Zlatá Idka
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Kraj | |||
Powiat | |||
Starosta |
Stanislav Rusnák[1] | ||
Powierzchnia |
16,87[2] km² | ||
Wysokość |
662 m n.p.m. | ||
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||
Nr kierunkowy |
055 | ||
Kod pocztowy |
044 61 | ||
Tablice rejestracyjne |
KS | ||
Położenie na mapie kraju koszyckiego | |||
Położenie na mapie Słowacji | |||
48°45′06″N 21°00′23″E/48,751667 21,006389 | |||
Strona internetowa |
Zlatá Idka (pierwotnie niem. niem. Goldeidau, Goldidka, węg. Aranyidka)– wieś (obec) na Słowacji położona w kraju koszyckim, w powiecie Koszyce-okolice.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Leży 24 km na zach. od Koszyc.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Od XIII w. Złota Idka była żywym ośrodkiem górnictwa. Kopano tu srebro i złoto. Pierwsze zabudowania, rozrzucone po mocno rozczłonkowanym zboczu, powstawały wokół sztolni i pieców hutniczych[5]. Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1349[6]. W 1459 r. wieś wraz z kopalniami - czyli „baniami” - na blisko trzy wieki przeszła na własność miasta Koszyce. Dopiero w XVIII w. powróciła do majątków korony, która po okresie zastoju podjęła tu ponownie intensywne prace poszukiwawcze oraz wydobycie rudy miedzi, przetapianej w miejscowej hucie. W połowie XIX w. wydobywano tu rocznie średnio 2300 kg srebra i 4,1 kg złota. W 1850 r. wybudowano kolejny zakład hutniczy, w którym przerabiano rudy antymonu. Wielowiekowe „bańskie” tradycje zanikły w czasie I wojny światowej. Po dawnej górniczej świetności Złotej Idki pozostało do dziś już niezbyt wiele śladów, do których należą m.in. zakratowane wyloty sztolni wydobywczych i odwadniających, pozostałości pieców hutniczych, słabo widoczne hałdy skały płonnej oraz gęsta sieć dawnych górniczych dróg i dróżek[5].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 409 osób, w tym 196 kobiet i 213 mężczyzn[7].
W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco[8]:
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[8]:
- Katolicy rzymscy – 87,21%
- Grekokatolicy – 0,29%
- Ewangelicy – 0,29%
- Ateiści – 9,59%
- Nie podano – 2,33%
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół rzymskokatolicki pw. Wszystkich Świętych. Murowany, w stylu barokowo-klasycystycznym, z 1768 r. Jednonawowy, prezbiterium zamknięte wielobocznie. Wieża, wtopiona w fasadę frontową, nakryta dzwonowatym hełmem. Przebudowywany w latach 1830 i 1853 (po pożarze).
- Wiejska dzwonnica w części wsi zwanej Rieka. Prosta, trójkondygnacyjna budowla, murowana na rzucie kwadratu, nakryta wysokim dachem krytym gontem. Pochodzi z 1823 r. Fasada dzwonnicy z łamanego kamienia, nieotynkowana.
- Dawny budynek zarządu kopalń w części wsi zwanej Rieka. Murowany, dwukondygnacyjny budynek nakryty dachem mansardowym, został wzniesiony w stylu barokowym w 1767 r. W I połowie XIX w. przebudowany na przydrożny zajazd[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lista wybranych wójtów, burmistrzów gmin i miast w wyborach do organów gminy. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 16,87S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ a b c Barański Mirosław J.: Radarowa góra. Kojšovská Hoľa, w: „Gazeta Górska” R. XXVII, nr 1 (105), zima 2019, s. 42-49
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. (słow.).
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).