú. W\˜ì ã≤÷uÖ’ [#â◊H˜Î „Ñ¨KÀ^Œ#, Ö’Hõ=∞OQÆà◊
Ö’HõHõàÏº}HÍ~°ºO ™ê^è•~°}[#∞Å‰õΩ JÑ¨ÊyOKÕO`« „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú KÕ‰õÄ~°∞@ J#flk JãÖÉèí==Ú.
`ÕeÔH·# Ñ¨xHÍ^Œ∞. ^•xx <≥~°"Õ~°∞Û@‰õΩ J#∞Éèí=A˝_»∞, =∂#=ÙÅ =∞<Àã≤u÷ ‰õÄ_® qz„`«=ÚQÍ `«Ü∂« ~°~ÚOk.
ã¨∞Ü≥∂QÆ∞º_»∞, x*Ï~ÚfÑ¨~∞° _»∞, ã¨=∞~°∞_÷ ∞» , ÅHõΔ ºã≤kQú ÅÆ "å_»∞, =HõÎÅ, <Õ`«Å Ü≥ÚHõ¯ =∂@Å, KÕ`«ÅÖ’ Éèí∂=∂ºHÍâ◊=ÚÅ
„ÑüÉèÏ=O`«∞_≥#· HÍ~°ºHõ~Î° J=ã¨~=° Ú. J~Ú`Õ ãÖã¨Å÷ Ö’#∞, =º`åºã¨=Ú QÀK«iOK«∞@ K«∂¿ãÎ q[˝Ñ¨ÙÎÅ∞, LÑ¨<åºã¨=ÚÅ
„Ñ¨É∞íè `«fi =º=ã¨Å÷ Ö’#∞ ‰õÄ_® ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«Å‰õΩ HÍ"åÅ#∞‰õΩ<Õ „Ñ¨ÉèÏ==Ú #tOzáÈ~ÚO^ŒxÑ≤ã¨∞ÎOk. ˆH=Å=Ú =∞<À
"å~°∞ `«ÑÊ¨ , Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞ Hõ#∞Ñ≤OK«_O» ÖË^∞Œ . [#ã¨ÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=Ú ~°O[#=Ú HÀã¨=Ú [#∞Å∞ LÑ¨<åºã¨=ÚÅ‰õΩ "≥à◊√Î<åfl~°∞
ÖË‰õΩO_® „Ñ¨}ÏoHõ q[Ü«∞=O`«=∞=fi^Œ∞. [#∞Å∞ Z=iÑ¨@¡ `«ÑÊ¨ , `åºQÆ=Ú-ãÖã¨¯~°}Å=O\˜ Hõ+™ì¨ ê^èºŒ "≥∞#ÿ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞
„â◊^Œú#∞ Hõ#|~°∞™êÎ~À, "åˆ~ D HÍ~°º=Ú#∞ ™êkèOK«QÆÅ~°∞. KÕÑ¨@ì@O J#fl=∂@ J@∞Oz q#\ÏxH˜ Ãã·`«=Ú Z=fi~°∂
J#∞Éèí==Ú ÖËx áêuˆHà◊§ Ü«Ú=‰õΩ_»∞ D =∞Ç¨HÍ~°º ã≤^Œú=ÚQÍ ÖË~°∞. [#∞Å J„â◊^ŒúÜÕ∞HÍHõ, Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ
ÉèÏ~°=Ú#∞ xÉèÏ~ÚOK«∞@ Hõi#î `«~=° Ú. JO`ÕHÍHõ QÆ~fi° =Ú- =∞#ã¨∞ûÅÖ’ KÀ@∞KÕã¨∞‰õΩ#fl K≥_»∞=Å# P^Œ~°≈=ÚÅ#∞O_ç
á⁄QÆ~∞° -q∞_çãá≤ ê@∞-P_»O|~°=Ú-ãÖ|O^èŒ ÉÏO^è=Œ º=ÚÅ ‰õÄ_® JO^Œ~°∂ =Oz`«∞Å=Ù`«∞<åfl~°∞.
[O*Ï@=ÚÅ∞#flÑ¨C_»∞ ÉèÏ~°`«^Õâ◊=ÚÖ’x "≥#∞Hõ|_ç# L[˚fiÅ"≥∞#ÿ #_»=_çH,õ ã¨∞ãÖã¨¯ $`«"∞≥ #ÿ =º=Ç¨~°^Àè ~°}`˜ À
„áêO`« [#∞Å#∞ „Ñ¨ÉèÏq`«=Ú KÕã≤ UHõ„`å\˜ÃÑ·H˜ `≥K«∞Û@ x™êfi~°=÷ ÚQÍ Ö’Hõ¿ã=Ö’ ~å„uO|=à◊√§ x=∞QÆ∞flÖˇ#· =º‰õΩÅÎ ∞
J™ê^èºŒ =Ú. Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞ ÖË#Ñ¨C_»∞ [#ãÖÑ¨~¯° =Ú [~°∞QÆ^∞Œ , =ÚO^Œ∞=~°∞ã¨Ö’ xÅ|_ç <Õ_∞» L#fl Ö’@∞áê@¡#∞ Ñ¨ÓiOK«
ã¨Ç¨ÏÜ≥∂QÆ=Ú ÅaèOK«^Œ∞. W\˜ì ã≤÷uÖ’ „Ñ¨Éèí∞`«fi=Ú Zxfl QÆÅ~°∞. <Õ`$« `«fi=Ú =Ç≤ÏOK«QÅÆ J@∞=O\˜ <Õ`Å« #∞ "å#„Ñ¨™ê÷
Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨}ÏoHõÅ∞ ~°∂á⁄OkOz<å "å\˜`À U =∞Ç¨ „â◊=∞"Õ∞ L`«Ê#fl=Ú KÕã≤Ok, WHõ=ÚO^Œ∞‰õÄ_® KÕã¨∞ÎOk.
„Ñ¨Ü≥∂[#=Ú <≥~°"Õ~°HõáÈQÍ „Ñ¨QÆuK«„Hõ=Ú PyáÈ`«∞Ok. "å#„Ñ¨ã¨÷Ñ¨~°OÑ¨~° H˘#™êy#KÀ =∞OQÆà◊=∞Ü«∞ Ö’Hõ"ÕkHõÅ
Ö’HõHàõ Ïº} xq∞`«=Î Ú xi‡OK«|_»¤ ãÖã¨Å÷ ã≤u÷ =∞iO`« g∞^Œ xÅ|_ç XHõix q∞Oz# =∞~˘Hõ ã¨∞Ü≥∂QÆº"≥∞#ÿ , ÉèÏ=<å
^ŒÜ«∞hÜ«∞=ÚQÍ LOk. H©iÎx QÆ_çOK«∞@‰õΩ H˘kÌáê\˜ jÅ∞Ô~#· Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ∞ qaè#fl"≥∞#ÿ ã¨„`«Ê=$`«∞ÅÎ #∞ "åºÑ≤OÑ¨
„Ñ¨Kå~°=Ú<≥·<å KÕÜ«Ú@ J#flk XHõ Ñ¨^ŒúuQÍ =∂iOk. *ËÜ«Ú@Ö’ ãÖÅQÆfl"≥∞ÿ Hõ#|_»∞`å~°∞. J"åOKè«hÜ«∞`«#∞
~°Hõ~°HÍÅ P_»O|~åÅ`À ‰õÄ_ç# ã¨ÉèíÅ∞, ã¨=∂"ÕâßÅ∞ `«$}©Hõiã¨∂Î ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞Öˇ·# â◊¥~°g~°∞Å Éèí∂q∞Hõ#∞
"≥Ú^ŒÖˇ·#q D~ÀAÅÖ’ =∞Oz P^Œ~°} á⁄O^Œ∞`«∞<åfl~Ú. xÉèÏ~ÚOKÕ ã¨fiÜ«∞O¿ã=‰õΩÅ∞ ÖˇH¯õ ‰õΩq∞H˜¯eQÍ ÅÉèºí =∞=Ù`å~°∞.
™êfi~°÷ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ HÀã¨=Ú Ñ¨^Œ=ÙÅÔH· áê‰õΩÖÏ_»∞`«∂, ~°K<« å`«‡Hõ"∞≥ #ÿ ã¨„`«Ê=$`«∞ÅÎ =$kú gi=Å¡<Õ ™ê^èºŒ Ñ¨_∞» `«∞Ok.
Kå@∞QÍ ‰õΩ`«O„`åÅ∞ Ñ¨<Õfl =∞#∞+¨μºÅ∞, ™ê~°fi[xHõ"≥∞ÿ# Ö’HõÇ≤Ï`å~°÷=Ú ã¨∞tH˜Δ`«∞Öˇ·# ã¨fiÜ«∞O¿ã=‰õΩÅ∞ KÕÑ¨\ ˜ì#
ãÖã¨÷Å∞ x`«º=Ú Ñ¨Ù_»∞`«∂y_»∞`«∂<Õ L<åfl~Ú. "å\˜ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú [#∞Å‰õΩ JO`«∞ÖËx J#∞^•<åÅ#∞ q[Ü«∞
ÅHõΔ º=ÚÅ∞ HÍy`«=Ú`À KÕã≤# ~å=}∞x HÍÜ«∞=Ú=Öˇ =O`« = ÚQÍ JOkã¨ ∞ Î O k. W\˜ ì „Ñ¨ * Ï˝ = O`« ∞ Å∞ #=
qâßÅ=ÚQÍ L#flÑ¨Ê\˜H©, Ö’Ö’Ñ¨Å J=hfl _˘Å¡ÖË! x~å‡}=Ú#∞ Ñ¨Ù~ÀQÆq∞OÑ¨*ãË ∂¨ Î ^Õâ=◊ Ú#∞ L#fluH˜ KÕ~∞° ™êÎ~∞° .
P_»O|~°=ÚÅ∞ Ñ¨~°fi`«=Ú#∞ K«∞Oaã¨∞Î<åfl, HÍ~åºK«~°} q^Œº, ãÖã¨¯ $u =O\˜ L#fl`«™ê÷~ÚH˜ K≥Ok# ~°OQÆ=ÚÅ∞
â◊¥#ºOQÍ Hõ#Ñ¨_∞» `«∞#flk. "åã¨"Î åxfl P_»O|~°=Ú HÍÅ~åz [#∞Å ã¨Ç¨ÏÜ≥∂QÆ=Ú`À<Õ =$kúK≥O^Œ∞`å~Ú. ˆH=Å=Ú
"Õã∞¨ #Î fl HÍ~°}=ÚQÍ qaè#fl „Ñ¨QuÆ -„Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅ∞ KÕÑ\¨ ì˜ [#â◊H˜Î =∂„`«"Õ∞ É∫kúHõ, <≥·uHõ, ™ê=∂lHõ ~°OQÍÅÖ’
xi‡OK«|_ç#, xi‡OK«|_»∞`«∞#fl ÖˇH¯õ ÖË#xfl ãÖã¨Å÷ ∞, <Õ`Å« ∞, PHÍâ◊=Ú #O\˜# qHõ$`«∞Å‰õΩ q~°∞^Œ=ú ÚQÍ `«ÅÑ¨_,ç "å\˜x
Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ∞ L#flÑ¨Ê\˜H˜ L#flu "≥Ñ· Ù¨ QÍ XHõ¯ J_»∞QÆ∞‰õÄ_® x~°∂‡eOz q[Ü«∞=Ú#∞ ™êkèOK«QÅÆ ^Œ∞. "≥~Úº ãÖ=`«û~åÅ
[QÆ`«∞ÎÖ’ K≥·`«<åºxfl xO¿Ñ „Ñ¨`«ºHõΔ^≥·=O ã¨∂~°ºÉèíQÆ"å#∞_»∞
ÉÏxã¨`«fi HÍ~°}=ÚQÍ Pi÷Hõ, ~å[<≥·uHõ ã¨=∞ã¨ºÖˇ<Àfl =∞# ^èŒ~°‡"Õ∞ „áê}=ÚQÍ QÆÅ D ^Õâ◊=ÚÖ’ „áêp# ãÖã¨¯ $u
=ÚO^Œ ∞ <åfl~Ú. ™ê=∂lHõ ^Œ ∞ ~åKå~° = ÚÖË ã¨ = ∞ã¨ Î ãÖ~°HõΔ}Ï ÉèÏ==ÚÅ ^•fi~å „¿Ñˆ~Ñ≤OÑ¨|_ç =ÚO^Œ_»∞QÆ∞
ãÖHõ@=ÚÅ‰õΩ =¸ÅHÍ~°}=Ú. J=hfl ^Õâ◊ Pi÷Hõ=º=ã¨÷ "Õã≤# [#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú KÕ`« #=x~å‡}=∞<Õ J^Œ∞ƒù`«
"≥<≥fl=ÚHõ#∞ qiKÕã¨∞Î<åfl~Ú. HÍ~°º=Ú <≥~°"Õ~°QÆÅ^Œ∞.
<Õ_∞» ^Õâ=◊ ∞O`«\Ï JkèHâõ ß`«=ÚÖ’ L#fl JtH˜`Δ ∞« Å#∞, <Õ_∞» ‰õÄ_® ^è~Œ ‡° =Ú, J^è•º`«‡=Ú, ãÖã¨¯ $u Ñ¨@¡ „â◊^•ú-
"≥#∞Hõ|_ç#"åix ZÖÏ L#fluH˜ KÕ~åÛe? Z=~°∞ KÕ~∞° ™êÎ~∞° ? qâßfiã¨=ÚÅ∞<åfl~Ú. Éè∫uHõ"å^Œ∞Å =Å# H˘O`«"∞Õ ~° <åã≤HÎ `õ «
"å#„Ñ¨ã¨÷Ñ¨~°OÑ¨~° Ñ¨Ù#~å˚QÆ~°}ÜÕ∞ D „Ñ¨â◊flÅxflO\˜H˜ „Ñ¨|e ^èŒ~°‡=Ú Ñ¨@¡ L¿ÑHõΔ, J*Ï˝#=Ú ÃÑK«Ûie¡Ok. HÍh
ã¨=∂^è•#=Ú#∞ JOkã¨∞OÎ k`«ÑÊ¨ , ¢ÃÑ"· \Õ ò, „Ñ¨É∞íè `«fiãÖã¨Å÷ Ö’ Ñïã≤÷u KÕ~Ú^•\˜áÈÖË^Œ∞. Ñ¨Å∞ P„â◊=∂ÅÖ’ LO@∂
"Õ`«<åezÛ HÍ~°ºHõ~°ÎÅ#∞, ã≤|ƒO^Œ∞Å#∞ U~åÊ@∞KÕã≤ ÃÑ· [Ñ¨`á« ê^Œ∞Å∞ KÕã∞¨ #Î fl ÅHõÖΔ Ïk=∞OkH˜ ã¨~Ô #· =∂~°^æ ~Œ ≈° #=Ú
ÅHõΔ º=ÚÅ#∞ <≥~°"Õ~°∞Û@ J#flk Wã¨∞Hõ #∞O_ç `≥·Å=Ú Åaè O z#KÀ P`« ‡ Hõ à Ïº}=Ú`Àáê@∞, Ö’Hõ H õ à Ïº}
fÜ«Ú@ =O\˜^.Õ JÖÏˆQ "≥#∞Hõ|_ç# „áêO`«=ÚÅÖ’ Lz`« „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú, ^•x`Àáê@∞ ^Õâ◊ #=x~å‡} „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú
"≥^· ºŒ ¿ã= JOkOK«\ÏxH˜ "≥^∞Œ ºÖˇ=fi~°∞ ™ê=∂#ºOQÍ HõxÑ≤OK«~∞° . q[Ü«∞=O`«=ÚQÍ <≥~°"Õ~°QÆÅ^Œ∞. Ñ¨~°=∂~°÷=Ú Ñ¨@¡ „â◊^Œú
ã¨∞Ü≥∂QÆ∞ºÅ∞, ÉèÏ=<åjÅ∞Ô~·# x™êfi~°÷ Ö’Hõ¿ã"å L#flk. ÉèÏ=â◊¥#º`« H˘~°=_»Ö^Ë ∞Œ . "å#„Ñ¨ãÑ÷¨ ~¨ O° Ñ¨~° Ü≥ÚHõ¯
Ñ¨~åÜ«∞}∞Å`Àáê@∞, ^Õâx◊ ~å‡}=ÚÖ’ áêÅ∞ÑÖK«∞‰õΩ<Õ Hõ~‡° ~å[=∂~°=æ Ú `≥~K° Õ L#flk Hõ#∞Hõ ^•xx Ñ¨Ù#~°∞r˚qOÑ¨*Ü Ë ∞«
x+¨μÖª #·ˇ HÍ~°ºHõ~ÅÎ° ∞ ~°∂á⁄O^Œ∞@ J#fl XHõ¯ JOâ◊"∞Õ D<å_»∞ QÆey`Õ Ñ¨$käfiÃÑ· ã¨fi~åæ=`«~°}, =∞x+≤Ö’ ^≥·=`«fi J=`«~°}
<≥ÅH˘#fl JQÆ}˜`«"≥∞ÿ# ã¨=∞ã¨ºÅxflO\˜H© Ñïëê¯~°=∂~°æ=Ú. J<Õ ã¨fiÑ¨fl=Ú ™êHÍ~°"≥∞ÿ f~°∞`«∞Ok.
J~Ú`Õ gi Ö’@∞ ã¨~°fi„`å L#flk. "å#„Ñ¨ã¨÷Ñ¨~°OÑ¨~°
Ñ¨Ù#~å˚Q~Æ } ° J#fl JOâ◊"∞Õ WÖÏO\˜ Hõ~‡° g~°∞Å#∞ JOkOK« – JMO_»*’ºu, AÖˇ· 1973
QÆÅ^Œ∞. W\˜ì ^Œâ◊Ö’ XHõ =∞Ç¨ L^Œº=∞=Ú ZQÆã≤Ñ¨_ç`Õ J#∞"å^ŒO: N=∞u ÅH©;~å[QÀáêÅ∞
g∞~å
g∞~å ~å[™ê÷<Ö£ ’ XHõ ~å[ ‰õΩ@∞O|OÖ’ [x‡OzOk. z`ÀÎ_£ ~å[‰õΩ=∂~°∞x q"åÇ¨Ï=∂_çOk. HÍh =∂#ã≤HOõ QÍ
=∂„`«O P"≥∞ `«##∞ `å#∞ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ ã¨=∞iÊOK«∞H˘#flk. P"≥∞ ™œO^Œ~º° ~åt, Éè‰í Ωõ ~Î åÖË HÍHõ Ju ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞~åÅ∞
‰õÄ_®. JuÎO\˜ |O^è∞Œ =ÙÅ∞ =¸_è» qâßfi™êÅ`À P"≥∞#∞ WÅ∞¡^•\˜ |Ü«∞@‰õΩ áÈ~å^Œx âßã≤OKÕ"å~°∞. HÍh ÑÖ[~°OÖ’
Ñ¨H˜ΔÖÏ „=∞yæ =∞~°}ÕK«@O P"≥∞‰õΩ U =∂„`«O W+¨ìOÖË^Œ∞. JO^Œ∞ˆH "≥·^èŒ=ºO „áêÑ≤ÎOz# "≥O@<Õ D"≥∞ `«# rq`«
ã¨~°fiã¨fiO Ñ¨~°=∂~°÷ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅˆH JOH˜`«O KÕÜ«∂Åx ãÖHõÅÊO fã≤H˘x ã¨`«ûOQÍÅÖ’#∞, Ñ¨~°=∂~°÷ K«~°ÛÅÖ’#∞
áêÖÁæO@∂ ^è~Œ ‡° „Ñ¨Kå~°O HÀãÖ Ñï„"å[‰õΩ~åeQÍ u~°QÆ <å~°OaèOzOk. J`«"Î åi âßã¨<åÅ∞QÍh, J<ÕH"õ ∞≥ #ÿ J_»O¤ ‰õΩÅ∞
QÍh, Ç≤ÏOã¨Å∞QÍh P"≥∞ ™êÇ¨ÏãÖ =ÚO^Œ∞ xÅ|_»ÖËHõáÈÜ«∂~Ú. áê~°=â◊ºO`À ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, ã¨`«∞Ê~°∞+¨μÅ =∞^èŒº
‰õÄ~˘Ûx Ñ¨~°=∂~°÷ K«~°Û [~°Ñ¨@O =Å¡ ã¨Ç¨Ï[ã≤^Œú"≥∞ÿ# Ñ¶¨∞’ëêÅ∞, Hõ@∞ìÉÏ@∞¡ P"≥∞#∞ =^Œe áêiáÈÜ«∂~Ú. J<ÕHõ
ÉÏ^èŒÅ#∞ ã¨Ç≤Ïã¨∂Î, =∞~°}Ïxfl ‰õÄ_® ÅHõΔ ºÃÑ@ìHõ Ô~·^•ãπ#∞ QÆ∞~°∞=ÙQÍ KÕã≤H˘#flk. ~å[Ñ¨Ù„`« Ñ¨~°OÑ¨~°#∞ J#∞ãïOz
D Ñ¨x KåÖÏ ^À+¨Éèí∂~Ú+¨ì"≥∞ÿ#^Œx |O^èŒ∞=ÙÅ∞ xOkOKå~°∞. J~Ú<å P"≥∞ `«# P`«‡Ü≥ÚHõ¯ Ñ≤Å∞Ñ¨Ù, JO`«~åfi}˜
Ü≥ÚHõ¯ P^Õâ◊O g\˜H˜ `«Ñ¨Ê "Õ\ ˜H© qÅ∞= WKÕÛk HÍ^Œ∞.
– „Ñ¨*Ï˝Ñ¨Ù~å}O #∞O_ç
J#∞"å^ŒO: N=∞u <Õ=∂x Q“s™êq„u
ã¨∂~Àºáêã¨# ^•fi~å =∂#=ÙÅ∞ ~ÀQÆ q=Ú‰õΩÎÅ∞ HÍQÆÅ~°∞

