Anayasa

Türkiye Anayasası  (The Constitution of Turkey)
(Text in Turkish)
Articles relating to labor relations of Turkey's Constitution.

Derleyen: Vedat Laciner

Kanun Numarası: 2709
Kabul Tarihi: 18.10.1982
Yayımlandığı Resmi Gazete: 09.11.1982, Sayı:17863 (Mükerrer)
Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5, Cilt: 22, Sayfa: 3
En son 09.07.2018 tarihinde değişmiştir (6771 sayılı Kanun)
Derleyenin son güncelleme tarihi: 08.10.2020

Hukuk felsefesi, hukuk ve yargı alanında olması gerekeni araştı-rır.  Aşağıdaki sorulara cevap arar:
- Hukuk niçin vardır?
- Hukukun kaynağı nedir?
- Kanunlara uymak zorunlu mudur?
- Yasallık, geçerlilik ile meşruluk arasında fark var mıdır, varsa nedir? Yasaların meşruiyet-haklılık temeli nedir?
- Ahlâkî kurallar ile hukuk kuralları arasında nasıl bir ilişki olma-lıdır? Hukuka temel oluşturan değerler ve ilkeler nelerdir?
- Devletin yargılamasını haklı kılan nedir? Yargılamanın adil bi-çimde işlemesini sağlayacak usul ve esaslar nelerdir? Hukukta ceza-nın amacı nedir?
İnsan, toplumsal bir varlıktır. Toplumda, bireyler arasında sürekli ilişkiler vardır. Bu ilişkileri düzenleyen toplumsal kurallar olması ge-rekir. Çünkü insanda hem bir adalet duygusu hem de bir haksızlık temayülü bulunur. Aklı ve vicdanı onu hakka riayet etmeye, serbest bırakılan içgüdüleri ve zekâsı onu haksızlığa yöneltir. İnancı ve vic-danı, toplumun örfü ve töresi onu haksızlıktan alıkoymadığı durum-larda, harici yaptırımlar gerekir. İşte bunu gerçekleştirecek olan dev-let ve hukuk düzenidir.

Yirminci yüzyılın son çeyreğinden günümüze "Yargı", tarih boyunca eşine rastlanamayacak bir şekilde siyaset sahnesinde rol almaya başlamıştır. Geç keşfedilmiş güvenilir liman olarak görülen anayasa yargısı ise bu anlamda ön plana çıkmaktadır. Literatürde bu olguya dikkat çeken yayınlar arttığı gibi içinde bulunduğumuz zaman dilimini "anayasa yargısının altın çağı" olarak adlandıranlar da çıkmıştır. Birleşmiş Milletlere kayıtlı devletlerin yüzde seksenini aşkınının anayasal sistemlerinde anayasa yargısına yer vermeleri, ilk bakışta abartılı gelebilecek bu ifadeleri doğrular niteliktedir. Anayasa Yargısına teveccühün bu denli artması, hesap verebilir bir organ olmayan anayasa yargısı mercilerine yönelik endişeleri de beraberinde getirmiştir. Çağımızın meşruiyet membaı olarak tesmiye edebileceğimiz demokrasiden beslenmeyen bu kuvvet, aslında demokratik meşruiyet kavramına meydan okuyabilme nüvelerini de barındırmaktadır. Anayasacılık ile demokrasi arasındaki kadim karşıtlığın "anayasal demokrasi" kavramıyla teorik düzlemde aşılması ve anayasa yargısı vasıtasıyla da pratikte uygulanması, meşruluk krizi olmadığı gibi görünse de anayasa yargısına itirazlar da yükselmektedir. Tarihten günümüze meşruiyetin seyri, anayasa yargısının ortaya çıkışı ve demokrasiyle ilişkisi nihayetinde de anayasal demokrasinin sağlıklı işlemesine katkı sunan anayasa yargısının sınırlarını muhkem kılmaya yönelik önerilerimizi içeren bu çalışma doktora tezimin gözden geçirilmiş halidir.(

Bu çalışmada, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) tarafından hazırlanan başkanlık sistemi önerisi ele alınmaktadır. Çalışmada, öncelikle, taslağın temel siyasal kurumlar konusunda getirdiği temel düzenlemeler incelenmektedir. Bu çerçevede, taslağın iç mantığı sergilenerek, nasıl bir siyasal rejim öngördüğü ortaya konmaktadır.
Kamuoyundaki tartışmalarda, AKP taslağı, başkanlık sisteminin ideal tipi sayılan ABD başkanlık sisteminden önemli farklılıklara sahip bulunduğu için eleştiriye uğramıştır. Bu nedenle, taslağın ABD başkanlık sistemi ile karşılaştırılması önem kazandığından, ABD örneği ile karşılaştırılmalı olarak incelenmektedir.
Çalışmada üzerinde durulan bir başka başlık, başkanlık sisteminin meşrulaştırılma biçimleri ve üzerine yürütülen tartışmalar olmuştur. Bu çerçevede, özellikle, parlamenter sistem ve başkanlık sisteminin yönetilebilirlik ve sürdürülebilirlik açısından karşılaştırılması önem taşımaktadır. Bir başka önemli başlık, bu iki sistemin olası kriz potansiyelleri ve krizlerle başa çıkma kapasiteleri olmaktadır.
AKP taslağı, temel siyasal kurumlar arasında Başkan’a ağırlık tanımaktadır. Nitekim, taslağa yönelik en temel eleştiriler, kuvvetler ayrılığı ilkesinin ihlal edildiği ve yürütmenin yasama ve yargıya hakimiyet kurduğudur. Bu durumun otoriterizm tehlikesini beslediği kaygıları dile getirilmektedir. Bu nedenle, taslağa yönelik otoriterizm tartışmaları üzerinde de durulmaktadır.

Osmanlı devletinde yemin geleneği, Türk İslam devletlerinde yaygın olan hükümdar yeminleri, Osmanlı padişahlarının kendi tebası ve ecnebi devlet hükümdarları ve tebasına ahitname suretiyle verdikleri imtiyazlar; Tanzimat döneminde padişah ve devlet memurlarına yemin ettirilmesi, II. Meşrutiyet döneminde Kanun-i Esasi'de yemin, Milli Mücadele döneminde yemin ve tahlif şartları.

Bülent Tanör'ün 1961 ve 1982 Anayasalarını karşılaştırmalı olarak değerlendirdiği eserinin akademik bir incelemesi yapılmaktadır. İnceleme "book report" tarzında, yalnızca ve esas olarak Tanör'ün kitabından yola çıkılarak değerlendirmeler yapılmıştır.

