Муса Җәлил һәйкәле (Барда)

Һәйкәл
Муса Җәлилгә һәйкәл
Муса Җәлилгә һәйкәл
Урын	Пермь крае, Барда районы, Барда, Муса Җәлил скверы
Сынчы	Винера Абдуллина (бюст)
Төзелеш датасы	2024 ел
Материал	бронза

Муса Җәлил һәйкәле (рус. Памятник Мусе Джалилю) ― Пермь крае Барда районы административ үзәге Барда авылында күренекле татар шагыйре, Советлар Союзы Герое, Ленин премиясе лауреаты Муса Җәлилгә (1906―1944) 2024 елның 15 июнендә ачылган һәйкәл (бюст).

Һәйкәлнең авторы ― Татарстанның атказанган сәнгать эшлеклесе (2012) скульптор Винера Абдуллина (Санкт-Петербург). Муса Җәлил бюсты Пермь краена 2024 елның маенда җибәрелгән.

Һәйкәл 2024 елның 15 июнендә, Барда районында узучы XIV Бөтенроссия татар авыллары Сабантуе кысаларында ачылган. Һәйкәлне ачу тантанасында Пермь крае губернаторы Дмитрий Махонин^[d], БТК Милли шурасы рәисе, ТР премьер-министры урынбасары Васил Шәйхразиев, Пермь крае Барда муниципаль округы хакимият башлыгы Хәлил Алапанов, Россия Федерациясенең төрле төбәкләреннән татар активы һәм башкалар катнашкан^[1]. Татарстан Республикасы Рәисе Рөстәм Миңнеханов һәйкәлгә чәчәкләр салган ^[2].

2013 елда Бардада Бөтендөнья авыл Сабантуе көннәрендә бөек татар шагыйре Габдулла Тукайга (1886―1913) район администрациясе бинасы каршында һәйкәл ачылган булган^[3].

Һәйкәл район үзәгендә яңа ачылган һәм татар шагыйре хөрмәтенә аталган скверда^[4] урнаштырылган. Баскычлап күтәртелгән коңгырт төстәге мәрмәрдән ясалган аслыкка шагыйрьнең бронза бюсты урнаштырылган. Шагыйрь хәрби киемнән итеп ясалган. Бюсттан астарак, аслыкның алдына татар (өстә) һәм рус телләрендә шагыйрь турында мәгълүмат язылган табличкалар урнаштырылган:

Муса Җәлил
(1906–1944)
Советлар Союзы Герое,
татар халкының бөек шагыйре

Муса Джалиль
(1906–1944)
Герой Советского Союза,
великий поэт татарского народа

• В селе Барда Пермского края откроется памятник великому поэту Мусе Джалилю. Всемирный конгресс татар, 14.06.2024

к·б·ү Муса Җәлил
Урыннар	• Мостафа  • «Хөсәения»  • Ксения гимназиясе  • Горький урамы, 17  • Ершов урамы, 2/1  • «Татарстан» гәҗите мөхәрририяте бинасы  • Матбугат йорты  • Татар опера студиясе  • Мәскәү хәрби-сәяси училищесы  • Моабит төрмәсе  • Плетцензее төрмәсе
Басмалар	• Кызыл йолдыз  • Кечкенә иптәшләр  • Октябрь баласы  • «Кызыл Татарстан»  • Коммунист  • Отвага
Әсәрләр	• Хат ташучы  • Илдар  • Алтынчәч  • Моабит дәфтәре
Даирәсе	Төхфәт Ченәкәй (остазы, дусты)  • Хәдичә Җәлил (сеңлесе)  • Рауза Хисмәтуллина (язылышмаган хатыны)  • Альберт Җәлилов (улы)  • Зәкия Садыйкова (язылышмаган хатыны)  • Люция Җәлилова (кызы)  • Әминә Җәлилова (хатыны)  • Чулпан Җәлилова (кызы)  • Маһинур Фәйзуллина (биограф)  • Лилиан Наврозашвили (оныгы)  • Җәлилчеләр
Хәтер	Урамнар (Казан  • Чаллы  • Минзәлә  • Бөгелмә  • Белорет  • Ишембай  • Алабуга  • Күмертау  • Стәрлетамак  • Учалы)  • Һәйкәлләр (Казан (1960)  • Казан (1966)  • Чаллы  • Түбән Кама  • Мәскәү (2008)  • Мәскәү (2012)  • Санкт-Петербург  • Тосно  • Үләнкүл  • Чиләбе  • Ырынбур  • Мостафа  • Әсәкәй  • Екатеринбург  • Серов  • Күкчәтау  • Үскәмән • Якутск  • Симәй  • Барда  • Курган  • Бишкәк  • Минзәлә  • Маляевка  • Әстерхан  • Җәлил  • Бәгәрәктамак)  • Музейлар ( Казан  • Минзәлә  • Мостафа  • Карадуган  • Җәлил  • ) Башкалар ( бистә  • театр  • опера  • көллият  • премия)