Liège
Liège
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 50°38′N 05°34′E / 50.633°N 5.567°E | |
| država |  Belgija
|
| Regija | Valonija |
| Provincija | Liège |
| Arondisman | Liège |
| Osnovan | 800.[1] |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Willy Demeyer |
| Površina | |
| - Ukupna | 69.4 km²[1] |
| Stanovništvo (2021.) | |
| - Grad | 196,296[1] |
| - Gustoća | 2,828 stan. / km²[1] |
| Vremenska zona | UTC+1 (UTC+2) |
| Poštanski broj | 4000[1] |
| Pozivni broj | 04[1] |
| Karta | |
  Liège | |
Liège (valonski: Lîdje, nizozemski: Luik, njemački: Lüttich) je grad od 196,296 stanovnika[1] na istoku Belgije u Regiji Valonija u kojoj je administrativni centar istoimene Provincije i Arondismana.
Liège leži na na ušću rijeke Ourthe u rijeku Meuse[1], pored granice sa Nizozemskom i Njemačkom, udaljen 33 km od nizozemskog Maastrichta i 33 km od njemačkog Aachena.
Teren grada bio je naseljen još od prahistorije, a za Rimskih vremena bio je poznat pod imenom Leodium.[2]
Za ranog srednjeg vijeka u Leodiumu je sagrađena kapela u počast sv. Lamberta, biskupa iz Maastrichta, koji je njemu ubijen 705. Liège je izrastao u grad kad je sv. Hubert 721. preselio svoju biskupiju u njega.[2]
Jedan od njegovih nasljednika - biskup Notger (972.-1008.) dobio je 980. od cara Svetog Rimskog Carstva titulu kneza, tako je Liège postao prijestolnica crkvene kneževine čiji se teritorij prostirao na oko 2 / 3 današnje Valonije.[3]
Nakon tog je izrastao u umjetnički centar doline Meuse, i dom ondašnjih evropskih Intelektualaca. U to vrijeme je 1185. poveljom dobio pravo na magistrat[2], a nakon tog od kneza biskupa Alberta de Cuycka (1194.-1200.)[3] i status grada 1195.[2] Cehovi su 1303. dobili pravo na poslanike u gradskoj skupštini, što je uznemirilo plemiće pa su uskoro zavladali sukobi između njih i građana okupljenih oko cehova. Sukob je kulminirao u događaju znanom kao Male Saint-Martin, kad su građani napali i spalili u zvoniku crkve Saint-Martin plemićku stražu.[3]
Nakon tog je 1313. građanima i većini cehova dana politička jednakost.[2]
U 15. vijeku u vrijeme dok je po Niskim Zemljama dominiralo Burgundsko Vojvodstvo, čemu se Liège opirao, dvaput ga je orobio burgundski vojvoda Charles Smjeli (1467., 1468.). Nakon njegove smrti 1477. grad se oporavio i doživio je novi procvat u 16. vijeku za vadavine kneza-biskupa Érarda de La Marcka. U to vrijeme ponovno su planuli sukobi između plemstva predvođenih kneževima-biskupima i građana, taj put nadvladalo je plemstvo, što je rezultiralo ukidanjem svih demokratskih institucija 1684.[2]
Grad su 1691. bombardirali Francuzi, a 1702. zauzeli Englezi 1702. za vrijeme Rata za španjolsko nasljeđe.[2] Revolucija bez krvi]] okončala je vlast plemstva 1789., nakon tog ga je 1795. anektirala Prva Francuska Republika, ali je nakon poraza Napoleona odlukom Bečki kongres 1815. postao dio novostvorene Ujedinjene Kraljevine Nizozemske. I građani Lièga imali su važnu ulogu u Belgijskoj revoluciji 1830. nakon koje se ta kraljevina raspala.[2]
Nakon osamostaljenja Belgije 1830., Liège se značajno proširio i postao snažan industrijski centar. I pored tog što je utvrđen 1891., i bio glavni bastion obrane Meuse, u oba Svjetska rata su ga zauzeli i okupirali Nijemci. Teško je razaran od strane savezničke avijacije u Drugom svjetskom ratu.[2]
Kao trgovački centar vrlo industrijalizirine doline Meuse poznate po rudnicima ugljena, i Liège se razvio kao grad čeličana, brojnih livnica, tvornica oružja i stakla.[2] Njegova luka postala je jedna od najprometnijih riječnih luka u Zapadnoj Evropi, naročito od kad je dovršen Albertov kanal koji ga je povezuo sa Antwerpenom.[3]
Liège je veliko raskršće željezničkih pruga, jedno od najvećih u Belgiji, a grad ima i međunarodni aerodrom koji se nalazi se u obližnjem Biersetu.[2]
Kao snažan industrijski grad Liège ima i snažan radnički pokret, što se ogleda u vodećoj ulozi koju ima u belgijskoj socijalističkoj politici. Efekti deindustrijalizacije krajem 20. vijeka doveli su do mnogih problema, jer je narastao broj nezaposlenih, ali se privreda donekle oporavila orjentacijom na uslužni sektor.[2]
Najveća znamenitost grada je katedrala, nekadašnja opatijska crkva sv. Pavla, u kojoj se čuvaju relikvije sv. Lamberta i Charlesa Smjelog. Od drugih brojnih romaničkih i gotičkih crkava treba spomenuti Saint-Denis, Saint-Jacques, Saint-Martin, Sainte-Croix (sa zlatnim triptihom iz 1150. i Saint-Barthélemy, sa krstionicom iz 1108.[2] Palača kneževa-biskupa podignuta u 15. vijeku, rekonstruirana tokom 18 i 19. vijeka, danas je dom Palače pravde, a nekadašnja benediktinska opatija Saint Laurent, je od 1796. vojna bolnica.[2]
Kao neformalna valonska prijestolnica kulture (Francuska zajednica u Belgiji), Liège ima koncertne dvorane, teatre, operu, brojne galerije i muzeje. Od njih valja istaknuti Muzej dekorativne umjetnosti Ansembourg, arheološki muzej u Palači Curtius, iz 1600., muzej oružja i rodnu kuću kompozitora Césara Francka.[2]
Grad je i velik obrazovni centar sa Državnim univerzitetom koji je osnovan 1817., a od 1960-ih se nalazi u potpuno novim zgradama. Kraljevski muzički konzervatorij iz 1887. poznat je po školi violine koju je osnovao Eugène Ysaÿe. U gradu djeluje i nekoliko državnih istraživačkih laboratorija i tehničkih škola povezanih sa privredom.[2]
Liège ima ugovore o prijateljstvu sa slijedećim gradovima;[4]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 „Belgium: Major Cities and Municipalities” (engleski). City population. Pristupljeno 16.03. 2021.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 „Liège” (engleski). Encyclopaedia Britannica. Pristupljeno 16.03.2022.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Histoire de Liège” (francuski). Ville de Liège. Pristupljeno 16.03.2022.
- ↑ „Jumelages et partenaires” (francuski). Ville de Liège. Pristupljeno 16.03.2022.