ÖZET: 'Anayasa' kavramı, sözlüklerde devletin temel yapısını düzenleyen kuralları içeren ana metin, eski deyişle esas teşkilat kanunu olarak tanımlanır. Ancak bu sade sözcüğün, hukuki bir metin olmanın ötesinde politik, sosyolojik, ekonomik hatta duygusal yönleri mevcuttur. II. Dünya Savaşı, geleneksel liberal anayasaların temel hak ve özgürlükleri korumaya yetmediğini, bir hükümdarın mutlak iktidarı kadar çoğunluğun iktidarının da zalim olabileceğini gösteren acı bir tecrübe olmuştur. Bu deneyimden sonra anayasaların, insan hakları olarak tanımlanan ve çoğunluk tarafından demokratik görünen usullerle dahi ihlal edilemeyecek olan hakları koruyan belgeler haline gelmesi sağlamıştır. Nasıl kadim zamanların Odiseus'u sirenlerin baştan çıkaran şarkılarına kanıp kayalara çarpmamak için kendisini gemisinin direğine bağlamışsa; modern anayasaların temel fonksiyonu da bir toplumun hedeflediği ülküden sapmamak için yoluna çıkabileceğini öngördüğü ayartmalara karşı kendini kontrol etmek üzere getirdiği sınırlamalardır. Tabiatı itibariyle katılımcılığa ve çoğulculuğa dayanan anayasal demokrasilerde, bireylerin temel hak ve hürriyetlerinin korunması için çoğunluğun desteği ile iktidarı elinde tutanların gücünün dizginlenmesi amacıyla kontrol mekanizmaları geliştirilmeye çalışılmıştır. Hukukun üstünlüğü ilkesinden güç alan anayasaya uygunluk denetimi bu mekanizmaların en etkini olarak dünya çapında kabul görmektedir. Zaman ve mekân olarak birbirlerinden çok uzak olsalar da Marshall ve Gür'ün hukuk anlayışları arasında kayda değer benzerlikler mevcuttur. İçinde yaşadıkları toplum ile devrin devlet ve hukuk anlayışı ise miraslarını çok farklı kılmıştır. Marshall'ın adı anayasaya uygunluk denetimini ABD hukuk sisteminin temel taşlarından bir haline getirmeyi başarmış ülkesinde büyük bir saygı ile anılan ve adı dünya çapında bilinen bir hukukçu olarak yaşamaktayken, elinde anayasayla hukuk sistemine tek başına başkaldıran bir asi olan Gür, uzun süre gölgede kalmıştır. Bu makalede, anayasa kavramı ve anayasaya uygunluk denetimi tartışmaları, Amerika Birleşik Devletlerinden yargıç John Marshall ve Türkiye Cumhuriyeti hâkimlerinden A. Refik Gür'ün kararları ışında değerlendirilecektir.

Bu tabloda sol sütün "Anayasa'nın Eski Metni", sağ sütun ise "Anayasa'nın Yürürlükteki Hali" olarak okunmalıdır (24 Haziran 2018 itibariyle). Çünkü tablo, halk oylamasına sunularak kabul edilen metne göre hazırlanmıştır. Bu anlamda bu tablo, bir tür başkanlık rejimi olan "Cumhurbaşkanlığı sistemi"ni öngören yürürlükteki Anayasa'yı, değişiklik yürürlüğe girmeden önceki hükümler ile karşılaştıran bir tablodur.

Toplum hayatının gerektirdiği aktif vatandaşlık bilincinin oluşturulmasında sosyal bilgiler dersi önemli bir role sahiptir. Aktif vatandaşlığa ilişkin farkındalık düzeyi yüksek öğrenciler yetiştirebilmek amacıyla sosyal bilgiler ders kitaplarında anayasa konusunun öğrenci düzeyine indirgenerek verilmesi önemlidir. Bu araştırmanın amacı, ortaokul altıncı sınıf sosyal bilgiler ders kitabında anayasa konularının nasıl ele alındığını ortaya koymaktır. Nitel araştırmanın benimsendiği araştırmanın verileri doküman incelemesi vasıtasıyla toplanmıştır. Toplanan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlara göre; sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan anayasa ile ilgili konuları ders kitabının yeterince yansıttığı, sosyal bilgiler ders kitabının öğrenme ve öğretme ilkelerine uygun olduğu belirlenmiştir. Buna karşın, sosyal bilgiler ders kitabında anayasayla ilgili müstakil bir bölüm ya da konuya yer verilmemesi, anayasa kavramı ve içeriği tanıtılmadan doğrudan anayasa konularına girilmesi, hazırlık ve değerlendirme sorularının anayasa ile ilişkisinin düşük düzeyde olması, öğrencileri düşünmeye ve araştırmaya sevk edici sorulara yer verilmemesinin ise karşılaşılan temel sorunlar olduğu tespit edilmiştir.

I. Uluslararası Din Ve İnsan Sempozyumu "Din, Dil Ve İletişim" Tebliğler Kitabı, 10-12 Ekim 2019 Eskişehir, s. 907-919.
I. INTERNATIONAL RELIGION AND HUMAN SYMPOSIUM“RELIGION, LANGUAGE AND COMMUNICATION”, 10-12 OCTOBER 2019 Eskişehir-Turkey, s. 907-919.

Abstract
(Freedom of Religion under Turkish Constitution)

This paper deals with freedom of religion under the Turkish constitution. Who is entitled to which rights, to what extent, and who is under which duties corresponding to those rights? Guided by these questions, I will identify the constitutional norms related to the protection of freedom of religion and their interrelations, referring to the conception of a principle by Robert Alexy. I will examine the content and limits of subjective rights to freedom of religion, taking into account the negative and positive aspects of freedom, as well as the well-established duality - the fora internum and externum. In order to problematize the meaning of constitutional norms in this context, I will discuss the basic dichotomies that dominate the understanding of the courts and scholars alike. I argue that a few established patterns of jurisprudence will inevitably change in the future, due to the recent amendment on the Turkish Constitutional Court's mandate.

