Macide Tanır

Macide Tanır
Macide Tanır
	Macide Tanır
Doğum	Zehra Macide Tanır; 11 Mayıs 1920
Ölüm	06 Şubat 2013 (92 yaşında); İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Emirgân Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Diğer ad(lar)ı	"Tiyatronun Cadısı"
Eğitim	Ankara Devlet Konservatuvarı Tiyatro ve Opera Bölümleri
Meslek	Oyuncu
Etkin yıllar	1943-2012
Ödüller	1991 - Devlet sanatçısı ; Altın Portakal Film Festivali; 2007 - Yıldırım Önal Anı Ödülü;

Macide Tanır, (11 Mayıs 1920 - 6 Şubat 2013, İstanbul^[1]) Türk tiyatro ve sinema sanatçısı.^[2]

Hayatı

Macide Tanır, 11 Mayıs 1920'de^[3] doğdu. Babası, İbrahim Birmeç, Yanya'dan İstanbul'a göç etmiş bir veteriner subayı idi.^[4] Pendik'te büyüdü. Lise öğrenimini Erenköy Kız Lisesi'nde tamamladıktan sonra babasının teşviki ile Ankara Devlet Konservatuvarı'na girdi. Eğitimine Şan Bölümü'nde başladı. Bir yıl sonra sınıf atladı ve bölüm değiştirerek tiyatro bölümüne geçti. Yüksek lisans sonrası 1943 yılında Devlet Tiyatroları'na katıldı. İlk defa Moliere'in Kibarlık Budalası ile sahneye çıktı.^[4] Altmıştan fazla eserde rol aldı.^[5] 1985 yılında Devlet Tiyatrosu'ndan emekli edildi. İki yıl kadar Tiyatro Kare'de oyunculuk yaptı.

Emekli olduktan sonra Yer Demir Gök Bakır, Yengeç Sepeti ve Cumhuriyet gibi sinema filmleri ile Baharın Bittiği Yer, Şehnaz Tango gibi televizyon dizilerinde rol aldı. Radyo tiyatrosu ve seslendirmeler sayesinde oyunculuğunun yanı sıra sesi ile de tanındı.

Pek çok oyunculuk ödülüne layık görülen sanatçı 1991 yılında Devlet Sanatçısı unvanı aldı. Anılarını anlattığı "Tiyatronun Cadısı" isimli kitabı 2000 yılında yayımlandı.

Ölümü

6 Şubat 2013'te yoğun bakım ünitesinde solunum yetmezliğinden hayatını kaybetti. Tanır'ın cenazesi Emirgân Mezarlığı'na defnedildi.^[6]

Ödülleri

1961-62: Basının tiyatro sanatçıları arasında yaptığı anket - Yılın Sanatçısı (Ağaçlar Ayakta Ölür)
1964-65: Basın-İş Sendikası - Yılın Sanatçısı (Dünyanın Düzeni)
1968-69: Sanat Sevenler Derneği - En İyi Kadın Oyuncu (Kıl Payı)
1973-74: Sanat Sevenler Derneği - En İyi Kadın Oyuncu (Yanlışlık)
1982-83: Sanat Kurumu - En İyi Kadın Oyuncu (Gölge Ustası)
1988: Kültür Bakanlığı - Jüri Özel Ödülü
1988: Şehir Tiyatroları - Yılın Sanatçısı
1988: Hürriyet Gazetesi - Yılın Sanatçısı
1989: Kadınlar Birliği - En Başarılı Sanatçı
1990: Mersin Kültür ve Sanat Şenliği Onur Ödülü
1990: Sanat Kurumu - Yılın Sanatçısı
1991: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı
1992-93: Avni Dilligil Onur Ödülü - (Müziksiz Evin Konukları)
1992-93: İtalyan Kültür Bakanlığı - Adelaide Ristari Ödülü
1993: Ses-Der Ödülü
1993-94: İstanbul Milletlerarası Lions Kulübü Ödülü
1996: Yarım Asır Sahnede - Altın İğne
1996: Lions Yönetim Çevresi Ödülü
1996-97: ÇASOD Ödülü
1997: 1. Afife Tiyatro Ödülleri - Nisa Serezli Aşkıner Özel Ödülü
1998: Kadınlar Birliği Şişli Şubesi Cumhuriyetin 75. Yılı Ödülü
1998: Mimoza Dergisi - 75 Yılda 75 Kadına Ödül
2007: 44. Altın Portakal Film Festivali - Yıldırım Önal Anı Ödülü