=ºH˜Î x~å‡}O
HõëêìÅ∞ =¿ãÎ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»‰õΩ – ZkiOK«∞
„Ñ¨Hõ$uH˜ H˘xfl xÜ«∞=∂Å∞ L<åfl~Ú. "å\˜ „Ñ¨HÍ~°"Õ∞ XHõ |ÅÇ‘Ï# ^Œ∞~°ƒÅ =∞<ÀÉèí∂q∞ QÆÅ =ºH˜ÎH˜, „Ñü‰õÄÅ
D Ö’HõO #_»∞ã¨∞ÎOk. [_»[QÆ`«∞Î =∂„`«"Õ∞ HÍHõ, KÕ`«#QÆÅ Ñïã≤÷`«∞Å∞ JaèâßÑÖQÍ =∂i`Õ, =∞~˘Hõ ã¨|Å–ã¨â◊H˜Î
„áê}∞Å xÜ«∞=∞ xÜ«∞O„`«} ‰õÄ_® „Ñ¨Hõ$u xÜ«∞=∂Å#∞ =∞<ÀÉè∂í q∞QÆÅ =ºH˜,Î P W|ƒO^Œ∞Å#∞ `«#‰õΩ =~°^•<åÅ∞QÍ
™ê~°"Õ∞ J=∞Å=Ù`«∞Ok. „Ñ¨Hõ$uÖ’ =∂~°∞ÊÅ∞, xÜ«∞=∂#∞ ÅaèOz#@∞¡ ÉèÏqOz, "å\˜x LÑ¨Ü≥∂yOK«∞H˘O@∂
™ê~°O =ã¨∂Î LO_»@=∞<Õk XHõ ™êfiÉèÏqHõ „Hõ=∞"Õ∞. =∂#=ÙÅ ã¨Ñ¶¨Å`«Å#∞ á⁄O^ŒQÆÅ∞QÆ∞`«∞<åfl_»∞. HÍ|\˜ì W|ƒO^Œ∞Å<Õ
q+¨Ü∞« OÖ’ Ñï=~°#Î O [~°∞QÆ∞@ ‰õÄ_® „Ñ¨H$õ u xÜ«∞=∂Å "å\˜Ö’ Z@∞=O\˜ qâı+¨ =∞Ç¨Ï`«ºO LO_»^∞Œ . W=hfl "åi–
„HÕ^ŒˆH =ã¨∞ÎOk. rq`«OÖ’ =KÕÛ J<ÕHõ X_ç^Œ∞_»∞‰õΩÅ∞ "åi =∞<Àã≤u÷ g∞^Œ #∞O_Õ U~°Ê_»`åÜ«∞x J#∞HÀ"åe. x~°ƒÅ
‰õÄ_® „Ñ¨Hõ$u q^è•<å#∞™ê~°O ™êfiÉèÏqHõ"Õ∞. J~Ú`Õ D =∞<ÀÉèí∂q∞ QÆÅ =ºH˜Î, `«# HõÅÊ#ÅÖ’ W|ƒO^Œ∞Å QÆ∞iOz
X_ç^Œ∞_»∞‰õΩÅ∞ ^Œ∞~°ƒÅ =∞#ã¨∞¯Å∞ ã‘fiHõiOK«Hõ, ˆH=ÅO qKåiã¨∂Î, JâßOu`À qÅÑ≤ã¨∂Î LO>Ë† =∞<À|Å ãÖÑ¨#fl
ã¨∞MÏÅ#∞ =∂„`«"Õ∞ HÀ~°∞‰õΩO@∂, „Ñü‰õÄÅ Ñïã≤÷`«∞Å∞ =ºH˜,Î J"Õ HõëêìÅ#∞ `«# ã¨ÇÏ¨ [ ÉèÏ=O`À ã‘fiHõiã¨∂Î =ÚO^Œ∞‰õΩ
Z^Œ ∞ Ô ~ · # Ñ¨ C _» ∞ ^Œ ∞ ód`« ∞ Å∞QÍ, Ñ‘ _ ç ` « ∞ Å∞QÍ "Õ ^ Œ # áÈ`«∞O\Ï_»∞. =∞<Àx|ƒ~°O QÆÅ =º‰õΩÅÎ ∞ `«=∞ r=# Ü«∂„`«#∞
K≥O^Œ∞`«∞O\Ï~°∞. W^Õ q^èŒ"≥∞ÿ# ã¨Ç¨Ï[QÆuÖ’ QÆ_»∞Ñ¨Ù`«∂, =Ú#∞=ÚO^Œ∞‰õΩ
W@∞=O\˜ ^Œ∞~°ƒÅù `« HÍ~°}OQÍ<Õ áÈ`«∞O\Ï~°∞.
=∞x+≤ `«#‰õΩ ^•Ñ¨ÙiOz# HõëêìÅ#∞, W|ƒO^Œ ∞ Å∞, „Ñ¨ u ‰õ Ä Å
PÑ¨^ŒÅ∞QÍ, W|ƒO^Œ∞Å∞QÍ ÉèÏqã¨∂Î Ñïã≤÷`«∞Ö’¡ U~°Ê_ç#Ñ¨C_»∞, =∂#ã≤Hõ
ZÖÏÔQ<· å g\˜ #∞O_ç |Ü«∞@ Ñ¨_®Å<Õ ã¨ O `« ∞ Å<åxfl U „Ñ¨ H Í~° O QÍ
PÖ’K«#ÖÖ’ =ÚxyáÈ`«∞O\Ï_»∞. LOK«∞HÀ"åe? nxH˜ ["å|∞ =∞#
W@∞=O\˜ W|ƒO^Œ ∞ Åhfl r=# =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ x =∂~°∞Û‰õΩx ãÖ`«∞Å#
„Hõ = ∞OÖ’ Z^Œ ∞ ~° = Ù`« ∂ , H˘O`« ™êkèOK«∞HÀ"åÅ<Õ K≥ÑÊ¨ =Åã≤ =ã¨∞OÎ k.
ã¨=∞Ü«∞O LO_ç `«~∞° "å`« `˘ÅyáÈ`«∂ U =ã¨∞Î"≥·<å ã¨Ô~·# Ñ¨sHõΔ‰õΩ QÆ∞i KÕ¿ãÎ
LO\Ï~Ú. D ã¨`åºxfl „QÆÇÏ≤ OK«QeÆ y`Õ QÍx, ^•x qÅ∞= `≥eÜ«∞^Œ<Õ q+¨Ü∞« O
W|ƒO^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® =∞#‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆ QÆ∞iÎOK«∞HÀ"åe. |OQÍ~åxfl 'Ñ¨Ù@O—
Ñ¨_»QÆÅ=x, "å\˜ ã¨Ç¨ÏÜ≥∂QÆO`À, ÃÑ_ç`Õ<Õ QÍx â◊√„ÉèíÑ¨_ç ã¨fiK«ÛùOQÍ
rq`« Ñ ¨ Ù =ºH˜ Î ` « fi OÖ’ qHÍ™êxH˜ =∂~° ^ Œ ∞ . JyflÖ’ HÍeÛ#Ñ¨ C _Õ
ã¨Ç¨ Ü«∞ HÍˆ~#x `≥Å∞ã¨∞HÀQÆÅ∞QÆ∞`åO. J~Ú`Õ D ã¨`åºxfl Ö’Ç¨Åhfl Hõiy, áÈ`«áÈÜ«∞|_ç #∂`«# ~°∂áêÅ#∞
„QÆÇ≤ÏOK«x"å~°∞, D W|ƒO^Œ∞Å∞ qHõ$`«~°∂ÑÖÖ’ `«=∞#∞ ãÖ`«iOK«∞H˘O\Ï~Ú. W^Õq^èOŒ QÍ =∂#=ÙÅ∞ ‰õÄ_® HõëêìÅ
ÉèíÜ«∞ÃÑ_»∞`«∞#fl@∞¡QÍ, `«=∞#∞ XuÎ_çH˜ Ö’#∞KÕã¨∞Î#fl@∞¡QÍ, H˘eq∞Ö’ HÍe–Hõiy`Õ<Õ, L`«¯ $+¨ìOQÍ, „Ñ¨ÉèÏ=jeQÍ,
q=ã¨∞Å∞QÍ KÕã∞¨ #Î fl@∞¡ ÉèÏqOK«∞@ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. "åã¨=Î OÖ’ Q˘Ñ¨Ê"å~°∞QÍ `«Ü«∂~°∞ HÍQÆÅ~°∞. HõëêìÅ∞ =∂#=ÙÅ#∞
D HõëêìÅ∞ WO`« ÉèíÜ«∞OHõ~°OQÍ, "å~°∞ J#∞‰õΩO@∞#fl@∞¡ qHÍã¨„Hõ=∞OÖ’ ÃÑ· ™ê÷~ÚH˜ KÕ~Û° QÆÅ=Ù. "å\˜`À P_»∞H˘O>Ë
LO_»=Ù. W@∞=O\˜ „Ñü‰õÄÅ Ñïã≤÷u Z^Œ∞Ô~·#Ñ¨C_»∞, WKåÛùâ◊H˜Î „ÑŸ~°"≥∞ÿ, =ºH˜Î`«fiO „Ñ¨HÍtã¨∞ÎOk.
KåÖÏ=∞Ok U_»∞ã¨∂Î, qÅÑ≤ã¨∂Î LO>Ë, =∞iH˘O^Œ~°∞ P U =ºHÎ̃ HõëêìÅ#∞ ÖËHõ „Ñü‰õÄÅ`«Å#∞ K«∂ã≤ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_,ç
„Ñü‰õÄÅ`«Å<Õ, `«=∞‰õΩ J#∞‰õÄÅOQÍ =∂~°∞ÛH˘x, H˘`«–Î H˘`«Î ‰õÄÅ|_»`å_À, J`«_»∞ JÑ¨[Ü«∞O á⁄O^Œ∞`å_»∞. JÖÏˆQ U
„¿Ñ~°}Å∞ á⁄Ok, Z<Àfl ÖÏÉèÏÅ#∞ á⁄O^Œ∞`«∂ LO\Ï~°∞. =ºH˜Î "å\˜`À J#∞‰õÄÅ XÑ¨ÊO^ŒO KÕã¨∞‰õΩO\Ï_À, J`«_»∞
HõëêìÅ∞–W|ƒO^Œ∞Å∞ J<Õq =∞#∞+¨μÅ =∂#ã≤Hõ ã≤÷u ã¨ÑÅ¨¶ `«Å á⁄Ok ÃÑ· ™ê÷~ÚH˜ KÕ~Q° ÅÆ ∞QÆ∞`å~Ú. D „Ñ¨HÍ~°OQÍ
g∞^Œ P^è•~°Ñ¨_ç LO\ÏÜ«∞#∞@Ö’ `«Ñ¨CÖË^Œ∞. ZO^Œ∞Hõ#QÍ F_çáÈ~Ú ‰õÄ~˘Û#∞@, Jã¨ÑÅ¨¶ `« á⁄O^Œ∞@, ÖËHõ q[Ü«∂xfl
WO\’¡ ã¨∂~°ºHÍOu Ñ¨_Õ@@∞¡ K«∂ã¨∞HÀ"åe
á⁄O^Œ@O J<Õk =∞x+≤H˜ =∂„`«"∞Õ ãÖ|OkèOz# q+¨Ü∞« O. "åiH˜ D Ö’HõOÖ’ J#=ã¨~° Ñ¨#∞Å‰õΩ J=HÍâ◊"≥∞Hõ¯_»
ã¨Ñ¶¨Å`«#∞QÍx ÖËHõ Jã¨Ñ¶¨Å`«#∞ QÍx J`«x KÕuÖ’<Õ LO@∞Ok? HõëêìÅ∞–W|ƒO^Œ∞Å∞ =∞#∞+¨μºÅÖ’ JÇ¨ÏOHÍ~åxfl
LO@∞Ok. XHõ"àÕ ◊ J`«#∞ HÀ~°∞‰õΩO>Ë Z^Œ∞~°Ü∞Õ º W|ƒO^Œ∞Å#∞ x~°∂‡eOz, "åiÖ’ q#„=∞`« „â◊^Œú, ÉèíH˜Î xOÑ¨Ù`å~Ú.
=~°^•<åÅ∞QÍ =∂~°∞ÛHÀ=K«∞Û. ÖËHõ JaèâßáêÅ∞ Jx ‰õÄ_® WO`ÕHÍ^Œ∞ "åix P~ÀQÆº=O`«∞Å∞QÍ, ^Œ$_è»"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ∞QÍ
J#∞HÀ=K«∞Û. W|ƒO^Œ∞Å∞, HõëêìÅ∞, =~°^•<åÅ∞QÍ J~Ú<å ‰õÄ_® fiÛk^Œ∞`Ì å~Ú. WO^Œ∞KÕ`« W|ƒO^Œ∞Å#∞ =~°^•<åÅ∞
ÖËHõ JaèâßÑÖQÍ J~Ú<å, =∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ PÖ’K«<å ã¨~o° g∞^Œ QÍ<Õ ÉèÏqOK«=Åã≤ LO@∞Ok. Ñï„â◊=∞ KÕ¿ã"å_»∞,
P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú. J`«#∞ ™êfiQÆuOz<å, ÖËHõ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç Ñ¨Ù~∞° ëê~°O÷ KÕ¿ã"å_»∞, ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞_≥#· =ºH˜,Î Hõi#î Ñïã≤`÷ ∞« Ö’¡
áêiáÈ~Ú<å, JO`å J`«x^Õ ÉÏ^èŒº`«. ‰õÄ_® J<ÕHõ qÉè∂í `«∞Å#∞ P~°#˚ KÕÜ∞« QÆÅ∞QÆ∞`å_»∞. J~Ú`Õ
D „Ñ¨ÑÖK«OÖ’ ZO`«=∞Ok =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞QÍ Ñ≤iH˜"å~°∞, #Ñ¨ÙOã¨‰Ωõ Å∞, P`«‡|ÅO ÖËx"å~°∞ „Ñü‰õÄÅ`«Å#∞
=∂~å~À, WOHÍ ZO`«=∞Ok `«=∞`«=∞ Hˆ „Δ `åÅÖ’ K≥ÑC¨ HÀ^ŒQæÆ K«∂_»QÍ<Õ ÉèíÜ«∞Ñ¨_ç 'JÜ≥∂º–JÜ≥∂º JO@∂ U_»∞ã¨∂Î
Q“~°=„Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ ã≤u÷ H˜ KÕ~∞° HÀQÆeQÍ~À, "å~°O^Œi r=#â‹e· x rq`åÅ#∞ U^À q^èŒOQÍ <≥@∞ì‰õΩáÈ`«∞O\Ï~°∞.
=∞#O QÆ=∞xOz#Ñ¨C_»∞, "å~°O`å HõëêìÅ H˘eq∞Ö’ KåO^ÀºQÆÑx¨ +¨^Ö£ ’ WÖÏ K≥áêÊ~°∞ – ZÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ D
Ñ¨_»‰õΩO_®, U XHõ¯~°∂ `«=∞ ÅHΔÍºxfl KÕ~°ÖË^Œ<Õ q+¨Ü«∞O â◊s~°=ÚO@∞O^À, JÑ¨Ê\˜=~°‰õΩ ã¨∞Y^Œ∞óMÏÅ x"å~°}
=∞#‰õΩ ã¨Ê+¨ìOQÍ `≥Å∞ã¨∞ÎOk. W|ƒO^Œ∞Å<Õq =∂#=ÙxH˜ [~°Q^Æ xŒ . HõëêìÅ<Õq rq`«OÖ’ XHõ JOQÆOÖÏQÍ, U q^èOŒ QÍ
z„uHõÑ¨@∞ì Ü«∞O„`«O =O\˜q. Jq =∞x+≤ =ºH˜Î`åfixfl Ñ¨QÆÅ∞ QÆ_»z ~å„u =ã¨∞ÎO^À, |∞∞`«∞=ÙÅ∞ ZÖÏ =∂~°∞`«∂
"≥∞~°∞QÆ∞Ñ¨\ ˜ì "≥∞i¿ãÖÏQÍ KÕ™êÎ~Ú. LO\ÏÜ≥∂, P q^èOŒ QÍ =ã¨∂<Î Õ LO\Ï~Ú. Hõ#∞Hõ `≥Å∞ã¨∞HÀ
K«∂_»É’`Õ Jã¨Å∞ „â◊=∞ J#QÍ Uq∞\˜? „â◊=∞ ‰õÄ_® =Åã≤O^Õ=∞#QÍ HõëêìÅ, „Ñü‰õÄÅ`«Å∞ Z^Œ∞Ô~·#Ñ¨C_»∞,
XHõ q^èOŒ QÍ Hõ+"ì¨ ∞Õ . JO`ÕQÍ^Œ∞ HõëêìxH˜ J~°O÷ „Ñü‰õÄÅ`Õ. ^è≥·~°ºO`À, "å\˜ =∞^èŒº ^•i KÕã¨∞H˘x =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ=Åã≤
~˘>ˇì u<åÅO>Ë Ñ≤O_ç Hõe¿Ñ ^ŒQÆæ~° #∞O_ç, ÃÑ#O g∞^Œ LO@∞Ok.
HÍeÛ, xÑ¨CÅ g∞^Œ á⁄OyOKÕ=~°‰õΩ, WOHÍ U"Õ∞q∞ W|ƒO^Œ∞Å<Õq =∞#*’eH˜ ~å‰õΩO_® LO_®ÅO>Ë
KÕÜ«∞=Åã≤ LO@∞O^À `≥eÜ«∞^Œ∞. nxx ‰õÄ_® Hõ+¨ì"Õ∞#x x~°O`«~°O Ñ¨xÖ’ b#"≥∞ÿ áÈ"åe. =∞x+≤ Ñ¨xÖ’ b#"≥∞ÿ`Õ
Z=Ô~·<å J#∞HÀ=KåÛ? JÖÏ J#∞H˘<Õ "å~°∞ HÀˆ~k, P HõëêìÅ QÆ∞iOz =KÕÛ â’HõO, zO`«, LkfiQÆfl`« "≥Ú^ŒÖˇ·#
~˘>ˇì u#flQÍ =zÛ "åi HõOK«OÖ’ Ñ¨_®Åx. „â◊=∞ Ñ¨_‰» Ωõ O_® "å\˜ QÆ∞iOz PÖ’zOKÕ ã¨=∞Ü«∞O ^˘~°Hõ^Œ∞. ™êfiq∞
Un =∞# =^ŒÌ‰õΩ ~å^Œ∞. ãÖáê^Œ# H˘~°‰õΩ „â◊=∞, P~ÀQÆºO q"ÕHÍ#O^Œ, XHõ KÀ@ WÖÏ „"å™ê~°∞ 'Z=~°∞ Ñ¨xÖ’ fiHõ
H˘~°‰õΩ „â◊=∞, q^Œº H˘~°‰õΩ „â◊=∞, Q˘Ñ¨Ê Ñ¨xKÕÜ«∞\ÏxH˜ ÖËHõ ÖË‰õΩO_® LO\Ï~À, J@∞=O\˜ "åiH˜ Hõhfl~°∞ HÍ~°Û\ÏxH˜
LÑ¨Åaú á⁄O^Œ∞@ H˘~°‰Ωõ „â◊=∞Ñ¨_=» Åã≤ LO@∞Ok. W"Õg∞ ‰õÄ_® ã¨=∞Ü«∞O ^˘~°H^õ ∞Œ . Wk ã¨`º« O! Z=~°∞ Ñ¨xÖ’ fiHõ
ÖË‰õΩO_® u#flQÍ U „Ñ¨Ü«∞`«flO ÖË‰õΩO_® Un ÅaèOK«^Œ∞. ÖË‰õΩO_® LO\Ï~À, "å~°∞ W|ƒO^Œ∞Å QÆ∞iOz PÖ’zã¨∂Î
J~Ú`Õ „â◊=∞#∞ ‰õÄ_® W|ƒO^Õ#x ‰õÄ_® J#∞HÀ=K«∞Û. ^Œ∞ódOK«∞@‰õΩ J=HÍâ◊O ZHõ¯_» LO@∞Ok? nxH˜ aè#flOQÍ
HÍx „â◊=∞, W|ƒOk J<Õ "å\˜ =∞^èºŒ `Õ_® U=∞O>Ë „â◊=∞Ö’ "åi rq`åÅÖ’ XHõ ã¨Ç¨Ï[ „Hõ=∞"≥∞ÿ# #=∞‡HõO U~°Ê_ç,
ã¨ÇÏ¨ [OQÍ Ñ¶e¨ `«O ã‘fiHõiOKÕ ÉèÏ==ÚO@∞Ok. WHõ Hõ+Oì¨ Ö’ xtÛO`«QÍ LO\Ï~°∞. PÑ¨^ŒÅ∞ K«∞@∞ì=Ú\˜ì<å K«eOK«x
(W|ƒOkÖ’) Jã¨Ç≤Ï+¨ì`« (W+¨ìOÖËx) ÉèÏ==ÚO@∞Ok. Ñ¨Ù~°∞ëê~°∞÷Å∞QÍ xÅz „Ñ¨ã¨#flOQÍ LO\Ï~°∞.
W|ƒOkÖ’ =∞iH˘O`« JkèHõ„â◊=∞ KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk, D qÑ¨`«∞ÎÅ∞, „Ñü‰õÄÅ`« W|ƒO^Œ∞Å∞, rq`«OÖ’ ã¨Ç¨Ï[
Ô~O_çO\˜Ö’ WO`« =∂„`«"Õ∞ `Õ_®, "å\˜ QÆ∞}OÖ’ ÖËHõ ™êfiÉèÏqHõ q^è•<åÅ∞. "å\˜ #∞O_ç „Ñ¨ÉèÏq`«∞Å∞ J"åfiÅ#∞
ã¨fi~°∂ÑÖÖ’ qâı+¨ JO`«~°O ÖË^Œ∞. H˘O>Ë, D q^èŒOQÍ J#∞HÀQÆÅQÍe – J=hfl =∂#=ÙÅ‰õΩ
HõëêìÅ∞ ÖËHõ „Ñü‰õÄÅ`«Å∞ K«i„`« x~å‡}O H˘~°‰õΩ *Ï˝#=∞OkOKÕ@O^Œ∞‰õΩ, <Õ~Ê° \ÏxH˜ =ã¨∂áÎ È`«∂ LO\ÏÜ«∞x,
LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_»`å~Ú. "å~°ã¨`«fiÑ¨~°OQÍ Z=iH˜ ãÖÑ¨^Œ HÍ|\˜ì "å\˜x K«∂ã≤ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç áêiáÈHõ x|ƒ~°OQÍ r=#O
„áêÑ≤Îã¨∞ÎO^À, "åiÖ’ Z‰õΩ¯==∞Ok K≥_»∞ =ºã¨<åÅ‰õΩ, ™êyOK«∞HÀ"åÅx.
qÖÏ™êÅ‰õΩ JÅ"å@∞ Ñ¨_@ » O =∞#‰õΩ HõxÑ≤ã∞¨ OÎ k. J~Ú`Õ – Ñ¨~°=∞ Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ "å[˝‡Ü«∞O 57 (4.1) #∞O_ç
Z=~°∞ HõëêìÅ`À x~°O`«~O° áÈ~å_»∞`«∂ LO\Ï~À J@∞=O\˜ J#∞"å^ŒO : l. K≥#flˆHâ◊=~å=Ù
gÅ~Ú#O`« =~°‰õΩ H˜\©H©Å∞, `«Å∞Ñ¨ÙÅ∞ `≥~°z LOKåe
ã¨=∂[ x~å‡}O
[# *ÏQÆ~°} ˆHO„^•Å∞QÍ ^Õ"åÅÜ«∂Å∞
ÉèÏs ^Õ"åÅÜ«∂Å x~å‡}Ïxfl ÉèÏ~°fÜ«∞ =∞Ç¨Ñ¨Ù~°∞+¨μÅ∞ ^Õ"åÅÜ«∞O #∞O_ç =ã¨∞<Î åfl#∞—— J<åfl_»∞. J`«_∞» Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç
=∞Ç¨Ï`«Î~° „Ñ¨Ü≥∂[#O HÀãÖ KÕÑ¨>Ëì"å~°∞. ™ê^è•~°} – ''=∞Ç¨`å‡! g∞~°∞ q„QÆÇÏ¨ Ñ¨Ó[#∞ =ºuˆ~HÕKÕ"å~°∞ Hõ^•!
=∂#=ÙÅÖ’ Pã≤ÎHõ`åfixfl |Ö’¿Ñ`«O KÕÜ«∞_»"Õ∞ =∞# =∞i ^Õ"åÅÜ«∂xH˜ "≥à§◊ _»"∞Õ q∞\˜? Z=iO\˜HÀ "≥o§=ã¨∞<Î åfl
^Õ"åÅÜ«∂Å =ÚYº „Ñ¨Ü∂≥ [#O. Pã≤HÎ `õ « JO>Ë ÉèQí =Æ O`«∞x ~°#∞‰õΩO\Ï#∞—— J<åfl_»∞. ''J=Ù#=Ù#∞. ZHõ¯_» Dâ◊fi~° Éè[í #
P^ÕâßÅ∞ áê\ÕK«_»O. <≥·uHõOQÍ rqOK«_»O. ^Œ∞+¨‡~°‡Å‰õΩ [~°∞QÆ∞`«∞O^À, U WO\’¡ =º‰õΩÎÅ∞ ™êfi^è•ºÜ«∞O, ã¨`«ûOQÆO
^Œ∂~°OQÍ LO_»_O» . qâßfi`«‡, Ñ¨~=° ∂`«‡Å#∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°OQÍ KÕ™êÎ~À, Ñ≤Å¡Å#∞ =∞Oz"å~°∞QÍ fiÛk^ÕÌ tHõΔ} W™êÎ~À P
LOK«_»O HÀãÖ Hõ$+≤ KÕÜ«∞_»O. WÖË¡ ^Õ"åÅÜ«∞O—— Jx Hõc~ü #=Ùfi`«∂ ã¨=∂^è•#q∞KåÛ_»∞.
Pã≤HÎ `õ « „Ñ¨^=Œä ∞ K«~}° O [ÑÖ, ^è•º#O, Ñ¨Ó[ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q ^Õ"åÅÜ«∂Å x~å‡}OÖ’ ZO`À ^è<Œ åxfl "≥zÛOK«_O» Ö’x
HÍ=K«∞Û. HÍx ÉèQí =Æ O`«∞x P^ÕâßÅ#∞ rq`«OÖ’ ã¨q∞‡o`«O XˆH XHõ „Ñ¨Ü∂≥ [#O – D ^è•i‡Hõ Hˆ O„^•Å ^•fi~å Pã≤HÎ `õ #« ∞
KÕã∞¨ HÀ=_»"∞Õ x["≥∞#ÿ Pã≤HÎ `õ .« SHõ=∞`«ºO, =∞Oz #_»=_çHõ ã¨~fi° „`å "åºÑ≤OÑ¨*Ü
Ë ∞« _»"∞Õ . Ñ¨Ó[, Ç¨~°`∞« Å∞ JHõ¯_» [~°Q_Æ O»
Hõey# Ñ¨~°=∂~°÷ Ñ¨~åÜ«∞} r=#"Õ∞ Pã≤ÎHõ`«‰õΩ „Ñ¨=∂}O. =∞Oz^Õ. „Ñ¨[Å∞ ^Œ~°≈<åxH˜ =zÛ, ''ÉèíQÆ=O`«∞x â◊H˜Î
D Pã≤HÎ `õ « g∞^Õ =ºH˜Î „Ñ¨QuÆ , ã¨=∂[ „Ñ¨QuÆ , ã¨∞YâßO`«∞Å∞ Ö’Hõ=∞O`å qã¨ÎiOz L#flk Hõ#∞Hõ PÜ«∞# ^ŒO_»#‰õΩ
P^è•~°Ñ¨_ç LO\Ï~Ú. ^Œ∂~°OQÍ LO_ç, J#∞„QÆÇ¨xfl
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ =∞#‰õΩ Ju á⁄O^Œ _ ®xH˜ ã¨ [ ˚ # ∞Å∞QÍ
ã¨g∞ÑÖÖ’x JO`«óHõ~} ° OÖ’ rqOKåe——– Jx
L<åfl_»∞. PÜ«∞# xO^Œ‰õΩ, ã¨‡iOK«∞HÀ"åe. =∞x+≤ Pã≤HÎ `õ fi«
ã¨∞ÎuH˜ Jf`«∞_»∞. =∞x+≤ `«# ÉèÏ=#Å#∞ =∞~°záÈ~Ú#Ñ¨C_Õ
P^ÕâßÅ#∞ ZO`«QÍ áê\˜¿ãÎ U^Œ~Ú<å K≥_Ñ¤» x¨ KÕÜ∞« QÆÅ_»∞.
JO`« „Ñ¨ã¨#flOQÍ LO\Ï_»∞. Ñ¨~=° ∂`«‡ <åºÜ«∞=º=ã¨÷ =∞#‰õΩ
Hõ $ Ñ¨ # ∞ ‰õ Ω iÑ≤ ™ êÎ _ » ∞ . D QÆ∞~°∞OÎ >Ë Jqhu kâ◊QÍ =∞#O
ã¨`åºxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl"å~°∞ XHõ¯ J_»∞QÆ∞ ‰õÄ_® =ÚO^Œ∞‰õΩ
ã¨[˚<Àz`« ã¨^•Kå~° r=<å<Õfl QÆ_»∞Ñ¨Ù`å~°∞. ã¨=∂[O Ñ¨@¡ "Õ Ü « ∞ ÖË = Ú. Pã≤ Î H õ ` « =∞# Éè Ï =#Å#∞ J^Œ ∞ ƒù ` « O QÍ
`«=∞ Hõ~"Î° åºxfl QÆ∞iÎOz Ö’HõHàõ Ïº}O HÀãÖ áê@∞Ñ¨_`» å~°∞. ãÖã¨¯iã¨∞ÎOk. =ºH˜ÎQÆ`«, ™ê=∂lHõ „Ñ¨QÆu nx g∞^Õ
P^è•~°Ñ_¨ ç L#flk. ÉèQí =Æ O`«∞x q„QÆÇ¨ xfl ^Œi≈OK«_O» , Ñ¨Ó[
Pã≤HÎ `õ « =º‰õΩÅÎ Ö’#∞, ã¨=∂[OÖ’#∞ L#fl`« ÉèÏ"åÅ#∞
HÀãÖ Ñ¨Å∞=Ùix PÇ¨fixOK«_O» , =zÛ#"å~°∞ Pã≤HÎ `õ « Ü≥ÚHõ¯
ÃÑOK«∞`«∞Ok. JO^Œ∞=Å# nxx =∂#= rq`åxH˜
=¸Åqâßfi™êÅ#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OQÆ=∞O KÕã¨∞‰õΩ<Õ „¿Ñ~°}#∞
J=ã¨~°OQÍ QÆ∞iÎOKå~°∞. Jxfl Ñ¨Ó*Å∞, Láêã¨#Å∞ D
W=fi_»OÖÏO\˜ HÍ~åºÅ#∞ KÕÑ¨@ì_»O "≥Ú^ŒÖˇ·#q PÅÜ«∂Å
„Ñ¨Ü≥∂[#O HÀã¨"Õ∞ ã¨$+≤ìOK«|_®¤~Ú. „Ñ¨[Å =∞#ã¨∞ûÅÖ’
^•fi~å X#QÆ∂_Õ „Ñ¨Ü≥∂[<åÅ∞.
Pã≤ÎHõ`«fi P^Œ~å≈Å „Ñ¨ÉèÏ=O qã¨Î $`«OQÍ Ñ¨_®Å<Õ^Õ
^Õ"åÅÜ«∂Å ™ê÷Ñ¨#OÖ’ =∞Ç¨ÏhÜ«ÚÅ =ÚYº L^ÕÌâ◊ºO. tHõΔ}‰õΩ ˆHO„^ŒO PÅÜ«∞O
ÉèÏ=#Å ãÖã¨¯~°}‰õΩ PÅÜ«∞O PÅÜ«∞O "åã¨Î"åxH˜ XHõ ^è•i‡Hõ ˆHO„^ŒO. =∞x+≤Ö’
P^Œ~°≈=O`«"≥∞ÿ# ÉèÏ=#Å =$kúH˜ HÍ=Åã≤# ã¨¢`«Ê=$`«∞ÎÅ∞
XHõ™êi Hõc~ü^•ã¨∞ `«# t+¨μºx`À – ''<ÕxÑ¨C_»∞ XHõ
JO^Œ∞Ö’ xO_ç LO\Ï~Ú. JO^Œ∞HÀã¨"∞Õ JHõ¯_» „Ñüx`«ºO
L^ŒÜ«∞O H˘kÌ¿ãÑ¨~Ú<å ZO_»Ö’ xÅ|_»@O =∞Ozk
Hõ^ä• „Ñ¨=K«<åÅ∞ [~°∞QÆ∞`«∂ LO\Ï~Ú. #=∂A `«~°∞"å`« Hˆ O„^Œ aO^Œ∞=ÙÅ∞QÍ Ñ¨xKÕã≤ `«=∞ ™ê÷Ñ#¨ Ö’x Q˘Ñ¨Ê^Œ<åxfl
=∞ã‘^Œ∞Ö’ =Úã¨ÖÏ‡#∞Å =∞`« ÃÑ^ŒÌ ÉèÏ=Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ#, kâß x~°∂Ñ≤OKÕq. É∫^Œú qÇ¨~åÅ∞ qâ◊fi"åºÑ¨Î ^èŒ~°‡ „Ñ¨Kå~°
xˆ~Ìâ◊O KÕ¿ã „Ñ¨=K«<åÅ∞ KÕ™êÎ_»∞. K«iÛ á¶ê^Œ~ü ‰õÄ_® „Ñ¨}ÏoHõ‰õΩ ˆHO„^Œ aO^Œ∞=ÙÅ∞QÍ LO_Õq. PÅÜ«∂Å∞
Pk"å~°O „áê~°#÷ `«~∞° "å`« Ç¨[Ô~#· "åi #∞^ÕtÌ Oz =ºH˜QÎ `Æ ,« z~°ã¨‡~°}©Ü«∞"≥∞ÿ# Éèí∂q∞Hõ#∞ áÈ+≤ã¨∂Î LO_Õq.
™ê=∂lHõ Hõ~°Î"åºÅ QÆ∞iOz „Ñ¨ãÖy™êÎ_»∞. Ç≤ÏO^Œ∂ ^èŒ~°‡O Ñïã≤÷u `å~°∞=∂~°∞
JxflO\˜HOõ >Ë LK«Ûã≤u÷ Ö’ L#flÑ¨C_»∞ Hõ^•ä „Ñ¨=K«<åÅ ^•fi~å
„Ñ¨=ÚY ^•#jÅ∞_»∞ AQÆÖò H˜â’~ü a~å¡ =∞$`«∞º =ÚYOÖ’
„Ñüx`«ºO ã¨=∞„QÆ ã≤÷~°`åfixH˜, „Ñ¨QÆuH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#
L<åfl_»∞. PÜ«∞# Hõà◊§Ö’ hà◊√§ u~°∞QÆ∞`«∞<åfl~Ú. „Ñ¨Hõ¯<Õ
q+¨Ü«∂Å#∞ <Õˆ~Ê"å~°∞. JO`ÕQÍHõ ÉèÏ=<å`«‡Hõ qHÍ™êxH˜
xÅ|_ç L#fl qâßfiã¨áê„`«∞_≥·# XHõ =ºH˜Î – ''¿ã~îür! g∞~°∞
ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_Õ áê~îâ° ßÅÅ∞, „QÆO^ä•ÅÜ«∂Å∞, "åºÜ«∞=∞âßÅÅ∞,
rq`«O JO`å ^è~Œ å‡xfl PK«iOKå~°∞. "ÕÖÏk ^Õ"åÅÜ«∂Å∞
ãÖw`« tHõΔ}Ï ˆHO„^•Å∞, HõàÏH“â◊ÖÏÅ‰õΩ K≥Ok# Jxfl
xi‡OKå~°∞. „Ñ¨ã#¨ flOQÍ LO_»=Åã≤OkáÈ~Ú ^Œ∞ódã¨∞<Î åfl~°∞
HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ ^Õ"åÅÜ«∂ÖÖ’ x~°fiÇ≤ÏOK«|_Õq. Pã≤ÎHõ`«fi
ZO^Œ∞‰õΩ?—— Jx J_çQÍ_»∞. a~å¡r Hõà§◊ hà◊§`À<Õ WÖÏ K≥áêÊ_»∞
ÉèÏ=#Å#∞ U q^èŒOQÍ „H˜Ü«∂~°∂ÑÖÖ’ ÃÑ@ì=K«∞Û? ^•x
– ''<Õ#∞ PÅÜ«∂Å∞ xi‡OKå#∞. HÍx "å\˜Ö’ [# *ÏQÆ~}°
x~å‡}Ï`«‡Hõ, "åº=Ç¨iHõ ã¨fi~°∂ÑÖ ZÖÏ LO@∞Ok?
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ [iÑ≤OK«ÖHË áõ ÈÜ«∂#∞. JO^Œ∞Hˆ ^Œ∞ódã¨∞<Î åfl#∞.——
"≥Ú^ŒÅ~Ú# "å\˜ QÆ∞iOz „Ñ¨`«ºHõΔOQÍ tHõΔ} á⁄O^Œ_®xH˜
„Ñ¨ u =ºH˜ Î ^Õ " åÅÜ« ∂ xH˜ =KÕ Û "å_» ∞ . x~å‡}Ï`« ‡ Hõ „Ñ¨ã∞¨ `Î O« JO`å `å~°∞=∂~°∞QÍ LOk. PÅÜ«∂Å∞ QÆO@
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ`À JãÖMÏºHõ „Ñ¨[Å ã¨=∞„QÆ „Ñ¨QuÆ H˜ ^ÀÇ¨Ï^Œ H˘\˜ì, Ç¨~°`«∞e=fi_®xH˜ Ñïq∞`«=∞Ü«∂º~Ú. Ñ¨Ó*Ï~°∞Å∞
Ñ¨_»_»OÖ’ =ÚO^Œ∞O_»_»O =Å# ^Õ"åÅÜ«∂Å x~å‡}Ïxfl L^Œ Ü « ∞ O, ™êÜ« ∞ O„`« O QÆ O @H˘\˜ ì `« = ∞ Hõ ~ ° Î " åºxfl
Ñ¨Ù}ºHõ~°‡QÍ ÉèÏqOz ^•xH˘~°‰õΩ JkèHõ "≥Ú`«ÎOÖ’ ^èŒ<åxfl =Úyã¨∞Î<åfl~°∞. P qâßÅ Éèí=<åÅ =Å# Z@∞=O\˜
^•#O KÕ¿ã"å~°∞. „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú ÖË^∞Œ . JO^Œ∞HÀãÖ "≥zÛã¨∞#Î fl ^è#Œ O =∞~îånèâ√◊ Å
ãÖÑ¨^ŒQÍ =∂iáÈ=_»O K«∂ã¨∞Î<åfl=Ú. „¿Ñ~°}Ï„Ñ¨^Œ
^è•i‡‰õΩÅO^Œ~∞° `«=∞ ãÖÑ¨^#Œ ∞ PÅÜ«∂Å x~å‡}ÏxH˜,
HÍ~°º„Hõ=∂Å =∂@ ‰õÄ_® JHõ¯_» q#|_»_O» ÖË^∞Œ . WÖÏO\˜
"å\˜x #_»Ñ¨_®xH˜ ã¨=∞iÊOz `å=Ú ^èŒ#∞ºÅ=∞x
^Œâ◊Ö’ Jq „áê}~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# xs˚= Hõàı|~åÅ∞QÍ Ñ¨_ç
ÉèÏqOKÕ"å~°∞. WO`«HOõ >Ë _»|∞ƒ`À KÕÜ∞« QÆeQˆ =∞Oz HÍ~åºÅ∞
LO_»_»O K«∂_»=K«∞Û. LÑ¨Ü≥∂QÆO ÖËHõáÈ=_»O`À PHõ~°¬}
"Õˆ~ Ug ÖËHõáÈ=_»"Õ∞ WO^Œ∞‰õΩ HÍ~°}O. „Ñ¨[Å∞ ‰õÄ_®
`«QÆæ_»O ‰õÄ_® ã¨Ç¨Ï["Õ∞. U"À L`«û"åÅ∞ =zÛ#Ñ¨C_»∞
^Õ=`å q„QÆÇÏ¨ O =ÚO^Œ∞ ZO`À H˘O`« ™⁄=Ú‡ „â◊^•úO[eQÍ
K«∂_»_®xH˜ H˘O`« QÆ∞OÑ¨Ù HõxÑ≤ã∞¨ OÎ ^Õ `«ÑÊ¨ xÜ«∞=∞O „Ñ¨HÍ~°O
JiÊã¨∂Î LO_Õ"å~°∞. P _»|∞ƒ`À ã¨$[<å`«‡Hõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
=KÕÛ"åi ãÖYº KåÖÏ `«‰Ωõ ¯=QÍ LO\’Ok. JÖÏ "≥à§ı "åiH˜
x~°fiÇ≤ÏOK«|_Õq. Ñ¨Ó*Ï~°∞Å∞ Ñ¨Ó[, J~°Û#Å HÀãÖ L^ŒÜ∞« O,
‰õÄ_® HÍÅˆHΔÑÖ `«Ñ≤Ê`Õ X~°∞QÆ∞`«∞#fl^Õq∞ ÖË^Œ∞. x~°∞Ñ¨
™êÜ«∞O„`«O H˘O`« ^èŒ<åxfl "≥zÛOKÕ"å~°∞. q∞ye# ^èŒ<åxfl
Ü≥∂QÆ"≥∞ÿ# =ã¨∞Î=ÙÅ∞ K≥_çáÈ`å~Ú. D ^è•i‡Hõ ™ê÷<åÅÖ’
PÅÜ« ∞ ã¨ O ã¨ ÷ ^•fi~å x~° fi Ç≤ Ï OK« | _Õ ã¨ ` å¯~åºÅÖ’
<≥=∞‡k <≥=∞‡kQÍ J<åKå~°O „Ñ¨"tÕ Oz, ^Œ∞óMÏxfl, ^Àëêxfl
qxÜ≥∂yOKÕ"å~°∞. "åiH˜ ™ê=∂lHõ J=ã¨~åÅ Ñï*Ï˝#O
q∞QÆ∞Å∞ã¨∞<Î åfl~Ú.
LO_Õk. `«^#Œ ∞QÆ∞}OQÍ "å~°∞ `«=∞ =ºH˜`Î åfixfl, Ñ¨Å∞‰õΩ|_çx,
„â◊=∞#∞ [#∞Å =∂#ã≤Hõ ã≤÷ux ã¨„Hõ=∞OQÍ LOK«_®xH˜ ÉèÏ~°`«^Õâ◊OÖ’x D ^è•i‡Hõ ˆHO„^•ÅÖ’ "ÕÖÏkHÀ@¡
LÑ¨Ü≥∂yOKÕ"å~°∞. ã¨=∞~°÷QÆ∞~°∞ ~å=∞^•ã¨∞ =∞Ç¨~åRÖ’ ~°∂áêÜ«∞Å∞ "≥zÛOK«|_ç L<åfl~Ú. "å\˜ „Ñük# P^•Ü«∞O
=O^ŒÖÏk PO[<ÕÜ«∞™êfiq∞ ^Õ"åÅÜ«∂Å∞ ™ê÷Ñ≤Oz "å\˜ HÀ@¡ ~°∂áêÜ«∞ÅÖ’ LO\’Ok. D<å_»∞ ¢HÔ ã· =Î¨ q∞+¨#sÅÖ’
^•fi~å t"år KÕã¨∞Î#fl ™êfi`«O„`«º ãÖ„QÍ=∂xH˜ HÍ=Åã≤# „Ñ¨ÑÖK«"åºÑ¨ÎOQÍ [~°∞QÆ∞`«∞#fl "å\˜HõO>Ë J<ÕHõ Ô~@∞¡
^èŒ#, [#â◊H˜Îx „áÈkKÕ¿ã"å_»∞. t‰õΩ¯ =∞`åxH˜ K≥Ok# Z‰õΩ¯=QÍ x~å‡}Ï`«‡Hõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤ÏOK«QeÆ Qˆ qâßÅ
QÆ∞~°∞^•fi~åÅhfl LÑ¨Ü∂≥ QÆOÖËx âßã¨<åÅ#∞ `˘ÅyOK«_O» Ö’ Éèí=<åÅ∞ ‰õÄ_® L<åfl~Ú. HõhãÖ XHõ ÅHõΔ=∞Ok =º‰õΩÎÅ∞
ã¨∂~°º #=∞™ê¯~°=ÚÅ JÉèÏºãÖ P~ÀQÆº^•Ü«∞HõO