Öz
Bu yazı Türkiye'de din özgürlüğüne ilişkin anayasal güvenceyi incelemektedir. Anayasa, din özgürlüğüne ilişkin olarak, kimlerin hangi haklarını nelere karşı korumaktadır; bunlara mukabil kimlere hangi ödevleri yüklemektedir? Bu sorulara yanıt aramak amacıyla bu çalışmada, anayasal güvenceyi oluşturan normlar belirlenmekte, aralarındaki bağlantılar gösterilmekte ve bir bütün olarak teşkil ettikleri norm, Robert Alexy'nin ilke kavramına atıfla, Din Özgürlüğü İlkesi olarak tanıtılmaktadır. Ardından, bu ilkenin içerdiği öznel hakların kapsamı ve sınırları, forum internum ve forum externum ayrımına ek olarak, hakkın negatif ve pozitif boyutları ayrımı ışığında ele alınmaktadır. Bu kapsamda, hak öznelerinin zorlanmama, engellenmeme, kınanmama, suçlanmama ve ayrımcılık görmeme hakları ile yükümlü öznelerin saygı ve koruma ödevleri incelenmektedir. Türk anayasa hukukunda, öğretide ve içtihatta egemen olmuş yaklaşımlar ve onların sonuçları üzerinde durulmakta; Anayasa Mahkemesinin bireysel başvurulara bakmaya başlaması nedeniyle içtihadın belirli bir yönde değişeceği ileri sürülmektedir.

Tarihin ilk yazılı anayasası olan 'Magna Carta' sadece İngiltere'nin değil tüm dünyanın özgürlük adına attığı en büyük adımı ve günümüzdeki modern anayasal düzene ulaşana kadar yaşanılan tarihi sürecin en önemli basamaklarından biri olarak nitelendirilebilir. Magna Carta Libertatum (Büyük Özgürlükler Sözleşmesi) aslen Kral John (Yurtsuz Kral John), Papa III. Innocent ve ülkedeki baronlar (derebeyler) arasında, kralın yetkilerini düzenlemek amacıyla imzalanmıştır. Bu belgeyle birlikte kral bazı yetkilerinden feragat etmiş, kanunlara uymak zorunda kalmış ve hukukun, kendi arzu ve isteklerinden daha üstün olduğunu kabul etmiştir. Magna Carta'nın imzalanması ile sonuçlanan olaylar Normanların İngiltere'yi işgal etmesine kadar dayanır. İngiltere'nin Normanlar tarafından işgal edilmesinden sonra İngiliz kralları, iktidarı tekrar ele geçirmek için uğraştılar. Amaçları iktidarı tekrar ele geçirirken aynı zamanda baronları saf dışı bırakmaktır. Baronlar, kralların tüm faaliyetlerinin sonucunda rahatsız olmuşlar ve sık sık ayaklanmaya başlamışlardı. Yaklaşık 100 yılı aşkın bir zaman İngiltere kralları ve baronları asarında çekişme, nihayetinde John'un kral olması ile daha da başa çıkılamaz bir hal aldı. Kral John'un aç gözlülüğü, egoistliği, savaşlardaki beceriksizliği ve iktidardaki sınırsız arzu ve keyfi yönetimine ek olarak baronlara getirmiş olduğu toprak ve gümrük vergileri, askerlik bedelleri gibi yaptırımlar kral ve baronların arasındaki gerilimi iyice arttırdı. Aynı dönemde Papa III. Innocent ile arasında sorunlar olan Kral John'a karşı artık din adamları ve baronlar birlikte hareket etmeye başladı. Papayı ve baronları karşısına alan Kral John için bu durum ilk zamanlarda büyük bir sorun teşkil etmemekle birlikte, baronlara karşı yaptığı baskı ve güçsüzleştirme politikası ile kendi iktidarını sağlamlaştırdığı kanısındaydı. Ancak Papa'nın aldığı bir kararla durum tam tersine döndü. İngiltere artık papalık ayinlerine katılamayacaktı. Halkın büyük tepkisine yol açan bu kadar sonucu Kral John, Papa ile görüşmek ve aralarındaki sorunları çözmek için çıktığı yolculukta Fransa Kralı Philip Augustus ile karşılaştı. 1214 yılındaki bu karşılaşma kaçınılmaz olarak savaşa dönüştü ve Kral John savaşta yenildi. Kral John'un Augustus'a karşı aldığı yenilgiyi bir fırsat olarak gören ve cesaretlenen baronlar, ülkedeki imtiyazlarını, topraklarını, kalelerini ve buna benzer haklarını geri almak için harekete geçtiler. Canterbury piskoposu önderliğinde baronlar kendi sorunlarının yanı sıra kilisenin, daha küçük feodal beylerin, kent halkının ve hatta köylülerin sorunlarını da içeren istekleri bir belge biçiminde düzenlediler. Kralla pazarlık yapmak isteyen baronlar, isteklerinin kabul edilmemesi halinde krala karşı isyan edecekleri konusunda da kendi aralarında anlaştılar. Kral John, baronlarla görüşüp pazarlık etmeyi kabul etti ancak görüşmeyi açık arazide yapmak istiyordu. Böylece baronları güç kullanarak saf dışı bırakmayı planlamıştı. Fakat görüşme, baronların isteği ile Londra şehrinde gerçekleşti. Şehri ve İngiltere'nin önemli yerlerini ele geçiren baronlar, kralı anlaşmaya mecbur ettiler. 1215'in Haziran ayında imzalanan Magna Carta Libertatum ile birlikte kral kendi hâkimiyetini ve iktidarını baronlarla paylaşmış oldu. Bu sayede kralın kayıtsız ve keyfi yönetimi ortadan kalkmış, kral ve baronların vazifeleri ve yetkileri karşılıklı olarak belirlenmiştir. Anlaşmanın imzalanması ile birlikte baronlar eski imtiyazlarından daha fazlasını elde etmişler ve derebeylik kavramını sağlam bir zemine oturtmuşlardır. Halk ise yine serf (toprakla birlikte alıp satılabilen köle) olarak kalmış, ancak anlaşmanın etkisiyle hızlanan özgürlük kavramı ile birlikte gelecek yıllarda haklarını kazanmışlardır.