Tiyatro oyunları

1949: Antigone: Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Dünya Gözüyle: Charles Wildrac - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Hekimliğin Zaferi: Jules Romains - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Küçük Şehir: Cevat Fehmi Başkut - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Kıskançlar: Oktay Rıfat / Melih Cevdet Anday - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Peer Gynt: Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Scapin'in Dolapları: Moliere - Ankara Devlet Tiyatrosu
1949: Tüccar: Platus - Ankara Devlet Tiyatrosu
1950: Eski Şarkı: Reşat Nuri Güntekin - Ankara Devlet Tiyatrosu
1950: Pembe Evin Kaderi: Turgut Özakman - Ankara Devlet Tiyatrosu
1951: Alınyazısı: Nahid Sırrı Örik - Ankara Devlet Tiyatrosu
1951: Köşebaşı: Ahmet Kutsi Tecer - Ankara Devlet Tiyatrosu
1951: Miras (oyun): Augustus Goetz - Ankara Devlet Tiyatrosu
1951: Öteye Doğru: Sutton Vane - Ankara Devlet Tiyatrosu
1951: Şakacı: Sabahattin Kudret Aksal - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Bir Piyes Yazalım: Adalet Ağaoğlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Elektra: Sofokles - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Fatih (oyun): Nazım Kurşunlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Gölgeler): Ahmet Muhip Dranas - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Ramak Kaldı: Thornton Wilder - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Sahne Dışındaki Oyun: Refik Ahmet Sevengil - Ankara Devlet Tiyatrosu
1952: Yanlış Yanlış Üstüne: Oliver Goldsmith - Ankara Devlet Tiyatrosu
1953: Batak (oyun): Galip Güral - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Güneşte On Kişi: Turgut Özakman - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Hile ve Sevgi: Schiller - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Keçiler Adası: Ugu Betti - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Othello: William Shakespeare - Ankara Devlet Tiyatrosu
1954: Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş): Orhan Asena - Ankara Devlet Tiyatrosu
1955: Akif Bey: Namık Kemal / Reşat Nuri Güntekin - Ankara Devlet Tiyatrosu
1955: Nora: Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
1955: Ruhlar Gelirse: Noël Coward - Ankara Devlet Tiyatrosu
1957: Kraliçe ve Asilleri: Albert Hackett / Frances Goodrich - Ankara Devlet Tiyatrosu
1958: Gönül Avcısı: Diego Fabbri - Ankara Devlet Tiyatrosu
1959: Günden Geceye: Eugene O'Neill - Ankara Devlet Tiyatrosu
1960: Cephede Piknik: Fernando Arrabal - Ankara Devlet Tiyatrosu
1960: Hortlaklar: Henrik İbsen - Ankara Devlet Tiyatrosu
1961: Ağaçlar Ayakta Ölür: Alejandro Casona - Ankara Devlet Tiyatrosu
1963: Düşman Çiçek Göndermez: Pero Bloch - Ankara Devlet Tiyatrosu
1964: Dünyanın Düzeni: Seán O'Casey - Ankara Devlet Tiyatrosu
1966: Ecinniler: Fyodor Dostoyevski / Albert Camus - Ankara Devlet Tiyatrosu
1968: Kıl Payı: Edward Albee - Ankara Devlet Tiyatrosu
1969: Finten: Abdülhak Hamit Tarhan - Ankara Devlet Tiyatrosu
1970: Kanlı Düğün: Federico Garcia Lorca - Ankara Devlet Tiyatrosu
1971: Becket Yahut Tanrılarının Şerefi: Jean Anouilh - Ankara Devlet Tiyatrosu
1973: Yanlışlık: Albert Camus - Ankara Devlet Tiyatrosu
1974: Dirlik Düzenlik: Oktay Rifat - Ankara Devlet Tiyatrosu
1977: Yelpaze (oyun): Oscar Wilde - Ankara Devlet Tiyatrosu
1982: Gölge Ustası: Yıldırım Türker / Yeşim Müderrisoğlu - Ankara Devlet Tiyatrosu
1983: Altın Göl: Ernest Thompson - Ankara Devlet Tiyatrosu
1985: Öyle Bir Sevgi Ki: Loleh Bellon - Ankara Devlet Tiyatrosu
1992: Müziksiz Evin Konukları: Neil Simon - Tiyatrokare

Filmografisi

1987: Yer Demir Gök Bakır
1989: Baharın Bittiği Yer
1994: Cadı Ağacı
1994: Yengeç Sepeti
1996: Kurtuluş
1996: Şehnaz Tango (TV Dizisi)
1998: Cumhuriyet

Film seslendirmeleri

Brahms'ı Sever misiniz? - Ingrid Bergman (Paula Tessier) seslendirmesi.
Gilda - Rita Hayworth (Gilda Mundson Farrell) seslendirmesi^[7]
Titanik -
Cinayet Dosyası ("Murder, She Wrote") TV disizi^[8] -

Rol aldığı radyo oyunları

1966: Brahms'ı Sever misiniz? (Arkası Yarın serisinde, Francoise Sagan'ın romanından uyarlama)

Kitapları

Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:

Türk sinema ve tiyatro sanatçısı Macide Tanır yaşamını yitirdi

"Tiyatronun Cadısı", Macide Tanır, Bilgi Yayınevi (otobiyografi/anı), Ankara, 2000.