P ^Õ"åÅÜ«∂ÅÖ’x HÍ~°º‰õΩâ◊Å`«#∞ x~å‡}Ï`«‡Hõ HÍ~åºÅÖ’ HÍ‰õÄ_»^Œ∞. =º‰õΩÎÅÖ’#∞, ã¨=∂*ÏÅÖ’#∞ ÉèÏ=<å`«‡Hõ
qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩO>Ë ã¨=∂*ÏxH˜ HÍÜ«∞ HõÅÊzH˜`«û JÉè∞í º#flu ‰õÄ_® ÉèHí ÖÎ˜ ’ XHõ ÉèÏQÆ"∞Õ . ^ÕâO◊ , ^è~Œ ‡° O, ã¨=∂[O,
[~°∞QÆ∞`«∞Ok. U „â◊^Œú`À „Ñ¨[Å∞ D ^èŒ<åxfl "≥zÛã¨∞Î<åfl~À ãÖã¨¯ $`«∞Å JÉèí∞º#fluH˜ x~å‡}Ï`«‡Hõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
^•xx J#∞QÆ∞}OQÍ ^èŒ~°‡ ãÖ™ê÷Ñ¨#‰õΩ HÍ=Åã≤# qq^èŒ KÕÑ@¨ =ì K«∞Û. ÉèQí =Æ O`«∞x Ñ¨@¡ ÉèHí HÎ˜ ˜ Wq U =∂„`«O fã≤áÈ=x
HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ ‰õÄ_® x~°fiÇ≤ÏOK«QÆey`Õ =∞# ã¨=∂*Ïxfl QÆ=∞xOKåe. Pã≤HÎ `õ « Jaè=$kúH,˜ áÈ+¨}‰õΩ HÍ=Åã≤# =∞Oz
P^Œ~°≈=O`«OQÍ fiÛk^Œ∞ÌHÀ=K«∞Û. ™ê^èŒ# ãÖÑüÎÖËHõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ x~°fiÇ≤ÏOz#Ñ¨C_Õ ^Õ"åÅÜ«∂Å „Ñ¨Ü≥∂[#O
HÍ~°º„Hõ=∞O PyáÈ~ÚO^ŒO>Ë J~°÷O KÕã¨∞HÀ=K«∞Û. HÍh ÑïÑ¨Ó~°=‚ ∞=Ù`«∞Ok.
HÍ=Åã≤#O`« ™ê^è<Œ åÅ∞, ãÖÑ¨^Œ L#ÊÑ¨Ê\˜H© ^•xx ã¨=ºOQÍ Ö’HÍxH˜ tHõΔ}xKÕÛ WÖÏO\˜ Z<Àfl HÍ~°º„Hõ=∂Å#∞
LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀHõáÈ`Õ Jk ã≤Q∞Æ `æ À ÉÏ^èÑŒ _¨ =» Åã≤# q+¨Ü∞« O. Z#∞flHÀ=K«∞Û. „QÆO^ä•ÅÜ«∂Å∞, QÀ+¨μìÅ∞, ã¨`«ûOQÆ K«~°ÛÅ∞,
x~å‡}Ï`«‡Hõ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ [~°QÍe „Ñ¨QuÆ jÅ Ñ¨Ù~å} ã¨áêÎÇ¨ Å∞, „¿Ñ~°}Ï Ñ¨^`úŒ ∞« ÅÖ’ ÑÖ_»∞QÆÅ∞
D ^è•i‡Hõ Hˆ O„^•Å#∞ ãïÜ≥∞ÿ # suÖ’ qxÜ≥∂yOK«∞‰õΩ<Õ KÕÜ∞« _»O, ãÖ™ê¯~åÅ =º=ã¨,÷ nÑ¨Ü∞« *Ï˝Å „Hõ=∞O – WÖÏO\˜
q+¨Ü«∂xfl PÖ’zOz ^è≥·~°ºOQÍ J_»∞QÆ∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ =hfl ^Õ"åÅÜ«∂Å‰õΩ =KÕÛ"åiH˜ x~å‡}Ï`«‡Hõ tHõΔ}#∞
"ÕÜ«∞=Åã≤# ã¨=∞Ü«∞O Pã¨#fl"≥∞ÿOk. ^Õ"åÅÜ«∂Å W™êÎ~Ú. "å\˜ Q“~°=O ‰õÄ_® W#∞=∞_çã∞¨ OÎ k.. „Ñ¨*Ï˝=∞O_»à§◊
x~åfiÇ¨Ï‰õΩÅ∞ "å\˜Ö’ L#fl ãÖÑ¨^Œ ã¨„Hõ=∞OQÍ qxÜ≥∂yOÑ¨ HÍ~°º„Hõ=∂ÅÖ’ nx<Õ ^Œi≈OK«=K«∞Û.
|_»∞`«∞#fl^• J<Õ q+¨Ü«∂xfl PÖ’zOKåe. ÉèíQÆ=O`«∞x „Ñ¨[ÅO`å Pã≤ÎHõ`å ÉèÏ"åÅ#∞ "Õ∞Å∞H˘eÊ "åi
Ñ¨ÓlOK«_»O =∞Oz^Õ. Jk J=ã¨~°O ‰õÄ_®. J~Ú`Õ WO`« ^è~Œ ‡° x+¨#ª ∞ ÃÑOKÕ [#*ÏQÆ$u Hˆ O„^•Å∞QÍ ~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞HÌ À=_»O
^è#Œ ãÖÑ¨^#Œ ∞, [#â◊HxÎ˜ JO`«=~°Hˆ Ñïq∞`«O KÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ . Ö’<Õ PÅÜ«∂Å ™ê~°÷Hõ`«, LÑ¨Ü≥∂QÆO Wq∞_ç L<åfl~Ú.
ÉèíQÆ=O`«∞x Ñ¨@¡ ÉèíH˜Î Ñ¨Ó[, Ç¨~°`«∞Å =~°ˆH Ñïq∞`«O – J#∞"å^ŒO: _ç.q.P~ü. =¸iÎ
JÜ≥∂^èºŒ
ÔH·Hõ =∞O^äŒ~° Ü≥ÚHõ¯ ^Œ∞~Àƒ^èŒ‰õΩ ÖÁOy, Éèí~°`«∞xH˜ Ñ¨\Ïìaè¿+HõO, ~å=ÚxH˜ =#"åãÖ HÍ"åÅx HÀiOk. ~å=Úx
=#"åãÖ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä x â◊s~°`åºQÍxH˜ ¿ÇÏ`«∞=~ÚºOk, Éè~í `° ∞« x "≥~· åQÍºxH˜ HÍ~°}=∞~ÚºOk. H“ã¨ÅºÃÑ· ^Œ∞óYã¨=Ú„^ŒO
qiyÑ¨_çOk. HÍh WÖÏO\˜ Ñïã≤÷uÖ’ ‰õÄ_® Z=~°∂ Z=i P`å‡aè=∂<åxH˜ ^≥|ƒ `«QÆÅhÜ«∞ÖË^Œ∞. ~å=Ú_çx =^Œe
Hõ}Δ O LO_»ÖxË H“ã¨Åº q∞ye# `«Å∞¡Å Jaè„áêÜ«∂Å‰õΩ ‰õÄ_® qÅ∞=hÜ«∞_»O ^è~Œ ‡° OQÍ ÉèÏqOz ~å=Ú_çx P#O^ŒOQÍ
=#"å™êxH˜ ÑÖÑ≤Ok. *Ï#H˜ ~å=Úx "≥O@ "≥o§# ãÖQÆu [#‰õΩ_»∞ q<åfl_»∞. PÜ«∞# =∂@Å ^•fi~å Ñïã≤÷ux
Ñ¨ÓiÎQÍ „QÆÇ≤ÏOz, ^•xH˜ J#∞QÆ∞}OQÍ Éèí~°`«∞_çx ã¨=∞i÷OK«\ÏxH˜ =∂„`«"Õ∞ z„`«‰õÄ@ Ñ¨~°fi`«O g∞^ŒH˜ ÑÖÑ¨_»O
[iyOk. Éèí~°`«∞x HÍ~°}OQÍ ã‘`å~å=ÚÅ∞ =#"å™êxH˜ "≥o§#Ñ¨Ê\˜H©, á⁄~°áê@∞# ‰õÄ_® Éèí~°`«∞_çx J==∂xOKÕ
„Ñ¨Ü∞« `åflÅ∞ [~°∞QÆ‰Ωõ O_® [#‰õΩ_»∞ *Ï„QÆ`Î« =Ç≤ÏOKå_»∞. D Ñ¨~ã° Ê¨ ~° Q“~°= ÉèÏ=#Å HÍ~°}OQÍ<Õ qÑ¨`¯« ~° Ñïã≤`÷ ∞« ÖÖ’
‰õÄ_® JÜ≥∂^èºŒ Ü≥ÚHõ¯ ãÖ`«∞Å#O `«ÑÊ¨ ÖË^∞Œ , Ü«∞^•`«ÔŒä QÍ<Õ L#flk. `«ÑC¨ Hˆ =ÅO `«ÑC¨ QÍ<Õ q∞yeáÈ~ÚOk `«ÑÊ¨ ,
P `«Ñ¨C =Å¡ Z=fii =∞^èŒº ¿ãflÇ¨ ã¨Ç¨ÏHÍ~åÅÖ’QÍx, Q“~°= =∞~åº^ŒÅÖ’QÍx, U =∂„`«O `Õ_® ~åÖË^Œ∞. ~å=Ú_»∞
L<åfl, ÖË‰Ωõ <åfl ‰õÄ_® ‰õΩ@∞O| ã¨É∞íè ºÅ =∞^èºŒ , ^Õâ"◊ åã¨∞Å =∞^èºŒ ã¨^•ƒù=#Å`À ‰õÄ_ç# ã¨∞Y=∞Ü«∞ ã¨fisæÜ∞« "å`å=~°}"Õ∞
<≥ÅH˘x L#flk. ÃÑ·# ¿Ñ~˘¯#|_ç# â◊√Éèí ÅHõΔ}ÏÅ∞ "≥e¡qi¿ã@Ñ¨C_»∞ JÜ≥∂^èŒº HÍ^Œ∞ U ^Õâ◊"≥∞ÿ<å, U „áêO`«"≥∞ÿ<å
ZO^Œ∞‰õΩ ãÖ`«∞Å#O `«ÑC¨ `«∞Ok?
– „Ñ¨*Ï˝Ñ¨Ù~å}O #∞O_ç
J#∞"å^ŒO: N=∞u <Õ=∂x Q“s™êq„u
Z^Œ∞\˜"åiH˜ Hõ+¨ìO =¿ãÎ ™êÜ«∞Ñ¨_»@O =∞x+≤ ^èŒ~°‡O