Öz 2017 Anayasa değişiklikleriyle Türkiye'de hükümet sistemi ve bu doğrultuda Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğu konusu değişikliğe uğratılmıştır. Bu konu, sorumluluğun kapsamı, soruşturma ve kovuşturma aşamaları, cezai sorumluluğa ilişkin hükmün Cumhurbaşkanlığı görevinin sonrasında uygulanması, sorumluluk prosedürünün işletilmesine bağlanan sonuçlar bakımından değiştirilmiştir. İlk ba-kışta bu değişikliklerin, önceki düzenlemelerden daha sade ve daha eşitlikçi düzen-lemeler olduğu söylenebilir. Ancak değiştirilen ve değiştirilmeyen diğer birçok hükümle birlikte değerlendirildiğinde, Cumhurbaşkanının cezai sorumluluğuna iliş-kin düzenlemelerin uygulanabilme ihtimalinin çok zor olduğunu ifade etmek müm-kündür. Anahtar Kelimeler Anayasa değişikliği, Cumhurbaşkanı, cezai sorumluluk, soruşturma, kovuşturma CRIMINAL LIABILITY OF THE HEAD OF STATE Abstract With the constitutional amendment in 2017, the Turkish governmental system and, along with it, the criminal responsibility of the president changed. The changes introduced pertains to the scope of the responsibility, the phases of investigation and prosecution, the implementation of the rule regarding criminal responsibility after the term of presidency and the results linked to the initiation of the responsibility procedure. At first sight, these changes may seem plainer and more equitable than the former regulations; however, it may be concluded that these regulations pertaining to the criminal responsibility of the president are unlikely to be applied.

"17. Yüzyıldan bu yana dek modern Avrupa'nın siyasal alanı, kısmen toplumsal söz-leşme, kısmen de Hegelvari devlet kuramlarınca biçimlendirilmiş bir ana ilke'nin egemenliği altındadır." Ulus Baker (1) 1781 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde kabul edilen ilk yazılı anayasadan beri, hemen her ülkede halk oylamasıyla yürürlüğe giren anayasa, toplumsal işleyişin temel ilkelerini belirlemektedir. İkincil ilkeleri belirleyen yasaların, anayasaya aykırı olmaması gözetilmektedir. Anayasanın hazırlanması uzun ve çok dik-katli yapılırken, değiştirilmesi zorlaştırılmakta ve toplumsal uzlaşmaya bağlanmaktadır. Ancak, değişen koşul-lar ve toplumun gereksinmelerine göre, yasaları yasama erki değiştirebilmektedir. Anayasa yapma nereden doğmuştur? Bu eyleme yol açan görüş, felsefede daha önce ortaya atılan "toplum sözleşmesi" kuramlarıdır. Bu kuramların başlangıcında "doğa durumu" çözümlemesi yer alır. Aristo-teles, karıncalar ve arıların zorlayıcı bir güç olmadan toplum biçiminde yaşayabilmelerini; onların insanlar arasında savaşa yol açan onur ve saygınlık için yarışmamaları, özel çıkarları ve ortak çıkarlarının örtüşmesi; yanlışlık, haksızlık ve zarar gibi durumların kargaşa yaratmaması; dolayısıyla aykırılık, eleştiri ve egemenlik kaygılarının bulunmamasına bağlar. Karınca ve arı topluluğu, doğal olarak uzlaşmış bütündür. Oysa insanlar arasındaki uzlaşma, ancak zorunluluktan doğar ve yapay olarak sağlanabilir. Toplum sözleşmesi kuramcıları; yarışma, tiksinme ve kıskançlığın; doğuştan eşit olan insanlar arasında savaşa yol açtığını ileri sürer. Devlet, insanın insanla savaşından doğmuştur. İnsanlığın doğa durumunda ya da sonraki aşamada görülen "güç ve çıkar tutkusu"nun denetimini ve bastırılmasını, egemen ya tek güç ya da bir dengeli güç gerçekleştirmiştir. Bu iki seçenek, tek erklik (monarcy) ve halk erki (democracy, repbulic) görüşlerinin temelidir. Doğa durumu Bu kuramı ilk geliştiren Thomas Hobbes (1588-1679), 1215 yılında Birleşik Krallık'ta imzalanan Magna Carta'dan esinlenmiş olabilir. Onun döneminde, Birleşik Krallık iç savaş, karışıklık ve mutlak otorite arayışı içindeydi. Bunun etkenleri üç başlıkta toplanabilir: din-mezhep çatışmaları, sınıf ayrımının yol açtığı karışık-lıklar ve mutlak gücün kime ya da kimlere ait olması gerekliliğinin bir karara bağlanamamış olması. Birleşik Krallık'ta devletin yetkilerinin bu karışıklıklardan ötürü kral, lordlar ve Avam Kamarası arasında bölünmüş olduğu görüşü geniş ölçüde yayılmıştı. Hobbes, "Bu görüş yaygınlaşmasaydı, halk bölünmez ve iç savaşa dü-şülmezdi" kanısına varmıştır. Bütüncül toplum için "devleti belirli ve değişmez yasalarla yöneten tek kişinin yönetimi"nden yana oldu. "İnsan neyse devlet odur" görüşünü savunan Hobbes'a göre, her türden insan etkinliğinin anlaşılabilmesi, insanın tarihinin bilinmesine bağlıdır. Ama Hobbes'un tarih anlayışı, daha çok bir yapıntıdır (fiction). Aristoteles'in "insanın toplumsal varlık olduğu" görüşünün tersine, Hobbes'a göre insan, doğuştan toplumsal varlık değildir. İnsan doğal olarak değil, tarihsel olarak toplumu kurar. Toplum, adalet, yasa ve barış doğal değil yapay durumlardır. Hobbes, "doğa durumu" derken ilk insanları kastetmez; "toplumun dağılmış, ülkenin yıkılmış olduğu durum" demek ister. Toplumun bu durumunu da insanların genel özyapısına bağlar. Ona göre, insan, doğa durumunda kendisini herkesle doğuştan eşit sayar, eşit görmek ister. Bu yüzden her şeyi kendinde hak görür. Yalnız ve bencil insan, kendi haklarını ve çıkarlarını korumak, başkalarında olan ama kendisinde olmayan şeylere sahip olmak ister, bu da savaş durumuna yol açar. Yani doğa durumuna istek ve tutku egemendir. Akıl, istek ve tutkuları gerçek-leştirmenin aracı olur. Doğuştan gelen güçler güzellik, akıl vb.dir ve sınırlıdır; yapay güçler zenginlik, ün, vb.dir ve arttırılabilir. Doğa durumunda insanları koruyucu bir güç yoktur, insanlar kendilerini korumak için her şeyi yapabilirler. Yapılan savaşın üç ana nedeni vardır: kazanç için yarışma, güvensizlik, ün ya da onur. Doğa durumunda kaldığı sürece insan yaşam savaşımının ötesine geçemeyecek, tek amacı yaşamını sürdür-mek olacaktı. İnsan, yaşaması için gerekli temel ihtiyaçlarını karşılayamazken, daha iyi yaşam anlayışını, ahlâki ya da politik olarak geliştiremez. Savaş durumunda ise ne ayrıcalıktan ne mülkiyetten ne ahlâktan ne de adaletten söz edilebilir. Örnek aldığı Thukydides iç savaşa ilişkin şunları yazmıştır: "İnsanların yaşamları 1 Dolaylı Eylem, 2012, Birikim Yayınları, s. 53