Kaynakça

^ "Macide Tanır hayatını kaybetti". radikal.com.tr. 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2012.
^ "TSA' da Macide Tanır". 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.
^ "Macide Tanır anıldı". HaberTürk. 07.02.2020. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)
^ ^a ^b Armutçu, Emel. "Herkese Gücenikti". Hürriyet gazetesi, 7 Şubat 2013. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.
^ "Macide Tanır, son yolculuğuna uğurlandı". Cumhuriyet gazetesi, 8 Şubat 2013. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.
^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
^ Engin Ardıç. "Ankaralı". sabah.com.tr. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2013.
^ "Macide Tanır". sinematurk.com. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2013.

Dış bağlantılar

Beyazperde'de Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
IMDb'de Macide Tanır 15 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Sinemalar.com'da Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
SinemaTürk'da Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
TSA'de Macide Tanır 14 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Macide Tanır ile Tiyatro hakkında röportaj, TRT, 1991
Sahnede Bir Ömür: Macide Tanır belgeseli 17 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Tiyatro.org'da Macide Tanır

[1] "Macide Tanır hayatını kaybetti". radikal.com.tr. 12 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2012.

[tsa-2] "TSA' da Macide Tanır". 1 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mayıs 2023.

[3] "Macide Tanır anıldı". HaberTürk. 07.02.2020. 8 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Tarih değerini gözden geçirin: |tarih= (yardım)

[emel-4] Armutçu, Emel. "Herkese Gücenikti". Hürriyet gazetesi, 7 Şubat 2013. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.

[cum-5] "Macide Tanır, son yolculuğuna uğurlandı". Cumhuriyet gazetesi, 8 Şubat 2013. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.

[7] Engin Ardıç. "Ankaralı". sabah.com.tr. 3 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2013.

[8] "Macide Tanır". sinematurk.com. 22 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı devlet sanatçıları
1970–1979	Adnan Saygun Necil Akses Ulvi Cemal Erkin Mithat Fenmen İlhan Usmanbaş Gülay Uğurata İdil Biret Suna Kan Ayla Erduran Ayşegül Sarıca Verda Erman (1971)
1980–1989	Nevit Kodallı Cemal Reşit Rey Hikmet Şimşek Gürer Aykal İsmail Aşan Tunç Ünver Cüneyt Gökçer Yıldız Kenter Meriç Sümen Suna Korat (1981) Nevzad Atlığ Ayhan Baran Vasfi Rıza Zobu Bedia Muvahhit Mükerrem Berk Gülsin Onay Ayten Gökçer (1987) Aydın Gün Leyla Gencer (1988)
1990-1999	Necdet Yaşar İsmail Baha Sürelsan Alâeddin Yavaşca Zeki Müren Teoman Önaldı Yesari Asım Arsoy Sâdi Yâver Ataman Nida Tüfekçi Mustafa Geceyatmaz Mustafa Turan Barış Manço Hüseyin Sermet Güher Pekinel Süher Pekinel Okan Demiriş Mete Uğur Macide Tanır Bozkurt Kuruç Osman F. Seden Türkan Şoray Hülya Koçyiğit Orhan Şaik Gökyay Tarık Buğra Attilâ İlhan Ali Avni Çelebi Sabri Berkel Turan Erol Devrim Erbil Hüseyin Anka Özkan Sadi Diren (1991) Müzeyyen Senar Mehveş Emeç Şefika Kutluer Tekin Akmansoy Muazzez Abacı Metin Akpınar İzzet Altınmeşe Selmi Andak Avni Anıl Nezihe Araz Muzaffer Arıkan Orhan Asena Semih Balcıoğlu Recep Bilginer Ali Can Koral Çalgan İnci Çayırlı Merih Çimenciler Ali Doğan Haldun Dormen Armağan Elçi Erol Erdinç Özdemir Erdoğan Musa Eroğlu Muazzez Ersoy Semiha Berksoy Zeki Alasya Mengü Ertel Orhan Gencebay Nurşen Girginkoç Rengim Gökmen Ruşen Güneş Fahrettin Güven Nedret Güvenç Fikret Hakan Selahattin İçli Selim İleri Çolpan İlhan Yekta Kara Cemil Karababa Müşfik Kenter Kayıhan Keskinok Levent Kırca Atilla Manizade Yusuf Nalkesen Tankut Öktem Gazanfer Özcan Ahmet Özhan Münir Özkul Sezen Cumhur Önal Kutlu Payaslı Ajda Pekkan Ali Poyrazoğlu Ozan Sağdıç Mustafa Sağyaşar Samime Sanay Emel Sayın Timur Selçuk Nedret Selçuker Nesrin Sipahi Ferit Sıdal Kâmil Sönmez Muammer Sun Gülriz Sururi Dinçer Sümer Şener Şen Ziya Taşkent Orhan Taylan Okay Temiz Zekai Tunca Neriman Altındağ Tüfekçi Dilek Türker Nejat Uygur Necdet Varol Gönül Yazar Jale Yılmabaşar Nilüfer Yumlu Metin Yurdanur Gülşen Tatu (1999)