=∞#O – =∞# P~ÀQÆºO
P~ÀQÆºOQÍ LO_»\ÏxH˜ =ÚYº"≥∞ÿ# ã≤^•úO`«=ÚÅ∞
=∞#‰õΩ D â◊s~°O ZÑ¨C_»∞ ¿ã= KÕã∂¨ <Î Õ L#flk, ã¨Ç¨ Ü«∞O J~°O÷ KÕã∞¨ HÀQÆey#Ñ¨C_»∞, =∞x+≤=O\˜ |∞kú rq ZO^Œ∞‰õΩ
KÕ ã ¨ ∂ Î < Õ L#flk. Jk ZÖÏO\˜ ã≤ ÷ u Ö’ L<åfl `« # áê\ÕK«ÖË_»∞? „Ñ¨Hõ$u Ö’x ™êfiã¨÷ºO (P~ÀQÆºO) ~°H˜ΔOKÕ
™ê=∞~å÷º#∞™ê~°O =∞# P*˝Å#∞ áê\ÕKÕO^Œ∞‰õΩ ã≤ÔúŒ QÍ<Õ xÜ«∞=∞=ÚÅ∞ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ Ju ã¨~°à◊=Ú. Wq ã¨Ç¨Ï[OQÍ<Õ
LO@∞Ok. =∞#‰õΩ HÍ=Åã≤# =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ ãÖáêkOK«\ÏxH˜ J~°O÷ J=Ù`å~Ú. K«H¯õ QÍ áê\ÕK«QÅÆ ∞QÆ∞`å~°∞. Uk Lz`«O,
^•x Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷O LO@∞Ok. WO`ÕHÍ^Œ∞ nx ÑÖK« Uk J#∞z`«O x~°~‚ ÚOK«QÅÆ Ü«∞O„`«=ÚÅ∞ D â◊s~°OÖ’<Õ
*Ï˝<ÕO„kÜ«∂Å∞ *Ï˝#=$kúH˜ ÉÏ^èŒº`« =Ç≤ÏOK«@"Õ∞QÍHõ L<åfl~Ú. Jk "≥O@<Õ K≥áêÎ~Ú Uq∞ K≥Ü«∂ºÖ’, Uq∞
JÑ¨C_»ÑC¨ _»∞ `«=∞ `«=∞ Ñ¨ûúŒ Ö’ ~°™ê™êfi^Œ# ‰õÄ_® KÕ™êÎ~Ú. K≥Ü∞« º‰õÄ_»^À. =∞~åº^ŒÅ#∞ áê\ÕK«_O» =Å¡, KÕÜ∞« ‰õÄ_»x
<Õ„`«=ÚÅ∞, K≥=ÙÅ∞, =Ú‰õΩ¯, <åÅ∞Hõ, [#<ÕO„kÜ«∞=ÚÅ∞ Ñ¨#∞Å∞ K≥Ü«∞º‰õΩO_® LO_»@O =Å# =∞# ÅHõΔ ºO
*Ï˝# `«O`«∞=ÙÅ∞ `«=∞ `«=∞ Ñ¨ûúŒ Ö’ ~°™ê™êfi^Œ# KÕ™êÎ~Ú. <≥~"° ~Õ ∞° `«∞Ok.
D „Ñ¨`ºÕ Hõ`Å« =Å# P`«‡ D â◊s~°O Ü≥ÚHõ¯ ¿ã"å ™ê^è#Œ ‰õΩ PÇ¨~° qÇ¨Ï~°=ÚÅÃÑ· ^è•º#O LOz`Õ J<å~ÀQÆº
=ÚQÆ=ú ∞=Ù`∞« Ok. ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ∞ =∂<å==∂#=ÚÅ∞ `«#"Õ ã¨=∞ã¨º#∞ x"åiOK«∞HÀ=K«∞Û. PÇ¨~°O KåÖÏ „Ñ¨=ÚY"≥∞#ÿ k.
J#fl ÉèÏ=#Ö’ Hõeã≤áÈ`«∞Ok. Wk ZO`« Ñ¶¨∞x+¨ìOQÍ nx `«~°∞"å`« qÇ¨~°O =ã¨∞ÎOk. qÇ¨~°O JO>Ë
LO@∞O^Œ O >Ë =ºH˜ Î P`« ‡ ã¨ ` åÎ Ü≥ Ú Hõ ¯ x`«ºHõ~°‡Å∞, â∫K«O, ™êfl#O, â◊Ü«∞#O,
P=â◊ º Hõ ` « # ∞ =∞~° z áÈ`å_» ∞ . Ñï„â◊=∞, ãÖ`À+Ö "≥Ú^ŒÖˇ·#q.
â◊s~°"∞Õ JO`å Jx ÉèÏqã¨∞OÎ \Ï_»∞. g\˜x QÆ∞iOz# ã¨=Úz`«"≥∞ÿ#
Wk JO`«O J~Ú#Ñ¨C_»∞ r=#"Õ∞ *Ï˝#O „áêÑ≤ÎOK«∞‰õΩx, ^•xx áê\˜¿ãÎ
áÈ~ÚO^Œx ÉèÏqOK«_»O Hõ^Œ∞Ì. Jk XHõ ~°Hõ"≥∞ÿ# c=∂ (insurance) =O\˜k.
WÖÏO\˜ qâßfiã¨áê„`«∞_≥·# ¿ã=‰õΩx ™ê=∞~°÷º Éè’[#O QÆ∞iOz# H˘xfl „Ñ¨â◊flÅ∞ =™êÎ~Ú. Uq∞
=O`«∞xQÍ, P~ÀQÆºOQÍ, n~°r… q (long life) QÍ `«Ü∂« ~°∞ u<åe? ZÑ¨C_»∞ u<åe? ZO`« u<åe? ZÖÏ u<åe?
KÕÜ«∞_»O „Ñü PÖ’K«<åÑ¨~°∞_≥·# =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ Hõ~°Î=ºO. "≥Ú^ŒÖˇ·#q g\˜x QÆ∞iOz Z=ix J_»QÆ=Åã≤#
„Ñü"å~°∞ XHõ Ñ¨^ŒúuQÍ LO_®Åx HÀ~°∞HÀ=K«∞Û. HÍx Ñ¨xÖË^∞Œ . JO`«óKÕ`#« ã¨fiÜ«∞OQÍ g\˜x QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ OÎ k.
"åi Ö’Ñ¨Éèí∂~Ú+¨ì"≥∞ÿ# r=# q^è•#O, PÇ¨~°qÇ¨~åÅ =∞x+≤ â◊s~°O HÀ`«∞Å â◊s~°O H˘OK≥O ^ŒQÆæ~° ^ŒQÆæ~°QÍ
=Å¡ `«=∞ „Ñ≤Ü«∞ q∞„`«∞_≥·# â◊s~åxH˜ Jáê~°"≥∞ÿ# Ç¨x LO\Ï~Ú. =∂#=Ù_»∞ HÀu #∞O_ç Ñ¨Ù\Ïì_»∞ Jx H˘O^Œi
HõÅ∞QÆKÕã¨∞ÎOk, ~ÀQÍÅ`À, ^Œ∞~°ƒÅ`«`À h~°™êxH˜ QÆ∞i Jaè„áêÜ«∞O. Uk U"≥∞ÿ<å =∞x+≤ á⁄@ì, PÇ¨~°O r~°‚O
J=Ù`«∞Ok. JÜÕ∞º Ñ¨ûúŒ HÀu â◊s~°OÖ’ [iˆQ ^•xH˜ ^ŒQ~æÆ Q° Í LO@∞Ok.
W^ŒO`å J*Ï˝#O =Å#<Õ [~°∞QÆ∞`«∞#flk. P~ÀQÆºOQÍ HÀu Ñ¨ÓiÎQÍ âßMÏÇ¨i. =∂O™êxfl ri‚OK«∞HÀÖË^Œ∞.
LO_»@=∞<Õk Hõiî#"≥∞ÿ# Ñ¨x HÍ^Œ∞. „Ñ¨Hõ$u ãÖˆH`åÅ#∞ =∞#∞+¨μºÅ „¿ÑQÆ∞Å á⁄_»=Ù, ^ŒO`«=ÚÅ, QÀà◊§ x~å‡}O,
J#∞ãïOK«@O =Å¡ P~ÀQÆºO KÕ‰õÄ~°∞`«∞Ok. „Ñ¨Hõ$uÖ’x r~°‚ „ã¨"åÅ∞ (digestive juices) âßMÏÇ¨iQÍ LO_»=Åã≤#
r=^è•~°∞Åhfl WÖÏ KÕ™êÎ~Ú. U^À XHõ J#∞HÀx PHõã‡≤ Hõ"∞≥ #ÿ J=ã¨~åxfl ã¨∂z™êÎ~Ú. =∂O™êÇ¨~°O =∞x+≤H˜ =∞Ozk
^Œ∞~°…@#Å#∞ =^Œe"Õ¿ãÎ ™ê^è•~°}OQÍ ~ÀQÆ~°Ç≤Ï`«OQÍ<Õ HÍ^Œ∞. U Ñ¨â◊√Ñ¨‰õΔΩÅ#∞ PÇ¨~°OQÍ fã¨∞‰õΩO\Ï~À, "å\˜
LO\Ï~Ú. ã¨=∞Ü«∞O =zÛ#Ñ¨C_»∞ K«xáÈ`«∞O\Ï~Ú. „Ñ¨H$õ u â◊s~°OÖ’ LO_Õ =∂e<åºÅ∞ `ÕeHõQÍ u<Õ"åi â◊s~°OÃÑ·
ãÖ^ÕâßÅ#∞, ãÖHˆ `åÅ#∞ `«‰Ωõ ¯= |∞kú`À L#fl r=~åâ◊√Å∞ „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ≤™êÎ~Ú. WOHÍ „áê}˜=^èŒÖ’ LO_Õ@@∞=O\˜
JO^Œi =∞Oz H˘~°‰õΩ rqOK«_»"Õ∞ x["≥∞ÿ# rq`«O