Bundan 37 yıl önce 1966 yılında kabul edilen ve 1976 yılında yürürlüğe giren bu sözleşmeler, daha önce de Türkiye'nin önüne konulmuş, ancak ulus devlete yönelik tehditler oluşturacağı düşüncesiyle onaylanmamıştır.Aradan geçen o kadar yıl sonra 04/06/2003 tarihli oturumda T.B.M.M.'de 4867 ve 4868 no.lu iki yasa kabul edilmiş ve Sayın Cumhurbaşkanının onayına sunulmuştur.

Litvanya’da 18 Eylül 1917'de "Tariba" denilen bir meclis toplanmıştır. 8 Mayıs 1926'da sol partilerin seçimi kazanması üzerine darbe yapılarak 12 Nisan 1927'de parlamento feshedilmiştir. Yürütmeyi güçlendiren ve seçim sistemini değiştiren 1928 Anayasası kabul edilmiştir. Uluslararası baskıların sonucunda demokratik rejime geçilerek 12 Şubat 1938 Anayasası yapılmıştır. Haziran 1940'da SSCB’nin Litvanya'yla girmesiyle 21 Temmuz 1940'da Seym toplanarak Litvanya, SSCB'ye dahil olmuştur. 25 Ağustos 1940'da Litvanya yeni Anayasayı kabul etmiştir. 26 Aralık 1951'de anayasada birçok değişiklik yapılmıştır.
1977 SSCB Anayasası’nın kabulünden sonra 20 Nisan 1978'de Litvanya SSC'nin yeni Anayasası kabul edilmiştir. 11 Mart 1990'da Litvanya bağımsızlığını ilan etmiş ve 132 maddelik "Geçici Temel Kanun" kabul edilmiştir. 25 Ekim 1992'de anayasa referandum ile kabul edilmiş ve 6 Kasım 1992'de Seym tarafından onaylanmıştır.

Özet

Bu çalışmanın ana amacı temel hak ve hürriyetlerin, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası çerçevesinde ne tür durumlarda sınırlandırıldığını, bu sınırlandırmaların hangi Anayasa Maddelerine dayandığını, Anayasanın 13. Maddesine aykırı sınırlandırmaların Anayasanın 11. Maddesi Çerçevesinde nasıl değerlendirildiğinin altını çizmektir.

Anahtar Kelimeler: Temel Hak ve Hürriyetler, Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması, Anayasa Madde 13, Anayasa Madde 11.

Anayasa Mahkemesinin Anayasaya uygunluk denetimi sonucunda vermiş olduğu iptal kararlarının geriye yürümeyeceğine ilişkin, gerek 1961 Anayasasının 152. maddesinin üçüncü fıkrasında, gerekse 1982 Anayasasının 153. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan kural; iptal kararı sonrasında ortaya çıkan yasal boşluğun nasıl ve hangi zaman diliminde doldurulacağı, bu süreçte hangi kuralın uygulanacağı, kişiler açısından hukuki güvenliğin nasıl tesis edileceği, içtimai huzur mülâhazasıyla ortaya çıkan uygulamanın kazanılmış haklara nasıl etki edeceği, diğer taraftan çeşitli davalarda dava türüne ve uygulanan hükme göre iptal kararının nasıl etki doğuracağı yolundaki sorularla geçmişte olduğu gibi bugün de uygulamada birtakım sorunlara yol açmaktadır.
Çalışmamız, söz konusu sorunlara dayanak mevzuatın incelenmesi, ilgili düzenlemelerin somut olaylarda nasıl uygulandığının tespit edilmesi ve uygulamada karşılaşılan bu sorunlara çözüm bulunabilmesi çabasıdır.

Bu çalışmada anayasanın ruhu kavramı özelinde anayasal dilin semantiği
incelenmiştir. Çalışmanın temel motivasyonu, incelenen kavramın genel kullanımı ile Anayasa metnindeki işlevinin birbiriyle örtüşmemesi olmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde, anayasa normlarının geçerliliğini farklı şartlara bağlayan iki düşünürün teorileri karşılıklı olarak incelenmiştir. Carl Schmitt ve Hans Kelsen’in teorilerine yer verilen bu
bölümde, farklı geçerlilik anlayışlarına göre ortaya konan anayasa tanımlarına bağlı olarak anayasanın ruhu ve ona benzer çekirdek yapıların ne şekilde kavranabileceği tartışılmıştır. Kavramın teorik açıdan incelenmesinden sonra, çalışmanın ikinci bölümünde Türk Anayasa
Hukuku özelinde bir inceleme yapılmıştır. Bu bölümde 1961 Anayasası ile anayasa metnine giren kavramın anayasal niteliği merkeze alınmış; düzenlemeler, temel yaklaşımlar ve Anayasa Mahkemesi Kararları incelenmiştir. Otantik tanım girişimlerinin birinci bölümde sunulan teorik çerçeve bakımından ne şekilde değerlendirilebileceği tartışılmış ve istikrarlı bir tanımlamanın imkânları sorgulanmıştır. Çalışmanın sonunda, incelenen kavramın ulusal sistemdeki kendine özgü nitelikleri ortaya konmuş ve özellikle anayasanın sözü-anayasanın ruhu ikiliğinin yorum sürecinde neden olduğu güçlükler tartışılmıştır

