Kysak
 Stacja kolejowa we wsi | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj | |||||
| Powiat | |||||
| Starosta |
Ľubomír Krajňák[1] | ||||
| Powierzchnia |
10,92[2] km² | ||||
| Wysokość |
256[3] m n.p.m. | ||||
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|||||
| Nr kierunkowy |
+421 55[3] | ||||
| Kod pocztowy |
044 81[3] | ||||
| Tablice rejestracyjne |
KS | ||||
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |||||
Położenie na mapie Słowacji  | |||||
| 48°51′30″N 21°13′00″E/48,858333 21,216667 | |||||
| Strona internetowa | |||||
Kysak (dawniej również Kysag, węg. Sároskőszeg, Kőszeg) – wieś (obec) w powiecie Koszyce-okolice w kraju koszyckim na Słowacji, w historycznej krainie Šariš. Liczy 1457 mieszkańców (31 grudnia 2016 r.).
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Kysak położony jest na wschodnim krańcu Rudaw Spiskich, u wschodnich podnóży pasma Czarnej Góry, w głębokiej dolinie Hornadu. Leży ok. 15 km na północ od Koszyc, na wysokości 300 m n.p.m.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W średniowieczu był osadą strażniczą. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1330 roku[6]. Do XV w. władał nią możny ród Abów, później jako wieś poddańska należała do różnych panów feudalnych. Na zachód od wsi, na wzgórzu Hrad (501 m n.p.m.), stał gotycki zamek, wzniesiony na miejscu starszego – prawdopodobnie słowiańskiego – grodziska tuż po najazdach tatarskich, ok. połowy XIII w. Swą funkcję pełnił do XV stulecia, później już o nim słuch zanika.
Od początku lat 70. XIX w. Kysak stał się znaczącym węzłem kolejowym, w którym od Kolei Koszycko-Bogumińskiej odgałęziała się linia do Preszowa. Już w XX w. powstało tu kilka małych zakładów wapienniczych. W 1919 r. toczyły się tu walki wojsk czechosłowackich z węgierska Armią Czerwoną.
Współczesność
[edytuj | edytuj kod]Kysak jest ważnym kolejowym węzłem komunikacyjnym. Zbiegają się tu wspomniane, ważne linie kolejowe Żylina – Koszyce i Preszów – Koszyce. Działa zakład produkcji prefabrykatów betonowych.
Wieś jest również węzłem drogowym: krzyżują się tu drogi nr 547 (Koszyce – Spiskie Podgrodzie) i nr 546 (Nowa Wieś Spiska – Gelnica – Preszów).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-17]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 10,92S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika. 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Kysak - História. [w:] E-OBCE.sk [on-line]. TERRA GRATA. [dostęp 2017-11-17]. (słow.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ďurček Jozef a kolektív: Slovenské rudohorie. Volovské vrchy a Čierna hora. Turistický sprievodca ČSSR č. 30, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1988, brak ISBN.