x~°ÌÜ«∞`«, u<Õ"åi ã¨fiÉèÏ=OÖ’ [=∞ J=Ù`«∞Ok. "å~°∞ =¸`« ÃÑ\˜ì =O_»@O L`«Î=∞"≥∞ÿ# Ñ¨x. D ^Œ$+≤ìÖ’ „ÃÑ+¨~ü
W`«~° =∞#∞+¨μºÅ`À, `«# ã¨$[#∞Å`À, ‰õΩ@∞OÉÏÅ`À JÖÏO\˜ ‰õΩHõ¯~ü "å_»@O =∞Ozk. áêÅ∞, ÃÑ~°∞QÆ∞ =∞Ozq ^˘iH˜`Õ
„‰õÄ~° =º=Ç¨~°=ÚÅ∞ Hõ#Ñ¨~∞° ã¨∞OÎ \Ï~°∞. =∂OãÖ Ys^≥#· k. =∞Oz^Õ ÖËxKÀ Ö’@∞#∞ ãïk^Œ∞ÌHÀ=_®xH˜ #∞=ÙfiÅ∞,
HÍh ^•x ~°∞z ZÖÏ LO@∞O^ŒO>Ë ã≤OÇ¨ÏO=Öˇ Ñ¨zÛ "Õ~°∞â◊#QÆ, ™ÈÜ«∂c<£, H˘|ƒi Z‰õΩ¯=QÍ á⁄_ç KÕã¨∞‰õΩx
=∂O™êxfl u#ÖË~°∞. ^•xx =O_»\ÏxH˜ „Ñ¨`ÕºHõ"≥∞ÿ# LÑ¨Ü≥∂yOK«∞HÀ"åe. P‰õΩ‰õÄ~°Å∞ ‰õÄ_® Z‰õΩ¯=QÍ
q^è•<åÅ∞ HÍ=Åã≤ =™êÎ~Ú, =∞™êÖÏÅ∞ "å_»=Åã≤ =ã¨∞OÎ k. LÑ¨Ü∂≥ yOK«∞HÀ"åe.
WÖÏO\˜ PÇ¨~åxfl fã¨∞‰õΩ<Õ "åi |∞kú ‰õÄ_® =∞O^Œyã¨∞OÎ k, PÇ¨  ~° O Ö’ =∞™êÖÏÅ∞ gÅ~Ú#O`« `« ‰ õ Ω ¯=QÍ
ã¨fiÉèÏ=O „‰õÄ~°OQÍ =∂~°∞`«∞Ok. LÑ¨ Ü ≥ ∂ yOKåe. Wq á⁄@ì Ö ’ "Õ _ ç x Ñ¨ Ù \˜ ì ™ êÎ ~ Ú,
=∞x+≤ Ü≥ÚHõ¯ ™êfiÉèÏqHõ PÇ¨~°O âßY=ÚÅ∞, Ñ¶Å¨ =ÚÅ∞. ™êfi^ÕO„kÜ«∞O (<åÅ∞Hõ) ã¨fiÉèÏ"åxfl áê_»∞KÕ™êÎ~Ú. nx=Å¡
g\˜x Ñ¨ÓiÎQÍ P q^èŒOQÍ u#ÖËHõáÈ`Õ ã¨r= PÇ¨~°O HÍ=Åã≤# ^•xHõ<åfl Z‰õΩ¯=QÍ u<Õ JÅ"å@∞ =ã¨∞ÎOk.
(raw food), Ñ¶Å ¨ =ÚÅ∞ u<Õ PÇ¨~°OÖ’ ã¨QOÆ ÉèÏQÆO HõO>Ë ~°∞zH˘~°‰Ωõ LÑ¨C, rÅHõ„~°, ^èxŒ Ü«∂Å∞, Ñ¨Ùn<å, x=∞‡HÍÜ«∞,
Z‰õΩ¯=QÍ LO_®e. Ys^≥·# Ñ¨à◊√§ c^Œ"å~°∞ H˘#_»O JÅ¡O, Lã≤i "≥Ú^ŒÖˇ·#q `«QÆ∞ =∂„`«OÖ’ LÑ¨Ü≥∂yOK«∞
Hõ+¨ì=∞=Ù`«∞Ok. =∂q∞_ç, *Ï=∞, J~°\ ˜=O\˜ Ñ¨à◊√§ P P HÀ=K«∞Û. ZO_»∞HÍ~°O, WOQÆ∞=, Å=OQÆO =O\˜ fHõ} Δ "≥∞#ÿ
|∞∞`«∞=ÙÅÖ’ fã¨∞H˘#=K«∞Û. J<ÕHõ ‰õÄ~°QÍÜ«∞Å∞ Ñ¨zÛq =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ ^Œ∂~°OQÍ LOKåe. `≥Å¡x ÑÖK«^•~° |^Œ∞Å∞
™êÖÏ_£ ~°∂ÑÖÖ’ u#=K«∞Û. H©~°, \=∂\’, ÖË`« ÉˇO_» ÉˇÅ¡O, `Õ<≥, Y~°∂˚~°O, ZO_»∞„^•HõΔ LÑ¨Ü≥∂yOKåe. `≥Å¡x
HÍÜ«∞Å∞, HÍ~°\ò, =ÚÅ¡Oy, c\ò~°∂\ò, HÍÉËl Ñ¨zÛ"Õ ÑÖK«^•~° q+Ö=Öˇ Ç¨x KÕã¨∞ÎOk.
u#=K«∞Û. L_çHÕK«=Åã≤ =¿ãÎ L_çH˜#q u#=K«∞Û. WÑ¨C_»∞ K«∂^•ÌO ZÖÏ u<åÖ’, ZÖÏ „`åQÍÖ’ ''J<åflxfl
™⁄~°HÍÜ«∞, |OQÍàÏ^Œ∞OÑ¨, HÍbÑ¶¨¡=~ü =O\˜ ‰õÄ~°Å#∞ „`åQÍe, h\˜x u<åe—— J<Õ Ñ¨Ù~å`«# "åHÍºxfl QÆ∞~°∞ÎOK«∞
L_çHÕK«=Åã≤# J=ã¨~°O =ã¨∞ÎOk. HÍx g\˜x "Õ~ÚOK« HÀ"åe. Wk q#\ÏxH˜ qz„`«OQÍ LO@∞Ok. HÍx Wk
‰õÄ_»^∞Œ . ^•x =Å# "å\˜Ö’x „áêHõ$uHõ r=#`«`fi« O <åâ◊#O #∂\˜H˜ #∂~°∞áêà◊√§ ã¨`«ºO. <À\’¡x =Ú^ŒÌ#∞ 32™ê~°∞¡
J=Ù`«∞Ok. uO_ç yO[Å#∞ Ü«∞^ä•`«^äŒOQÍ u#_»O #=∞ÖÏe. ZO^Œ∞HõO>Ë fã¨∞‰õΩ#fl PÇ¨~°O <À\˜Ö’ ZO`«
ã¨~Àfi`«Î=∞O. ÖËHõáÈ`Õ `ÕeHõQÍ =∞~°Ñ¨@∞ìHÀ"åe. ÖËHõáÈ`Õ ÉÏQÍ #q∞e`Õ JO`« ÉÏQÍ r~°‚=∞=Ù`«∞Ok. r~å‚â◊Ü«∞OÖ’
"å\˜ÃÑ· LO_Õ áÈ+¨Hõ Ñ¨^•~å÷Å∞ áÈ`å~Ú. â◊#QÆÅ∞, |~îåx, =Öˇ <À\˜Ö’ ‰õÄ_® r~°‚~°™êÅ∞ L<åfl~Ú. Jq ã¨=ºOQÍ
ã¨[˚Å∞, *Á#flÅ∞ Ñ¨zÛq u#=K«∞Û, "Õ~ÚOz u#=K«∞Û, Ñ¨ÓiÎQÍ uO@∞#fl PÇ¨~°OÖ’ Hõe¿ãÎ J#flO `ÕeHõQÍ
QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ=Åã≤#k U=∞O>Ë ÃÑ· á⁄@∞ìÖ’, áÈ+¨Hõ Ñ¨^•~å÷Å∞ r~°=‚ ∞=Ù`«∞Ok.
Z‰õΩ¯=QÍ LO\Ï~Ú. Ñ¨ÑC¨ Ñ¨^•~°=÷ ÚÅÖ’ nxx qâı+O¨ QÍ
J#flO <À\˜Ö’ ã¨=ºOQÍ #=∞ÅHõáÈ`Õ, <À\˜Ö’ [iˆQ
QÆ∞~°∞OÎ K«∞HÀ"åe. "å\˜x "≥Ú`«OÎ "≥Ú`«OÎ QÍ<Õ =O_»∞HÀ"åe.
Ñ¨x ã¨=ºOQÍ [~°QÆ^Œ∞. JÑ¨C_»∞ Jk KÕ¿ã Ñ¨x ‰õÄ_® á⁄@ì
"å\˜ÃÑ· á⁄@∞ì, ~Ô O_»∞ Ñ¨ÑC¨ Å#∞ HõeÑ≤ LO_Õ ÉèÏQÆO áÈ‰õΩO_®
KÕÜ«∞=Åã≤ =ã¨∞ÎOk. J#flO QÆ|QÆ| u#@O J<Õk XHõ
K«∂K«∞HÀ"åe. yO[Å#∞ JO‰õΩiOÑ¨ KÕÜ∞« _»O KåÖÏ `ÕeHõ.
K≥_»¤ JÅ"å@∞ ^•x =Å¡ ã¨=∞Ü«∞O q∞QÆÅ=K«∞Û<Õ"≥∂ HÍx
~Ô O_»∞ ~å„`«∞Å∞ `«_ç QÆ∞_»Ö¤ ’ Hõ\ì˜ QÍeÖ’ LOz`Õ JO‰õΩ~åÅ∞
Wk P~ÀQÆºOÃÑ· K≥_»∞ „Ñ¨ÉèÏ=O K«∂Ñ¨Ù`«∞Ok. h\˜x u<åe
J=Ù`å~Ú, JÑ¨C_»∞ "å\˜ J<ÕHõ QÆ∞}=ÚÅ∞ =$kú
Jx ZO^Œ ∞ Hõ O \Ï~° O >Ë K« = ∂Û`À H˘OK≥ O H˘OK≥ O
K≥O^Œ∞`å~Ú. JO‰õΩiOz# QÀ^èŒ∞=∞Å∞, â◊#QÆÅ∞, ÃÑã¨Å∞,
„`åQÆ∞`«∞#fl@¡~Ú`Õ <À\˜Ö’x ÖÏÖÏ[ÅO ã¨=Úz`«OQÍ
"Õ~∞° â◊#QÆÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜Ö’ ÉÏ^ŒOÖ’ L#fl@∞=O\˜ áÈ+¨Hõ
ã¨q∞„â◊}O J=Ù`«∞Ok. PÇ¨~°O`À ZO`« h~°∞ „`åQÍÅO>Ë
Ñ¨^•~å÷Å∞ Åaè™êÎ~Ú.
u<Õ PÇ¨~°O Ñ¨Å∞K«QÍ J=_®xH˜ J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`« =~°‰õΩ.
=¸`«ÖxË y<≥flÅÖ’ L_çHO˜ K«@O =Å¡ Ñ¨^•~°=÷ ÚÅÖ’x Z‰õΩ¯=QÍ h~°∞ „`åQÆ@O J<Õ Ñ¨^Œúu PÇ¨~°O u#fl XHõ
áÈ+¨=ÚÅÖ’ JkèHÍOâ◊=Ú Pqi`À ZyiáÈ`å~Ú. JO^Œ∞=Å¡ QÆO@ `«~∞° "å`« [~°∞Ñ¨ÙHÀ=K«∞Û. h~°∞ ‰õÄ_® PÇ¨~°"∞Õ . ^•x`À
J=HÍâßxfl *Ï~°q_»∞K«∞HÀ=_»"Õ∞ Jã¨Öˇ·# qëê^ŒO
‰õÄ_® áÈ+¨} [~°∞QÆ∞`«∞Ok, h~°∞ â◊s~åxfl â◊√„ÉèíO KÕ¿ã HÍx i>ˇÿ~ü J=QÍ<Õ J<å~ÀQÆºO "≥Ú^ŒÅ=Ù`«∞Ok. x[OQÍ
Ñ¨xÖ’ ã¨Ç¨ Ü«∞O KÕã∞¨ OÎ k. =∂=¸Å∞ ~ÀAÅÖ’ 8 QÍ¡ã∞¨ Å Ñ¨xÖ’<Õ P#O^ŒO, q„âßOu Åaè™êÎ~Ú. U^≥·# Ñ¨xÖ’
h~°∞, "Õ_ç Z‰õΩ¯=QÍ L#fl ~ÀAÅÖ’ 10–12 QÍ¡ã¨∞Å h~°∞ P#O^ŒO á⁄O^Œ∞`«∞O>Ë Jk WOHõ Ñ¨x HÍ^Œ∞, P@ J=Ù`∞« Ok.
„`åy`Õ =∞Ozk. h~°∞ Ñïâ◊√^ŒOú QÍ, =_»Q\Æ #ì˜ hÔ~· LO_®e. ZÖÏQÆ~Ú`Õ Éè’[<åxH˜, x„^Œ‰Ωõ , HÍÅHõ$`«º=ÚÅ‰õΩ ÃãÅ=Ù
ZHõ¯_»~Ú`Õ h~°∞ Ñïâ◊√„ÉèOí QÍ ÖË^xŒ J#∞=∂#=ÚO>Ë h\˜x LO_»^À Ñ¨xH˜ ‰õÄ_® ÃãÅ=Ù LO_»‰Äõ _»^∞Œ . Ñ¨xKÕ¿ã „Ñ¨=$uÎ
=∞~°yOz, K«ÖÏ¡iÛ „`åQÍe. h\˜ aO^≥Å∞ ‰õÄ_® â◊√„ÉèOí QÍ, LO>Ë JÅã¨@, qã¨∞QÆ∞ ^Œ∂~°O KÕÜ«∞QÆÅ=Ú. „H˘`«Î Ñ¨xÖ’
ã¨fiK«ÛOù QÍ LOK«∞HÀ"åe. H˘`«Î P#O^ŒO LO@∞Ok. JO^Œ∞=Å# k#K«~º° Ö’x Ñ¨#∞ÅÖ’
ZO`« u<åe? nxH˜ ã¨=∂^è•#O L#fl PHõe Hõ<åfl H˘OK≥O H˘`«^Î #Œ O LO_Õ@@∞¡ K«∂K«∞HÀ"åe. ÖËz#Ñ¨Ê\˜ #∞O_ç
`«‰õΩ¯= u<åe. á⁄@ìÖ’ ã¨QÆO PÇ¨~°O`À xO_®e, 4= Ñ¨_»∞‰õΩ<Õ =~°‰õΩ rq`«O =º=ã‘÷Hõ$`«OQÍ LO>Ë P#O^ŒO
=O`«∞ h\˜Ö’, 4= =O`«∞ QÍe H˘~°‰õΩ MÏmQÍ LO_®e. Åaèã∂¨ <Î Õ LO@∞Ok. qã¨∞QÆ∞ =KÕÛ J=HÍâ◊"∞Õ HÍ^Œ∞, h~°ãO¨
á⁄@ì L|ƒiOKÕ@@∞ì uO>Ë |^ŒúHõO HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. x„^Œ ~å^Œ∞. ÃÑ^ŒÌ Ñ¨#∞Å `«~åfi`« z#fl Ñ¨#∞Å∞, z#fl Ñ¨#∞Å∞
áÈ"åÅxÑ≤ã¨∞ÎOk. PÇ¨~°O`À ã¨∂ÊùiÎ ~å"åe, HÍx ^•x `«~åfi`« ÃÑ^ŒÌ Ñ¨#∞Å∞ „Ñ¨}ÏoHõ|^ŒOú QÍ "Õã∞¨ H˘O>Ë qã¨∞QÆ∞~å^Œ∞,
|^Œ∞Å∞ |^ŒHú Oõ Hõey`Õ á⁄@ì |~°∞=ÙQÍ JxÑ≤ã∂¨ Î J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ JÅã¨@ ~å^Œ∞. H˘O^Œ~∞° =º=ã‘H÷ $õ `«OQÍ Ñ¨#∞Å∞ KÕã∞¨ ‰õΩO>Ë
^•xHõ<åfl Z‰õΩ¯= u#fl@∞¡ ÖˇHõ¯. `˘O^Œ~°QÍ JÅã≤áÈ`å~°x ÉèÏq™êÎ~°∞. HÍh Wk `«Ñ¨C.
ZO`« Z‰õΩ¯= uO>Ë JO`« Z‰õΩ¯= |Å"≥Úã¨∞ÎOk. LÑ¨Ü≥∂yOK«‰õΩO>Ë q∞+¨#∞¡ H˘O`«HÍÅO `«~åfi`« „`«∞Ñ¨C
J#∞‰õΩO>Ë á⁄~°áê>Ë. J#flO r~°‚O J~Ú# `«~åfi`Õ Jk Ñ¨_`» å~Ú, Jã¨Å∞ Ñ¨xKÕÜ∞« =Ù. LÑ¨Ü∂≥ yã¨∞#Î fl q∞+¨#∞¡ JÖÏ
|ÅO Wã¨∞ÎOk. Z‰õΩ¯= uO>Ë PÇ¨~°O á⁄@ìÖ’ Ñ¨_ç LO_ç #_»∞ã¨∂Î<Õ LO\Ï~Ú. =∂#= â◊s~åxH˜ ‰õÄ_® WÖÏˆQ
á⁄@ìg∞^Œ XuÎ_ç Hõeyã¨∞ÎOk. â◊H˜Î á⁄O^Œ\ÏxH˜ |^Œ∞Å∞QÍ J#fi~ÚOK«∞HÀ"åe.
h~°ãO¨ HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. ZÑ¨C_»∞ Uq∞ u<åe? WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ÉèÏ=#Å#∞ „Ñü Ñ¨xÖ’ HõÅ∞Ñ¨ÙHÀ"åe. Éè’[#O KÕ¿ã
u#fl PÇ¨~°O K«Hõ¯QÍ r~°‚O J~Ú, á⁄@ì MÏm J~Ú =∞Oz ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ^•xx ÉèíQÆ=O`«∞x „Ñ¨™ê^ŒOQÍ „Ñ¨ã¨#fl`å
PHõe "Õã≤#Ñ¨C_»∞ uiy PÇ¨~°O fã¨∞HÀ"åe. XHõ™êi Ñ¨Ó~°fiHõOQÍ ã‘fiHõiOKåe. g∞‰õΩ U^≥·<å W+¨ìO ÖËx Ñ¨^•~°÷O
Éè’[#O KÕã≤ =∞~°Å PHõe "Õ¿ã^•HÍ PQÍe. r~°‚ =º=ã¨÷#∞ =_ç¤¿ãÎ ^•xx =ÚO^Õ fã≤"ÕÜ«∞=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û. Éè’[<åxH˜
ã¨„Hõ=∞OQÍ LOKåÅO>Ë Éè’[#O Éè’[#O =∞^èŒº Z‰õΩ¯= ~°∞z `«‰õΩ¯=QÍ LO^Œx uO@∞#fl ã¨=∞Ü«∞OÖ’ =¸u
ã¨=∞Ü«∞O LO_®e. JÑ¨C_»Ñ¨C_»∞ LÑ¨"åãÖ ÖËHõ ã¨QÆO =Ú_»∞K«∞HÀ=_»O `«Ñ¨C. HÀÑÖ`À ‰õÄ_ç# "å`å=~°}OÖ’
LÑ¨"åãÖ, r~°‚„H˜Ü«∞#∞ =$kú KÕ¿ã B+¨^èŒ∞Å#∞ fã¨∞HÀ=_»O Éè’[#O KÕÜ«∞_»O Ç¨xHÍ~°HõO. #=Ùfi`«∂ P#O^ŒOQÍ KÕ¿ã
KåÖÏ =∞Ozk. Éè’[#O Ju ™ê^è•~°}"≥∞#ÿ ^≥<· å P~ÀQÍºxfl ÃÑOá⁄Okã¨∞OÎ k.
XO@iQÍ u<Õ^•x Hõ<åfl ÑÖH˜ÎÖ’ ‰õÄ~˘Ûx u#_»O KåÖÏ
=∞#∞+¨μºÅ∞ Ñ¨x Uq∞ ÖË‰Ωõ O_® MÏmQÍ ‰õÄ~°∞ÛO>Ë â◊s~°O =∞Ozk.
™È=∞i J=Ù`«∞Ok, |^ŒúHõO ÃÑ~°QÆ@"Õ∞QÍHõ =∞#ã¨∞û "≥„i
"≥Ú„i PÖ’K«#Å∞ KÕã∞¨ OÎ k. WOw¡+μ¨ Ö’ XHõ ™ê"≥∞`« L#flk |Å=O`«O KÕã¨∞Î<åfl~°x Z‰õΩ¯= u#‰õÄ_»^Œ∞. „¿Ñ=∞`À
"empty mind is devils workshop" JO>Ë MÏm =∞#ã¨∞û
H˘O^Œ~∞° Z‰õΩ¯=QÍ uxÑ≤OKåÅx K«∂ã¨∞OÎ \Ï~°∞. P Ñ¨^•~°O÷
^≥Ü«∂ºÅ ^Œ∞HÍ}O J=Ù`«∞Ok. Wk JHõΔ~åÅ ã¨`«ºO. WÖÏ KåÖÏ ~°∞zQÍ LO_ç LO_»=K«∞Û. JÖÏO\˜ ã¨=∞Ü«∞OÖ’
Ñ¨x Uq∞ ÖË‰õΩO_® ‰õÄ~°∞Û<Õ "åiÖ’ ¿ÑHÍ@ "≥Ú^ŒÖˇ·# #„=∞`«`À =^ŒxÌ K≥áêÊe. JÖÏ KÕÜ∞« HõáÈ`Õ Z‰õΩ¯=QÍ u#_»O
=ºã¨<åÅ∞ KÕ~°`å~Ú. =Å¡ HõeˆQ ^Œ∞+¨Êi}Ï=∂xfl ÉèíiOK«=Åã≤ =ã¨∞ÎOk.
L^ÀºQÆO KÕã¨∞Î#fl ~ÀAÅ∞, =º=™êÜ«∞O KÕã¨∞Î#fl HÍÅO (ã¨â+ı O¨ )
ÖË^• "åºáê~°O KÕã¨∞Î#fl HÍÅOÖ’ P~ÀQÆºOQÍ<Õ LO\Ï~°∞. – Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ "å[˝‡Ü«∞O 39 (1.1) #∞O_ç
J#∞"å^ŒO: J~°∞}Ï ã‘`å~åO
'ˆ~Ñ¨Ù— J<Õ ¿Ñl =∞# „|`«∞‰õΩ Ñ¨Ùã¨ÎHõOÖ’ LO^Œ#fl QÍº~°O\© Uq∞ ÖË^Œ∞
Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ J=∞$`«"å}˜
QÍÜ«∞„uÜÕ∞ HÍ=∞^èÕ#∞=Ù – 4
(QÆ`« ãÖzHõ `«~°∞"å~Ú)
Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ `«=∞ qt+¨"ì ∞≥ #ÿ „Ñ¨É’^è=Œ ÚÅ ^•fi~å 'ÉèQí =Æ O`«∞x J#∞„QÆÇÏ¨ =Ú#∞ Hˆ =Å=Ú P`«‡#∞ ãÖã¨¯iOK«∞H˘#∞@
^•fi~å =∂„`«"Õ∞ á⁄O^ŒQÆÅ=Ú, =∞ˆ~ W`«~° LáêÜ«∞=ÚÅ =Å# ™ê^èŒº=Ú HÍ^Œ∞— Jx ã¨Ê+¨ì=ÚQÍ K≥Ñ≤Ê# q+¨Ü«∞=Ú#∞
=∞#=Ú QÆ`« ãÖzHõÖ’ K«^∞Œ =Ù‰õΩ<åfl=Ú. =∞x+≤ ZÅ¡"àÕ Ö◊ Ï, x~°O`«~=° Ú `«##∞ `å#∞ ã¨=iOK«∞‰õΩO@∂, =∂~°∞ÊKÕã∞¨ ‰õΩO@∂
LO_»@"Õ∞ P^è•ºu‡Hõ`« Jx, ÃÑ·ÃÑ· „Ñ¨^Œ~°≈#Å∞, KÕÜ«∞|_Õ Ñ¨Ó[Å∞, áê~åÜ«∞}Å ^•fi~å ÉèíQÆ=O`«∞_çx "≥∂ãÿOK«ÖË=∞x
QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ `≥eÜ«∞*Ëã¨∞Î<åfl~°∞. P^è•ºu‡Hõ r=#Ñ¨^äŒ=ÚÖ’ Ñ¨Ü«∞xOK«\ÏxH˜ x~°‚~ÚOK«∞‰õΩ#fl =º‰õΩÎÅ rq`«=ÚÅÖ’
ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ$Ñ¨ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® =i¬ã¨∞ÎOk. WO^Œ∞‰õΩ `«=∞ rq`«=Ú<Õ L^•Ç¨Ï~°}QÍ K«∂Ñ≤ã¨∂Î, '=∂Ü≥ÚHõ¯ =ºH˜ÎQÆ`«
rq`«=Ú#∞ KåHõe |@ì#∞ LuH˜#@∞¡ LuHÍ=Ú. ^Œ∂^Õ‰õΩÅ"å_»∞ ^Œ∂kx UH˜#@∞¡ UH˜"Õâß=Ú. P `«~°∞"å`«<Õ =∂
rq`«=ÚÖ’H˜ „Ñ¨HÍâ◊=Ú J=`«iOz#k— Jx Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. 'â◊$Oy— =∞Ç¨Ïi¬x L^ŒÇÏ¨ iã¨∂Î Ü«ÚQÆ|∞∞+≤
Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ 'ãÖã¨¯iOK«|_ç# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú Hõey# =ºH˜Î "å‰õΩ¯Ö’ â◊H˜Î-™ê=∞~°÷º=ÚÅ∞ xO_»∞QÍ LO\Ï~Ú— Jx
‰õÄ_® `≥eÜ«∞*Ëâß~°∞. Z=i rq`«=ÚÅÖ’H˜ QÍÜ«∞„f=∂`« HÍ=∞^èÕ#∞"≥· qKÕÛã¨∞ÎO^À K«^Œ∞=Ù^•=Ú ~°O_ç!
=∂ r=# =¸Å=∞O„`«=Ú ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_® `«# ^ŒÜ«∞#∞ =i¬OÑ¨
L^•~°`fi« =Ú *Ë™êÎ_∞» . QÆOQÍ#k `«# =ºH˜`Î fi« =Ú#∞, `«#Ö’x
„â◊ ^ Œ ú , x+¨ ª Å `Àáê@∞ ã¨=∞ã¨Î [Å=ÚÅ#∞ D Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú H˘~°‰Ωõ
L^•~° ` « fi =Ú#∞ ‰õ Ä _® Hõ e y ã¨=∞iÊOzOk. WHõ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞=ÚÅ∞ `«=∞Ö’ L#fl
LO_®Åx =∂ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ =∂‰õΩ ã¨HõÅ F+¨nè „Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚÅ#∞ QÆOQÍ
„Ñ¨É’kèOKå~°∞. L^•~° ÖËHõ ^ŒÜ«∂ #kH˜ ã¨=∞iÊOz, g\˜x HõÅ∞Ñ¨ÙH˘x
Ñ¨Ói`« r=#=Ú =∂‰õΩ =¸Å =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyá⁄=∞‡x „áêi÷OKå~Ú.
=∞O„`«=ÚQÍ xÅ|_çOk. =∂ JÖÏˆQ =∞=∞‡efl "Õ∞=Ú "åºÑ≤Î
ã¨fiO`« `≥eq`Õ@Å`À U^≥`· Õ "Õ∞=Ú K≥OkOK«∞‰õΩ<åfl=Ú. ÉèQí =Æ O`«∞_»∞
á⁄O^ŒQeÆ QÍ"≥∂, „"åÜ«∞QÆeQÍ"≥∂, =∂ Ü« ∞ O^Œ ∞ `« # x "åºÑ≤ O Ñ¨
"å@xflO\ ˜ g ∞^Œ „Ñ¨ [ ÅO^Œ i H© *Ëã¨∞‰õΩ<åfl_»∞. Wn =∂ r=#QÍ^äŒ!
JkèHÍ~°O L#flk. =∂ =^ŒÌ L#fl^ŒO`å QÍÜ«∞„f =∞Ç¨=∞O„`«=ÚÖ’
„Ñ¨[Å‰õΩ LÑ¨Ü≥∂QÆÑ¨_Õ q^èŒ=ÚQÍ fiÛk^ŒÌ\ÏxH˜ "Õ∞=Ú U_»∞ ÅHõΔ}=ÚÅ∞<åfl~Ú
„â◊q∞OKå=Ú. =∂k J#|_Õ =ã¨∞Î"Õn =∂ =^ŒÌ ÖË^Œ∞. 'ã¨∞`Î å=∞Ü«∂ =~°^• "Õ^=Œ ∂`å „Ñ¨KÀ^ŒÜ∞« O`åO, áê=
„Ñ¨[Å∞ |∞^ŒúÉèíQÆ"å#∞x =^ŒÌ‰õΩ "≥o§ '™êfig∞! =∞~°}Õz# =∂h kfi*Ï<å"£∞, PÜ«Úó „áê}O „Ñ¨*ÏO Ñ¨â◊√"£∞ H©iÎ"£∞
Ñ≤^ŒÑ¨ g∞~°∞ =ÚH˜Îx á⁄Ok "≥·‰õΩO~î°=Ú#‰õΩ KÕ~°∞‰õΩO\Ï~°∞ „^Œq}O „|Ç¨Ï‡=~°Ûã¨"£∞ =∞Ç¨Ïº"£∞ ^Œ`åfi „=[`« „|Ç¨Ï‡
Hõ^•?— Jx „Ñ¨tflOK«QÍ, PÜ«∞# '<Õ#∞ "≥‰· Ωõ O~î=° Ú#‰õΩ "≥à§◊ #∞ Ö’Hõ"£∞II— Jx ™êH©ΔÑ¨~°=ÚQÍ K≥Ñ¨Ê|_»∞`«∞#flk. WHõ¯_»
HÍHõ "≥à◊§#∞, "≥∂HõΔ=∞<Õ^Õ <å‰õΩ JHõ¯~°ÖË^Œ∞. "Õ∞=Ú =∞~°Å K≥Ñ¨Ê|_ç# U_»∞ JOâ◊=ÚÅ#∞, U_»∞ Ñ¶¨Å=ÚÅ∞QÍ QÍÜ«∞„f
[x‡™êÎ=Ú, „Ñ¨f™ês =∞~°}=Ú#∞ ã‘fiHõi™êÎ=Ú. D =∞O„`«=Ú =∂‰õΩ „Ñ¨™êkOz#k. J^äŒ~°fi "Õ^Œ=ÚÖ’ ‰õÄ_®
Éè∂í =∞O_»Å=ÚÖ’ U XHõ¯ =ºH˜Î J~Ú<å Hõ~‡° |O^è#Œ =ÚÅÖ’ QÍÜ«∞„f=∞O„`«=Ú „Ñ¨™êkOK«QÆey# D U_»∞ JOâ◊=ÚÅ∞
z‰õΩ¯‰õΩx L#flO`«=~°‰õΩ "Õ∞=Ú "≥∂HõΔ=Ú#∞ ã‘fiHõiOK«=Ú. „Ñ¨™êÎqOK«|_ç#q. =∂ q+¨Ü«∞=ÚÖ’ ‰õÄ_® D U_»∞
JO^Œih ~°HOΔ˜ z, JO^ŒiH© =ÚH˜xÎ „Ñ¨™êkOz, JO^ŒiHõ<åfl q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ x[=∞x x~°∂Ñ≤OK«|_ç<å~Ú. WO^Œ∞Ö’
PY~°∞QÍ "Õ∞=Ú =ÚH˜Îx á⁄O^Œ∞`å=Ú— Jx ["åaKåÛ~°∞. "≥Ú^Œ\k˜ 1) PÜ«Ú=Ù. J#QÍ n~°r… q`«=Ú#∞ JOkã¨∞OÎ k.
B^•~°º=Ú, L^•~°`fi« =Ú JO>Ë W^Õ! B^•~°º=Ú L#fl KÀ@<Õ J=Ù#∞ <åÜ«∞<å! =∂ rq`«=Ú KåÖÏ n~°…"≥∞ÿ#k.
ã¨=∞i÷OK«∞‰õΩ#fl =∂„`å# `«Ñ¨C XÑ¨Ê~ÚáÈ^Œ∞
K≥ÑÊ¨ \ÏxÔH`· Õ 70 ãÖ=`«û~°=ÚÖË QÍh, x*ÏxH˜ =∂ Ö’Ñ¨Å ÉèQí =Æ O`«∞_»∞. =zÛ#k Z=Ô~<· å, ZÖÏO\˜ HÀiHõÅ`À =zÛ<å,
S^Œ∞QÆ∞~°∞ =º‰õΩÎÅ∞ Ñ¨xKÕã¨∞Î<åfl~°∞. P S^Œ∞QÆ∞ix HõeÑ≤`Õ, "å~°∞ K≥ÑÊ≤ <å, K≥ÑÊ¨ HõáÈ~Ú<å "Õ∞=Ú JO^ŒiH© ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú
ÉÏÇ¨ÏºOQÍ Éè∫uHõ=ÚQÍ "Õ∞=Ú XHõ¯iQÍ Hõ#|_»∞`«∞<åfl=Ú. KÕâß=Ú.
=∂ JO^Œi =Ü«∞ã¨∞û HõeÑ≤`Õ 350 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞. XHõ ~åtáÈã≤# `«Ñâ¨ ≈◊ H˜`Î À
=∞x+≤ 350 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ „|uH˜`Õ ZO`« Ñ¨x K≥Ü∞« ºQÆÅ_À, Pj~åfi^Œ=ÚÅ∞ Åaè™êÎ~Ú
JO`« Ñ¨xx "Õ∞=Ú D XHõ¯ rq`« HÍÅ=ÚÖ’<Õ KÕâß=Ú.
=∂ Ö’Ñ¨Å XHõ =ºH˜Î x~°O`«~°=Ú „"åã¨∂Î<Õ LO\Ï_»∞. ã¨Ç¨Ü«∞=Ú K≥Ü«∞º\ÏxH˜QÍ#∞ "Õ∞=Ú, `«Ñ¨â◊≈H˜Îx
"Õ∞=Ú „"åã≤#k ZO`À L#flk. "åºã¨ÉèíQÆ"å#∞Å∞ 18 ‰õÄ_»Éˇ@∞ìH˘#=Åã≤=ã¨∞ÎOk. ‰õÄ_»Éˇ@∞ìH˘#HõáÈ`Õ "Õ∞=Ú
Ñ¨Ù~å}=ÚÅ∞ „"åâß~°∞. PÜ«∞# "Õ^•Å∞ „"åÜ«∞ÖË^Œ∞, ZÖÏO\˜ ã¨Ç¨Ü«∞=Ú K≥Ü«∞ºÖË=Ú. ˆH=Å=Ú <À\˜=∂@`À
Ñ¨Ù~å}=ÚÖË „"åâß~°∞. "Õ∞=Ú 4 "Õ^Œ=ÚÅ`Àáê@∞, 18 Pj~åfi^Œ=ÚÅ∞ Ñ¶e¨ OK«=Ù. JO^Œ∞HÀã¨=Ú Ñ¨Ù}º=Ú#∞ ^è•~°
Ñ¨Ù~å}=ÚÅ#∞ ‰õÄ_® J#∞"å^Œ=Ú KÕâß=Ú. áÈÜ«∞=Åã≤ LO@∞Ok. ~å=∞Hõ$+¨Ñ‚ ~¨ =° ∞Ç¨ÏOã¨ `«=∞ `«Ñâ¨ ≈◊ H˜xÎ
Ü«∂=`«∂Î Éè‰í Ωõ ÅÎ HÀã¨"∞Õ qxÜ≥∂yOKå~°∞. `«=∞HõO@∂ "å~°∞
=∂ Ö’Ñ¨Å L#fl S^Œ∞ â◊s~°=ÚÅ∞ MÏ`åÖ’ H˘OK≥"∞≥ <ÿ å Ñ¨Ù}º=Ú#∞ ^•K«∞HÀÖË^∞Œ . Ñ¶e¨ `«=ÚQÍ
=∂ Ö’Ñ¨Å XHõ =ºH˜Î ã¨^• „"åã¨∂<Î Õ LO\Ï_»∞. „"å`«Ñx¨ PÜ«∞# Q˘O`«∞ HÍº<£û~ü`À ÉÏ^èŒÑ¨_»=Åã≤ =zÛOk.
`«Ñ¨Ê =∞ˆ~g∞ LO_»^Œ∞. =∂ Ö’Ñ¨Å∞#fl =∞iÜ≥ÚHõ~°∞ =∂ =^ŒÌ [=∞‰õÄ_ç# `«Ñ¨â◊≈H˜Î ÖË‰õΩO_® g∞‰õΩ
ãÖÑ¶¨∞\˜`«=Ú KÕã¨∞ÎO\Ï_»∞. ãÖÑ¶¨∞@# JO>Ë [#=Ú#∞ Pj~åfi^Œ=ÚÅ∞, =~°^•#=ÚÅ∞ W¿ãÎ Jq [~°∞QÆ=Ù ÖË^•
‰õÄ_»QÆ@ì_»=Ú. ZO`« ÃÑ^ŒÌ ãÖÑ¶¨∞@# JO>Ë Ç≤ÏO^Œ∂ "Õ∞=Ú "å\˜H˜ "≥Å K≥eO¡ K«=Åã≤ LO@∞Ok. JO^Œ∞KÕ`« "≥Å
^Õâ◊=ÚÖ’ |Ç¨ïâ◊ nx<Õ Ju ÃÑ^ŒÌ ãÖÑ¶¨∞=ÚQÍ ÉèÏqOK« K≥e¡OK«\ÏxH˜QÍ#∂ =∂ Ö’Ñ¨Å XHõ =ºH˜Î ZÅ¡Ñ¨C_»∂
=K«∞Û. "Õ∞=Ú U~°Ê~°z# D ãÖÑ¶∞¨ =Ú ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ Ú #∞O_ç `«Ñã¨ ∞¨ ûÖ’ x=∞QÆfl"≥∞ÿ LO\Ï_»∞. x~°O`«~=° Ú `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∂¨ <Î Õ
Ü«∂=`ü „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú =~°‰Ωõ "åºÑ≤OK«QeÆ y#k. ãÖÑ¶∞¨ =Ú#∞ LO\Ï_»∞. ~ÀA‰õΩ 8 QÆO@Å∞ `«Ñ¨ã¨∞û KÕ™êÎ=Ú. `«Ñ¨ã¨∞û
U~°Ê~°K«_»=Ú ZO`« Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨<À g∞‰õΩ `≥eÜ«∞^Œ∞. =∂ ^•fi~å ãÖáêkOz# Ñ¨Ù}º=ÚÖ’ =∂HÀã¨=Ú HÕz`≥ÎÂ<å
Ö’Ñ¨Å∞#fl WOH˘Hõ =ºH˜Î ãÖÑ¶¨∞=Ú#∞ U~°Ê~°z, ^•xfl ^•K«∞HÀ"åÅx ÉèÏqOK«‰õΩO_® "≥Ú`«Î=Ú g∞HÀã¨"Õ∞
ã≤÷~°Ñ¨~°z<å_»∞. =∞Oz =∞Oz =º‰õΩÎÅ#∞ ZOÑ≤Hõ KÕã¨∞H˘x, "≥zÛã¨∞OÎ \Ï=Ú. g∞~°∞ ÉÏQÆ∞O>Ë, ãÖ`À+¨=ÚQÍ LO>Ë, "Õ∞=Ú
"åix ãÖã¨¯iOz, XHõ Ç¨~°=ÚQÍ "å~°O^Œih ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞. ÉÏQÆ∞O\Ï=Ú, "Õ∞=Ú ãÖ`À+¨=ÚQÍ LO\Ï=Ú. g∞
Wk XHõ =∞x+≤ K≥Ü∞« º\ÏxH˜ rq`«HÍÅ=∞O`å ãïáÈ`«∞Ok. Jaè=$kúÜÕ∞ =∂ Jaè=$kú! =∂ Ö’Ñ¨Å XHõ =ºH˜Î Ç≤Ï=∂Å
"Õ∞=Ú D Ñ¨xx 50 ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ =ÚyOK«QeÆ QÍ=Ú. Ü«∞=ÚÅÖ’ ^Õ=`å`«‡Å∞O_Õ „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ#∞ J<Õfi+≤ã∞¨ OÎ \Ï_»∞.
=∂ Ö’Ñ¨Å =∞iÜ≥ÚHõ â◊s~°=Ú, WO`« ÃÑ^ŒÌ ‰õΩ@∞O|=Ú "åi`Àáê>Ë JHõ¯_Õ LO@∂, "åi ãÖ~°H}Δõ Ö’ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã∂¨ Î
Ü≥ÚHõ¯ ÉÏQÀQÆ∞Å#∞ Ñ¨~°º"ÕH˜Δã¨∞ÎO@∞Ok. "Õ∞=Ú WO`« ÃÑ^ŒÌ LO\Ï_»∞. â◊HxÎ˜ ‰õÄ_»Q@Æ ∞ì‰Ωõ O@∞O\Ï_»∞.WÑ¨C_»∞ („Ñ¨ã∞¨ `Î =« Ú)
‰õΩ@∞O|=Ú#∞ U~°Ê~°z<å=Ú. D ‰õΩ@∞O|=ÚÖ’x "Õ∞=Ú (XHõ¯~°∞QÍ) g∞ K≥O`« ‰õÄ~°∞Ûx L<åfl=Ú. HÍh Ö’Ñ¨Å
Ñ≤Å¡ÅO^Œi ÉÏQÀQÆ∞Å∞, "åix fiÛk^ŒÌ@=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·# (JO`«~°OQÆ=ÚÖ’) S^Œ∞QÆ∞~°∞ =º‰õΩÎÅ∞QÍ q_çáÈ~Ú, "Õ~°∞
Ñ¨#∞Åxfl LO\Ï~Ú. "åiH˜ q∞~îå~ÚÅ∞, KåH˘Öˇ\òû, P@ "Õ~°∞ ˆHΔ„`«=ÚÅÖ’ Ñ¨xKÕã¨∞ÎO\Ï~°∞. q„Hõ=∂k`«∞ºx =^ŒÌ
ÉÁ=∞‡Å∞, ~°OQÆ∞~°OQÆ∞Å |∞_»QÆÅ∞ `≥zÛ PÇ¨¡^ŒÑ¨~°Kåe. S^Œ∞QÆ∞~°∞ 'g~°∞Å∞— LO_Õ"å~°∞. JÖÏ¡=ÙnÌ<£ K≥O`« 'l#fl—
gà◊§‰õΩ Hõ+ì̈=Ú Z^Œ∞Ô~·#Ñ¨C_»∞ Hõhfl\˜`À =∂"≥·Ñ¨Ù K«∂™êÎ~°∞. LO_Õ"å_»∞. ã¨∞Hõ~å`«∞ =^ŒÌ '_≥qÖòû— J#QÍ ~åHõΔã¨∞Å∞
=∂ `«O„_çQÍ~°∞ ZO`À ã¨=∞~°∞÷Å∞, =∂‰õΩ `«Ñ¨Ê‰õΩO_® LO_Õ"å~°∞. =∂=^ŒÌ ‰õÄ_® S^Œ∞QÆ∞~°∞<åfl~°∞. P S^Œ∞QÆ∞~°∞
ã¨Ç¨Ü«∞=Ú KÕã≤, D Hõ+¨ì=Ú#∞O_ç QÆ>ˇìH˜¯™êÎ~°∞ Jx Pâ◊QÍ =º‰õΩÎÅ „â◊=∞#∞ =ºH˜Î`«fi=ÚÖ’ HõÅ∞Ñ¨ÙH˘x "Õ∞=Ú D
xsH˜™Δ êÎ~∞° . "åix x~°H¡ Δõ º=Ú KÕã≤ =ke"ÕÜ∞« ‰õÄ_»^∞Œ Hõ^•! rq`«=Ú#∞ rqã¨∞Î<åfl=Ú. WÑ¨Ê\˜H˜ 350 ãÖ=`«û~°=ÚÅ
ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú K≥Ü∞« º‰õΩO_® LO_»@=∞<Õk =∂‰õΩ JÅ"å@∞ HÍÅ=Ú rqOKå=Ú. Z@∞=O\˜ rq`«=Ú#∞ rqOKå=Ú?
ÖË^Œ∞. WO`«=~°‰õΩ ZÑ¨C_»∂ JÖÏ K≥Ü«∞ºÖË^Œ∞‰õÄ_®! =∂ JO>Ë n~°r… q`«=Ú#∞ J<Õ K≥ÑC¨ HÀ"åe. QÍÜ«∞„f =∞O„`«=Ú
™ê=∞~°÷º=Ú#∞ J#∞ãïOz JO^ŒiH© "åi "åi HÀiHõÅ#∞ QÍÜ«∞„f ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ n~°…r=ÙÅ=Ù`å~°x K≥Ñ¨ÙÎ#flk. "Õ∞=Ú
<≥~°"Õ~°Û@=Ú [iy#k. U XHõ¯ih ‰õÄ_® "Õ∞=Ú iHõÎ n~°r… =ÙÅ"Õ∞! _≥|ƒk ãÖ=`«û~°=ÚÅ =Ü«∞¿ãû J~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
Ç¨Ïã¨Î=ÚÅ`À ÑÖÑ≤OK«ÖË^Œ∞. D x*Ï~ÚfÜÕ∞ =∂ 350 ãÖ=`«û~°=ÚÅ rq`«=Ú#∞ rqOK«QÆeQÍ=Ú.
Z^Œ∞\˜"åiÖ’ `«Ñ¨CÅ∞ "≥^ŒHõHõO_ç

