Rugby

Ròbe parej - S'a l'é dapress ch'a sërca dj'àutre ròbe con ës nòm-sì ma n'àutr sust, ch'a preuva a vardé 'cò Rugby (omònim).

Ël rugby a l'é në spòrt ch'as gieuga con na bala oval da doe squadre ëd 15 giugador.

A l'é un djë spòrt pi praticà ant ël mond, ma a l'ha sò pont ëd fòrsa dzortut an Fransa, Sudàfrica, Australia, Neuva Zelanda, tuta l'Osseania e ant j'ìsole britàniche; a l'é ëdcò pro giugà an Italia e Argentin-a.

As conta che, dël 1823, durant na partìa ëd fótbal a la Rugby School ëd Rugby, lë student William Webb Ellis a l'abia pijà la bala an man e a sia butasse a core fin al fond dël camp. A l'é belfé ch'a sia mach na legenda, ma vàire rugbista a-j chërdo.
La prima federassion nassional, l'anglèisa RFU (Rugby Football Union), a l'é stàita fondà dël 1871 e l'istess ann a l'é giugasse a Edimborgh la prima partìa antra squadre nassionaj (Scòssia-Anghiltèra).
La federassion antërnassional, ch'as ciama IRB (International Rugby Board), a l'è stàita fondà ël 1^m ëd gené dël 1891.

• Copa dël Mond: a l'é 'l campionà dël mond e as gieuga, dal 1987, tuti ij 4 agn.
• Ses Nassion: a l'é giugà tuti j'agn da le squadre nassionaj d'Anghiltèra, Fransa, Gàles, Irlanda, Italia e Scòssia.
• Tre Nassion: a l'é giugà tuti j'agn da le squadre nassionaj d'Australia, Neuva Zelanda e Sudàfrica.

La prima partìa ëd rugby an Italia a l'é giugasse dël 1910 a Turin fra na squadra fransèisa e na squadra svìssera.
Dël 1947 la Ginnastica Torino a l'a vagnà ël campionà italian e, dël 1957, ël Cus Torino a l'é stàit vice-campion italian.
Adess ël Piemont a l'ha 'na squadra an serie A-2 (ël Cus Torino), quatr squadre an serie B (ël Biela, l'Asti, ël Seto, e 'l Lissandria) e vàire squadre an serie C.

• "Ël fótbal a l’è në spòrt da sgnor giugà da dle bestie; ël rugby a l’è në spòrt da bestie giugà da djë sgnor; ël fótbal american a l'é në spòrt da bestie giugà da dle bestie." (Henri Blaha)
• "A rugby as gieuga con le man e con ij pé, ma dzortut con la testa e con ël cheur." (Diego Dominguez)
• "J'anglèis a gieugo a rugby përchè a l'han inventalo lor; j'irlandèis a gieugo a rugby përché a l'han an ghignon j'anglèis e a-j piaso le ruse; jë scossèis a gieugo a rugby përchè a son da sëmpèr nemis dj'anglèis; ij galèis a l'han un grand avantagi: tuti ij sò giugador a son nà ant un camp ëd rugby o a-i son stàit concepì." (Peter Robbins)
• "Ël rugby a l'é la pi bela manera ëd ten-e tranta dësbela lontan dal centr ëd la sità." (Oscar Wilde)