Tycz cieśla
Acanthocinus aedilis | |||
(Linnaeus, 1758) | |||
tycz cieśla | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
tycz cieśla | ||
Synonimy | |||
|
Tycz cieśla[1][2] (Acanthocinus aedilis) – gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych i podrodziny zgrzypikowych.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o ciele długości od 12 do 20 mm. U samca czułki są pięć razy dłuższe od ciała, a u samicy dwa razy dłuższe od ciała[2][3]. Ubarwiony brunatnie, z szarym lub żółtawobrązowym nalotem. Przedplecze szersze niż dłuższe, z parą ostrych kolców po bokach i czterema plamkami żółtawych włosków w częściach górno-bocznych. Punktowanie około dwukrotnie dłuższych niż szerszych pokryw jest grube i ziarenkowane u nasady, zaś ku tyłowi coraz delikatniejsze. Przez pokrywy skośnie biegną dwie ciemne przepaski poprzeczne. Obie są zaznaczone z równą siłą[3]. U samicy spod pokryw wystaje pokładełko[2]. Pierwszy człon stóp odnóży tylnej pary nie jest dłuższy niż pozostałe człony razem wzięte[3]. Nazwa owada pochodzi od odgłosów wydawanych przez zaniepokojone tycze, przypominających piłowanie drewna[potrzebny przypis].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Owady dorosłe spotkać można od marca do końca lipca, a niekiedy jesienią. Najliczniejsze są w kwietniu[2]. Przebywają na nasłonecznionych częściach pni, pniaków i nieokorowanego drewna roślin żywicielskich[4]. Aktywne są o zmierzchu i nocą, odżywiając się korą młodych pędów. Samice składają jaja w szparach kory martwych sosen, rzadziej jodeł, świerków, modrzewi[2][4]. Z jaj wylęgają się larwy osiągające przed przepoczwarczeniem długość 40 mm[potrzebny przypis]. Żerują między korą a drewnem, tworząc rozgałęzione chodniki[4]. Cykl rozwojowy trwa 1–2 lata[2].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Tycz cieśla występuje w lasach iglastych, głównie sosnowych. Jest gatunkiem północnopalearktycznym. W Europie występuje od Pirenejów, Alp i północnych Bałkanów po jej krańce północne i Ural. W Azji rozprzestrzeniony przez Syberię, północną Mongolię, północne Chiny aż po Koreę i rosyjski Daleki Wschód, w tym Sachalin[4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jacek Kurzawa: Polskie nazwy kózkowatych. [dostęp 2017-04-16].
- ↑ a b c d e f Jiří Zahradník: Przewodnik: Kózkowate. Warszawa: Multico, 2001, s. 119.
- ↑ a b c Karl Wilhelm Harde: Familie Cerambycidae, Bockkäfer. W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 9: Cermabycidae, Chrysomelidae. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1966, s. 83.
- ↑ a b c d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cerambycidae i Bruchidae. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (15), 1990.