„áê}=Ú JO>Ë ^è≥·~°º=Ú q*Ï˝#=Ú-P^è•ºu‡Hõ`«Å ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú
PÜ«Ú=Ù `«~°∞"å`« =KÕÛk „áê}=Ú. ^è≥·~°º=Ú#∞ q*Ï˝#=Ú J#QÍ Ãã<· û£ , P^è•ºu‡Hõ`« Wq ~Ô O_»∂ XHõ^•x
„áê}=Ú J#=K«∞Û. =∂ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’ JO`«∞ÖËx H˘Hõ\ ˜ q~°∞^Œú=ÚQÍ LO@∞O\Ï~Ú. "Õ∞=Ú D Ô~O_çO\˜h
^è≥·~°º=Ú#flk. 'F_»Å#∞ u~°QÆ|_Õ@@∞¡ KÕ¿ãk `«∞á¶ê#∞. q∞o`«=Ú KÕã¨∞Î<åfl=Ú. „Ñ¨ÑÖK«=Ú#∞ k„QÆƒù=∞‰õΩ QÆ∞iKÕ¿ã
J~Ú`Õ P `«∞á¶ê#∞#∞ ‰õÄ_® Z^Œ∞~˘¯#QÆey#"å_»∞ '=∞x+≤— XHõ „H˘`«Î ^è•~° „Ñ¨=Ç≤ÏOz#k. ™ê=∞º"å^Œ=Ú#∞ `«Ü«∂~°∞
Jx K≥Ñ≤Ê#@∞¡, "Õ∞=Ú `«∞á¶ê#∞Ö#∞ ‰õÄ_® Z^Œ∞~˘¯# KÕã#≤ HÍ~ü=¡ ∂~ü¯û, „Ñ¨*Ï™êfi=∞º=∞<Õ Ñ¨^=Œ Ú#‰õΩ [#‡xzÛ#
QÆeQÍ=Ú. J"åOKè«hÜ«∞`«Å‰õΩ, J<≥·uHõ`«‰õΩ, =¸_è» ~°∂™È "≥Ú^ŒÖˇ·#"åi H©iÎ WÑ¨Ê\˜H© r=O`«"≥∞ÿ L#fl>Ë¡,
=∂#º`«Å‰õΩ =ºuˆ~Hõ=ÚQÍ "Õ∞=Ú Z^Œ∞~˘_ç¤ xÅ|_®¤=Ú. P^è•ºu‡Hõ`#« ∞ q*Ï˝#=Ú`À q∞o`«=Ú KÕã≤ „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#‰õΩ
#Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ #∞O_ç "ÕQÆ=O`«"≥∞ÿ# =ºuˆ~Hõ „Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚÅ∞ XHõ „H˘`«Î kâß^è•~°#∞ JOkOz# =∂ Ü≥ÚHõ¯ Ü«∞â◊ã¨∞û
ZO`«QÍ =∞=∞‡efl =ÚOK≥u<Î å, ^è~·≥ º° =ÚQÍ xÅ|_»QeÆ QÍ=Ú. (H©iÎ) ‰õÄ_® `«Ñ¨Ê‰õΩO_® r=O`«"≥∞ÿ LO@∞Ok. ~åÉ’ÜÕ∞
XHõ z#fl Ñ≤@‰ì Ωõ ZO`«\ ˜ ^è~·≥ º° =ÚO^ŒO>Ë Jk ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ „H˘`«Ü Î Ú« QÆ=Ú#‰õΩ ZÖÏO\˜ PÖ’K«#Å∞ J=ã¨~"° ∂≥ "å\˜x
‰õÄ_® ZO_»QÆ_»`å#x ^è≥·~°º=ÚQÍ ÑÖ`«=Ú Ñ¨\ ˜ìOk. ^•x "Õ∞=Ú „H˘`«Î q^è•#=Ú`À JOk™êÎ=Ú. "Õ∞=Ú, =∂`Àáê@∞
z#fl â◊s~°=Ú`À ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ZO_çOÑ¨ *ËÜ«∞@=Ú =∂ Ü«∞â◊ã¨∞û ‰õÄ_® ~åÉ’ÜÕ∞ Ü«ÚQÍÅÖ’ rqOzÜÕ∞
™ê^èºŒ =∂! HÍh JQÆãºÎ¨ =∞Ç¨Ïi¬ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú`À ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ LO@∞Ok.
WOˆH@@∞¡ KÕã≤ `«# ÅHõΔ º=Ú#∞ <≥~°"Õ~°ÛQÆey#k. P z#fl
Ñ≤@ì‰õΩ#fl@∞=O\˜ ^è≥·~°º=Ú, `≥QÆ∞=, =∞<À|Å=Ú JO^ŒiH© H©iÎ `«~°∞"å`« =KÕÛk '„^Œq}"£∞—- J#QÍ ^èŒ#=Ú.
LO_»@=Ú KåÖÏ J=ã¨~°=Ú. QÍÜ«∞„f=∂`« =∂‰õΩ Ñ¨Ù+¨¯Å=ÚQÍ ^è#Œ =Ú#∞ „Ñ¨™êkOzOk.
P ^èŒ#=Ú`À<Õ QÍÜ«∞„f `«áÈÉèí∂q∞, âßOu‰õΩO*ò, „|Ç¨Ï‡
QÍÜ«∞„f=∞O„`«=Ú ^•fi~å =∂‰õΩ „áê}=Ú (^è≥·~°º=Ú) =~°Ûãπ... "≥Ú^ŒÖ#·ˇ Éè=í #=ÚÅ x~å‡}=ÚÅhfl [iy<å~Ú.
Åaè O z#k. rq`« H ÍÅ=∞O`å "Õ ∞ =Ú J<åºÜ« ∞ =Ú, WOHÍ H˘O`« ^èŒ#=Ú W`«~° HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅÔH· ˆH\Ï~ÚOz
J"åOKè«hÜ«∞`«, K≥_»∞ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞=ÚÅ`À áÈ~å@O LOKå=Ú. J~Ú`Õ _»|∞ƒHÀã¨=Ú "Õ∞=Ú WO`«=~°‰Ωõ Z=fiih
™êyOKå=Ú. rqOz L#flO`« = ~° ‰ õ Ω áÈ~å_» ∞ `« ∂ <Õ
LO\Ï=Ú. Ñ¨~°â◊√~å=Úx=Öˇ Q˘_»¤e `«ÅÃÑ· ^èŒiOz, J_»QÖÆ ^Ë ∞Œ . =∞#‰õΩ J=ã¨~"° ∞≥ #ÿ ^è#Œ =Ú P QÍÜ«∞„f=∂`«Ü∞Õ
„^À}ÏKå~°∞ºx=Öˇ XHõ KÕuÖ’ "Õ^Œ=ÚÅ#∞, =∞~˘Hõ KÕuÖ’ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û`«∞O^Œx =∂ qâßfiã¨=Ú. =∞m§ =∞#=Ú
^èŒ#∞~åƒ}=ÚÅ#∞ ^èŒiOz, ZO`À ^è≥·~°º=Ú`À =ÚO^Œ∞‰õΩ QÍÜ«∞„f=∂`« „Ñ¨™êkOKÕ =~°^•#=ÚÅ =^ŒÌ‰õΩ =^•Ì=Ú.
™êyáÈ`«∞<åfl=Ú. W^Õ QÍÜ«∞„f=∞O„`«=Ú =∞#‰õΩ JOkOKÕ 'PÜ«Úó „áê}"£∞ „Ñ¨*Ï"£∞ Ñ¨â◊√"£∞ H©iÎ"£∞ „^Œq}"£∞ „|Ç¨Ï‡
„áê}=Ú. =~°Ûã¨"£∞— - U_»= =~°^•#=Ú '„|Ç¨Ï‡=~°Ûã¨∞û—! J<Õ^•xx
XHõ¯ QÍÜ«∞„f=∂`« =∂„`«"Õ∞ „Ñ¨™êkOK«QÆÅ^Œ∞. D U_»=
QÍÜ«∞„f =∞O„`«=ÚÖ’x PÜ«Úó, „áê}=Ú `«~°∞"å`« =~°^•#=Ú#∞ "Õ∞=Ú rq`«Ñ¨Ù PYik#=ÚÅÖ’ á⁄O^Œ
=KÕÛ =~°^•#=Ú - „Ñ¨*ÏO. „Ñ¨*ÏO JO>Ë ãÖ`å#=Ú. QÆeQÍ=Ú. "Õ∞=Ú á⁄Ok# D =~°=Ú#∞ W`«~°∞Å‰õΩ
g∞~°O^Œ~°∂ =∂ ãÖ`å#"Õ∞! ZO`À=∞Ok ÖˇHõ¯ `≥eÜ«∞^Œ∞. JOkOKåÅh, "åºÑ≤Î K≥OkOKåÅh HÀ~°∞‰õΩO@∞<åfl=Ú.
XHõ™êi 5 ÅHõΔÅ=∞Ok JxÑ≤ã¨∞ÎOk. =∞~˘Hõ™êi 50 ÅHõΔÅ JO^Œ∞KÕ`«<Õ L^•…@<åta~°=Ú#‰õΩ q∞=∞‡efl ~°=∞‡x
=∞Ok <å ã¨fi[#∞Å∞ JxÑ≤ã∞¨ OÎ k. WO`«=∞Ok ãÖ`å#=Ú#∞
QÍÜ«∞„f=∞O„`«=Ú =∂‰õΩ „Ñ¨™êkOz#k. PÜ«Úó, „áê}"£∞, PÇ¨fixOKå=Ú. QÍÜ«∞„f=∞O„`«=Ú =¸_»∞HÍà◊§ÃÑ· xÅ∞ã¨∞OÎ k.
„Ñ¨*Ï"£∞, Ñ¨â◊√"£∞, H©iÎ"£∞-J#QÍ `«~°∞"å`« =KÕÛk H©iÎ. '„â◊^,úŒ „Ñ¨[,˝ x+¨—ª - =ºH˜`Î fi« =Ú, ÉèÏ=#, PÖ’K«#Å∞. ã¨`¯« ~°‡Å∞,
<åÜ«∞<å! =∂ H©iÎ ÉèÏ~°`^« âÕ =◊ ÚÖ’H˜, Ü«∂=`«∂Î „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú ã¨^•ƒù=#Å∞, ã¨^£*Ï˝#=Ú. g∞~°∞QÆ#∞Hõ D =¸_çO\˜h
Ö’H˜ „Ñ¨"tÕ Oz#k. „Ñ¨ÑO¨ K«=ÚÖ’x U qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞=Ú#‰õΩ ã¨=∞#fiÜ«∞=Ú K≥Ü«∞ºQÆey`Õ, g∞‰õΩ =∂ Pj~åfi^Œ=Ú,
"≥o§<å 'Jx`«~™° ê^èºŒ "≥∞#ÿ ~Ô O_»∞ Ñ¨#∞Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOz# XˆH =~°^•#=Ú LO@∞Ok. D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ QÍÜ«∞„f =∞O„`«=Ú
XHõ =ºH˜Î QÆ∞iOz JO^ŒiH© `≥Å∞ã¨∞.— „áêp# |∞∞+¨μÅ ^•fi~å =∂‰õΩ ÅaèOz#=hfl g∞~°∞ ‰õÄ_® á⁄O^ŒQÆÅ~°x
™êÇ≤Ï`«º=Ú#∞ J#∞"å^Œ=Ú KÕÜ«∞@=Ú XHõ Ñ¨x J~Ú`Õ, K≥Ñ¨ÓÎ, D „Ñ¨ãÖQÆ=Ú#∞ =Úyã¨∞Î<åfl=Ú.
P^è•ºu‡Hõ`«#∞ q*Ï˝#=Ú`À J#∞ãÖ^è•#O HÍqOK«QÆeˆQ – JYO_»*’ºu, [#=i 2013
Pâ◊Û~°º=Ú#∞ ãÖÉèí==Ú KÕÜ«∞QÆÅQÆ@=Ú Ô~O_»= Ñ¨x! J#∞"å^ŒO: N=∞u Hõ$+¨‚‰õΩ=∂i
KÕã≤# `«Ñ¨C#∞ XÑ¨CHÀ"åe
<å "åi`À <å =∂@
™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê^èŒ#`À<Õ pHõ@∞¡ `˘Å∞QÆ∞`å~Ú
„Ñü XHõ¯~°∞ qÑ¨`«∞Î x~°fiÇ¨Ï} (_ç™êã¨ì~ü Jâ◊√ÉèÏxfl ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ≤, â◊√ÉèÏxfl =∞iO`« K«Hõ¯QÍ
=∂<Õ*"ò ∞≥ O\ò) HÀãÖ #_»∞O Hõ\#ì˜ Ñ¨ÙÊ_»∞, P^è•ºu‡Hõ =∞ÅK«∞HÀ=K«∞Û. HÍh ã¨=¸Ç¨ÏO q+¨Ü«∞OÖ’
â◊‰õΩÎÅ∞ =∂„`«O x„+≤¯Ü«∞OQÍ ZO^Œ∞‰õΩO_®e? =∂„`«O „Ñ¨Ü«∂ã¨ ‰õÄ_® ™ê=¸Ç≤ÏHõOQÍ<Õ
P^è•ºu‡Hõ `«`«fi*Ï˝#O QÆ∞iOz# É’^èŒ Hõey# LO_®e.
"åiH˜ qÑ¨`«∞ÎÅ∞ JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ ~å=x `≥Å∞ã¨∞. =∞# QÍÜ« ∞ „f Ñ¨ i "å~° O =ºH˜ Î Q Æ ` «
JO`«iHõOΔ Ö’ ZHõ¯_À, ZÑ¨ÙÊ_À "å\˜ c*Ï~ÀÑ¨} ™ê÷~ÚÖ’ =∞iÜ«Ú ™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê÷~ÚÖ’
=ÚO^Õ [iy LO@∞Ok. ^Œ$â◊º [QÆ`«∞ÎÖ’ D KÕ Ü « ∞ =Åã≤ # ™ê^è Œ # Å Ô ~ O_» ∞ HÀ}ÏÅ#∞
=∞Ç¨qÑ¨`∞« ÅÎ L„QÆ~∂° ÑÖ |Ç≤Ï~°`æ =« ∞ÜÕ∞º =ÚO^Õ KåÖÏHÍÅO #∞O_ç JÉèíºã≤™ÈÎOk. ZÑ¨ÙÊ_»∞ ^Õâ◊O
Jq J^Œ$â◊º [QÆ`«∞ÎÖ’ `«=∞ Jã≤Î`åfixfl ™ê÷Ñ≤OK«∞ g∞^Œ ‰ õ Ω ZÖÏO\˜ qÑ¨ ` « ∞ Î Å ∞ =zÛÑ¨ _ ®¤ , =∞#
‰õΩO\Ï~Ú. "Õ∞Ñ¶¨∂Å∞ ^Œ@ì"≥∞ÿ# =∞|∞ƒÅ∞QÍ =∂i Ñï[#∞Å∞ =∂~°æ^Œ~°≈‰õΩx PÇ¨fi#O g∞^Œ =ºH˜ÎQÆ`« ÖÏÉèÏÅ
=i¬OK«_®xH˜ =ÚO^Õ ã¨∞^Œ∂~° PHÍâ◊OÖ’ "å\˜ PHÍ~åÅ#∞ Ö’Éè í O =^Œ ∞ Å∞‰õ Ω x, ™ê=¸Ç≤ Ï Hõ J=ã¨ ~ åxˆ H
~°∂Ñ¨Ùk^Œ∞Ì ‰õΩO\Ï~Ú. q<åâ◊Hõ~°"≥∞ÿ# qÑ¨`«∞ÎÅ∞ ZHõ¯_≥·<å, „áê^è•#º`«xKåÛ~°∞. 1962 Ö’ =zÛ# J+¨ì„QÆÇ¨Ï‰õÄ@"Õ∞
U ~°∂ÑÖÖ’ HõxÑ≤Oz<å, ã¨∂Å÷ OQÍ |Ç≤Ï~°`æ =« ∞ÜÕ∞º =ÚO^Õ HÍx, K≥·<å P„Hõ=∞}Ë HÍh. 1965, 1971Ö’ áêH˜™êÎ<£
ã¨∂HõΔ ‡OÖ’ `«=∞ PHÍ~åÅ#∞ JÅ∞¡‰õΩO\Ï~Ú. W"Õ HÍ^Œ∞, JÑ¨q„`« L^ÕÌâßÖË HÍx. "å@xfl\˜h x¿ãÎ[Ñ¨~°K«_»OÖ’,
x*ÏxH˜ Jxfl ãÖÑ¶¨∞@#Å∞ ã¨∂HõΔ ‡OÖ’ =ÚO^Õ `«=∞ ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ¨_»OÖ’ QÍÜ«∞„f Ñï"å~ü ã¨Éèí∞ºÅ ™ê=¸Ç≤ÏHõ
PHõ$`«∞Å#∞ ~°∂Ñ¨Ù^•Å∞Û‰õΩO\ÏÜ«∞x P^è•ºu‡Hõ"Õ`«ÎÅ∞, P^è•ºu‡Hõ ™ê^è#Œ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ J„QÆ™ê÷#OÖ’ xezOk. 1988
k=º^Œ$+≤ì Hõey#"å~°∞ JO^Œ~∞° =ÚHõHÎ Oõ ~îO° `À JOwHõi™êÎ~∞° . #∞O_ç 2000 =~°Hõ\ ˜ n~°…HÍÅOÖ’ H˘#™êy# „Ñ¨*Ï˝
ã¨∂HõΔ ‡OÖ’<Õ "å\˜x ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ¨Háõ È`Õ, Jq ã¨∂Å÷ OÖ’, Éè∫uHõ Ñ¨Ù~â° Û◊ ~°} nxH˜ J`«∞º#fl`« „Ñ¨=∂}O. ZO^Œ~À Éèqí +¨º"Õ`ÅÎ« ∞,
„áêÑÖzHõ rq`«OÖ’ "≥Å_¡ =» _»O `«^äŒºO. k=º^Œ$+≤ì Hõey#"å~°∞ D HÍÅO ZO`À „Ñ¨=∂^ŒH~õ "° ∞≥ #ÿ ^Œx,
=ºH˜ÎQÆ`« r=#"≥∞ÿ<å, ™ê=¸Ç≤ÏHõ"≥∞ÿ<å, JxflKÀ\Ï¡ Jã¨=Î ºã¨`Î `« À ‰õÄ_»∞‰õΩ#flk J<åfl~°∞. HÍx D „Ñ¨*Ï˝ Ñ¨Ù~°âÛ◊ ~°}
ã¨∂HõΔ ‡"≥∞ÿ# J^Œ$â◊º Ñ¶¨∞@<å„Hõ=∞"Õ∞ ã¨∂÷ÅOÖ’, ^Œ$â◊º „Ñ¨ÉèÏ=O`À ÖˇHõ¯ÖË#xfl PÑ¨^ŒÅ cèÉèí`«ûO JO`«iHõΔOÖ’<Õ
rq`åÅÖ’ „Ñ¨Hõ\ ˜`«=∞=Ù`«∞Ok. „ÑüKÀ@, „ÑüXHõ¯i =∞@∞=∂Ü«∞=∞Ü«∂º~Ú.
rq`«OÖ’, Éè∂í „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’x =¸Å=¸ÅÖÏ D P^è•ºu‡Hõ "≥Ú#fl"≥Ú#fl<Õ Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’x ˆH^•~ü<å^ä£Ö’
ã≤^•úO`«O ~°∂Ñ¨Ù^•Å∞ã¨∞OÎ k. JO^Œ∞Hõ<Õ P^è•ºu‡Hõ q^ŒºÖ’x K«qK«∂ã≤# PÑ¨^Œ =∞#O^Œih =∞m§ Hõà◊√§ `≥~°∞K«∞H˘=∞‡x
=∞~°‡A˝Å∞, P`«‡^Œ~°∞≈Öˇ·# |∞∞+¨μÅ∞ =ºH˜ÎQÆ`«OQÍ =∞iÜ«Ú ÃÇÏK«Ûi™ÈÎOk. JO`«iHõOΔ Ö’ =∞m§ pHõ@∞¡ QÍ_èO» QÍ JÅ∞=Ú
™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê÷~ÚÖ’¡ ã¨∂HõΔ ‡[QÆ`∞« #Î ∞ "≥∞~°∞QÆ∞ Ñ¨~∞° K«∞HÀ=_»O, ‰õΩ<åflÜ«∞x ã¨∂zOzOk. ã¨∂HõΔ ‡ [QÆ`«∞ÎÖ’ Pã¨∞s â◊‰õΩÎÅ∞
qHõã≤OÑ¨KÕã¨∞HÀ=_®xH˜ „áê=ÚYº`«xKåÛ~°∞. P^è•ºu‡Hõ =∞m§ ã¨"åÅ∞ qã¨∞~°∞`«∞<åfl~Ú. "å`å=~°}Ïxfl q+¨ÑÓ¨ i`«O
r=#O HÀãÖ K≥Ñ¨Ê|_»¤ Láêã¨#Å∞, „áê~°÷#Å∞, ^è•i‡Hõ KÕ¿ã HÍÅ∞+¨ºO <Õ_»∞ „Ñ¨=∂^ŒÑ¨Ù JOK«∞Åxfl\˜h (_ÕO[~ü
Hõ~°‡HÍO_»Å∞ "≥Ú^ŒÖˇ·# "å\˜ Bz`«ºO, L^ÕÌâ◊O ‰õÄ_® W^Õ. *’<£) ^•>ËãO≤ k. D qÑ¨`∞« #Î ∞ <ÕÅ=∞@ìO KÕã,≤ ~°∂ÑÙ̈=∂Ñ¨_®xH˜
=ºH˜ÎQÆ`« rq`«OÖ’ J~Ú`Õ, =ºH˜ÎQÆ`« ™ê÷~ÚÖ’ KÕã≤# `«áÈ =∞m§ ™ê=¸Ç≤ÏHõ J=∞$`«=i¬}© `«áÈ™ê^è#Œ KåÖÏ J=ã¨~O° .
™ê^è#Œ , Láêã¨# YzÛ`«"∞≥ #ÿ Ñï}Ï=∂Å#∞ ^Œi≈OÑ¨K™Õ êÎ~Ú. =∞Ç¨HÍÅ∞_»∞ `«# bÖÏ ã¨ÇÏ¨ K«~∞° Å#∞ =∞m§ PÇ¨fixã¨∞<Î åfl_»∞.
"å\˜ P^è•~°OQÍ =ºH˜ÎQÆ`« rq`åÅ#∞ ã¨=iOK«∞HÀ=K«∞Û. =∞~åº^• Ñ¨Ù~∞° ëÈ`«=Î Ú_≥#· ~å=ÚxH˜ =∞m§ "å#~°∞Å ã¨Ç¨ Ü«∞O
=∞Oz"å_»∞ W`«~°∞Å#∞ á⁄QÆ∞_»∞`«∂ "åiÖ’x =∞Oz`«<åxfl W#∞=∞_çOÑ¨ KÕ™êÎ_»∞