Bu makalenin amacı, anayasa incelemeleri için alternatif bir yöntem önermektir. Önerinin zemini, Türkiye’de anayasa tartışmalarının yoğunluğu ile anayasa incelemelerinde yöntem tartışmalarının cılızlığı arasındaki çelişkidir. Bu çalışmanın anayasal pozitivizme karşı önerdiği diyalektik yöntemin ardında içsel ilişkiler felsefesi ve bütünsel bir sosyal bilim anlayışı yatmaktadır. Makale, bu bakımdan, takip ettiği felsefe ve sosyal bilim anlayışını sergilemenin yanı sıra anayasal pozitivizme hâkim olan atomistik-rasyonalist bütünlük anlayışına yaslanan dışsal ilişkiler felsefesinin ve parçalı sosyal bilim anlayışının bir eleştirisini de yapmaktadır. Makalede diyalektik anayasa incelemeleri için önerilen çerçeve, ağırlıklı olarak Bertell Ollman’ın Karl Marx’ın eserlerinin diyalektik bir okumasına dayanarak yeniden kurduğu diyalektik yönteme dayandırılmıştır. Önerilen çerçevenin ana hatları kapsam, genellik düzeyi ve konumlanma noktası soyutlamalarına ve diyalektiğin öz ve görünüm, özdeşlik ve farklılık, nicelik ve nitelik, başkalaşım, karşıtların birliği, çelişki, yadsımanın yadsıması, önkoşul ve sonuç gibi kategorilerine göre şekillendirilmiştir.
------
The aim of this article is to propose an alternative method for the studies of constitution. The contradiction that stems from the fact that the intensity of the debates on constitution does not accompany sufficient methodological discussions is what lays the basis for this proposal. Underlying the dialectical
method that this study proposes as an alternative to legal positivism employed by mainstream studies of constitution are internal relations philosophy on the one hand and a holistic understanding of social sciences on the other. In this respect this article not only exhibits its own conception of philosophy and of social sciences, it also develops a critique of external relations philosophy as well as the specialized understanding of social sciences that rests on an atomistic-rationalist conception of totality. The model that the article proposes for the studies of constitution builds mainly on the dialectical method that Bertell Ollman has reconstructed through a dialectical reading of Marx's classical works. What informs the main tenets of the proposed method in this article are abstractions such as extension, level of generality and vantage point as well as the dialectical categories such as essence-appearance, identify-difference, quality-quantity,
metamorphosis, unity of opposites, contradiction, negation of negation, precondition and result.

Bir ülkenin modernleşmesinin ve demokratik değerlere sahip olmasının en önemli kriterlerinden biri, ülkede hukuka ve anayasaya verilen değerdir. Osmanlı modernleşmesinin en önem ayağı olarak kabul edebileceğimiz hukuki alanda meydana gelen anayasal gelişmeler, bu konuda en çok dikkat çeken ve önem arz eden gelişmelerdir. Osmanlı Devleti açısından birer ilk niteliği taşıyan belgelerin, modernleşme ve demokratikleşme açısından oldukça önemli olduğunu düşünebiliriz. Nitekim Osmanlı Devleti’nde adeta yeni bir hükümet sistemine işaret eden bu belgelerin demokrasiye ve hukuka yönelik önemli katkıları olmuştur. Bu çalışmanın amacı “Sened-i İttifak”, “Tanzimat Fermanı” ve “Islahat Fermanı”nı Osmanlıdaki anayasacılık hareketleri içerisinde incelemek ve bu gelişmelerin demokrasiye yönelik katkıları değerlendirmektir. Anayasacılık hareketlerinin temelinde devlet iktidarının ve bu iktidarı kullanan devlet organlarının yetkilerinin sınırlandırılması olgusu olmasından dolayı bu belgelerin Osmanlı Devletine anayasacılık düşüncesi kapsamında sağlamış olduğu katkılar değerlendirmekte ve devlet iktidarına yönelik getirmiş olduğu kısıtlamalar değerlendirilmektedir. Ayrıca bu belgelerin birer ideal tip olan demokrasi modellerinden hangisine ya da hangilerine uygunluk gösterdiği tespit edilmeye çalışılmaktadır. Böylelikle bu belgelerin Osmanlı devleti açısından hem Anayasacılık hem de Demokratikleşme çabalarına olan katkıları belirlenmeye çalışılmaktadır.

Atıf için: Taşcıer, Ali Mert, Prof. Dr. Tayfur Özşen Anısına 70. Yaş Armağanı, Ed. Aytül Güneşer Demirci, Esra Dik, Esra Ergüzeloğlu Kilim, YAYED Yayınları, Ankara, 2013.

ÖZET: Türkiye'de uzun yıllardır tartışılan ve son 15 yıldır yasal düzenlemesi için çalışılan Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık), 14 Haziran 2012 tarih ve 6328 sayılı Kanunla kurulmuştur. Bu çalışmada Kamu Denetçiliği Kurumu'nun tanımı, tarihçesinin yanı sıra, Türkiye'deki Kurumla ilgili tartışmalara ve gelişmelere yer verilmiştir. Türkiye'de Kamu Denetçiliği Kurumu'nun denetimlere yeni başlaması nedeniyle uygulamaya dönük yeterli bilgi oluşmadığı için 6328 sayılı Kanunun tasarı halinin TBMM Anayasa Komisyonu, Alt
Komisyon ve Genel Kurul'daki tartışmalarına ayrıntıyla değinilerek, Kurum'un ne derece etkili olacağı üzerine süren tartışmalara değinilmiştir. Dünya örneklerinin de değerlendirildiği çalışma, ilerleyen süreçte Kamu Denetçiliği üzerine inceleme yapacaklara yardımcı olmak amacındadır.

Özet Anayasal İktisat Teorisi, temellerini Kamu Tercihi Teorisi'ne dayandırır. Kamu Tercihi Teorisi, politikanın ekonomik analizini yapan bir bilim dalıdır. Bu teori kapsamında anayasal iktisat, demokrasilerin zamanla yozlaştığı varsayımından hareketle ekonomik ve politik birimlerin faaliyetlerini sınırlayan ekonomik anayasal hükümlerin nasıl olması gerektiği konusunda normatif ve pozitif çözüm önerileri ile yasal, kurumsal ve anayasal kurallar bütününün işleyiş özelliklerini açıklamaya çalışır. Bu çalışmada; siyasi iktidarın (aktörlerin) ekonomide politik amaçlarla yaptıkları müdahalelerin ortaya çıkardığı ekonomik sorunlar (politik yozlaşma, devletin başarısızlığı teorisi, oy ticaret ve bürokrasi vb.) incelendi. Bu bağlamda Türkiye ekonomisinde temel ekonomik ve siyasal (politik) sorunların ne olduğu ve bunun nasıl ortaya çıktığı üzerinde duruldu. Daha sonraki bölümlerde anayasal iktisat çerçevesinde son dönem Türkiye gelişmeleri değerlendirildi ve sorunların çözülmesine yönelik ideal çözüm önerileri geliştirildi. Abstract Theory of Constitutional Economics depends on Public Choice Theory. Public Choice Theory is a discipline that analyzes politics in terms of economics. Constitutional economics within the context of this theory, with reference to the assumption that democracies degenerate in time, tries to explain operational features of legal, institutional and constitutional rules via normative and positive solution offers focusing on how economic constitutional laws should be which restrict the operations of economical and political units. In this study, results of political interventions of political power (agents) cause economic and political problems are analyzed. In this context, basic problems in the economy and politics of Turkey and their reasons are investigated. In following chapters, recent developments in Turkey are evaluated in terms of constitutional economics and ideal solutions are offered to solve the problems.

