Osveta

Za ostala značenja, vidi Osveta (razvrstavanje).

Gravira Gustavea Dorea na kojoj su prikazane Erinije, grčke boginje osvete i prokletstva.		Shakespeareov Hamlet kazuje priču o mladiću koji sveti svog oca ubijajući strica[1] (naslikao: Gustave Moreau)

Osveta je svjesno činjenje štete drugom pojedincu ili grupi koje se javlja kao odgovor na štetni čin - stvarni ili percipirani - za koji se smatra odgovornim taj isti pojedinac ili grupa. Osoba koja vrši osvetu, odnosno osvetnik ili osvetnici, su u tome prije svega motivirani vlastitim shvaćanjem pravde, odnosno osjećajem bijesa i tuge izazvane djelom koje nastoje osvetiti, a za koje vjeruju da će nestati ako se uspostavi svojevrsna "ravnoteža", odnosno počinitelj bude kažnjen na isti ili još gori način.

Žudnja za osvetom predstavlja jednu od najuniverzalnijih i najiskonskijih ljudskih emocija, i mnoga društva su razvila kompleksne običaje, a kasnije i pravo, u nastojanju da je koliko-toliko reguliraju, spriječe ili otklone neke od njenih neželjenih posljedica (najčešće u obliku eskalacije i stvaranja neprekidnog ciklusa nasilja kao što je npr. krvna osveta). U istu svrhu su i neke religije stvorile koncepte prema kojima se osveta ne može izvršiti od strane običnih smrtnika na ovom svijetu, odnosno da takvu vrstu pravde mogu postići jedino božanstva; također je stvoren i koncept opraštanja i uzdržavanja od osvete kao jedne od najplemenitijih ljudskih vrlina.

Iako se koncept osvete službeno odbacuje kao "primitivan" i izuzetno društveno opasan, pa tako i krivična prava mnogih država daju teže kvalifikacije krivičnim djelima počinjenima iz osvete, ponekad se koristi i u međunarodnoj politici, odnosno čak i najmodernije države ponekad vrše vojne akcije čija je jedina svrha simbolička odmazda.

Osveta, s druge strane, često predstavlja jedan od najpopularnijih motiva književnih i umjetničkih djela, te vrlo često predstavlja glavnu motivaciju protagonista.

• Krvna osveta
• Kaznena ekspedicija
• Vigilantizam