HÍ"åe. QÀ=~° ÷ # yi^è • i QÀáêÅ ÉÏÅÅ#∞ =∞~° Å U~°Êiz S^Õã≤ ~ÀAÅ ™ê^è<Œ å ta~åÅ#∞ U~åÊ@∞ KÕÜ∂« e.
Ñ≤Å∞ã¨∞<Î åfl_»∞. Ö’Hõ HõàÏº}ÏxH˜ ÉèÏs `«Ñã¨ ∞¨ û J=ã¨~° "≥∞Oÿ k, D HÍ~°º„Hõ=∂Ö’¡ áêÖÁæ#fl "å~°O^Œ~°∂, QÍÜ«∞„f =∞O„`«
Jk U XHõ ¯ i =Å¡ < À ™ê^è Œ º O HÍ^Œ ∞ . nxH˜ =∞# ™ê^è Œ # `À áê@∞ `« = ∞ „áê}â◊ H ˜ Î x , PÖ’K« < åâ◊ H ˜ Î x ,
Ñï[#∞ÅO^Œi ™ê=¸Ç≤ÏHõ ã¨Ç¨ÏHÍ~°O, Ñï„â◊=∞ HÍ"åe. ÉèÏ=<åâ◊HxÎ˜ HõÅQÆeÑ≤ ã¨∂~°ºâ◊HxÎ˜ ÉèÏsQÍ qxÜ≥∂yOKåe.
=∞#O^Œi ™ê^èŒ#‰õΩ P^è•~°O ZÑ¨ÙÊ_≥·<å QÍÜ«∞„f "å~°∞ ™êkèOz# ã¨∂~°∞ºx „Ñ¨KO« _»âH◊ Î˜ J#O`«"∞≥ #ÿ JO`«iHΔÍxfl
=∞O„`«"Õ∞. nx f„=`«, `Õ[ã¨∞û, Pâ◊Û~°ºHõ~° Ñï}Ï=∂Å#∞ ãÖã¨¯i™ÈÎOk J<Õ ÉèÏ"åÅ#∞ |ÅÑ¨~K° åe. ã¨∂~°ºâ◊HÎ˜ „Ñ¨ÉÏè =O
=∞#Ö’ „Ñü XHõ¯i J#∞Éèí=OÖ’xH˜ =zÛOk. D™êi =Å¡ q<åâ◊H~õ ° JO^èHŒ Í~°=∞O`å Ñ¨\ÏÑÖK«Å=Ù`ÀOk. Pã¨∞s
‰õÄ_® =∞# ™ê=¸Ç≤ÏHõ ™ê^èŒ#‰õΩ P^è•~°O W^Õ. =∞O„`«O â◊‰õΩÎÅ∞ <åâ◊#=∞=Ù`«∞<åfl~Ú, áêiáÈ`«∞<åfl~Ú. JO`«
Ü≥ÚHõ¯ â◊|Ìâ◊H˜Î QÆ∞iOz "≥Ú@ì"≥Ú^Œ\ ˜ PYO_»*’ºu #∞O_Õ iHõOΔ Ö’ =∞m§ „Ñ¨HÍâ◊O, „¿Ñ~°}Å „Ñ¨"åÇ¨ÏO =$kúKO≥ ^Œ∞`ÀOk.
„Ñ¨K«∞iOK«|_»∞`ÀOk. "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® â◊|Ì`«~°OQÍÅ∞, =∞# â◊H˜Î Ñ‘~îåÅ∞, „Ñ¨*Ï˝ Ñ‘~îåÅÖ’<Õ HÍHõ =ºH˜ÎQÆ`«
^èfiŒ x ~°∂áêÅ∞, "å\˜ â◊HÎ˜ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉÏè "åxfl qq^èŒ „Ñ¨Ü∂≥ QÍÅ ™ê÷~ÚÖ’¡ ‰õÄ_® D HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ U~åÊ@∞ KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.
^•fi~å x~°∂Ñ≤OKå~°∞. =∞O„`« ™ê^è#Œ q+¨Ü∂« xH˘¿ã,Î QÍÜ«∞„f WÑ¨ÙÊ_»∞ D HÍ~°º„Hõ=∂Å∞ S^Õã≤ ~ÀAÅQÍ LO_»_O» ã¨||∞.
=∞O„`« ™ê^è#Œ Ö’<≥`· Õ â◊ÉÏÌÅ∞, ^èfiŒ x JkèHõ â◊HÎ˜ Hõey L#fl"Õ. D S^Œ∞ ~ÀAÖ’¡ áêÖÁæ<Õ ™ê^èŒ‰õΩÅ∞ JO^Œ~°∂ ™êfi~°úO,
LKåÛù~}° KÕã∞¨ #Î fl â◊ÉÏÌÅ^≥`· <Õ qÕ ∞, ^èfiŒ x^≥`· <Õ qÕ ∞, "å\˜ Ü≥ÚHõ¯ Ö’ÉèíO, JÇ¨ÏOHÍ~°O, "≥∂Ç¨Ï ÉèÏ"åÅ#∞, PÖ’K«#Å∞ `«=∞
„Ñ¨ÉèÏ=Ñ¨Ói`« â◊H˜ÎH˜ Éè∫uHõ ã¨fi~°∂Ñ¨"Õ∞ LO@∞Ok. HÍx K«∞@∞ìÑH¨ ¯õ Å‰õΩ ~åx=fi‰õÄ_»^∞Œ . JO^Œi =∞#ã¨∞ûÅÖ’ ã¨=∞ã¨Î
nxH˜ ™ê^èŒ‰õΩÅ ÉèÏ=#Å∞, PÖ’K«#Å∞, JO`«~å`«‡ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÑÖK« ãÖˆHΔ=∞O QÆ∞iOz# PÇ¨¡^ŒHõ~°"≥∞ÿ# JO`«~å÷~°ÖË
ãÖHõÅÊâ◊H˜Î`À áê@∞ ãÖz`« Ñ¨Ù}ºO ‰õÄ_® `À_≥·`Õ WHõ „Ñ¨=Ç≤ÏOKåe. JO^Œ~°∂ Hõeã≤ QÍÜ«∞„f =∞O„`« â◊H˜Î ^•fi~å
J^Œ∞ƒù`åÅhfl "å@O`«@"Õ [iyáÈ`«∞O\Ï~Ú. JãÖÉèí=O ã¨∂~°ºâ◊H˜Îx qxÜ≥∂yOz JO`«iHΔÍxfl „Ñ¨HÍâ◊=O`«O
JxÑ≤Oz#=hfl ãÖÉèí="≥∞ÿáÈ`«∂ LO\Ï~Ú. KÕã¨∞Î<åfl=∞<Õ ÉèÏ=O x~°O`«~°O LO_®e. JO^Œi ã¨q∞+≤ì
D™êi ™ê=¸Ç≤ÏHõ Ñï„â◊=∞`À ã¨∂HõΔ ‡[QÆ`«∞Î#∞ ãÖHõÅÊO =∞Ç¨HÍÅ∞x =∞Ç¨Ï`ü ãÖHõÅÊO`À =Ú_çÑ¨_ç
â◊√núHõiOK«_»O, qHõã≤OÑ¨KÕÜ«∞_®xfl ãÖÉèí=O KÕÜ«∂e. YzÛ`«OQÍ Pâ◊Û~°ºHõ~° Ñï}Ï=∂Å#∞ K«∂Ñ≤ã¨∞ÎOk. nx
WÑ¨ÙÊ_»∞ D Ñ¨x ZO`« H˜+¡ "ì¨ ∞≥ #ÿ kQÍ, Hõi#î OQÍ HõxÑ≤Oz<å, „Ñ¨ÉèÏ=O`À YzÛ`«OQÍ q<åâ◊Hõ~° qÑ¨`«∞ÎÅÃÑ· J_»∞¤Hõ@ì
=∞Ç¨HÍÅ∞x ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å"≥∞ÿ# =∞#O^Œ~°=Ú Hõeã≤ Ñ¨ÓiÎ Ñ¨_»∞`«∞Ok. Pã¨∞s f„="å^ŒÑ¨Ù Wëêì~å[ºO H˘#™êQÆ^Œ∞.
KÕÜ«∞QÆÅO. Ñ¨x PÜ«∞#k, ãÖHõÅÊ=Ú PÜ«∞#^Õ, =∞#=Ú x*ÏxH˜ D „Ñ¨}ÏoHõ áê~°÷™ê~°^èŒ∞xk. áê~°∞ú_»∞, 'Hõi¿+º
xq∞`«Î=∂„`«∞Å∞QÍ xÅ"åe, JO`Õ. =∞# Ñï[#∞ÅO^ŒiH© =K«#O `«=— J#fl „Ñü[˝ KÕã≤ D ™ê^è<Œ å ã¨=∞~°OÖ’ H©ixÎ ,
XHõ x[O K≥áêÊe, =∞#O WHõ¯_» D =∂@Å∞ ~åã¨∞‰õΩx, Ü«∞â◊ã∞¨ û#∞ KÕlH˜¯OK«∞HÀ"åe.
K«^Œ∞=Ù‰õΩ<ÕÖ’¿Ñ =∞Ç¨HÍÅ∞_»∞ ã¨fiÜ«∞OQÍ KåÖÏ=~°‰õΩ Ñ¨x - JYO_»*’ºu, ÃãÃÑìO|~°∞ 2013
Ñ¨ÓiÎ KÕ¿ã™ê_»∞. WÑ¨Ê\˜Hˆ Z<Àfl ÉèÜ í ∂« #Hõ, q<åâ◊H~õ ° PÑ¨^ÅŒ ∞ J#∞"å^ŒO: N ZO.q.„Ñ¨™ê^£, [Ü«∞ÅH˜Δ ‡
^•i =∞o§OK«|_®¤~Ú. P ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, q<åâ◊Hõ~°"≥∞ÿ#
Ñï}Ï=∂Å#∞ z#fl z#fl =ÚHõ¯Å∞QÍ qiKÕã≤ x„+¨ÊÉèÏ=O
KÕÜ∞« |_®¤~Ú. 2013, 2014 „áêHõ$uHõ qÑ¨`∞« ÅÎ ãÖ=`«û~°O
J<Õk x[O. J~Ú`Õ D qÑ¨`«∞ÎÅ q<åâ◊#O U^À XHõ
^Õâ"◊ ∞Õ J#∞Éèqí OK«H¯õ ~ˆ ^¡ ∞Œ . WO`« KÕ™êHõ ‰õÄ_®, KÕÜ∞« =Åã≤#k
Ü«ÚQÆâ◊H˜Î QÍÜ«∞„u
KåÖÏ<Õ q∞QÆ∞Å∞#flk. nxHÀãÖ =∞#O^Œ~°O [@∞ìHõ\Ïìe. =∂ã¨ Ñ¨„uHõ K«^Œ=O_ç !
=∞#O^ŒiÖ’H˜ J#∞Éèí=A˝Öˇ·# Ñï[#∞Å∞ "≥Ú^Œ\ ˜
ÑÖH˜ÎÖ’ xÅ|_®e. z#fl z#fl ™ê^èŒ‰õΩÅ ã¨=¸Ç¨Å#∞ K«kqOK«O_ç !!
¿ãfiK«Ûù JO>Ë W+¨ìO =zÛ#@∞¡ „Ñ¨=iÎOK«_»O HÍ^Œ∞
P~ÀQÆº"Õ∞ =∞Ç¨ÉèÏQÆºO – 31
Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂ "≥·^Œº ¿ã=
QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO`«∞Å∞-Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂ zH˜`«û
QÆ~åƒùâÜ
◊ ∞« HõO`«∞Å∞ (HÍº#û~ü ÅHõ}Δ ÏÅ∞ ÖË‰Ωõ O_®) qq^èŒ HõO`«∞Å#∞ =∂„`«"∞Õ `˘ÅyOK«_O» [~°∞QÆ∞`«∞Ok. q∞Ü≥∂"≥∞Hõgì ∞
Ñï=∂}ÏÖ’¡ <≥=∞‡kQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. Wq ™ê^è•~°}OQÍ KÕã≤# 5 ãÖ=`«û~åÅ `«~°∞"å`« ã¨∞=∂~°∞ 50% ˆHã¨∞Ö’¡
QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O QÀ_»ÅÖ’ ÖË^• QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ ‰õΩÇ¨Ï~°O (HÍq\©) HõO`«∞Å∞ uiy~å=_»O ™ê^è•~°}O. â◊GzH˜`û« ^•fi~å QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞«
Ö’Ñ¨Å ÖË^• QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ ^•fi~°O (ãïfiH±û) QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HÕk `˘ÅyOÑ¨Ù "≥∞<Àáê*ò ^Œâ◊‰õΩ KÕiÛ#@¡=Ù`«∞Ok.
ÉèÏQÆOÖ’ ÖË^• H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ QÆ~åƒùâ◊Ü«∞O "≥Å∞Ñ¨Å nx ^•fi~å Ç¨\ò áê¡Ã+ãπ, `«Å<˘Ñ≤Ê, L^ÕfiQÍÅÖ’ =∂~°∞Ê,
‰õÄ_® ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O\Ï~Ú. g\˜x ÃÑ¶·„É’q∞Ü≥∂=∂, q∞Ü≥∂ x„^ŒÖËq∞, x„^•ÉèíOQÆO, K≥=∞@Å∞ Ñ¨@ì_»O, ÉèÏ"À^ÕfiQÍÅ‰õΩ
ÃÑ¶·„É’=∂, ÃÑ·*’eÜ«∂ q∞Ü≥∂=∂ Jx ‰õÄ_® JO\Ï~°∞. Ö’#∞HÍ=_»O, "åOKè« ÖË^• HÍ=∂ã¨H˜Î `«QÆæ_»O, Ü≥∂x
40 ãÖ=`«û~åÅ =Ü«∞ã¨∞ûQÆÅ =∞Ç≤Ïà◊Ö’¡ 20% #∞O_ç ZO_çáÈ=_»O, `≥Å¡|@ì, âßsiHõ Jã¨fiã¨÷`«, "≥Ú\˜=∞Å∞,
25% =∞OkH˜ ~å=_»O D ~ÀAÅÖ’ ã¨Ç¨Ï[O J~ÚOk. J"åOzè`« ~À=∂Å ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ, _ôÑ¨~ü "å~Úãπ =∞iÜ«Ú
D ã¨=∞ã¨º ™ê^è•~°}OQÍ 50% =∞Ok =∞Ç≤Ïà◊Å‰õΩ =ã¨∞#Î flk. Pã≤Üì ∂≥ áÈ~Àã≤ãπ (Osteoporosis-Z=ÚHõÅ∞ "≥∞`«|Î _»∞@)
ÃÑ^ŒÌ â◊GzH˜`«û [~°QÆ_®xH˜ ^•i f™ÈÎOk. 30 #∞O_ç 50 =O\˜ ã¨=∞ã¨ºÅ∞ L`«fl#fl =∞=Ù`å~Ú. ~Ày â◊G zH˜`û« ^•fi~å
ãÖ=`«û~åÅ =∞^èŒº =Ü«∞ã¨∞QÆÅ =∞Ç≤Ïà◊ÅÖ’ D ã¨=∞ã¨º QÆ~åƒùâÜ◊ ∞« `˘ÅyOÑ¨Ù x~åHõi¿ã,Î JÖ’¡Ñu¨ Ç¨~À‡<£ =∞O^Œ∞Å∞,
HõxÑ≤ã∞¨ #Î flk. ZãπZãπS_çÅ∞, QÆ~ƒ° ù x~À^èHŒ õ =∂„`«Å#∞ ã¨∂zã¨∞OÎ k. WqÃÑ#·
HõO`«∞Å∞ ÖË^• x~°áêÜ«∞ HõO`«∞Å∞QÆÅ ~ÀQÆ∞Å‰õΩ `≥eÑ≤# ^Œ∞¢+Ê¨ ÉèÏ"åÅ`Àáê@∞ "≥∞<Àáê*ò ^Œâ‰◊ Ωõ KÕ~∞° ‰õΩ<ÕÖÏ
Z@∞=O\˜ ÅHõΔ}ÏÅ∞ HõxÑ≤OK«=Ù. _®Hõì~°∞¡ J¢ÖÏì ™È<À„QÆÑ¶‘ KÕ™êÎ~Ú. HõO`«∞Å∞ JkèHõ ™ê÷~ÚÖ’ ÃÑ~°QÆ_®xH˜ =ÚO^Õ
Ñ¨sHõΔKÕÜ«Ú@ ^•fi~å QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO`«∞Å#∞ QÆ∞iÎ™êÎ~°∞. Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂Ñü zH˜`åû q^è•#O HõO`«∞Å ÃÑ~°∞QÆ∞^ŒÅ#∞
JkèHõ"≥∞ÿ#, f„="≥∞ÿ#, „Ñ¨=∂^Œ~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# ÖË^• n~°…HÍÅ xÜ«∞O„uOK«_O» `À áê@∞ „Ñ¨ã∞¨ `Î O« L#fl "å\˜ Ñï=∂}Ïxfl
~°H„Îõ ™ê=O, QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« O |~°∞=ÙQÍ JxÑ≤OK«_O» . ™ê^è•~°}OQÍ <≥=∞‡kQÍ, „Hõ=∞OQÍ `«yæã¨∞ÎOk. Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂Ñü =∞O^Œ∞Å∞
á⁄uÎ Hõ_»∞Ñ¨ÙÖ’ <˘Ñ≤Ê, ~°u ã¨=∞Ü«∞OÖ’ <˘Ñ≤Ê, L|ƒ_»O, JkèHõ ~°H„Îõ ™ê=O HÍ~°}OQÍ =KÕÛ ~°HÇÎõ Ï‘ #`«, =¸„`« ãÖ|O^èŒ
=O^èŒº`«fiO, `«~°K«∞QÍ =¸„`«O ~å=_»O, `«~°K«∞QÍ =∞Å ã¨=∞ã¨ºÅ∞ x~Àkèã¨∞ÎOk.
qã¨~°˚#‰õΩ "≥àÏ§ÅxÑ≤OK«_»O`Àáê@∞ ¿ÑQÆ∞ÅÖ’ <˘Ñ≤Ê. ã¨ÅÇ¨Å H˘~°‰õΩ ãÖ„Ñ¨kOK«=eû# z~°∞<å=∂
JkèHõ ~°HõÎ„™ê=O HÍ~°}OQÍ ~°HõÎÇ‘Ï#`«, QÆ~°ƒù^è•~°} _®II \˜. hÅ"Õ}˜, a.ÃÇÏKü.Z"£∞.Zãπ.
ã¨=∞Ü«∞OÖ’ QÆ~°ƒùã¨Î Ñ≤O_»O Z^Œ∞QÆ∞^ŒÅ ã¨=ºOQÍ [~°QÆHõ P~ü.Z<£.l. J_®fi<£û_£ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂ H˜¡xH±,
áÈ=K«∞Û, „Ñ¨ã¨= ã¨=∞Ü«∞OÖ’ ã¨=∞ã¨º‰õΩ ^•i fÜ«∞=K«∞Û. W.<≥O. 3–211, Ü«∞â’^Œ QÍÔ~¤<£û ^ŒQÆæ~°, âßOu#QÆ~ü,
QÆ~åƒùâ◊Ü«∞ HõO`«∞Å‰õΩ ™ê^è•~°}OQÍ JÖ’¡Ñü JOkOKÕ ‰õÄHõ\òÑë¡, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ – 500 072.
Ñïëê¯~°O â◊GzH˜`û« . Wk ™ê^è•~°}OQÍ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∞« `˘ÅyOÑ¨Ù W–"≥∞~ÚÖò: drneelaveni@gmail.com
J#QÍ â◊GzH˜`û« ^•fi~å Ñ¨ÓiÎ QÆ~åƒùâÜ ◊ ∂« xfl `˘ÅyOK«_O» QÍ D ji¬Hõ Ç¨ÏŸq∞Ü≥∂ "≥·^Œº q^è•#O g∞^Œ J=QÍÇ¨Ï# ÃÑOK«∞
LO@∞Ok. H˘xfl ãÖ^Œ~åƒùÅÖ’ q∞Ü≥∂"≥∞Hõìg∞ J#QÍ HÀ=_®xˆH. ^ŒÜ«∞KÕã≤ ã¨fiO`« "≥·^ŒºO „Ñ¨Ü«∞uflOK«=^ŒÌx =∞#q.
JK«OK«Å"≥∞ÿ# P`«‡ qâßfiãÖ JxflO\˜Hõ<åfl q∞#fl

^è•~å"åÇ≤ÏHõ „Ñ¨*’˝Ñ¨x+¨^£ – P~°= J^è•ºÜ«∞O ("≥Ú^Œ\˜ „Ñ¨Hõ~°}O)
ã¨`åûÇ¨Ïã¨ – ãÖÑ¶¨∞~°¬} „Ñ¨Hõ~°}O
„|Ç¨Ï‡q^Œº =∞Ç¨Ï`åfixfl, „|Ç¨Ï‡*Ï˝#O Ü≥ÚHõ¯ J#∞„QÆÇ¨ xfl ãÖÑ¶¨∞~°¬}, jÅ`«fi ~°HõΔ} J<Õ q+¨Ü«∂ÅÃÑ· J=QÍÇ¨Ï#
`≥Å∞Ñ¨Ù`«∂ ^Œ∞~åfiã¨∞Å "å~°∞, Ñ≤ÑÊ¨ ÖÏ^Œ∞_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ t+¨μºÅ∞ ÃÑOK«∞‰õΩ<Õ kâ◊Ö’ „=`åxfl KÕ¿ã x+¨`ì À‰õÄ_ç# "åÔ~· =ÚO^Œ∞‰õΩ
J_çy# „Ñ¨â◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•# ~°∂ÑÖÖ’ `≥eÑ≤# ''ÑÖK« Ñ¨Ü«∞xOKåe. „Ñü‰õÄÅ, J#∞‰õÄÅ ã≤÷uQÆ`«∞Å ãÖÑ¶¨∞~°¬},
k#=ÚÅ P~°}ºHõO—— ^•fi~å P^è•ºu‡Hõ`«, Pk ^≥·qHõ=Ú, J<ÕHõ PHõ~¬° }Å #∞O_ç, Ö∫H˜Hõ Éè=í |O^è•Å #∞O_ç jÅ~°H}Δõ ,
Pk Éè∫uHõ=Ú "≥Ú^ŒÖˇ·# JOâ◊=ÚÅ∞, „Ñü =∂#=Ù_çx ãÖã¨¯ $u, ^≥·=`«fi zO`«# J<Õ ™ê^èŒ<å =∂~åæÅ#∞ ZOÑ≤Hõ
PÖ’zOÑ¨KÕã¨∞ÎOk. P JÑ¨Ó~°fi *Ï˝<åxfl `≥Å∞ã¨∞‰õΩ#fl KÕã∞¨ ‰õΩ#flÑ¨C_Õ, ÉÏÇ¨Ïº „Ñ¨ÑO¨ K«OÖ’#∞, PO`«~O° yHõ „Ñ¨ÑO¨ K«O
=Ú=Ú‰õΔΩ=ÙÅ∞ ("≥∂HõΔ=Ú#∞ QÀˆ~"å~°∞) `«Ñ¨ÊHõ *Ï˝# Ö’#∞ ã≤÷~° z`«Î ÉèÏ=# HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok.
ãÖÑ¨#∞flÅ∞ HÍQÆeQÍ~°∞.
PÖ’HõO „Ñü"Õâß‡^èŒ QÆ`åfi Ö’Hõã¨º =∂#¿ã I
„Ñüáêk`«O `«Ü«∂Ü«∂K«Û `«^•^äŒºu‡Hõ "≥·Éèí="£∞ I ãÖ™ê÷Ñ`≤ ∞« O „Ñ¨=*ÏºÜ«∂Ü«∂O K«~åÛÜ«∂O`Õ7K«Å#∞‡^• II 94
QÆi=∂ ÑÖK«jÅã¨º ™ê=^è•<≥· ~°|∞^ŒúÜ«∞`ü II 91
„Ñü =ºH˜Î =∞#ã¨∞ûÖ’, ^ÕÇ¨Ï=∞<Õ WO\Õ\Ï D ÉèíH˜Î
=∞Ç¨Ï~°∞¬Å "å~°∞ „ÑüáêkOz# ÑÖK« ã¨∂„`«=ÚÅ ^•fi~å ÉèÏ=# ã¨∞ã≤~÷ O° QÍ <å@∞HÀ"åe. P^è•ºu‡Hõ c*ÏÅ#∞ <å@_»O
„|Ç¨Ï‡*Ï˝# qt+¨`ì ,« P^è•ºu‡Hõ "≥É· =íè =Ú „â’`«Å‰õΩ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ^•fi~å, ãÖã¨¯ $u, ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂Å∞ J<Õ Ñ¶¨ÖÏÅ#∞,
suÖ’ J~°÷"≥∞ÿ, `åufiHõ P#O^•xfl ÑÖzOk. P ã¨∂ÊùiÎ`À ã¨^•Kå~°=Ú, ãÖ™ê¯~°=Ú=O\˜ Ñ¨ÙëêÊÅ#∞ ÑÖKÕ =$HΔÍÅ`À
Ü≥∂QÆ∞Å∞, *Ï˝#∞Å∞, =Ú#∞Å∞ `«=∞ `åufiHõ zO`«<å *Ï˝#=#OQÍ D Ö’HÍxfl =∂~°ÛQÆÅQÍe.
=∂~°Oæ Ö’ qq^èŒ „Ñ¨„H˜Ü∞« Å ^•fi~å =ÚH˜xÎ á⁄O^Õ „Ñ¨Ü∞« `«flO
KÕÜ«∞QÆÅ~°∞. Ñ¨Ù~å}=ÚÅ ^•fi~å, WuÇ¨ã¨=ÚÅ ^•fi~å, W`«÷O ÑÖK«k#¿ãº^ŒO ã¨„`«=∂~°}ºHõO |$Ç¨Ï`ü I
HÍ"åºÅ ^•fi~å, <å@HõO (~°∂Ñ¨H=õ Ú) ^•fi~å, QÍ#O ^•fi~å, ™È`åûÇ¨ÏO K« ã¨=ÚÖÏ¡ãO¨ ™êÑ¶Å¨ ºO ã¨=Ú¿Ñ~Ú"å<£ II 95
Ü≥∂QÆO ^•fi~å, ^è•º#O ^•fi~å ZÖÏO\˜ „Ñ¨„H˜Ü«∞ ^•fi~å D q^èŒOQÍ J~Ú^Œ∞ ~ÀAÅ P~°}ºHõO J<Õ =∞Ç¨Ï`«Î~°
<≥·<å, =ÚH˜Î =∂~°æ=Ú#∞ ZOK«∞HÀ=_»"Õ∞ D P^è•ºu‡Hõ`« q+¨Ü«∞OÃÑ· K«~°Û. J`«ºO`« L`åûÇ¨Ï=O`«OQÍ, LÖÏ¡ã¨"≥∞ÿ#
Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨~°=∂~°÷O. suÖ’ H˘#™êy, JO^ŒiH© (W@∞ É’kèOKÕ"åiH˜, J@∞
P^è•ºu‡Hõ`«fi=∂ã≤ÎHõºO, ^è•i‡Hõ`«fi=Ú^•~°Ç¨Ï$`ü I q<Õ"åiH˜) ™êÑ¶¨ÖÏºxfl KÕ‰õÄiÛOk. g\˜x J=QÍÇ¨Ï#`À
ÉèíH˜Î ÉèÏ=ã¨∞ÎÜ«∞ `«™êº<Òz`åº™êºÑ≤ ãÖ=ÚMË II 92 PK«i¿ãÎ =∞# [#‡ ÑïÑ¨Ó~°‚`« K≥O^Œ∞`«∞Ok.
P^è•ºu‡Hõ`«, Pã≤ÎHõ`«, ^è•i‡Hõ`«fi=Ú, ÉèíH˜Î ÉèÏ=#, ó P~°= J^è•ºÜ«∞O ãÖÑ¨Ó~°‚O ó
J<Òz`«º=Ú J<Õ ÑÖK«jÅ ã¨∂„`åÅ∞ ^Œ∞~åfiã¨∞Å "åi ^•fi~å - Ñ¨Ó[ºQÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ "åV‡Ü«∞O ''„Ñ¨*’˝Ñ¨x+¨^£—— #∞O_ç
q=iOK«|_®¤~Ú. `˘e^Œâ◊Ö’ P`«‡`«`åfixfl QÆ∞iOz HõeˆQ J#∞"å^ŒO: ™ê^è#Œ #~°ãO≤ Ç¨Kå~°º
ÉèÏ=#, ^•x QÆ∞iOz Ü≥∂QÆ∞Å∞ KÕ¿ã â’^èŒ#, Ñ¨~°=∂`«∞‡x
(ÉèíQÆ=O`«∞x) Jã≤Î`«fi=Ú (L<åfl_®? ÖË^•?) J<Õ "å^•xH˜ „âı+ª̈`«fiO
`å=Ù ÖËxk), ^èŒ~°‡ Ñ¨~åÜ«∞}`«, L^•~°ÉèíH˜Î ÉèÏ=#, g\˜
^•fi~å =~°=Î ∂# ã¨=∂[OÖ’ Z^Œ∞~°Ü∞Õ º J<Òz`«º, „Ñü‰õÄÅ „âı+¨ª`«fi=ÚÖË ^è•~°} K≥Ü«∞º_®xH˜ Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#q.
Ñïã≤÷`«∞Å∞ ã¨q=~°OQÍ `≥eÜ«∞*ËÜ«∞|_®¤~Ú. nx=Å# Ö∫H˜Hõ rq`«OÖ’ ã¨=∞$kú, ™ê=¸Ç≤ÏHõ qHÍãÖ
Åaè™êÎ~Ú. P`«‡ HõàÏº} =∂~°æO „Ñ¨â◊ã¨Î=∞=Ù`«∞Ok.
ãÖÑ¶¨∞~°¬jÅ`åO „áêÑ¨ÙÎO „=u#¿ãÎ7Éèí=<£ ã¨"Õ∞ I
ãÖã¨¯ $`Õˆ~Ì= `å<åO`«∞ x~åú~°} QÆ}ã¨º`«∞ II 93 – JYO_»*’ºu, E<£ 1993
=∞Ozx Ç¨Ï`«∞ÎHÀ"åe, K≥_»∞#∞ =keOK«∞HÀ"åe