Özet: Örgütlü toplum yaşayışının temeli sayılabilecek bir yazılı kurallar bütünü meydana ge-tirmek ve özellikle bu yoldan yöneticilerin keyfi davranışlarını önlemek düşüncesi insanlık ta-rihinin önemli aşamalarından biridir. Batı' daki anayasacılık hareketleri sadece her devletin bir anayasası olması şeklinde sözde ana-yasacılık değil, anayasanın üstünlüğünün sağlanmasıyla anayasaya bağlı devlet fikrinin geliş-mesi yönünde olmuştur. Olguların fiili durumu anayasal normların siyasi hayatın dinamikle-riyle tam olarak bütünleşmesine imkân vermemektedir. Genellikle bu gelişmelerin ortaya çıkardığı 'belgeli sonuçlar', bir siyaset ve hukuk etiği sorunu olarak siyasal-toplumsal yaşamda yer bulurlar. Bu hususun somut ve aktüel örneği 1982 Ana-yasasının üreterek " rejim " haline dönüştürdüğü 'çoğunlukçu model' olup, adeta anayasanın boynunda asılı duran bir madalyon gibi; bir yüzü ile 'otoriteyi', diğer yüzü ile de 'demokrasiyi' simgelemektedir. Otorite olarak 'devlet iktidarını', demokrasi olarak mutlak sayısal üstünlüğe olanak sağlayan 'seçim sandığını' ifade etmektedir. Değerlerin hukuka aktarımının siyasal tasarımı " anayasanın kimliği " olarak toplumsal-siyasal yaşamda somutlaşmaktadır. Temel soru, bu kimliğin içinde " yurttaşın " kendini bulup bulama-masıdır. 1982 Anayasası bu soruyu yurttaş için " ödev " , siyasal iktidar için de " vesayet " olarak yanıtlamıştır. Çalışmanın yöneldiği temel hipotez anayasanın patolojik çıkmazında " siyasal iktidar " erkine hükümet edememesi için getirdiği " prangalar " ve nasıl aşılacağı sorunudur.

TÜRKİYE'DE KURUCU ANAYASA MÜHENDİSLİĞİ (Anayasanın Yabancılaş(tırıl)arak-Araçsallaş(tırıl)ması ve "Darbe Anayasası" Kimliği Kazan(dırıl)ması) Özet Batı'da 1215 tarihli Magna Carta, Türkiye'de ise 1808 tarihli Sened-i İttifak ile başlayan hukuk devletine doğru evrilme süreci ve onun simgesi olarak ortaya çıkan anayasacılık hareketleri, "anayasa" ismini alan ve hukuki bir belge olmaktan çok siyasi bir belge ile somutlaşmaktadır. Osmanlı Devleti döneminde yaşanılan anayasallaşma ve ilk anayasanın oluşumu sürecinde, bu süreci yönetecek iç dinamikler gelişemediği için anayasası, uluslararası dinamiklerin etkisi altında hazırlanmıştır. Böylece yukarıdan bahşedilerek toplum katına indirilen 1876 tarihli Kanun-i Esasi'nin oluşumu ve yürürlük kazanmasındaki koşulları o dönemin egemen yönetim zihniyeti ile Türk anayasacılığı ve anayasallaşma kültürünün temelleri atılmıştır. 1924 Teşkilatı Esasiye Kanunu'na kadar yürürlükte olan 1876 Kanun-i Esasisi, 1960'a kadar birbirini izleyen alt dönemlere damgasını vurmuştur. 1961 ve 1982 anayasaları ise anayasal demokrasinin kurumsal temellerinin geliştirildiği dönem olarak farklı süreçleri ifade etmektedir. Yürürlükte olan 1982 anayasası, ürettiği anayasa teori ve pratiği ve parlamenter sistem geleneği ile demokratik liberal sistem içinde, "devlet otoritesi/iktidarı" egemen ayrık bir kategori oluşturmaktadır. Bu durum Türk modernleşmesinin temel paradokslarından biri haline gelmiştir. Bir toplumda yürürlükte olan "anayasa", her şeyden önce o toplumun genetik kodları ile uyuşup uyuşmaması ile ilgilidir. Anayasa, Türk toplumunda, temel işlevinden başkalaştırılarak adeta anayasanın 'yabancılaş(tırıl)ması ve araçsallaş(tırıl)ması' ile ilgili bir durum sergileyerek, "toplumu yönetmenin aracı" haline ge(tiri)lmiştir.

Atıf için: Taşcıer, Ali Mert, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 14, Eylül-Aralık 2018, s 315-327.

Neoliberal politikaların, teori ve uygulamasındaki çelişkileri, pragmatik yapısının etkisiyle, ağır uluslararası ekonomik ve sosyal krizlere rağmen yaşamasının nedenidir. Teoride sıklıkla vurgulanan sınırlı ve etkin devlet, serbest piyasa gibi ilkelerin hiç uygulamadığı rahatlıkla söylenebilir. Ayrıca, Türkiye gibi ülkelerde askeri darbeler eliyle sosyal devlet ilkelerini geniş kitlelere rağmen tasfiye etmeye çalışarak yerleşen neoliberalizmin, toplumlar nezdinde kabul görebilmesi için son dönemlerde yaşadığı dönüşüm ve sıklıkla kullandığı katılım, şeffaflaşma, yerelleşme gibi ilkelerinin uygulanıp uygulanmadığı sorgulanmaktadır. Neoliberal politikaların egemen olduğu Türkiye örneğinden de görüleceği gibi, kamu yönetimi alanında en çok belirtilen hedeflerden biri olmasına rağmen yerelleşmenin gerçekleşmediği, aksine merkezileşmenin daha da pekiştiği söylenebilir. Çünkü, neoliberal politikaların ana amacı kârlılığın artırılması ve sermayenin küresel ölçekte serbest hareket edebilmesidir. Amaca hizmet etme noktasında merkezileşme ya da yerelleşme gibi sabit bir tercihin olması beklenmemelidir. Bunun son uygulaması ise 6360 sayılı kanundur. Yerel yönetimlere ilişkin olmasına rağmen, büyükşehir belediyesi statüsündeki illerde kaldırdığı yerel yönetim birimlerinden il özel idaresinin yerine kurduğu merkezi yönetimin taşra teşkilatı niteliğindeki Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının uygulamalarından örnekler incelendiğinde, merkezileşmenin nasıl pekiştiği ve yerelde merkezileşme biçiminde yeni bir tip yapılanmanın kurulduğu görülecektir. Çalışmada neoliberalizmin ne olduğu, merkezileşme-yerelleşme gerilimiyle ilişkisi, 6360 sayılı kanunun getirdikleri, il özel idarelerinin kaldırılması, YİKOB'ların kurulması ve uygulama örnekleriyle merkezileşmenin nasıl pekiştiği anlatılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Neoliberalizm, Yerelleşme, Merkezileşme, 6360 Sayılı Kanun, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları

Abstract The contradictions between the theory and the application of neoliberalism are, by the effects of its pragmatic structure, the reason of its survival in the face of crisis. In countries like Turkey, it can be conveniently propounded that fundamentals such as definite and operative state, free market are not practiced. Moreover, the alteration of neoliberalism, which is trying to settle by the dissolution of fundamentals of the social state via military coups in countries like Turkey despite the wide populace, faced in recent years in order to be accepted by the communities and whether its oftenly used fundamentals, such as inclusion, transparency, decentralization, are being applied have been questioned. As seen form the example of Turkey, where neoliberal politics are hegemony, it can be said that decentralization have not materialized and centralization have consolidated despite it is being one of the most remarked targets in the scope of public administration. This is because the main objective of neoliberal politics is increasing profitability and ability of capital to roam freely in global scale. In particular of serving the goal, a firm choice such as centralization or regionalization should not be expected. Its latest application is the law no 6360. When examples of applications of the Monitoring and Coordination Directorates with similar legibility as provincial organization of the central administration, which was set to replace special provincial administrations that have been withdrawn by metropolitan municipalities although this is with respect to the local governments, it can be observed how centralization have consolidated and a new structure have been constructed in local in the garb of centralization. In this work, it will be strived to commentate that what neoliberalism is, its relation with the tension of centralization-regionalization, outcomes of the law no 6360, abolition of the special provincial administrations, constitution of Monitoring and Coordination Directorates' and with some examples of applications how centralization have consolidated.

Anayasa Tartışmasına Giriş: Türkiye'nin Anayasası Üzerine Ön Notlar Borges, Çin Seddi'ni inşa ettiren imparatorun aynı anda bir şey daha yaptığını anlatır. İmparator, kendi tahta çıkışından önce yazılmış bütün kitapları yaktırmıştır. Çin Seddi gibi görkemli bir eseri inşa ettirip kendisinden önceki üç bin yıllık tarihi anlatan kitapları yakmak gibi bir çılgınlığa girişmek nasıl ilişkilendirilebilir? İmparator, yazılı olan her şeyi silerek kendisinden öncesini unutturmayı ve ördüğü görkemli duvar ile savunmasının sınırlarını yeni bir dünya olarak belirlemeyi amaçlamıştır. Borges, kendisini yıkılacak bir duvar kendi anısını silecek bir yakma düşüncesinden kurtulamayan İmparatorun ağzından şunları aktarır: " İnsanlar geçmişi seviyor, beni yargılayanlar da öyle ve ben bu sevginin karşısında güçsüzüm ama bir gün benim gibi hisseden biri çıkacak, benim kitapları yok ettiğim gibi o da duvarı yıkacak ve bana dair anıyı silecek, böylece benim gölgem, aynam olacak ama bunu hiç bilmeyecek. " 1 Gözleri buğulandıran bir siyasal anda, " insan gözünün soldan sağa okuma alışkanlığı " 2yla mevzuat aktarmaya çalışan akademisyen ve araştırmacılara, 'demokratik' bir anayasa yazmakla debelenen muhalefet partilerine karşı bu makalede Türkiye'nin anayasasını tartışmak için referans noktaları belirlemeye çalışacağım. Borges'in etkileyici öyküsü yeni anayasa tartışmasına başlamak için çok önemli iki referans noktası içeriyor. Birincisi dünyasının sınırlarını savunma duvarlarıyla ören, onun tanrısı olarak kendini inşa eden bir siyasi lider; siyasetin olağandışı dünyasını bir kenara bıraktığınızda ise sıradan bir deli figürü. İkincisi, duvarın eşiğinde tutulan halkın aktarmayı sevdiği bir eski yasa. Bu iki referans noktası,-kişisel karizma ekseninde yürütülen olağanüstü siyaset ve uygulanmaya tenezzül edilmeyen eski yapılageliş, kodifiye edilmiş haliyle anayasa metni-burjuva hukuk düzeninin sunulmayan nimetlerine dönük arzumuz nedeniyle vazgeçemediğimiz için topluca sormaya çekindiğimiz soruyu kaçınılmaz kılıyor: Anayasanın uygulanmasını gözetmekle görevli kurum onu ihlal ediyorsa ne olur? Birinci Ayrım: Anayasa ve Anayasa Metni Cromwell istisnasını atlarsak, yazılı anayasaları icad eden Fransız ve Amerikan devrimleri anayasa kavramını güçler ayrılığı ve insan hakları üzerine inşa etmişlerdir.

The struggle between
Christianity and political authority
started as early as it was revealed. The
new religion was not welcomed by the
rules of the time. The new religion was
spread by a handful of believers. When
Christianity was embraced by the Roman
Empire, it was institutionalized with the
establishment of the Roman Catholic
Church, turning Christianity into a state
religion.
After Christianity had become a state
religion, a social structure centered on
the religion was created. In the new
order, the nature of the struggle between
the religion and the state transformed.
The constitutionalism movement, which
started in Europe after the French
Revolution, led to a debate as to
fundamental rights and freedoms,
especially freedom of religion and
conscience. Each country in Europe has
its own experience of the Reformation
and constitutionalism. That experience,
which was affected by constitutionalism to a great extent, has shaped German
approach towards freedoms of religion
and conscience, leading to a model
specific to France and Germany.