#~°ã≤OÇ¨Ï â◊`«HõO–#=h`« ã¨∂HõÎO - 3
Éèí‰õΩÎÅ∞ ™ê^è•~°}OQÍ HõëêìÅ∞ f~°Û=∞O@∂, ÖË^• ÖË=Ù—— JO@∂ ã¨=∞~°Ê}Ï ÉèÏ"åxfl D „HÕk Ñ¨^ŒºOÖ’ WÖÏ
ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Xã¨Q=Æ ∞O@∂, P~ÀQÍºxfl W=∞‡O@∂, Du ÉÏ^èÅŒ ∞ q=iOKå_»∞ Hõq.
ÖË‰õΩO_® KÕÜ«∞=∞O@∂ <À=ÚÅ∞, „=`åÅ∞, Ñ¨Ó[Å∞ KÕã¨∂Î ã‘II =∞O^Œ∞ñ_»#x ##∞fl xO^Œñ*Ëã≤# <Õq∞?
LO\Ï~°∞. ~åHõΔã¨∞Å∞ =∞$`«∞º=Ù ÖË‰õΩO_® KÕÜ«∞=∞x `«Ñ¨ã¨∞û <å n#`«#∞ K«∂ã≤ #=fi<Õq∞?
KÕÜ«∞_»O Ñïáê\˜. J~Ú`Õ [~°, =∞$`«∞º, Ñ¨Ù#~°˚#‡Å‰õΩ ^Œ∂~°ÉèÏ==Ú ÖËHõ – `«∂Å<å_ç# <Õq∞?
Jf`«"≥∞ÿ# "≥∂HΔÍxfl HÀ~°_»"Õ∞ x["≥∞ÿ# ÉèíH˜Î. <å~°^Œ∞_»∞, „Ñ‘u¿ãÜ«∞Hõ =OHõñÉˇ@ì<Õq∞?
„Ñ¨Ç¨¡^Œ∞_»∞, ^èŒ$=Ù_»∞, =∂~°¯O_ÕÜ«Ú_»∞, Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ D HõHõ¯ãÖ|∞Å∞ Ñë¯ "≥H˜¯iOz# <Õq∞?
HÀ=‰õΩ K≥Ok# z~°Or=ÙÖË. W^Õ ÉèÏ"åxfl D Ñ¨^ŒºOÖ’ f„=HÀÑ¨=Ú KÕ`«ñk@ì<Õq∞?
WÖÏ q=iOKå_»∞ âı+¨Ñ¨Ê Hõq. ÃÇÏK«∞Û=∂@Å KÕ`« <≥"≥∞‡ÖÏ_ç# <Õq∞?
ã‘II Sâ◊fi~°º=ÚÅ‰õΩ x#fl#∞ãïOÑ¨ñQÆ ÖË^Œ∞ KÕi^•Ñ¨@ˆQe – ¿ãÜ«∞<Õq∞?
„^Œ=ºq∞=∞‡x "≥O@ñ^ŒQÆ∞Å ÖË^Œ∞ `ÕII HõÅÊ=$HõΔ=Ú "ÀÖˇ h=Ù QÆÅæ xOHõ!
Hõ#Hõq∞=∞‡x KåÖÏñQÆ+¨ìÃÑ@ìQÆÖË^Œ∞ „Ñ¨[Å ÅHõΔ ºO|∞ <åˆHÅ Ñ¨^Œ‡<åÉèí!
Ñ¨Å¡H˜=∞‡x <À@ Ñ¨Å∞HõÖË^Œ∞ Éèí∂+¨} qHÍã¨! N^èŒ~°‡Ñ¨Ù~° x"åã¨
™⁄=Ú‡e=∞‡x x#∞fl #q∞‡ H˘ÅfiñQÆÖË^Œ∞ ^Œ∞+¨ì ãÖÇ¨~°! #~°ã≤OÇ¨Ï! ^Œ∞i`«^Œ∂~° II
Éèí∂=Úe=∞‡x ¿Ñ~°∞ á⁄QÆ_»ÖË^Œ∞
<å ÉèíH˜Îx K«∂ã≤, Ö∫HõºO `≥eÜ«∞x"å_»x, JO^ŒiÖÏQÍ
|Å=Úe=∞‡x x#∞fl „|u=∂ÅQÍ ÖË^Œ∞
ãÖÑ¨^ŒÅ∞ ™êkèOKÕ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞‰õΩO_®, ˆH=ÅO h ÉèíH˜Î
Ñ¨#∞Å x=∞‡x Ñ¨@∞ì|@ìÖË^Œ∞
¿Ñ~°∞`À HÍÅÜ«∂Ñ¨# KÕã¨∞Î<åfl#x xOkOz#Ñ¨Ê\˜H© ¿ÇÏà◊#
`ÕII <Õ#∞ HÀi#^˘Hõ¯>ËhÅ=~°‚ KÕã∞¨ #Î flÑ¨Ê\˜H,© |OQÍ~°O, _»|∞ƒ, qÖÏã¨=O`«"∞≥ #ÿ Éè=í <åÅ∞
K«Ü«∞º##∞ "≥∂HõΔq∞zÛ# KåÅ∞ <å‰õΩ ÖËx x~°∞¿Ñ^Œ#∞ Jx J#~åx =∂@Å∞ JO@∞<åfl, "å\˜x
Éèí∂+¨} qHÍã¨! N^èŒ~°‡Ñ¨Ù~° x"åã¨ ÅHõΔ ºÃÑ@ì#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë JO^Œix Jxflq^è•Å P^Œ∞‰õΩ<Õ
^Œ∞+¨ì ãÖÇ¨~°! #~°ã≤OÇ¨Ï! ^Œ∞i`«^Œ∂~° II HõÅÊ=$Hõ=Δ Ú=O\˜ h=Ù LO_»QÍ, q∞ye# K≥@`¡ À Ñ¨x Uq∞?
F #$ã≤OÇ¨Ï^Õ"å! ã≤iãÖÑ¨^ŒÅ∞, ^èŒ#=Ú, |OQÍ~°=Ú, `å`å¯eHõ „Ñ¨Ü∂≥ [<åÅHõ<åfl âßâ◊fi`« Ñ¨~=° ∂~°O÷ q∞#fl, J<Õ
Ñ¨Å¡H˜ ¿ã=Å∞ (JkèHÍ~°=Ú), PÉèí~°}ÏÅ∞, Ü«∞=fi#=Ú ã¨`åºxfl #q∞‡# h Éèí‰õΩÎ}˜‚ <Õ#∞. HÍ=Ù# JO`å hÃÑ·<Õ
(|Å=Ú) HÀ~°#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë Jq `å`å¯eHõO. <Õ#∞ HÀˆ~k ÉèÏ~°O "Õã≤ xtÛO`«QÍ HÍÖÏxfl "≥à◊§|∞K«∞Û`«∞#fl ™ê=∂#º
Hˆ =ÅO x#∞fl ¿ãqOKÕ HÔ =· ÅºÉèÏQÆº=Ú. J+¨ãì ^≤ ∞Œ Öú #·ˇ J}˜=∞, ¿ã=‰õΩ}˜‚ <Õ#∞, JO@∂ `«# xâ◊ÛÅ `«`åfixfl `≥eáê_»∞ âı+Ñ¨ Ê¨
=∞Ç≤Ï=∞, QÆi=∞, ÅÑ¶≤∞=∞, „áêÑ≤Î, „áêHÍ=∞ºO, Dâ◊`«fiO, Hõq!
=t+¨ìO J<Õ QÆ∞}ÏÅ∞ Hõey# h ¿ã=Ö’ `«iOKÕ ÉèÏQÍºxfl Ö’HõOÖ’x ã¨`åºã¨`«º=ÚÅ∞ JO>Ë Uq ã¨`«º=ÚÅ∞
„Ñ¨™êkOK«∞ ™êfig∞! Jx ÉèHí Î̃ Ñ¨~=° ∂~å÷xfl Ü«∞^•~°÷ `«`åfixfl (Ü«∞^•~°=÷ ÚÅ∞) Uq Jã¨`º« =ÚÅ∞? (`å`å¯eHõ=ÚÅ∞) J#fl
q=iOKå_»∞ Hõq. ''Ö∫HõºO ÖËx ##∞fl K«∂ã≤ Z=~°∞, ZÖÏ q+¨Ü«∂xfl Hõq WÖÏ q=iOKå~°∞ D Ñ¨^ŒºOÖ’...
xOkOz<å, ¿ÇÏà◊# KÕã≤<å "å\˜ ÖˇHõ¯ÃÑ@ì#∞. ZO^Œ∞HõO>Ë
ã‘II z`«Îâ◊√kúQÆ h‰õΩ ¿ã= KÕÃã^ŒñQÍx
^≥=· "Õ∞ |Å=Ú, ^≥=· `«fi"Õ∞ r==Ú Jx #q∞‡#"å_»#∞ ™êfig∞!
Ñ¨Ù_»q∞Ö’ [#∞Å "≥∞Ñ¨ÙÊQÍ^Œ∞
h Hõ~°∞} LO>Ë KåÅ∞ <å‰õΩ q∞ye# "åº"≥∂Ç¨Å∞ Uq∞
W`«~°∞Å∞ Uk KÕ¿ãÎ `«Ñ¨Êx ÉèÏq™êÎ"≥∂ Jk =∞#O KÕÜ«∞‰õΩO_® K«∂ã¨∞HÀ"åe
[#‡áê=#`«ÔH· ã¨‡~°} *ËÃã^Œ QÍx ã¨~°fi^èŒ~å‡<£ Ñï`«º[º =∂"Õ∞HõO â◊~°}O „=[
ãï"åiÖ’ñ„|u+¨ìÅ‰õΩ QÍ^Œ∞ JÇ¨ÏO`åº ã¨~°fiáê¿ÑÉè’º "≥∂HõΔ~Úëêºq∞ =∂â◊√K«óII
=ÚH˜ÎHÀã¨=Ú <Õ#∞ „"≥ÚH˜¯"Õ_≥^Œ QÍx (ÉèíQÆ=næ`«)
^ŒO_ç ÉèÏQÆº=Ú xq∞`«ÎO|∞QÍ^Œ∞ J#fl ÉèíQÆ"å#∞x ã¨∂H˜Î „Ñ¨HÍ~°O, á⁄QÆ_»ÎÅ HÀãÖ, H©iÎ
x#∞flÉÁQÆ_»∞ q^Œº – <ÕiÛu<Õ HÍx HÀãÖ, _»|∞ƒ HÀãÖ Ñ¨Ó[Å∞ KÕÜ«∞~å^Œ∞.
‰õΩH˜ΔxOÃÑ_ç ‰õÄ\˜H˘é‰õΩ QÍ^Œ∞
'`åºˆQ<≥Hˆ· J=∞$`«`fi« =∂#â◊√ó—, Jxfl LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ É’^èŒ
`ÕII áê~°=∂i÷Hõ=Ú#‰õΩ <ÕñÉÏ@∞Ñ¨_çu „Ñ¨HÍ~°O, JxflO\˜x `åºQÆO KÕã≤#"åiH˜ =∂„`«"Õ∞ "≥∂HõΔ
H©iÎH˜#¿ÑHõΔÑ¨_»ÖË^Œ∞ Hõ$+¨‚=~°‚! ã≤kú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. WÇ¨ÏÖ’Hõ ™œMÏºÅ HõO>Ë, Ñ¨~°Ö’Hõ
Éèí∂+¨} qHÍã¨! N^èŒ~°‡Ñ¨Ù~° x"åã¨ Ñ¨~°=∂~°÷"Õ∞ „Ñ¨â◊ã≤Î JO@∂ Hõq Ñ¨Ó[Å∞, „=`åÅ QÆ∞iOz
^Œ∞+¨ì ãÖÇ¨~°! #~°ã≤OÇ¨Ï! ^Œ∞i`«^Œ∂~° II K«H¯õ \˜ =∂~°^æ ~Œ ≈° #O KÕ™ê_»∞ ÃÑ· Ñ¨^ºŒ OÖ’. =∞iH˘xfl J=∞$`«
z`«Îâ◊√kú LO>Ë<Õ ãÖHõÅÊ ã≤kú HõÅQÆ∞`«∞Ok. W`«~°∞Å `«∞Åº"≥∞ÿ# q+¨Ü«∂Å#∞ =∞~À Ñ¨^ŒºOÖ’ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO^•O.
"≥∞Ñ¨ÙÊHÀã¨"∂≥ , '"≥∞Ç¨Ï~åƒh— (Z^Œ∞\˜"åi #∞O_ç U^À Ñ¶Ö¨ Ïxfl – ™ê^èŒ# #~°ã≤OÇ¨Kå~°º
Ptã¨∂Î, "åix J<ÕHõ q^è•Å∞QÍ J~°›`« ÖËHõáÈ~Ú#Ñ¨Ê\˜H©
á⁄QÆ∞_»∞`«∂ LO_»_»O, "åiH˜ „Ñ¨`ÕºHõ ¿ã=Å∞ KÕÜ«∞_»O
"≥Ú^ŒÖˇ·#q) HÀã¨"≥∂ ¿ã= KÕÜ«∞#∞. ˆH=ÅO h áê^Œ¿ã=ÜÕ∞ QÍÜ«∞u„ ÜÕ∞
Ñ¨~°=∂~°÷=∞x #q∞‡ x#∞fl ¿ãqã¨∂Î LO\Ï#∞. J=∞$`«O–Ñ¨~â° √◊ "Õk–HõÅÊ=$HõOΔ
<Õ_»∞ =∞#O K«∂ã¨∂Î<Õ LO\ÏO. QÆ}Ëâò L`«û"åÅ XHõ =ºH˜Î =∞~°}Ï#O`«~°O ã¨fi~åæxH˜ KÕ~°∞‰õΩ<åfl_»∞.
f~°∞`≥#∞flÅ∞. "å\˜Ö’ ÉèíH˜Î LO>Ë P~åƒù@O, P_»O|~°O, J`«_∞» J=∞$`«O, Ñ¨~â° √◊ "Õk =∞iÜ«Ú HõÅÊ=$HõOΔ QÆ∞iOz
J==ã¨~°"≥∞ÿ# W`«~° Y~°∞ÛÅ∞ ÃÑiyáÈ=_»O, Ñ¨Ó[Å∞, KåÖÏ q<åfl_»∞, nx`À ã¨fi~°æOÖ’ "å\˜x ^Œi≈OKåÅ<Õ
¿ã=ÅHõO>Ë q„QÆÇ¨ Å Ãã*· ò (Ñï=∂}ÏÅ) Å_»∂Å¤ ∞ („Ñ¨™ê^ŒO) HÀiHõ HõeyOk. z„`«Q∞Æ Ñ¨ÙxÎ H˜ `«# HÀiHõ#∞ "≥Å_¡ Oç K«QÍ
"ÕÅOáê@∞, Tˆ~yOÑ¨ÙÖ’ Z@∞=O\˜ áê@Å∞ (ÉèíH˜ÎH˜ "å\˜x ^Œi≈OÑ¨*Ü Ë Ú« @‰õΩ `«y# U~åÊ@∞¡ KÕâß_»∞. J`«#∞
ãÖ|O^èŒO ÖËxq) áê_®Ö’ PÖ’zOKÕ ÉèíHõÎ ã¨=∂*ÏÅ∞ J=∞$`«OÖ’#∞, Ñ¨~â° √◊ "ÕkÖ’#∞, HõÅÊ=$HõOΔ Ö’#∞ QÍÜ«∞„f
Z‰õΩ¯=QÍ HõxÑ≤OK«_»O qKå~°Hõ~°O. QÆ}Ëâ◊√_çx qq^èŒ =∂`«#∞ ^Œi≈OK«™êQÍ_»∞. nxÖ’ ^•y L#fl =∞~å‡xfl
„Ñü=∞ÅÖ’ Ñ¨ÓlOK«_O» ã¨|ÉË. J~Ú`Õ P PÖ’K«# qHõ$u `≥eã≤HÀ=Å#<Õ L`«∞ûHõ`« J`«xÖ’ HõeyOk. J_»∞QÆQÍ<Õ
~°∂ÑÖ ^èiŒ Oz, ~ÀÉ’ QÆ}Ñü, ÉÏH˜ûOQ∑ QÆ}Ñü, ™êÜ«Ú^èŒ J`«xH˜ ["å|∞ ÅaèOzOk. J=∞$`«O, Ñ¨~°â◊√"Õk,
("≥∞+≤<£QÆ<£) QÆ}Ñü=O\˜ „Ñü=∞Å`À "Õ_»∞Hõ KÕÜ«∞_»O HõÅÊ=$HõΔO J<Õq ã¨^•ƒù=#Å‰õΩ, ã¨^Œ∞ƒùkúH˜ =∞iÜ«Ú
=∞iO`« â’K«hÜ«∞O. Ñ¨Ù~å} Hõ^äŒÅ#∞ =∂iÛ "Õã¨∂Î QÀáêÅ ã¨`¯« ~°‡Å‰õΩ „Ñ¨fHõÅ∞. gx ãÖÑ¨~¯° OÖ’xH˜ Z=Ô~`· Õ =™êÎ~À
QÆ}Ñü, âı+¨â◊Ü«∞# QÆ}Ñü=O\˜ qÑ¨s`« "åºMÏº<åÅ`À "åi rq`«O Ñ¨q„`«O, ã¨fiK«ÛùO =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù}º„Ñ¨^ŒO
‰õÄ_ç# q„QÆÇ¨Å#∞ KÕÜ«∞_»O `«QÆ^Œx Hõq P<å_Õ ã¨∂K«<å J=Ù`«∞Ok. QÍÜ«∞„u ã¨`ü*Ï˝#O =∞iÜ«Ú ã¨`«¯~°‡Å#∞
„áêÜ«∞OQÍ `≥eáê_»∞. =iOKÕ ^Õ=`«. JO^Œ∞=Å# ˆH=ÅO P"≥∞ J#∞„QÆÇ¨xH˜
Jxfl [#‡ÅÖ’ÔHÖÏ¡ L`«=Î ∞ [#‡ =∂#= [#‡, P [#‡#∞ áê„`«∞_≥#· =∞#∞+¨μºx rq`«OÖ’xH˜ J=∞$`«O, Ñ¨~â° √◊ "Õk
Ñ¨q„`«O K≥Ü«∂ºÅO>Ë ^Õ=Ùx Ñ¨Ó[ XHõ¯>Ë â◊~°}ºO. J^Õ =∞iÜ«Ú HõÅÊ=$HõΔ=∞<Õq =¸_»∞ „Ñ¨"Õt™êÎ~Ú.
ÉèÏ=#`À Ñ¨Ó[K≥Ü«∂ºÖËQÍx, |O^èŒ∞q∞„`« QÆ}ÏxH˜ `«#
"≥·Éèí"åxfl K«∂¿Ñ „Ñ¨Ü«∞`«flO KÕÜ«∞~å^Œ∞. P`«‡ â◊√kú =ÚYºO – JYO_»*’ºu =∂iÛ, 2013
QÍx P_»O|~åÅ∞, J#=ã¨~° PKå~åÅ∞ =º~°÷O. J#∞"å^ŒO: Z. "Õ}∞QÀáêÅÔ~_ç¤
=∂@‰õΩ =∂@ J#_»O =Å# Z^Œ∞\˜"åi HÀÑÖ Z‰õΩ¯==Ù`«∞Ok

"å~°ÎÅ∞
~åROÖ’ [iy# qq^èŒ HÍ~°º„Hõ=∂Å∞
z`«∂Î~∞° Ö’ HÍ~°ºHõ~°ÎÅ tHõΔ}Ï ta~°O
01.09.2013 z`«∂Î~°∞ lÖÏ¡, =∞^Œ#Ñë¡ Éèí~°`«=∂`«
ã¨∂ÊùiÎ ˆHO„^ŒO ã¨~°ã¨fif =∂`« PÅÜ«∞OÖ’ ™ê÷xHõ QÍÜ«∞„f QÍÜ«∞„f f~ü÷, âßOu‰õΩO*ò, Ç¨Ïi^•fi~ü "åi
Ñï"å~ü „Ñ¨=ÚY∞Å∞ N K«O„^ŒâıY~ü QÍi P^èŒfi~°ºOÖ’ ™ê~°^äŒºOÖ’ QÍÜ«∞„f KÕ`«<å ˆHO„^Œ=Ú, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£ QÍÜ«∞„f KÕ`«<å ˆHO„^Œ „Ñüxkè N Hõ$ëê‚~å=Ù "åi =∂^èºŒ =∞OQÍ 07.10.2013 #∞O_ç 11.10.2013
QÍ~°∞ kfi‰õΩO_ô QÍÜ«∞„f Ü«∞*Ï˝xfl x~°fiÇ≤ÏOKå~°∞. D =~°‰õΩ S^Œ∞~ÀAÅ Lz`« tHõΔ}Ï ta~°O <å~åHÀ_»∂~°∞
HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ Ñ≤~°q∞_£ ^è•º#ˆHO„^Œ ã¨Éèí∞ºÅ∞ JkèHõOQÍ QÍÜ«∞„f â◊H˜ÎÑ‘~î°O#O^Œ∞ x~°fiÇ≤ÏOK«|_»∞`«∞#flk. 108
áêÖÁæ<åfl~°∞. HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ „Ñ¨ÉÏè q`«∞Öˇ#· Ñï[#∞ÅÖ’ 40 =∞OkH˜ =∂„`«"Õ∞ „Ñ¨"Õâ◊O. *Ïu, =∞`«, ‰õΩÅ, eOQÆ
=∞Ok Ü«ÚQÆâ◊H˜Î QÍÜ«∞„u =∂ã¨Ñ¨„uHõ‰õΩ K«O^•^•~°∞Å∞QÍ ÉèË^ŒO ÖË‰õΩO_® JO^ŒiH© PÇ¨fi#O.
KÕ~å~°∞. WO`ÕQÍHõ 3000 ~°∂áêÜ«∞Å QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ™êÇ≤Ï`«ºO ã¨=∞Ü«∞^•#O <≥Å‰õΩ HõhãÖ 10 ~ÀAÅ∞ JO`«‰Ωõ
q„HõÜ«∞O [iyOk. JOâ◊^•# ~°∂ÑÖÖ’ ~°∂.2116/–Å∞ q∞Oz W=fiQÆeˆQ "åiH˜ „áê^è•#º`« W=fi|_»∞`«∞Ok.
JO^Œ*âË ß~°∞. "åi "åi x"åã¨ ™ê÷<åÅ‰õΩ ^ŒQÆæ~°Ö’ L#fl ˆHO„^•Å‰õΩ
JxflO\˜H˜ q∞Oz JHÀì|~°∞ <≥ÅÖ’ ÑÖK«‰Ωõ O_ô QÍÜ«∞„f "å~°∞ ã¨=∞Ü«∂xfl W=fi=K«∞Û.
=∞Ç¨Ü«∞[˝O`Àáê@∞ 5 Ü«∞*Ï˝Å∞ WO\Õ\Ï x~°fiÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ tHõΔ}ÏOâ◊=ÚÅ∞ :
=∞^Œ#Ñë¡ áœ~°∞Å #∞Oz JÉèºí ~°#÷ Å∞ JO^•~Ú. J<ÕH=õ ∞Ok 1) ã¨=∞Ü«∞^•#O – ^•x „áê^è•#º`«
QÍÜ«∞„f Ñï"å~ü HÍ~°ºHõ~°ÎÅ‰õΩ Wk L`åûÇ¨Ï=Ú#∞ WKÕÛ
JOâ◊O. 2) Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ ™êÇ≤Ï`«º „Ñ¨Kå~°O – qkè
q^è•<åÅ∞
qâßYÑ¨@flOÖ’ XHõ HÀ\˜ ™ê=¸Ç≤ÏHõ 3) „Ñ¨*Ï˝=∞O_»Å∞Å∞ „áê~°OaèOK«∞@ – "åx x~°fiÇ¨Ï}–
QÍÜ«∞„f =∞O„`« [ÑÖ, Ñ¨Ó~å‚Ç¨ïu qkè q^è•<åÅ∞
Ñ¨~°=∞Ñ¨Ó[º QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ, =O^ŒhÜ«∞ =∂`årÅ 4) ëÈ_»â◊ ãÖ™ê¯~åÅ∞ – "åx P=â◊ºHõ`« – gxÃÑ·
„¿Ñ~°}, ã¨∂HõΔ ‡ ãÖ~°H}Δõ Ö’ XHõ HÀ\˜ ™ê=¸Ç≤ÏHõ QÍÜ«∞„f QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ∞ JOkOz# *Ï˝#=Ú
=∞O„`« J#∞ëêª#O 05.12.2013 #∞O_ç 14.12.2013
5) „QÍ=∞ qHÍã¨ = Ú – ™êfi=ÅO|#O kâ◊ Q Í
=~°‰Ωõ † Ñ¨Ó~å‚Çï¨ uQÍ 9 ‰õΩO_»=ÚÅ QÍÜ«∞„f =∞Ç¨Ü«∞[˝O
15.12.2013# x~°fiÇ≤ÏOK«|_»∞K«∞#flk. D =∞Ç¨Ï`«~Î "° ∞≥ #ÿ KÕÑ¨@ì=Åã≤# HÍ~°º„Hõ=∂Å q=~°} – PK«~°}
HÍ~°º„Hõ=∂xH˜ *Ïu, =∞`«, ‰õΩÅ, eOQÆ, =Ü≥∂ ÉèË^ŒO D HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ áêÖÁæ#^ŒÅz# "å~°∞ g∞ Ñ¨ÓiÎ
ÖË‰õΩO_® JO^ŒiH© =∂ PÇ¨fi#O. D HÍ~°º„Hõ=∞OÖ’ q=~°=ÚÅ`À QÍÜ«∞„f KÕ`«<å ˆHO„^ŒO, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£‰õΩ
áêÖÁæ<"Õ åiH˜ Lz`« Éè’[#, =ãü ã¨^∞Œ áêÜ«∞O HõÅ^Œ∞. `≥eÜ«∞*Ëã¨∂Î 2013 ÃãÃÑìO|~°∞ 25= `ÕnÖ’QÍ g∞ g∞
ã¨÷ÅO: N Ç¨ÏiÇ¨Ï~° ˆHΔ„`« =∞Ok~°O, Q˘Å¡áêÖˇO, HÀ~° ¿Ñ~°∞#¡ ∞ #"≥∂^Œ∞ KÕ~ÚOK«∞H˘#=Åã≤#kQÍ HÀ~°_"» ∞≥ #ÿ k.
=∞O_»Öò ˆQ\ò Z^Œ∞~°∞QÍ, NÇ¨ÏiÑ¨Ù~°O, qâßYÑ¨@flO. W@∞¡
q=~°=ÚÅ‰õΩ ãÖ„Ñ¨kOK«O_ç: „Ñ¨^è•# ãÖKåÅ‰õΩÅ∞
N [QÆn+π ‰õΩ=∂~ü J™Èáê – 9394803836 QÍÜ«∞„f KÕ`«<å ˆHO„^Œ=Ú, ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^£
N S. J=`å~°O ~åA – 9490132923 q=~°=ÚÅ‰õΩ ãÖ„Ñ¨kOK«O_ç: 9949111175
q[Ü«∂xH˜ HÍ~°}ÏÅ∞ - P`«‡qâßfiãÖ, Hõ+¨ìÑ¨_Õ`«`«fiO, „Hõ=∞tHõΔ}

Ysg October 2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ysg October 2013

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ysg October 2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

FO Éèí∂~°∞ƒù=ó ã¨ﬁó `«`«ûq`«∞~°ﬁˆ~}ºO Éèí~Àæ^Õ=ã¨º nè=∞Ç≤Ï kèÜ≥∂Ü≥∂#ó „Ñ¨KÀ^ŒÜ«∂`ü

Ü«ÚQÆâ◊HÎ̃ FO =O^Õ ÉèíQÆ=fO ^ÕgO N~å=∞OK« [QÆ^Œ∞æ~°∞O

rq`«O, HÍÅO ZO`À qÅ∞"≥·#q

_≥·\˜OQ∑ JO>Ë `«‰õΩ¯= u#@O HÍ^Œ∞

_≥·\ÕQ∑ JO>Ë ãïÜ≥ÿ∞# PÇ¨~åxfl fã¨∞HÀ=_»O

=∞^Œ# "≥∂Ç¨Ï# =∂Å=º

ZÑ¨Ê\˜HõÑ¨C_»∞ WO\˜x ã¨ˆ~Ìã¨∞‰õΩO>Ë Z=~°∞ ZÑ¨C_»∞ =zÛ<å W|ƒOk LO_»^Œ∞

Hõ„~°Å`À, Hõ`«∞ÎÅ`À ™êkèOK«ÖËxk „¿Ñ=∞`À ™êkèOK«=K«∞Û

=∞Oz #_»=_çHõ`À ã¨=∂[OÖ’ =∂~°∞Ê fã¨∞‰õΩ~åQÆÅ~°∞

J#∞=∂<åÅ∞ =∞#∞+¨μºÅ#∞ "Õ~°∞ KÕ™êÎ~Ú

„Ñ¨Ñ¨OK«OÖ’ Un h ã¨ﬁO`«O HÍ^Œ∞

‰õΩ@∞O|OÖ’ XHõiH˜ XHõ~°∞ =∞^ŒÌ`«∞ WK«∞ÛHÀ"åe

=∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕã≤# "åix Jaè#OkOKåe

W`«~°∞Å‰õΩ =∞~åº^Œ W¿ãÎ áÈÜÕ∞^Õk LO_»^Œ∞

=∞#ã¨∞ûÖ’ JÅ[_»∞ÖË J<å~ÀQÍºxH˜ HÍ~°}O

ã¨∂~Àºáêã¨# ^•ﬁ~å =∂#=ÙÅ∞ ~ÀQÆ q=Ú‰õΩÎÅ∞ HÍQÆÅ~°∞

ã¨∂~°º #=∞™ê¯~°=ÚÅ JÉèÏºã¨O P~ÀQÆº^•Ü«∞HõO

Z^Œ∞\˜"åiH˜ Hõ+¨ìO =¿ãÎ ™êÜ«∞Ñ¨_»@O =∞x+≤ ^èŒ~°‡O

JO^Œi =∞Oz H˘~°‰õΩ rqOK«_»"Õ∞ x["≥∞ÿ# rq`«O

Z^Œ∞\˜"åiÖ’ `«Ñ¨CÅ∞ "≥^ŒHõHõO_ç

=∞Oz"å_»∞ W`«~°∞Å#∞ á⁄QÆ∞_»∞`«∂ "åiÖ’x =∞Oz`«<åxﬂ W#∞=∞_çOÑ¨ KÕ™êÎ_»∞

JK«OK«Å"≥∞ÿ# P`«‡ qâßfiãÖ JxflO\˜Hõ<åfl q∞#fl

=∞Ozx Ç¨Ï`«∞ÎHÀ"åe, K≥_»∞#∞ =keOK«∞HÀ"åe

=∂@‰õΩ =∂@ J#_»O =Å# Z^Œ∞\˜"åi HÀÑ¨O Z‰õΩ¯==Ù`«∞Ok

You might also like